عذاب دشمنان اهل بیت علیهم السلام در جهنم
اَلا اِنَّ اَعْداءَهُمُ الَّذینَ قالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «کُلَّما ألْقِیَ فِیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أ لَمْ یَأْتِکُمْ نَذِیرٌ، قالُوا بَلی قَدْ جاءَنا نَذِیرٌ فَکَذَّبْنا وَ قُلْنا ما نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَیْءٍ، إِنْ أنْتُمْ إِلَّا فِی ضَلالٍ کَبِیرٍ، وَ قالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أوْ نَعْقِلُ ما کُنَّا فِی أصْحابِ السَّعِیرِ، فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقاً لِأصْحابِ السَّعِیرِ».
بدانید که دشمنان ایشان کسانیاند که خداوند عز و جل میفرماید: «هر گاه گروهی را در جهنم میاندازند خزانه داران دوزخ از ایشان میپرسند: آیا ترسانندهای برای شما نیامد؟ میگویند:
بلی، برای ما نذیر و ترساننده آمد ولی ما او را تکذیب کردیم و گفتیم: خداوند هیچ چیز نازل نکرده است، و شما در گمراهیِ بزرگ هستید. و میگویند: اگر میشنیدیم یا فکر میکردیم در اصحاب آتش نبودیم. به گناه خود اعتراف کردند، پس دور باشند اصحاب آتش».
هشدار به اتمام حجت تمام عیار
در این فراز برای هشدار در جهت دوری از دشمنی با امیرالمؤمنینg، پیامبرk اشاره به گفتگوی خزانه دار جهنم با اهل جهنم نموده تا عبرتی گردد برای آیندگان که بدانند؛ آنچنان دقیق اتمام حجت در رسیدن پیام غدیر شده است که به راستی جای هیچ عذر و بهانهای در این دنیا و نه در آخرت برای کسی باقی نمیماند، لذا در اینجا به آیات ۱۱–۸ سورهٔ ملک استناد مینمایند همانگونه که خداوند میفرماید:
Pتَکادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ کُلَّما أُلْقِیَ فِیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ یَأْتِکُمْ نَذِیرٌ، قالُوا بَلی قَدْ جاءَنا نَذِیرٌ فَکَذَّبْنا وَ قُلْنا ما نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَیْءٍ، إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِی ضَلالٍ کَبِیرٍ، وَ قالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما کُنَّا فِی أَصْحابِ السَّعِیرِ، فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقاً لِأَصْحابِ السَّعِیرِO؛
نزدیک است که از شدت غیظ از یکدیگر جدا شود، هر بار که گروهی به جهنم انداخته میشوند خزانه دارانش از آنان میپرسند: آیا ترسانندهای نزد شما نیامد؟ آنان در پاسخ میگویند: بلی، ترساننده سراغ ما آمد ولی ما او را تکذیب کردیم و گفتیم: خدا چیزی نازل نکرده و شما در گمراهی بزرگ هستید. همچنین در پاسخ خزانه داران جهنم میگویند: اگر ما گوش فرا میدادیم یا درک میکردیم در اصحاب آتش شعلهور نبودیم. و این گونه به گناه خود اعتراف کردند، پس خواری باد بر اصحاب آتش.[1]
این فراز از خطبه در ادامه معرفی قرآنی دوستان و دشمنان اهل بیت b است و دو کفه مقایسه نیز در متن قرآن است، چنانکه در فراز بعدی میفرماید: «شَتّانَ ما بَیْنَ السَّعیرِ وَ الْاجْرِ الْکَبیرِ؛ چقدر فاصله است بین آتش شعلهور (که برای دشمنان است) و اجر بزرگ (که برای دوستان است)».
آنچه پیامبرk به تفسیر تطبیقی آن پرداخته از آیه ۶ آغاز میشود[2] و تا آخر آیه ۱۱ ادامه آن است، و همه این آیات در شأن دشمنان خدا- که کفرشان به صریح قرآن ثابت شده- آمده است.
تطبیق آیات بر اهل سقیفه و تابعین آنها
اکنون که آن حضرت به صراحت این آیات را درباره دشمنان آل محمدb تفسیر فرموده است باید آنها را چنین معنی کرد:
دشمنان اهل بیتb که کافرند مستحق عذاب جهنماند و عاقبت بدی دارند. آنگاه که اعداءِ آل محمد b در دورخ انداخته میشوند صدای هولناکی از آن میشنوند در حالی که میجوشد. نزدیک است جهنم از شدت غیظ بر آن کافران قطعه قطعه شود.
هر گاه که عدهای از مخالفین آل اللَّه را در جهنم میاندازند مأموران جهنم میپرسند: آیا درباره مخالفت با علیj شما را بر حذر نداشتند و آیا امثال غدیر را به یاد ندارید؟ میگویند: بر حذر دارنده اتمام حجت نمود، ولی ما گفتیم: محمد k همه اینها را از پیش خود میگوید و از سوی خدا در این باره چیزی نازل نشده است، و شما دوستان اهل بیتb گمراهید!!
ولی ای کاش درست فکر میکردیم و این همه سفارش پیامبرk را درباره علیj و فرزندانش به گوش جان میخریدیم. این اقرار را زمانی مینمایند که کار از کار گذشته و روز سزای اعمال است، و اُف بر این اعتراف که در کنار آتش جهنم باشد.
و این چنین روزهایی در انتظار مخالفین و دشمنان آل رسول b است و گریزی از آن نخواهند داشت، در حالی که ما به عنوان دوستان اهل بیت b در انتظار پاداش بزرگ خواهیم بود.[3]
[۱]. ملک/ ۱۱–۸.
[۲]. آیههای ۶ و ۷- که قبل از آیاتِ مذکور در متن خطبه است- چنین است: «وَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذابُ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ. إِذا أُلْقُوا فِیها سَمِعُوا لَها شَهِیقاً وَ هِیَ تَفُورُ. تَکادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ …».
[۳]. غدیر در قرآن، ج۲، ص ۶۸.