تجلی امامتِ الهی غدیر در عصر ظهور (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

۴ . امامت غدير مبتنى بر عصمت است كه جز خدا و رسول‏ صلى الله عليه وآله نمى ‏تواند او را بشناسد.

۹ . در عصر ظهور، امام زمان ‏عليه السلام مثل ساير امامان از حقّ منصوصى خود دفاع مى ‏نمايد، چه از نظر گفتمان و چه در اجرا.

حضرت موسى ‏عليه السلام از پروردگار خود تقاضا كرد: «از خاندانم كسى را وزير و معاون من قرار ده: برادرم هارون را، و به او پشتم را محكم كن و او را در امر رسالت من شريك ساز».<ref>طه: ۳۲ -  ۲۹ .</ref>در آياتى ديگر، خداوند به داوود خليفه خود بر روى زمين سليمان را عطا كرد و سليمان وارث داوود شد. <ref>ص: ۳۰ ؛ نمل: ۱۶ .</ref>

همچنين حضرت زكرياعليه السلام از خداوند ذريه ‏اى پاك تقاضا كرد و خداوند نيز درخواست وى را اجابت كرد؛ و فرشتگان در نماز به وى ندا دادند كه خداوند تو را به يحيى بشارت مى ‏دهد، در حالى كه او به كلمه خدا گواهى دهد و او خود پيشوا و پارسا و پيامبرى از شايستگان است.<ref>آل عمران: ۳۷ ۳۸.</ref>بدين سان خداوند مسئله جانشينى پيامبران را در خاندان آنان قرار داد، در حالى كه بايد شايستگى اخلاقى و مقام عصمت و علم را داشته باشند. آن گونه كه درباره حضرت ابراهيم‏ عليه السلام فرمود: «عهد من به ستمكاران نخواهد رسيد».<ref>بقره: ۱۲۴.</ref>در آياتى از سوره بقره خداوند به بنى ‏اسرائيل مى ‏فرمايد: «به شما نعمت دادم».<ref>بقره: ۴۰، ۴۷، ۱۲۲</ref>با مقايسه اين آيات با آيه ۱۵۰ سوره بقره و آيه سوم و ششم سوره مائده بر ما روشن مى‏ گردد كه منظور از نعمت امامت است كه خطاب به رسول خداصلى الله عليه وآله مى ‏فرمايد:

از مقايسه امتيازات خاندان پيامبران پيشين و اهل بيت رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله در قرآن جايگاه برتر آنان بر ما روشن مى‏ گردد، زيرا علاوه بر آنكه مزد رسالت آن حضرت را دوستى اهل بيت قرار داده<ref>شورى: ۲۳ .</ref> بخشى از خمس و غنايم و قسمتى از فى‏ء <ref>انفال: ۴۱ ؛ حشر: ۷ . </ref>را به خاندان رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله اختصاص داده و آنان را از هر پليدى پاكيزه گردانيده است.<ref>احزاب: ۳۳. </ref>بدين گونه علم امام ريشه اكتسابى ندارد و لدنّى و افاضه‏اى و فراتر از آموخته‏ هاى مدرسه است. امامان اعلم معاصران خود هستند و آگاه‏ترين مردم و حافظ و نگهبان شريعت بوده و اطاعت از آنان همچون اطاعت از خدا و رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله است. اولى الامر امامان دوازده‏گانه هستند كه خداوند به اطاعت از آنان فرمان داده است.<ref>نساء: ۵۹ </ref>

يكى از آموزه‏ هاى قرآنى شيعيان عصمت امام است. از اين رو امام بايد از جانب خدا تعيين شده باشد، <ref>نهج الحقّ و كشف الصدق: ص ۲۲۹.</ref>چرا كه امام معصوم را كسى جز خدا نمى ‏تواند بشناسد، آن گونه كه رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود:

{{متن عربی|الاَمرُ اِلَى اللَّهِ يَضَعُهُ حَيثُ يَشاءُ}}: <ref>سيره ابن هشام: ج ۲ ص ۷۲۷ .</ref>«اين كار به دست خدا است هر جا كه بخواهد آن را قرار خواهد داد».

