ارتباط امامت ائمّه علیهم السلام با غدیر
امامت امامان دوازده گانه توسط پیامبر صلی الله علیه و آله با عبارت ها و بيان هاى مختلف ابلاغ شده است.
رواياتى را كه از رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله در اين باره نقل شده است، مى توان در شش دسته جاى داد[۱]:
۱. در يک دسته از اين روايات، عناوينى مانند اهل بيت، عترت، ذريه و ذوی القربى آمده است. هم چنين صفات كلى امامانِ شايسته و تداوم امامت در نسل حضرت زهرا علیها السلام به صورتى كلى بيان شده است. شمار اين روايات فراوان است و در كتب صحاح و جوامع اهل سنت نقل شده است؛ در كتاب هايى مانند: عبقات الانوار، الغدیر، المراجعات و احقاق الحق، اين روايات به طور مبسوط گردآورى شده است.
۲. رواياتى كه در آنها از انتقال امامت به امام حسن و امام حسین علیهما السلام سخن رفته، كه بخشى از اين روايات در جلد نوزدهم «احقاق الحق» گردآورى شده است.
۳. گروه سوم رواياتى است كه بدون ذكر نام، تعداد امامان را منحصر در دوازده امام دانسته است. در اين زمينه متجاوز از ۱۳۰ حديث نقل شده است، و نيز ۴۰ حديث به اين مضمون نقل شده است كه خلفاء و امامان پس از رسول خدا صلى الله عليه و آله به تعداد نقباى موسی علیه السلام مى باشد.
۴. در بيش از ۹۱ حدیث، ضمن بيان تعداد امامان، نام اولين و آخرين آن ها ذكر شده است. و در بيش از ۹۴حديث تنها نام آخرين آن ها آمده است.
۵. در ۱۳۹ حديث آمده است كه تعداد ائمّه دوازده تن است، و تصريح شده است كه نه تن از آنان از فرزندان حسين عليه السلام مى باشد، و در ۱۰۷ حديث از نام آخرين آنها ياد مى شود.
۶. در ۵۰ حديث نام يكايک امامان عليهم السلام به طور كامل ذكر شده است. براى نمونه يكى از اين احاديث را از نظر مى گذرانيم:
جابر بن عبدالله انصاری مى گويد: هنگامى كه آيه «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ» نازل شد، به رسول خدا صلى الله عليه و آله عرض كردم:
ما خدا و رسولش صلى الله عليه و آله را شناخته ايم، اما اولى الامر كه اطاعت آنها بر ما واجب شده چه كسانى هستند؟
فرمود: آنان جانشينان من و امامان پس از من هستند؛ نخستين آنها على عليه السلام و سپس به ترتيب حسن بن على عليه السلام، حسين بن على عليه السلام، على بن الحسين عليه السلام، محمد بن على عليه السلام، كه در تورات به «باقر» معروف است و تو زمان او را درک خواهى كرد.
هر وقت او را ديدى سلام مرا به او برسان. و پس از او به ترتيب: جعفر بن محمد عليه السلام، موسى بن جعفر عليه السلام، على بن موسى عليه السلام، محمد بن على عليه السلام، على بن محمد عليه السلام، حسن بن على عليه السلام، و پس از او فرزندش كه نام و كنيه او با نام و كنيه من يكى است.
خداوند او را بر همه جهان حاكم مى سازد، و او است كه از نظرها پنهان مى شود و غيبتش طولانى خواهد شد؛ تا آنجا كه تنها كسانى كه ايمانشان استوار و آزموده و عميق است بر عقيده خود به امامت او باقى مى مانند.
همچنين چند نمونه از احاديث ائمه اثنى عشر را از كتب اهل سنت يادآور مى شويم:
- بخاری از جابر بن سمره نقل مى كند: از پيامبر صلى الله عليه و آله شنيدم كه فرمود: پس از من دوازده امير خواهد بود. آنگاه جمله اى فرمود كه من آن را نشنيدم. پدرم گفت: پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: همه آنان از قريش هستند.
- مسلم از جابر بن سمره نقل مى كند: از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه فرمود: اسلام تا دوازده خليفه عزيز خواهد بود. و سپس كلمه اى فرمود كه آن را نفهميدم. از پدرم پرسيدم: پيامبر صلى الله عليه وآله چه فرمود؟ پدرم گفت: فرمود: همه آنان از قریش هستند.
- مسلم از جابر بن سمره نقل مى كند كه جابر گفت: با پدرم همراه رسول خدا صلى الله عليه و آله مى رفتيم كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: اين دين تا دوازده خليفه عزيز و گرانقدر خواهد بود، و همه آنها از قريش هستند. همچنين مسلم از جابر بن سمره نقل مى كند: از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه فرمود: اين دین تا بر پا شدن قیامت پايدار خواهد بود، تا آنكه دوازده خليفه بر شما خلافت كند كه همه آنها از قريش هستند.[۲]