آيات ۲۰ و ۲۱ توبه و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «=== آيه«الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِى سَبِيلِ اللَّه بِأَمْو...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
=== آيه«الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِى سَبِيلِ اللَّه بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّه...»<ref>توبه ۲۱ ۲۰. غدير در قرآن: ج ۲ ص ۳۵۳ ۳۵۲. واقعه قرآنى غدير: ص ۱۰۸. سخنرانى استثنائى غدير: ص ۲۴۲  - ۲۳۳. </ref> ===
{{جعبه اطلاعات آیه
در خطابه غدير آياتى از قرآن به صورت اقتباس و تضمين، در شأن پذيرندگان ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام ديده مى ‏شود. مقامات و شئونى كه درباره اولياى اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در اين فرازها مطرح شده، از پايه‏ هاى اعتقادى آن يعنى داشتن قلبى مطمئن و بى شک و ترديد آغاز شده، و به توصيف ايمان حقيقى آنان يعنى «ايمان به غيب»رسيده، و آنگاه رستگارى آنان مورد امضاى خدا و رسول قرار گرفته و مغفرت و اجر بزرگ برايشان ضمانت شده است. آن پاداش بزرگ بهشت است و امان از آتش، و استقبال از محبين على‏ عليه السلام با سلام بهشتى.
| عرض =
| تصویر = آيات ۲۰ و ۲۱ توبه و غدیر.jpg
| اندازه تصویر =
| توضیح_تصویر =  
| عنوان = آيه۲۰ و ۲۱ توبه و غدیر
| سوره = توبه
| آیه = ۲۰ و ۲۱
| جزء = ۱۰
| شأن نزول =  
| مکان نزول = مدینه
| موضوع = وعده بهشت به سبقت‌گيرندگان در امر ولايت
| صوت =
| ترجمه صوتی =
}}


در آخرين بخش از خطبه غدير، مردم همچنان تشنه زلال غدير گوش جان به كلام جاودانه محمدى سپرده بودند.
'''آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه'''، آیه‌ای در خطبه غدیر که در آن به سبقت‌گيرندگان در امر ولايت [[بهشت]] وعده داده شده است.  


مسک الختام اين خطابه بلند، جامع الجوامع فضايل على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام بود كه پيامبرصلى الله عليه وآله در يک جمله پر معنى بالاترين فضيلت را براى شخص دوم عالم وجود با ارتباط آن به قرآن بيان كرد. از يك سو نزول فضائل على‏ عليه السلام در قرآن را به ميان آورد، و از سوى ديگر درياى مناقب آن حضرت را فراتر از آن دانست كه در يك مجلس قابل ذكر باشد. سپس با توجه به گستردگى فضايل على ‏عليه السلام، دستور پذيرفتن آنها را از اصحاب معرفت به ما داد.
موقعیت تاریخی استفاده از آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه چنین ترسیم شده است: در آخرين جملات از خطابه يک‌ساعته پيامبر صلى الله عليه و آله در غدير آن حضرت براى تشويق مردم به [[بيعت با اميرالمؤمنين عليه السلام در غدير|بيعت با امیرالمؤمنین علیه السلام]] و سوق‌دادن مردم به‌سوى ولايت او، آيه قرآن را تكيه‏‌گاه کلام خويش قرار داد.