در روايت ديگر فرمودند:{{متن عربی|اِنَّ خُلَفائى وَ اَوصِيائى وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى الخَلقِ بَعدى اِثناعَشَرَ، اَوَّلُهُم عَلِىٌّ وَ آخِرُهُم وَلَدِىَ المَهدِىِّ}}.<ref>ينابيع المودة، قندوزى: ج ۳ ص ۲۶۶ . </ref>در حديث جابر نيز نام امامان را به اسم معرفى كردند.در آيات ديگرى خداوند به وراثت مقام الهى پيامبران در خاندان آنان اشاره كرده، و پيوستگى نسلى انبياء را به شكل وصايت موروثى بيان داشته است، آن گونه كه در سوره آل عمران آيات ۳۴ و ۳۳، و سوره انفال آيه ۷۵، و سوره نساء آيه ۱۶۴، آن را مورد تأكيد قرار داده است.

رسول خداصلى الله عليه وآله چندين روايت متواتر را بر ولايت امام على‏ عليه السلام بيان داشته‏ اند، كه از آن جمله حديث يوم الانذار به روايت بُريده بن حُصَيْب است كه فرمودند:  

{{متن عربی|يا بُرَيدة! لا تَقَع فى عَلِىٍّ؛ عَلِىٌّ مِنّى وَ اَنَا مِنهُ وَ هُوَ وَلِيُّكُم بَعدى}} <ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۳۲۶.</ref>:«اى بريده! درباره على شكايت نكن كه على از من است و من از او هستم، و او ولى شما پس از من است«.

حديث سفينه نوح <ref>عيون اخبار الرضاعليه السلام: ج ۲ ص ۲۷ .</ref>و حديث متواتر ثقلين <ref>بحار الانوار: ج ۲ ص ۱۰۰.</ref> و سرانجام در غدير خم در ميان نمايندگان قبايل و شهرهاى اسلامى در بازگشت از حجة الوداع در يك سخنرانى مفصل 26 بار تأكيد كردند ولايت على‏ عليه السلام از جانب من نيست و از جانب خداوند است و پس از بيان فضايل امام على ‏عليه السلام و حديث ثقلين فرمودند:{{متن عربی|مَن كُنتُ مَولاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَولاهُ؛ اَللّهُمَّ والِ مَن والاهُ وَ عادِ مَن عاداهُ}}:<ref>خطبه غدير </ref> «هر كه را من مولاى اويم، على مولاى اوست. خدايا هر كس او را دوست بدارد دوست بدار، و هر كه او را دشمن بدارد دشمن بدار«.  

«امامت ما اهل بيت‏ عليهم السلام موجب نظم شريعت و مصونيت از تفرقه مى‏ گردد».<ref>خطبه فدكيه حضرت زهراعليها السلام. </ref>

امام حسن مجتبى‏ عليه السلام در نامه ‏اى به معاويه به حقوق الهى خود اشاره داشته مى‏ فرمايند:  

همچنين امام حسين‏ عليه السلام در نامه ‏اى به بزرگان بصره مى‏ نويسد: «ما خاندان رسالت جانشينان رسول خداصلى الله عليه وآله و وارثان وى بوديم، و از همه مردم نسبت به جايگاه وى شايسته‏ تريم.»<ref>تاريخ طبرى: ج ۴ ص ۲۶۶ .</ref>

«اى مردم! ما خاندان رسول خدا صلى الله عليه وآله به كار خلافت شما از اين مدعيان ناحق كه با شما رفتار ستمگرانه دارند شايسته‏ تريم. مگر نمى‏ بينيد كه به حقّ عمل نمى ‏كنند و از باطل باز نمى ‏دارند؟ به راستى مؤمن بايد مشتاق ديدار خدا باشد.من مرگ را جز نيك فرجامى نمى ‏دانم و زندگى با ستمگران را جز ذلّت نمى ‏بينم.»<ref>تاريخ طبرى: ج ۴ ص ۳۰۳ .</ref>

«پروردگارا! بر پاكان اهل بيت رحمت فرست كه آنان را براى امر خود برگزيدى، تا كليد داران خزائن علم تو و نگهبانان دين و خلفاى تو در روى زمين و حجت‏هاى فروزان تو بر بندگانت باشند. تو آنان را از پليدى ‏ها بر كنار داشته ‏اى و مقرر فرموده ‏اى كه ميان تو و بندگان تو وسيله ‏اى باشند و به سوى بهشت تو راه بنمايند.»<ref>مفاتيح الجنان، دعاى عرفه: ص ۲۰۰ .</ref>به همين سبب تلاش گسترده امام زين العابدين‏ عليه السلام در دعاهاى گوناگون اين بود كه مردم را به حقوق اهل بيت‏ عليهم السلام آشنا سازد.

