آیه ۴۵ حج و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۱: خط ۲۱:
از جمله این آیات آيه ۴۵ سوره حج است: {{قرآن|فَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَبِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَشِيدٍ|ترجمه=چه بسيار قريه‌هايى ستم‌پيشه را هلاک كرديم و سقف‌هايشان فروريخت و چه بسيار چاه‌ها كه بيكاره ماند و قصرهاى رفيع گچكارى‌شده، بى‌صاحب}}
از جمله این آیات آيه ۴۵ سوره حج است: {{قرآن|فَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَبِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَشِيدٍ|ترجمه=چه بسيار قريه‌هايى ستم‌پيشه را هلاک كرديم و سقف‌هايشان فروريخت و چه بسيار چاه‌ها كه بيكاره ماند و قصرهاى رفيع گچكارى‌شده، بى‌صاحب}}


=== آیه در متن خطبه ===
== آیه در متن خطبه ==
{{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، انَّهُ ما مِنْ قَرْيَةٍ الاّ وَ اللَّه مُهْلِكُها بِتَكْذيبِها وَ كَذلِكَ يُهْلِكُ الْقُرى وَ هِىَ ظالِمَةٌ كَما ذَكَرَ اللَّه تَعالى وَ هذا عَلِىٌّ امامُكُمْ وَ وَلِيُّكُمْ وَ هُوَ مَواعيدُ اللَّه، وَاللَّه يُصَدِّقُ ما وَعَدَهُ}}
در برخی منابع، آیه ۴۵ سوره حج در متن [[خطبه غدیر]] چنین گزارش شده است: {{متن عربی|مَعاشِرَ النّاسِ، انَّهُ ما مِنْ قَرْيَةٍ الاّ وَ اللَّه مُهْلِكُها بِتَكْذيبِها وَ كَذلِكَ يُهْلِكُ الْقُرى وَ هِىَ ظالِمَةٌ كَما ذَكَرَ اللَّه تَعالى وَ هذا عَلِىٌّ امامُكُمْ وَ وَلِيُّكُمْ وَ هُوَ مَواعيدُ اللَّه، وَاللَّه يُصَدِّقُ ما وَعَدَهُ|ترجمه=اى مردم، هيچ سرزمين آبادى نيست مگر آنكه خداوند آن را به‌خاطر تكذيب فرستادگان الهى هلاک مى‏‌كند، و اين‌گونه خداوند آبادى‌ها را از بين مى‌‏برد، در حالى كه ظالم هستند -همان‌گونه كه خداى تعالى ذكر فرموده است- و اين على امام شما و وليِّتان است و او وعده الهى است و خدا آنچه وعده داده را به ظهور مى‌رساند}}.<ref>اسرار غدير، ص۱۵۰، پاورقى۵ از نسخه «الف» و «د».</ref>


اى مردم، هيچ سرزمين آبادى نيست مگر آنكه خداوند آن را به خاطر تكذيب فرستادگان الهى هلاک مى‏ كند، و اين گونه خداوند آبادى ‏ها را از بين مى ‏برد در حالى كه ظالم هستند -  همان گونه كه خداى تعالى ذكر فرموده است -  و اين على امام شما و وليِّتان است و او وعده الهى است و خدا آنچه وعده داده را به ظهور مى ‏رساند.<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۰ پاورقى ۵ از نسخه «الف» و «د».</ref>
== موقعيت تاريخى استفاده از آیه ==
موقعیت تاریخی استفاده از آیه ۴۵ سوره حج چنین توصیف شده است: در اواسط خطابه غدير، در حالى كه پيامبر صلى الله عليه و آله به‌ مقاصد [[منافقین|منافقان]] اشاره مى‏‌کرد و نام اصحاب [[صحیفه ملعونه اول|صحيفه]] را به‌ميان مى‌‏آورد و مسئله غصب‌شدن خلافت را مطرح مى‌کرد، سخن را به‌سوی مردم متوجه کرد كه بدانند اگر سردمداران سقيفه مقصرند، مردم هم در فتنه آنان مورد آزمايش الهى قرار مى‌گيرند و اگر آنان را يارى كنند، در اعمالشان شريک بوده و مستحق عذاب الهى هستند.


