ابن تیمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:




* <big>ابن ‏تيميه گفته كه بخارى بر [[حديث غدير]] خرده گرفته است. در پاسخ بايد گفت كه اهل انصاف از كار بخارى در شگفتى و حيرت‏ اند، زيرا او حديثى را نقل نكرده كه شروط تواتر به شكل كامل و چندين برابر در آن وجود دارد! از اين رو، اين بخارى است كه بايد به سبب ترک اين حديث مؤاخذه شود، نه اينكه ابن‏ تيميه به عدم نقل حديث غدير توسط بخارى استناد كند.</big>  <br /><big>علاوه بر اين، پيشتر به بخشى از زشتى‏ هاى بخارى و كاستى‏ هاى كتابش، آن هم به اعتراف بزرگان اهل‏سنت اشاره شد، و در ادامه با بخش‏هاى ديگر نيز آشنا خواهيم شد.</big>  <big>به عنوان مثال از بدترين كارها و زشت‏ ترين گناهان او اين است كه به پيروى از يحيى بن سعيد قطّان در شمارى از احاديث امام صادق‏ عليه السلام شک و ترديد كرده است! ابن‏ تيميه درباره مالک و [[ابوحنيفه]] و شافعى و [[احمد بن حنبل]] مى‏گويد كه فقه را از امام صادق‏ عليه السلام فرا نگرفته‏ اند! و در ادامه حديث زُهرى را از حيث استوارى و كثرت به مراتب از حديث امام صادق‏ عليه السلام برتر مى ‏داند! همچنين ابن ‏تيميه مى‏ گويد كه وقتى بخارى شنيد [[يحيى بن سعيد قطّان]] بر احاديث جعفرعليه السلام خرده مى‏ گيرد، در بعضى از احاديث وى شک كرد و از نقل آنها خوددارى نمود. محال است كه جعفرعليه السلام در حفظ حديث در جايگاه كسانى باشد كه بخارى به آنها احتجاج كرده است.<ref>منهاج السنة: ج 2 ص 86.</ref></big>
* <big>ابن ‏تيميه گفته كه بخارى بر [[حديث غدير]] خرده گرفته است. در پاسخ بايد گفت كه اهل انصاف از كار بخارى در شگفتى و حيرت‏ اند، زيرا او حديثى را نقل نكرده كه شروط تواتر به شكل كامل و چندين برابر در آن وجود دارد! از اين رو، اين بخارى است كه بايد به سبب ترک اين حديث مؤاخذه شود، نه اينكه ابن‏ تيميه به عدم نقل حديث غدير توسط بخارى استناد كند.</big>  <br /><big>علاوه بر اين، پيشتر به بخشى از زشتى‏ هاى بخارى و كاستى‏ هاى كتابش، آن هم به اعتراف بزرگان اهل‏ سنت اشاره شد، و در ادامه با بخش‏هاى ديگر نيز آشنا خواهيم شد.</big>  <big>به عنوان مثال از بدترين كارها و زشت‏ ترين گناهان او اين است كه به پيروى از يحيى بن سعيد قطّان در شمارى از احاديث امام صادق‏ عليه السلام شک و ترديد كرده است! ابن‏ تيميه درباره مالک و [[ابوحنيفه]] و شافعى و [[احمد بن حنبل]] ميگويد كه فقه را از امام صادق‏ عليه السلام فرا نگرفته‏ اند! و در ادامه حديث زُهرى را از حيث استوارى و كثرت به مراتب از حديث امام صادق‏ عليه السلام برتر مى ‏داند! همچنين ابن ‏تيميه مى‏ گويد كه وقتى بخارى شنيد [[يحيى بن سعيد قطّان]] بر احاديث جعفرعليه السلام خرده مى‏ گيرد، در بعضى از احاديث وى شک كرد و از نقل آنها خوددارى نمود. محال است كه جعفرعليه السلام در حفظ حديث در جايگاه كسانى باشد كه بخارى به آنها احتجاج كرده است.<ref>منهاج السنة: ج ۲ ص ۸۶.</ref></big>