بعد از آن بار ديگر با اشاره به آيه ۷۱سوره احزاب«وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظيماً» بر اطاعت و ولايت پذيرى و تسليم در برابر خدا و رسول و على و امامان بعد از او تأكيد كردند. سپس با اشاره به آيه ۲۰ و ۲۱ سوره توبه«الَّذينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فى سَبيلِ اللَّهِ بِاَمْوالِهِمْ وَ اَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةْ عِنْدَ اللَّهِ وَ اُولئِكَ هُمُ الْفائِزونَ يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنّاتٍ فيها نَعيمٌ مُقيمٌ»، به سبقت گيرندگان در امر مهم ولايت نشان بهشت عنايت كرد.
برخی محققان درباره تحلیل اعتقادی آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه چنین گفته‌‌اند: تفسيری كه از تركيب قرآنى با موضوع ولايت در [[خطبه غدیر|خطبه غدير]] استفاده مى‏‌شود دو وعده قرآنى براى سه عمل صالح برجسته نزد خداوند است. آن سه عمل صالح بزرگ كه سبقت و سرعت به‌سوى آن مورد توجه خداست [[بيعت با اميرالمؤمنين عليه السلام در غدير|بيعت با على‏ عليه السلام]]، پذيرفتن ولايت او و گفتن عبارت {{متن عربی|السَّلامُ عَلَيْكَ يا اميرَ الُمؤْمِنينَ|ترجمه=سلام بر تو ای امیر مؤمنان}} به اوست. اين سه به‌معناى اقرار قلبى، زبانی و عملى به صاحب‌اختيارى امیرالمؤمنین بر همه جوانب حيات معتقدان به ولایت اوست. اما دو وعده الهى براى سبقت به اين سه عمل عظيم، يكى رستگارى و خوشبختى به لطف پروردگار است؛ ديگرى باغ‏‌هاى پر از نعمت كه عاقبت خوشبختى است و جايزه پروردگار در [[بهشت]] است.


اين آيات تضمين شده در كلام پيامبرصلى الله عليه وآله ۶ آيه است، كه از جمله اين آيات آيه ۲۰ و ۲۱سوره توبه است:
== آیه‌ای درباره پذیرندگان ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام==
آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه در [[خطبه غدیر]] از جمله آيات [[قرآن]] است که به‌صورت اقتباس و تضمين، در شأن پذيرندگان ولايت [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین‏ علیه السلام]] آمده است.


«الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِى سَبِيلِ اللَّه بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّه وَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ. يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ»:
مقامات و شئونى كه درباره دوستان اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در اين قسمت‌ها مطرح شده از پايه‏‌هاى اعتقادى آن، يعنى داشتن قلبى مطمئن و بی‌تردید آغاز شده، و به توصيف ايمان حقيقى آنان، يعنى «ايمان به غيب» رسيده است. آنگاه رستگارى آنان مورد تأیید خدا و رسول قرار گرفته و مغفرت و اجر بزرگ برايشان ضمانت شده است. آن پاداش بزرگ [[بهشت]] و دوری از آتش و استقبال از دوستداران على‏ عليه السلام با سلام بهشتى.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۴۵.</ref>


«كسانى كه ايمان آورده و هجرت كنند و با اموال و جان‏ هايشان در راه خدا جهاد كنند مقام آنان نزد خداوند عظيم‏ تر است و آنان رستگارانند. پروردگارشان با رحمت و رضوان خود به آنان بشارت مى‏ دهد و بهشتى كه برايشان در آن نعمت‏ هاى پا برجاست».
اين آيات تضمين‌شده در كلام پيامبر صلى الله عليه وآله ۶ آيه است كه از جمله اين آیات، آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه که در آن به سبقت‌گيرندگان در امر ولايت بهشت وعده داده می‌شود: {{قرآن|الَّذينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فى سَبيلِ اللَّهِ بِاَمْوالِهِمْ وَ اَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةْ عِنْدَ اللَّهِ وَ اُولئِكَ هُمُ الْفائِزونَ ﴿۲۰﴾ يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنّاتٍ فيها نَعيمٌ مُقيمٌ ﴿۲۱﴾|ترجمه=كسانى كه ايمان آورده و هجرت كرده و در راه خدا با مال و جانشان به جهاد پرداخته‌اند نزد خدا مقامى هر چه والاتر دارند و اينان همان رستگارانند. پروردگارشان آنان را از جانب خود، به رحمت و خشنودى و باغ‌هايى [در بهشت‌]، كه در آنها نعمت‌هايى پايدار دارند، مژده مى‌دهد}}.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۵۲.</ref>


