ابان بن تغلب

اَبانِ بن تَغْلِب، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی (د ۱۴۱ق/۷۵۸م)، ادیب، قاری، فقیه، مفسّر و از محدثان بنام امامیه است.کنیه: ابوسعید، محل تولد: کوفه، ائمه معاصر: امام زین العابدین، امام باقر، امام صادق (علیهم السلام)، سخنان ائمه درباره او: «در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوا بده»، تألیفات: تفسیر غریب القرآن، کتاب الفضائل، کتاب صفین، وفات: ۱۴۱ هجری قمری.

اَبانِ بن تَغْلِب

اطلاعات فردی
نام کامل	ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی
تولد	کوفه
وفات	۱۴۱ق
اطلاعات علمی
استادان	امام سجاد، امام باقر، امام صادق علیهم السلام
شاگردان	سفیان بن عُیَیْنه• سیف بن عمیره نخعی •ابن مسکان •محمدبن ابی‌عُمَیر
تالیفات	تفسیر غریب القرآن - کتاب الفضائل
مذهب	شیعه

وثاقت راوی

اَبانِ بن تَغْلِب، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی و کنیه‌اش ابوسعید می‌باشد. از موالی بنی جریر بود و به قبیله بکر بن وائل تعلق داشت. از رشد و نمو او در کوفه و قرائن دیگر بر می‌آید که ظاهراً در کوفه متولد شده و در زمان امام زین العابدین علیه السلام و امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام زندگی می‌کرد.

جایگاه علمی

ابان بن تغلب دانشمندی جامع‌الاطراف بود و در علوم مختلفی مانند فقه، حدیث، لغت، نحو و قرائت تبحر داشت. فقیهی توانا، محدثی مورد اعتماد، لغت‌شناسی فصیح و قاری متبحر بود.

سخنان ائمه (علیهم السلام) درباره او:

ابان بن تغلب از جایگاه والا و احترام زیادی نزد ائمه اهل بیت (علیهم السلام) برخوردار بود.

امام باقر (علیه السلام) به او فرمود: «در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوا بده، زیرا دوست دارم مانند تو در میان شیعیانم دیده شود.»

امام صادق (علیه السلام) وقتی خبر مرگش را شنید، فرمود: «به خدا قسم مرگ ابان قلبم را به درد آورد.»

روایات او

از احادیث ابان بن تغلب احادیث بسیاری از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) روایت کرده است، به طوری که گفته می‌شود سی هزار حدیث روایت کرده است. علما در نقل و روایت احادیث به او اعتماد می‌کردند.

تألیفات

ابان بن تغلب آثار علمی ارزشمندی از خود به جای گذاشته است، از جمله:

تفسیر غریب القرآن

کتاب الفضائل

کتاب صفین

وفات

ابان بن تغلب در زمان حیات امام صادق (علیه السلام) در سال ۱۴۱ هجری قمری درگذشت.

جایگاه او در کتاب‌های رجال

نام ابان بن تغلب در بسیاری از کتاب‌های رجال آمده است و او را به عنوان فردی مورد اعتماد، جلیل‌القدر و با شأن و منزلت بالا توصیف کرده‌اند.

معنای مولی در حدیث غدیر

کلمه «مولی» معانی یا کاربردهای مختلفی دارد که محب، ناصر و کسی که دارای حق تصرف در امور دیگری است از معانی یا کاربردهای آن است، از این رو، در این که مقصود از مولی در حدیث غدیر، یعنی در این سخن پیامبر صلی اللّه علیه وآله وسلم که فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه» چیست؟ دو دیدگاه مطرح شده است: دیدگاه شیعه و عده ای از اهل سنت این است که مقصود از «مولی» در حدیث غدیر کسی است که دارای حق تصرف در امور مسلمانان است؛ یعنی رهبر و امام مسلمانان؛ بنابراین، پیامبر صلی اللّه علیه وآله وسلم در غدیر خم علی علیه السلام را به رهبری و امامت مسلمانان نصب کرده است.

سؤال از معنای مولی

ابان بن تغلب از امام باقر علیه السلام درباره «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ…» سؤال کرد.

حضرت فرمودند: ای ابوسعید، چنین مطلبی هم جای سؤال دارد!؟

پیامبر صلی الله علیه و آله به مردم فهمانیدند که امیرالمؤمنین علیه السلام به جای آن حضرت خواهند بود.

در فرازهایی از متن مفصل حدیث غدیر که از امام محمدباقر علیه السلام روایت شده، به امامت امیرالمؤمنین علیه السلام تصریح شده است.