* <big>همچنين ابن‏ تيميه به انكار ابراهيم حربى در مورد [[حديث غدير]] استناد كرده است. پاسخ انكار و ردّ ابراهيم در مبحث ردّ ابن ‏ابى‏ داوود گذشت. اضافه بر آنچه گفته شد حربى شخص معتبرى نيست، چرا كه عده ‏اى از جمله [[صلاح‏ الدين كتبى]] در شرح حالش نوشته‏ اند كه او عشق به پسران نمكين را نيكو مى‏ شمرد!<ref>فوات الوفيات: ج 1 ص 16. همچنين ذهبى شرح حال ابراهيم حربى را نوشته است: سير اعلام النبلاء: ج 13 ص361، 364.</ref></big>
* <big>همچنين ابن‏ تيميه به انكار ابراهيم حربى در مورد [[حديث غدير]] استناد كرده است. پاسخ انكار و ردّ ابراهيم در مبحث ردّ ابن ‏ابى‏ داوود گذشت. اضافه بر آنچه گفته شد حربى شخص معتبرى نيست، چرا كه عده ‏اى از جمله [[صلاح‏ الدين كتبى]] در شرح حالش نوشته‏ اند كه او عشق به پسران نمكين را نيكو مى‏ شمرد!<ref>فوات الوفيات: ج ۱ ص ۱۶. همچنين ذهبى شرح حال ابراهيم حربى را نوشته است: سير اعلام النبلاء: ج ۱۳ ص۳۶۱، ۳۶۴.</ref></big>


<big>در حالى كه عشق به پسركان به غايت زشت و بى ‏آبرويى است. [[شيخ محمد حيات سِندى]] -  كه از بزرگ دانشمندان متبحّر است -  رساله ‏اى در نهى از عشق پسركان و زنان نوشته، و به نقل دانشمند معاصرش [[قنوجى]] در «[[إتحاف النبلاء]]» در آن مفصل در زشتى اين كار سخن گفته است.</big>
<big>در حالى كه عشق به پسركان به غايت زشت و بى ‏آبرويى است. [[شيخ محمد حيات سِندى]] -  كه از بزرگ دانشمندان متبحّر است -  رساله ‏اى در نهى از عشق پسركان و زنان نوشته، و به نقل دانشمند معاصرش [[قنوجى]] در «[[إتحاف النبلاء]]» در آن مفصل در زشتى اين كار سخن گفته است.</big>


<big>همچنين از ديگر عيوب [[ابراهيم حربى]]، طعن او نسبت به [[على بن مدينى]] (م ۲۳۴ ق) -  استاد بخارى -  است كه ذهبى آن را نقل كرده است.<ref>سير اعلام النبلاء: ج 13 ص 369.</ref></big>
<big>همچنين از ديگر عيوب [[ابراهيم حربى]]، طعن او نسبت به [[على بن مدينى]] (م ۲۳۴ ق) -  استاد بخارى -  است كه ذهبى آن را نقل كرده است.<ref>سير اعلام النبلاء: ج ۱۳ ص ۳۶۹.</ref></big>


<big>در حالى كه بزرگان اهل‏ سنت على بن مدينى را بسيار ستوده ‏اند؛ از جمله: [[نووى]]، [[عبدالغنى بن سعيد مصرى]]، [[سفيان بن عُيَينه]]، [[حفص بن محبوب]]، [[محمد بن يحيى]]، [[عباس عنبرى]]، اعين، بخارى، يحيى قطّان، [[عبدالرحمن بن مهدى]]، ابوحاتِم.<ref>تهذیب الاسماء و اللّغات: ج1 ص350، 351.</ref></big>
<big>در حالى كه بزرگان اهل‏ سنت على بن مدينى را بسيار ستوده ‏اند؛ از جمله: [[نووى]]، [[عبدالغنى بن سعيد مصرى]]، [[سفيان بن عُيَينه]]، [[حفص بن محبوب]]، [[محمد بن يحيى]]، [[عباس عنبرى]]، اعين، بخارى، يحيى قطّان، [[عبدالرحمن بن مهدى]]، ابوحاتِم.<ref>تهذیب الاسماء و اللّغات: ج۱ ص۳۵۰، ۳۵۱.</ref></big>