امام صادق‏ عليه السلام نيز در تبيين نظريه امامت، شناسايى امام را بر هر مؤمنى واجب مى‏ دانست و فرمود: «مَن ماتَ و لا يَعرفُ امامَه ماتَ ميتةً جاهليّةً.»<ref>اصول كافى: ج ۳ ص ۴۰ .</ref> آن حضرت با انتخاب سياست تقيّه و تبيين آن، از ادعاى امامت الهى خود دست برنداشت و در مراسم عرفه از امامت رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله و اجداد طاهرينش سخن گفت و فرمود: «رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله امام بود، سپس على بن ابى‏ طالب، و سپس حَسَنين و پس از آن على بن الحسين و محمد بن على ‏عليهما السلام و سپس من امام هستم.»<ref>فروع كافى: ج ۴ ص ۴۶۶ . </ref>داعيه امامت و رهبرى الهى بر جامعه اسلامى از سوى امام موسى بن جعفر عليه السلام در پاسخ سؤال هارون در تعيين حدود فدك بود، كه آن حضرت ادعاى خلافت بر جهان اسلام را طرح كردند و فرمودند: «يك حد آن عَدَن، حدّ ديگر سَمَرقند و حد ديگر اِفريقيّه و حد چهارم آن ارمينيه است.»<ref>مناقب ابن شهر آشوب: ج ۴ ص ۳۲۰ .</ref>

امامت از منازل انبياء و ارث اوصياست. امامت خلافت خداوند و رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و ميراث حسن و حسين‏ عليهما السلام است. امامت زمام دين و نظام مسلمين و صلاح دنيا و عزّت مؤمنين و ريشه اسلام و شاخه بلند آن است.<ref>عيون اخبار الرضاعليه السلام: ج ۱ ص ۱۹۷ . </ref>همچنين امام على بن محمدعليه السلام در زيارت جامعه كبيره كه از مشهورترين و معتبرترين زيارات فرهنگ شيعه است، طرح اساسى مسئله امام شناسى و معارف عميق توحيدى و ولايى و فضايل انسان كامل را در انداختند؛ و امام را به عنوان حجّت خدا و معدن اسرار الهى و خزانه علم خداوند و رهبر سياسى و فكرى جامعه اسلامى معرفى نمودند.

بدين سان بر ما روشن مى ‏گردد مسئله امامت در قرآن، به عنوان وصايت و جانشينى انبياء و حاصل ميراث پيامبران در فرزندان ذكور و يا برادر به شرط علم و عصمت تحقق پيدا مى‏ كند.تعيين امام از سوى رسول خداصلى الله عليه وآله بر عهده خداوند گذاشته شده و مسئله منصوصى آن تأكيد شده و غدير خم تجلّى نص امامت و جانشينى آن حضرت است.طرح امامت منصوصى و استشهاد به آن به عنوان حقّى كه خداوند بر عهده امامان گذاشته از سوى آنان تصريح شده است، و هر كدام از امامانِ شيعه به نحوى به تبيين وظايف و شئون و اختيارات امام در خطبه‏ ها و نامه ‏ها و زيارات و روايات خود به آن تصريح كرده ‏اند و بيشتر آنان به شكل‏هاى گوناگون، داعيه امامت و رهبرى الهى خود را بيان داشته ‏اند.به همين سبب، ريشه گفتمان منصوصى امامت در قرآن است و پايه و اساس آن بر غدير نهاده شده، و هر كدام از امامان به تبيين آن پرداخته‏ اند. بنابراين در عصر ظهور امام زمان‏ عليه السلام، ايشان نيز مثل ديگر اهل بيت ‏عليهم السلام از حقّ خود دفاع نموده و آنچه در غدير بيان گرديده را محقق مى‏ نمايند؛ هم در گفتمان منصوصى و هم در اجرا، تمام آن شئون و اختيارات را به امر خداوند بدون هيچ مانعى طبق وعده الهى انشاء اللَّه به ظهور خواهند رساند».