اين آيه از چهار بُعد قابل بررسى است:
== آیات در متن خطبه ==
پيامبر صلى الله عليه و آله در قسمتی از يازدهمين و آخرين بخش از [[خطبه غدیر]]، پذيرفتن ولايت و [[بیعت]] در غدير را مساوى با [[بهشت]] بيان كرد: {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، السّابِقُونَ الى مُبايَعَتِهِ وَ مُوالاتِهِ وَ التَّسْليمِ عَلَيْهِ بِامْرَةِ الْمُؤْمِنينَ، اولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ فى جَنّاتِ النَّعيمِ|ترجمه=اى مردم، كسانى كه براى بيعت با او و قبول ولايتش و سلام بر او به‌عنوان «اميرالمؤمنين» سبقت بگيرند رستگارانند و در باغ‏‌هاى نعمت خواهند بود}}.<ref>اسرار غدير، ص۱۶۰، بخش۱۱.</ref>


'''۱-متن خطبه غدير'''
== موقعیت تاریخی استفاده از آیات ==
موقعیت تاریخی استفاده از آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه چنین ترسیم شده است: در آخرين جملات از خطابه يک‌ساعته پيامبر صلى الله عليه و آله در غدير آن حضرت براى تشويق مردم به [[بيعت با اميرالمؤمنين عليه السلام در غدير|بيعت با امیرالمؤمنین علیه السلام]] و سوق‌دادن مردم به‌سوى ولايت او، آيه قرآن را تكيه‏‌گاه كلام خويش قرار داد و آن را در سخن خود تضمين فرموده است.


پيامبرصلى الله عليه وآله در فرازى از يازدهمين و آخرين بخش از خطبه غدير، پذيرفتن ولايت و بيعت در غدير را مساوى بهشت بيان كرد:
در اين تركيب، آخرِ آيه ۲۰ از سوره توبه {{قرآن|أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ}} آورده شده است. سپس آخر آيه ۲۱ به‌صورت فشرده با حفظ مضمون آمده است‌ به طورى كه در قرآن {{قرآن|جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ}} است و حضرت مضمون آن را با عبارت {{متن عربی|فِى جَنَّاتِ النَّعِيمِ}} آورده است. البته اين احتمال وجود دارد كه [[اقتباس]] انجام‌شده در خطبه از [[آیه ۹ یونس و غدیر|آيه ۹ سوره يونس]] یا [[آیه ۸ لقمان و غدیر|آيه ۸ سوره لقمان]] باشد.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۵۲-۳۵۳.</ref>


مَعاشِرَ النّاسِ، السّابِقُونَ الى مُبايَعَتِهِ وَ مُوالاتِهِ وَ التَّسْليمِ عَلَيْهِ بِامْرَةِ الْمُؤْمِنينَ، اولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ فى جَنّاتِ النَّعيمِ:
== موقعيت قرآنى آیات ==
موقعيت قرآنى آیات ۲۰ و ۲۱ توبه در اوايل سوره توبه، مقايسه‌‏اى بين مؤمنان و بيان درجات آنهاست. در آیات قبل، سقايت (آب‌دادن به حاجيان) و آبادكردن مسجدالحرام با مجاهدت در راه خدا مساوى دانسته نشده است؛ در مقابل آن در اين آيه، هجرت‌كنندگان و جهادكنندگان با مال و جان را بالاتر معرفى مى‌نمايد و به آنان بشارت به [[بهشت]] مى‌‏دهد.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۵۳.</ref>


اى مردم، كسانى كه براى بيعت با او و قبول ولايتش و سلام بر او به عنوان «اميرالمؤمنين» سبقت بگيرند رستگارانند و در باغ‏ هاى نعمت خواهند بود.<ref>اسرار غدير: ص ۱۶۰ بخش ۱۱.</ref>
== تحليل اعتقادى آیات ==
برخی محققان درباره تحلیل اعتقادی آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه چنین گفته‌‌اند: تفسيری كه از تركيب قرآنى با موضوع ولايت در خطبه غدير استفاده مى‏‌شود دو وعده قرآنى براى سه عمل صالح برجسته نزد خداوند است. آن سه عمل صالح بزرگ كه سبقت و سرعت به‌سوى آن مورد توجه خداست بيعت با على‏ عليه السلام، پذيرفتن ولايت او و گفتن عبارت {{متن عربی|السَّلامُ عَلَيْكَ يا اميرَ الُمؤْمِنينَ|ترجمه=سلام بر تو ای امیر مؤمنان}} به اوست.