== <big>انكار ماجراى سنگ آسمانى در غدير</big><ref>چکیدۀ عبقات الانوار (حدیث غدیر): ص506-521.</ref> ==
== <big>انكار ماجراى سنگ آسمانى در غدير</big><ref>چکیدۀ عبقات الانوار (حدیث غدیر): ص۵۰۶-۵۲۱.</ref> ==
<big>از جمله دلايل قطعى بر دلالت حديث غدير بر امامت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام، ماجراى [[حارث فهرى]] و [[عذاب الهى با سنگ آسمانى]] و نزول آياتى از [[سوره معارج]] است. اين ماجرا را شمارى از بزرگان اهل‏ سنت نقل كرده ‏اند. ولى ابن‏ تيميه در پاسخ به اين حديث چاره ‏اى جز تكذيب نداشته است. اين وجه ديگرى است كه بر دلالت حديث به مطلوب تأكيد مى‏ كند. ما نخست سخن ابن‏ تيميه را مى‏ آوريم و سپس مواضع بطلانش را ذكر مى‏ كنيم:</big>
<big>از جمله دلايل قطعى بر دلالت حديث غدير بر امامت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام، ماجراى [[حارث فهرى]] و [[عذاب الهى با سنگ آسمانى]] و نزول آياتى از [[سوره معارج]] است. اين ماجرا را شمارى از بزرگان اهل‏ سنت نقل كرده ‏اند. ولى ابن‏ تيميه در پاسخ به اين حديث چاره ‏اى جز تكذيب نداشته است. اين وجه ديگرى است كه بر دلالت حديث به مطلوب تأكيد مى‏ كند. ما نخست سخن ابن‏ تيميه را مى‏ آوريم و سپس مواضع بطلانش را ذكر مى‏ كنيم:</big>


خط ۲۹: خط ۲۹:
<big>حارث به پيامبرصلى الله عليه وآله گفت كه آنان دستور او را به شهادتين و نماز و زكات و روزه و حجّ پذيرفته ‏اند. اما به اينها راضى نشدى تا اينكه ميان دو بازوى پسرعمويت را بالا بردى و او را بر ما برترى دادى و گفتى: هر كس من مولاى او هستم على مولاى او است. آيا اين از جانب تو است يا از جانب خدا؟ پيامبرصلى الله عليه وآله به او پاسخ مى ‏دهد: اين امرى از سوى خداست.</big>
<big>حارث به پيامبرصلى الله عليه وآله گفت كه آنان دستور او را به شهادتين و نماز و زكات و روزه و حجّ پذيرفته ‏اند. اما به اينها راضى نشدى تا اينكه ميان دو بازوى پسرعمويت را بالا بردى و او را بر ما برترى دادى و گفتى: هر كس من مولاى او هستم على مولاى او است. آيا اين از جانب تو است يا از جانب خدا؟ پيامبرصلى الله عليه وآله به او پاسخ مى ‏دهد: اين امرى از سوى خداست.</big>


<big>در پى پاسخ پيامبرصلى الله عليه وآله، حارث بن نعمان روى بر مى‏گرداند و به سوى مركبش مى ‏رود و مى ‏گويد: خدايا، اگر آنچه محمد مى‏گويد حق و از سوى تو است، سنگى از آسمان بر ما فرود آور يا عذابى دردناک بر ما فرو بفرست. و هنوز به مركبش نرسيده، خدا سنگى بر او افكند كه بر سرش خورد و از مقعدش بيرون آمد و او را كشت. سپس خداى عزوجل اين آيات را فرستاد: «سَألَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ * لِلكافِرينَ لَيسَ لَهُ دافِعٌ» : خواهنده ‏اى عذاب واقع‏ شدنى را در خواست كرد كه از آنِ كافران است و هيچ بازدارنده ‏اى از آن نيست.</big>
<big>در پى پاسخ پيامبرصلى الله عليه وآله، حارث بن نعمان روى بر مى‏گرداند و به سوى مركبش مى ‏رود و مى ‏گويد: خدايا، اگر آنچه محمد ميگويد حق و از سوى تو است، سنگى از آسمان بر ما فرود آور يا عذابى دردناک بر ما فرو بفرست. و هنوز به مركبش نرسيده، خدا سنگى بر او افكند كه بر سرش خورد و از مقعدش بيرون آمد و او را كشت. سپس خداى عزوجل اين آيات را فرستاد: «سَألَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ * لِلكافِرينَ لَيسَ لَهُ دافِعٌ» : خواهنده ‏اى عذاب واقع‏ شدنى را در خواست كرد كه از آنِ كافران است و هيچ بازدارنده ‏اى از آن نيست.</big>