=== موقعيت تاريخى ===
در چنين موقعيتى حضرت با [[اقتباس]] آيه مزبور، آن را با تغییراتی در برخی کلمات در کلام خود آورده است. آنچه در اين قسمت جلب‌توجه مى‏‌كند جمله {{متن عربی|كَما ذَكَرَ اللَّه تَعالى|ترجمه=آنچنان که خداوند بلندمرتبه ذکر کرده است}} است كه حضرت به‌صراحت استناد خود به قرآن را يادآور شده است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۲۵۴-۲۵۵.</ref>
در اواسط خطابه غدير، در حالى كه پيامبر صلى الله عليه و آله به مقاصد منافقين اشاره مى‏ كند و نام اصحاب صحيفه را به ميان مى ‏آورد و مسئله غصب شدن خلافت را مطرح مى ‏كند، سخن را به مردم منعطف مى ‏نمايد كه بدانند اگر سردمداران سقيفه مقصرند، مردم هم در فتنه آنان مورد آزمايش الهى قرار مى ‏گيرند و اگر آنان را يارى كنند در اعمالشان شريک بوده مستحق عذاب الهى هستند.


در چنين موقعيتى حضرت با [[اقتباس]] آيه مزبور، مضمون آن را در كلام خود آورده است.
== موقعيت قرآنى آیه ==
 
اين اقتباس از غايب آوردن ضمير و مضارع آوردن فعل در «يُهْلِكُ الْقُرى» معلوم مى‏ شود كه در آيه ماضىِ متكلم و به صورت «أَهْلَكْناها» است.
 
آنچه در اين فراز جلب توجه مى‏ كند جمله كَما «ذَكَرَ اللَّه تَعالى» است كه حضرت به صراحت استناد خود به قرآن را يادآور شده است.
 
=== موقعيت قرآنى ===
در قرآن چندين آيه با اين مضمون آمده كه الفاظ سوره حج بيشتر بر كلمات اين فراز خطبه قابل انطباق است. در سوره هود نيز آمده كه {{قرآن|وَ كَذلِكَ أَخْذُ رَبِّكَ إِذا أَخَذَ الْقُرى وَ هِىَ ظالِمَةٌ}}<ref>هود /  ۱۰۲.</ref> و در سوره قصص آمده كه {{قرآن|... وَ ما كُنَّا مُهْلِكِى الْقُرى إِلاّ وَ أَهْلُها ظالِمُونَ}}<ref>قصص /  ۵۹.</ref> در موارد بسيارى كه در قرآن سخن از هلاک شدن امم انبياى گذشته توسط عذاب الهى و به خاطر تكذيبشان به ميان آمده، همين مضمون مطرح شده است.
در قرآن چندين آيه با اين مضمون آمده كه الفاظ سوره حج بيشتر بر كلمات اين فراز خطبه قابل انطباق است. در سوره هود نيز آمده كه {{قرآن|وَ كَذلِكَ أَخْذُ رَبِّكَ إِذا أَخَذَ الْقُرى وَ هِىَ ظالِمَةٌ}}<ref>هود /  ۱۰۲.</ref> و در سوره قصص آمده كه {{قرآن|... وَ ما كُنَّا مُهْلِكِى الْقُرى إِلاّ وَ أَهْلُها ظالِمُونَ}}<ref>قصص /  ۵۹.</ref> در موارد بسيارى كه در قرآن سخن از هلاک شدن امم انبياى گذشته توسط عذاب الهى و به خاطر تكذيبشان به ميان آمده، همين مضمون مطرح شده است.