'''۲-موقعيت تاريخى'''
اين سه به‌معناى اقرار قلبى، زبانی و عملى به صاحب‌اختيارى امیرالمؤمنین بر همه جوانب حيات معتقدان به ولایت اوست. اما دو وعده الهى براى سبقت به اين سه عمل عظيم، يكى رستگارى و خوشبختى به لطف پروردگار است؛ ديگرى باغ‏‌هاى پر از نعمت كه عاقبت خوشبختى است و جايزه پروردگار در [[بهشت]] است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۵۳؛ واقعه قرآنى غدير، ص۱۰۸؛ سخنرانى استثنائى غدير، ص۲۳۳-۲۴۲.</ref>


در آخرين جملات از خطابه يک ساعته پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير آن حضرت براى تشويق مردم به بيعت با على ‏عليه السلام و سوق مردم به سوى ولايت او، آيه قرآن را تكيه‏ گاه كلام خويش قرار داده و آن را در سخن خود تضمين فرموده است.
= پانویس =
{{پانویس}}


در اين تركيب، آخرِ آيه۲۰ از سوره توبه (أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ) آورده شده، و سپس آخر آيه ۲۱ به صورت فشرده با حفظ مضمون آمده است، به طورى كه در قرآن «جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ»است و حضرت مضمون آن را با عبارت«فِى جَنَّاتِ النَّعِيمِ»فرموده است. لازم به يادآورى است كه انتخاب اين دو آيه براى عنوان بحث به خاطر وجود دو جمله«أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ»و «جنات نعيم»به صورت پشت سر هم در آنهاست.
==منابع==
 
{{منابع}}
البته اين احتمال وجود دارد كه اقتباس از آيه ۹ سوره يونس باشد:«إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمانِهِمْ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فِى جَنَّاتِ النَّعِيمِ»، و يا از آيه ۸ سوره لقمان اقتباس شده باشد كه مى ‏فرمايد:«إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ».
* '''اسرار غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
 
* '''سخنرانی استثنائی غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
'''۳-موقعيت قرآنى'''
* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
 
* '''واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
موقعيت قرآنى اين آيه در اوايل سوره توبه، مقايسه ‏اى بين مؤمنان و بيان درجات آنهاست. پس از آنكه سقايت و آب دادن به حاجيان و آباد كردن مسجد الحرام را با مجاهدين در راه خدا مساوى نمى‏ داند، در اين آيه هجرت كنندگان و جهاد كنندگان با مال و جان را بالاتر معرفى مى ‏نمايد و بشارت به بهشت مى ‏دهد.
{{پایان منابع}}
 
[[رده:قرآن و غدیر]]
'''۴-تحليل اعتقادى'''
 
تفسير گونه ‏اى كه از تركيب قرآنى با موضوع ولايت در خطبه غدير استفاده مى‏ شود، دو وعده قرآنى براى سه عمل عظيم نزد خداوند است. آن سه عمل صالح بزرگ كه سبقت و سرعت به سوى آن مورد توجه خداست بيعت با على‏ عليه السلام و پذيرفتن ولايت او و گفتن«السَّلامُ عَلَيْكَ يا اميرَ الُمؤْمِنينَ»به اوست. اين سه به معناى اقرار قلبى و لسانى و عملى به صاحب اختيارى او بر همه جوانب حيات ماست.
 
و اما دو وعده الهى براى سبقت به اين سه عمل عظيم، يكى رستگارى و فائز شدن و خوشبختى تمام عيار به امضاى پروردگار است، و ديگرى باغ‏هاى پر از نعمت كه عاقبت خوشبختى است و جايزه پروردگار در بهشت است، و اين گونه فائزين در جنات نعيم مورد قدردانى خداوند قرار خواهند گرفت.
 
 
== '''پانویس''' ==