<big>به اين دروغگويان گفته مى ‏شود: مردم اجماع كرده ‏اند كه آنچه پيامبرصلى الله عليه وآله در [[غدير خم]] گفت، در زمان بازگشتش از [[حجةالوداع]] بود. شيعه اين را پذيرفته و آن روز را عيد قرار داده است. اين رخداد در روز [[هجدهم ذى‏ الحجه]] بوده و پيامبرصلى الله عليه وآله پس از آن به مكه باز نگشته، بلكه از حجةالوداع به مدينه برگشته و تمام ذى‏ الحجه و محرم و صفر را زنده بوده و در اول [[ربيع‏ الاول]] درگذشته است. ولى در اين حديث آمده كه پيامبرصلى الله عليه وآله سخنش را در غدير خم گفت و آن سخن در شهرها پيچيد، و سپس حارث در حالى كه پيامبرصلى الله عليه وآله در ابطح بود نزد حضرتش رفت. اما ابطح در مكه است. بنابراين، حديث فوق دروغ است و به دست نادانى كه نمى‏دانسته ماجراى غدير در چه وقتى رخ داده ساخته شده است.</big>
<big>به اين دروغگويان گفته مى ‏شود: مردم اجماع كرده ‏اند كه آنچه پيامبرصلى الله عليه وآله در [[غدير خم]] گفت، در زمان بازگشتش از [[حجةالوداع]] بود. شيعه اين را پذيرفته و آن روز را عيد قرار داده است. اين رخداد در روز [[هجدهم ذى‏ الحجه]] بوده و پيامبرصلى الله عليه وآله پس از آن به مكه باز نگشته، بلكه از حجةالوداع به مدينه برگشته و تمام ذى‏ الحجه و محرم و صفر را زنده بوده و در اول [[ربيع‏ الاول]] درگذشته است. ولى در اين حديث آمده كه پيامبرصلى الله عليه وآله سخنش را در غدير خم گفت و آن سخن در شهرها پيچيد، و سپس حارث در حالى كه پيامبرصلى الله عليه وآله در ابطح بود نزد حضرتش رفت. اما ابطح در مكه است. بنابراين، حديث فوق دروغ است و به دست نادانى كه نمى‏دانسته ماجراى غدير در چه وقتى رخ داده ساخته شده است.</big>
خط ۳۷: خط ۳۷:
<big>- ديگر اينكه [[سوره معارج]] به اتفاق اهل علم پيش از هجرت و در مكه نازل شده؛ يعنى ده سال يا بيشتر پيش از واقعه [[غدير خم]]. پس چگونه مى‏ تواند پس از غدير خم نازل شده باشد؟</big>
<big>- ديگر اينكه [[سوره معارج]] به اتفاق اهل علم پيش از هجرت و در مكه نازل شده؛ يعنى ده سال يا بيشتر پيش از واقعه [[غدير خم]]. پس چگونه مى‏ تواند پس از غدير خم نازل شده باشد؟</big>


