آیه ۱۳۵ طه و غدیر
يكى از جلوه هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است.
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| سوره | سوره طه (۲۰) |
| آیه | ۱۳۵ طه |
| جزء | ۱۶ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | هدایت حقیقی و پاداش اخروی نتیجه پیروی از صراط مستقیم |
در بسيارى از دعاها و زيارات - به خصوص آن چه مربوط به شب و روز غدير است - ناگفته هايى از مسئله غدير به چشم مى خورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمى شود.
در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيه هاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است.
از جمله اين مورد است:[۱]
فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِىِّ وَ مَنِ اهْتَدى 
[۲]
«بگو: هر یک [از ما و شما] منتظریم، پس منتظر باشید که به زودی خواهید دانست که رهروان راهِ راست و ره یافتگان چه کسانی هستند؟»
اين آيه و دعاى مربوط به آن از دو بُعد قابل بررسى است:
متن دعا
در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير مى خوانيم چنين مى گوييم:
«رَبَّنا آمَنّا وَ اتَّبَعْنا مَوْلانا وَ وَلِيَّنا وَ هاديَنا وَ داعِيَنا وَ داعِىَ الانامِ، وَ صِراطَكَ السَّوِىَّ الْمُسْتَقيمَ وَ مَحَجَّتَكَ الْبَيْضاءَ، وَ سَبيلَكَ الدّاعِىَ الَيْكَ عَلى بَصيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ، وَ سُبْحانَ اللَّهِ عَمّا يُشْرِكُونَ بِوِلايَتِهِ وَ بِامْرِ رَبِّهِمْ وَ بِاتِّخاذِ الْوَلائِجِ مِنْ دُونِهِ»[۳]
پروردگارا، ما ايمان آورديم و از صاحب اختيار و ولىّ و هدايت كننده و دعوت كننده ما و مردم پيروى نموديم، همان راه درست و مستقيم تو، و جايگاه حجتِ واضح تو، و راه تو كه او و پيروانش با بصيرت به سوى تو دعوت مى كنند، و خدا منزه است از آنچه در ولايت على عليه السلام شرک مى ورزند و درباره امر پروردگارشان كسى را شريک مى كنند، و كسانى را جز او محبوب دل خود قرار مى دهند.
نتيجه اعتقادى
در اين فراز از دعاى روز غدير شش آيه گنجانده شده، كه يكى آيه الصِّراطِ السَّوِىِّ است.
اين آيه در معرفى راه هموارى است كه به آسانى به مقصد مى رساند و بشر بايد از خداوند تشكر كند كه چنين راهى را براى او آماده كرده تا بهشت و پاداش اخروى را به دست آورد و هدايت حقيقى جز آن نيست. اين راه در قرآن به عنوان الصِّراطِ السَّوِىِّ مطرح شده است.
در اين دعاى غدير، ولايت اميرالمؤمنين عليه السلام را تفسير آن قرار داده و از زبان آنان كه اين راه را پذيرفته اند مى گويد:
«آمَنّا وَ اتَّبَعْنا... ، صِراطَكَ السَّوِىَّ الْمُسْتَقيمَ وَ مَحَجَّتَكَ الْبَيْضاءَ». چنانكه امام باقر عليه السلام در بيان همين آيه مى فرمايد:
صاحب الصِّراطِ السَّوِىِّ وَ مَنِ اهْتَدى كسى است كه به ولايت ما اهل بيت هدايت شده است.[۴]
مفضّل‌بن‌عمر گوید: از امام صادق علیه السلام درباره‌ی صراط پرسیدم. حضرت در جواب فرمود:
«هُوَ الطَّرِیقُ إِلَی مَعْرِفَهًِْ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ هُمَا صِرَاطَانِ صِرَاطٌ فِی الدُّنْیَا وَ صِرَاطٌ فِی الْآخِرَهًِْ وَ أَمَّا الصِّرَاطُ الَّذِی فِی الدُّنْیَا فَهُوَ الْإِمَامُ الْمُفْتَرَضُ الطَّاعَهًِْ مَنْ عَرَفَهُ فِی الدُّنْیَا وَ اقْتَدَی بِهُدَاهُ مَرَّ عَلَی الصِّرَاطِ الَّذِی هُوَ جِسْرُ جَهَنَّمَ فِی الْآخِرَهًِْ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ فِی الدُّنْیَا زَلَّتْ قَدَمُهُ عَنِ الصِّرَاطِ فِی الْآخِرَهًِْ فَتَرَدَّی فِی نَارِ جَهَنَّمَ.»:
«صراط راه به‌سوی معرفت و شناخت خدا است و دو نوع صراط داریم یکی در دنیا و دیگری در آخرت؛ صراط دنیا امام است که اطاعت او واجب است هرکس او را بشناسد و از دستوراتش پیروی نماید از صراط آخرت که پلی است بر روی جهنّم، خواهد گذشت. هرکس او را نشناسد پایش در صراط جهنّم می‌لغزد و میان جهنّم خواهد افتاد».[۵]