<big>- ديگر اينكه آيۀ «وَ إذ قالُوا اللهُمَّ إن كانَ هذا هُوَ الحَقَّ مِن عِندِكَ»<ref>انفال/32. </ref></big> <big>و به ياد آور آن هنگام را كه گفتند خدايا اگر اين حق و از سوى تو است، - كه در اين حديث از زبان [[حارث بن نعمان]] نقل شده - در سوره انفال است كه به اتفاق پس از [[جنگ بدر]] و سال‏ها پيش از غدير خم نازل شده است.</big>
<big>- ديگر اينكه آيۀ «وَ إذ قالُوا اللهُمَّ إن كانَ هذا هُوَ الحَقَّ مِن عِندِكَ»<ref>انفال/۳۲. </ref></big> <big>و به ياد آور آن هنگام را كه گفتند خدايا اگر اين حق و از سوى تو است، - كه در اين حديث از زبان [[حارث بن نعمان]] نقل شده - در سوره انفال است كه به اتفاق پس از [[جنگ بدر]] و سال‏ها پيش از غدير خم نازل شده است.</big>


<big>همچنين، مفسران همگى بر آن هستند كه اين آيه به سبب سخن مشركانى مانند [[ابوجهل]] و امثالش به پيامبرصلى الله عليه وآله در مكه و پيش از هجرت نازل شده، و خدا پيامبرش را از سخن آنان آگاه كرده و فرموده است:</big>  
<big>همچنين، مفسران همگى بر آن هستند كه اين آيه به سبب سخن مشركانى مانند [[ابوجهل]] و امثالش به پيامبرصلى الله عليه وآله در مكه و پيش از هجرت نازل شده، و خدا پيامبرش را از سخن آنان آگاه كرده و فرموده است:</big>  


<big>«وَ إذ قالُوا اللهُمَّ إن كانَ هذا هُوَ الحَقُّ مِن عِندِكَ» يعنى سخن آنان را به ياد آور؛ مانند اين آيات: «وَ إذ قالَ رَبُّكَ لِلمَلائِكَةِ»<ref>بقره/30. </ref>و به ياد آور آن هنگام را كه خداوندت به فرشتگان فرمود...، و «وَ إذ غَدَوتَ مِن أهلِكَ»<ref>آل‏ عمران/121.</ref> و به ياد آور آن هنگام را كه بامدادان از نزد خانواده ‏ات بيرون شدى. در آن آيات فرمان داده پيامبرصلى الله عليه وآله آنچه را گذشته است ذكر كند و به ياد آورد. اين نشان مى‏ دهد كه مشركان پيش از نزول اين سوره آن سخن را گفته‏ اند.</big>
<big>«وَ إذ قالُوا اللهُمَّ إن كانَ هذا هُوَ الحَقُّ مِن عِندِكَ» يعنى سخن آنان را به ياد آور؛ مانند اين آيات: «وَ إذ قالَ رَبُّكَ لِلمَلائِكَةِ»<ref>بقره/۳۰. </ref>و به ياد آور آن هنگام را كه خداوندت به فرشتگان فرمود...، و «وَ إذ غَدَوتَ مِن أهلِكَ»<ref>آل‏ عمران/۱۲۱.</ref> و به ياد آور آن هنگام را كه بامدادان از نزد خانواده ‏ات بيرون شدى. در آن آيات فرمان داده پيامبرصلى الله عليه وآله آنچه را گذشته است ذكر كند و به ياد آورد. اين نشان مى‏ دهد كه مشركان پيش از نزول اين سوره آن سخن را گفته‏ اند.</big>




خط ۴۷: خط ۴۷:
<big>- ديگر اينكه خدا به كافران وعده داده بود تا وقتى كه محمد صلى الله عليه وآله در ميان ايشان است عذاب بر آنان نفرستد. دقيقاً پس از آيه «وَ إذ قالُوا اللهُمَّ إن كانَ هذا هُوَ الحَقَّ مِن عِندِكَ فَأمطِر عَلَينا حِجارَةً مِنَ السَماءِ أوِ ائتِنا بِعَذابٍ أليمٍ» آمده است:</big>
<big>- ديگر اينكه خدا به كافران وعده داده بود تا وقتى كه محمد صلى الله عليه وآله در ميان ايشان است عذاب بر آنان نفرستد. دقيقاً پس از آيه «وَ إذ قالُوا اللهُمَّ إن كانَ هذا هُوَ الحَقَّ مِن عِندِكَ فَأمطِر عَلَينا حِجارَةً مِنَ السَماءِ أوِ ائتِنا بِعَذابٍ أليمٍ» آمده است:</big>


<big>«وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُم وَ أنتَ فيهِم وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُم وَ هُم يَستَغفِرُونَ»<ref>انفال/33.</ref></big> <big>و تا وقتى كه تو در ميان آنان هستى خدا هرگز آنان را عذاب نخواهد كرد و تا وقتى كه آنان آمرزش مى‏خواهند خدا عذاب‏ كننده آنها نخواهد بود. همه اتفاق نظر دارند كه وقتى اهل مكه چنين گفتند سنگى از آسمان بر آنان فرو نيامد.</big>
<big>«وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُم وَ أنتَ فيهِم وَ ما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُم وَ هُم يَستَغفِرُونَ»<ref>انفال/۳۳.</ref></big> <big>و تا وقتى كه تو در ميان آنان هستى خدا هرگز آنان را عذاب نخواهد كرد و تا وقتى كه آنان آمرزش مى‏خواهند خدا عذاب‏ كننده آنها نخواهد بود. همه اتفاق نظر دارند كه وقتى اهل مكه چنين گفتند سنگى از آسمان بر آنان فرو نيامد.</big>


<big>بنابراين، اگر آنچه در اين حديث درباره عذاب شدن حارث آمده آيه مى ‏بود، بايد از جنس آيه اصحاب فيل مى‏ بود. براى نقل چنان آيه ‏اى همت‏ ها و انگيزه‏ هاى بسيارى وجود دارد، و لااقل گروهى از دانشمندان آن را نقل مى ‏كردند. اما وقتى كه هيچ يک از مصنفان كتاب‏ هاى علمى؛ مانند كتاب‏ هاى مسند و صحيح و فضائل و تفسير و سيره و مانند اين ها آن را روايت نكرده ‏اند و تنها به اين اِسناد ناشناخته روايت شده، معلوم مى‏شود كه دروغ و باطل است.</big>
<big>بنابراين، اگر آنچه در اين حديث درباره عذاب شدن حارث آمده آيه مى ‏بود، بايد از جنس آيه اصحاب فيل مى‏ بود. براى نقل چنان آيه ‏اى همت‏ ها و انگيزه‏ هاى بسيارى وجود دارد، و لااقل گروهى از دانشمندان آن را نقل مى ‏كردند. اما وقتى كه هيچ يک از مصنفان كتاب‏ هاى علمى؛ مانند كتاب‏ هاى مسند و صحيح و فضائل و تفسير و سيره و مانند اين ها آن را روايت نكرده ‏اند و تنها به اين اِسناد ناشناخته روايت شده، معلوم مى‏شود كه دروغ و باطل است.</big>
خط ۵۵: خط ۵۵:
<big>- ديگر اينكه در اين حديث آمده كه آن گوينده ([[منكر حديث غدير]]) به مبانى پنجگانه اسلام ايمان داشته و لذا مسلمان بوده است؛ زيرا گفته است: ما اينها را از تو پذيرفته ‏ايم. معلوم و ضرورى است كه در عهد پيامبرصلى الله عليه وآله هيچ يک از مسلمانان را چنين بلايى نرسيده است.</big>
<big>- ديگر اينكه در اين حديث آمده كه آن گوينده ([[منكر حديث غدير]]) به مبانى پنجگانه اسلام ايمان داشته و لذا مسلمان بوده است؛ زيرا گفته است: ما اينها را از تو پذيرفته ‏ايم. معلوم و ضرورى است كه در عهد پيامبرصلى الله عليه وآله هيچ يک از مسلمانان را چنين بلايى نرسيده است.</big>


<big>- افزون بر اينها، اين مرد از صحابه نيست، بلكه اين نام از جنس نام‏هايى است كه طُرُقيّه<ref>ظاهراً مراد از «طُرُقيّه»، صوفيه و اهل طريقت است (مترجم). </ref></big> <big>ذكر مى‏ كنند.<ref>منهاج السنة: ج 4 ص 13. </ref></big>
<big>- افزون بر اينها، اين مرد از صحابه نيست، بلكه اين نام از جنس نام‏هايى است كه طُرُقيّه<ref>ظاهراً مراد از «طُرُقيّه»، صوفيه و اهل طريقت است (مترجم). </ref></big> <big>ذكر مى‏ كنند.<ref>منهاج السنة: ج ۴ ص ۱۳. </ref></big>


=== '''<big>ب) پاسخ به شبهه ابن‏ تيميه</big>''' ===
=== '''<big>ب) پاسخ به شبهه ابن‏ تيميه</big>''' ===
خط ۶۵: خط ۶۵:
<big>افزون بر اين، ثعلبى - كه نزد اهل‏ سنت ثقه و امين است -  در خطبه تفسيرش نوشته كه تفسير او كتاب جامع و پيراسته و مورد اعتمادى است كه مى‏توان در علم قرآن به آن بسنده كرد، و اينكه او اين كتاب را پس از درخواست گروهى از فقيهان برجسته و عالمان مخلص و رئيسان بزرگ نوشته، و اينكه تفسير او كتابى است شامل و كامل و پيراسته و خلاصه و قابل فهم كه آن را از نزديک به صد مجموعه سماع شده استخراج كرده است. اين علاوه بر مطالبى است كه او از تعليقات و اجزاء برگزيده و از دهان نزديک به سيصد تن از مشايخ بزرگ فرا گرفته است. وى مى‏ نويسد:</big>
<big>افزون بر اين، ثعلبى - كه نزد اهل‏ سنت ثقه و امين است -  در خطبه تفسيرش نوشته كه تفسير او كتاب جامع و پيراسته و مورد اعتمادى است كه مى‏توان در علم قرآن به آن بسنده كرد، و اينكه او اين كتاب را پس از درخواست گروهى از فقيهان برجسته و عالمان مخلص و رئيسان بزرگ نوشته، و اينكه تفسير او كتابى است شامل و كامل و پيراسته و خلاصه و قابل فهم كه آن را از نزديک به صد مجموعه سماع شده استخراج كرده است. اين علاوه بر مطالبى است كه او از تعليقات و اجزاء برگزيده و از دهان نزديک به سيصد تن از مشايخ بزرگ فرا گرفته است. وى مى‏ نويسد:</big>


<big>اين كتاب را با نهايت توانم موجز و مرتّب گرداندم و غايتِ كاوش و پيرايش را در آن به كار بستم. سزاست هر مؤلفى كه در فنّى از فنون كه به آن پيشى گرفته كتابى تأليف مى‏ كند، كتابش را از بعضى از ويژگى‏ هايى كه آن ها را مى‏ شمارم بى ‏بهره نگذارد: استنباط امر مغفول‏ عنه، جمع مطالب پراكنده، شرح مطالب پيچيده، حُسن نظم و تأليف و اسقاط حشو و تطويل. اميدوارم كه اين كتاب از ويژگى‏ هايى كه شمردم خالى نباشد. خدا براى اتمام آنچه نيّت و قصدش را كرده‏ ام توفيق دهنده است.<ref>الکشف و البیان: ج1 ص74، 75.</ref></big>
<big>اين كتاب را با نهايت توانم موجز و مرتّب گرداندم و غايتِ كاوش و پيرايش را در آن به كار بستم. سزاست هر مؤلفى كه در فنّى از فنون كه به آن پيشى گرفته كتابى تأليف مى‏ كند، كتابش را از بعضى از ويژگى‏ هايى كه آن ها را مى‏ شمارم بى ‏بهره نگذارد: استنباط امر مغفول‏ عنه، جمع مطالب پراكنده، شرح مطالب پيچيده، حُسن نظم و تأليف و اسقاط حشو و تطويل. اميدوارم كه اين كتاب از ويژگى‏ هايى كه شمردم خالى نباشد. خدا براى اتمام آنچه نيّت و قصدش را كرده‏ ام توفيق دهنده است.<ref>الکشف و البیان: ج۱ ص۷۴، ۷۵.</ref></big>


==== <big>'''دوم:'''</big> ====
==== <big>'''دوم:'''</big> ====