۱٬۲۹۷
ویرایش
←ج) اصحاب صحیفه
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دشمنان علی علیه السلام را به شیاطین و اخوان شیطان تشبیه می‌کنند، که نصیبی جز زیانکاری ندارند. در آیه ۳۰ سوره اعراف نیز ترکیب «اخوان الشیاطین» به کار رفته است. با این تفاوت که طرف اول تشبیه در آیه مذکور مبذّرین و اسراف‌کاران هستند، که مستفاد از این آیه می‌باشد: {{متن قرآن|إِنَ الْمُبَذِّرِینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطِینِ}} | پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دشمنان علی علیه السلام را به شیاطین و اخوان شیطان تشبیه می‌کنند، که نصیبی جز زیانکاری ندارند. در آیه ۳۰ سوره اعراف نیز ترکیب «اخوان الشیاطین» به کار رفته است. با این تفاوت که طرف اول تشبیه در آیه مذکور مبذّرین و اسراف‌کاران هستند، که مستفاد از این آیه می‌باشد: {{متن قرآن|إِنَ الْمُبَذِّرِینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطِینِ}} | ||
همچنین در روایتی پیامبر صلی الله علیه و آله کسی که ازدواج نکرده و از این حالت شاد باشد را برادر شیطان می‌خواند: | همچنین در روایتی پیامبر صلی الله علیه و آله کسی که ازدواج نکرده و از این حالت شاد باشد را برادر شیطان می‌خواند:<blockquote>{{متن عربی|عبدالبر، عن عکاف بن وداعه: أَنَّهُ أَتَی النَّبِیَ صلی الله علیه و آله فَقَالَ لَهُ: زوّجه یا عکاف؟ | ||
{{متن عربی|عبدالبر، عن عکاف بن وداعه: أَنَّهُ أَتَی النَّبِیَ صلی الله علیه و آله فَقَالَ لَهُ: زوّجه یا عکاف؟ | |||
قالَ: لَا. قالَ: وَ لَا جاریة؟ قالَ: لَا. قالَ: وَ اَنتَ صَحِیح موسر؟ قال: نَعَمْ وَ الْحَمْدُ الِلَّهِ. فقال: فَأَنْتَ إِذاً مِنْ إِخْوَانِ الشَّیَاطِین، إنْ کُنْتَ مِنْ رُهْبَان النَّصَارَی فَأَلْحَقَ بِهِمْ}} | قالَ: لَا. قالَ: وَ لَا جاریة؟ قالَ: لَا. قالَ: وَ اَنتَ صَحِیح موسر؟ قال: نَعَمْ وَ الْحَمْدُ الِلَّهِ. فقال: فَأَنْتَ إِذاً مِنْ إِخْوَانِ الشَّیَاطِین، إنْ کُنْتَ مِنْ رُهْبَان النَّصَارَی فَأَلْحَقَ بِهِمْ}} | ||
<ref>مغنی المحتاج (شریینی): ج ۳ ص ۱۲۵. المبسوط (سرخسی): ج ۴ ص ۱۹۳.</ref> | <ref>مغنی المحتاج (شریینی): ج ۳ ص ۱۲۵. المبسوط (سرخسی): ج ۴ ص ۱۹۳.</ref></blockquote>در روایت دیگر آمده است: {{متن عربی|شِرَارُکُمْ عُزَّابُکُمْ وَ الْعُزَّابُ إِخْوَانُ الشَّیَاطِین}}.<ref>مستدرک الوسائل: ج ۱۴ ص ۱۵۶.</ref> | ||
در روایت دیگر آمده است: شِرَارُکُمْ عُزَّابُکُمْ وَ الْعُزَّابُ إِخْوَانُ الشَّیَاطِین.<ref>مستدرک الوسائل: ج ۱۴ ص ۱۵۶.</ref> | |||
==== ج) اصحاب صحیفه ==== | ==== ج) اصحاب صحیفه ==== | ||
مَعَاشِرَ النَّاسِ، إنَّهُمْ وَ أنْصَارَهُمْ وَ أتْبَاعَهُمْ فِی الدَّرَکِ الْأسْفَلِ مِنَ النَّارِ، وَ لَبِئْسَ مَثْوَی الْمُتَکَبِّرِینَ. أَلَا إنَّهُمْ أصْحَابُ الصَّحِیفَةِ: | <blockquote>{{متن عربی|مَعَاشِرَ النَّاسِ، إنَّهُمْ وَ أنْصَارَهُمْ وَ أتْبَاعَهُمْ فِی الدَّرَکِ الْأسْفَلِ مِنَ النَّارِ، وَ لَبِئْسَ مَثْوَی الْمُتَکَبِّرِینَ. أَلَا إنَّهُمْ أصْحَابُ الصَّحِیفَةِ}} :ای مردم، این رهبران چنینی و یاران و پیروانش در آن طبقه نهایی آتش دوزخ مخلد خواهند بود. چه قدر نکبت است جایگاه خودخواهان (این زمامداران نابکار آینده این امت). بدانید آنان اصحاب صحیفه اند.<ref>نهج الخطابه (خراسانی): ج ۱ ص ۱۳۴.</ref></blockquote>[[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] زمامداران و فرمان روایان نابکار به [[اصحاب صحیفه ملعونه و مقابله با صراط مستقیم|اصحاب صحیفه]] تشبیه می‌کنند، کسانی که درآتش [[جهنم|دوزخ]] مخلد هستند. | ||
ای مردم، این رهبران چنینی و یاران و پیروانش در آن طبقه نهایی آتش دوزخ مخلد خواهند بود. چه قدر نکبت است جایگاه خودخواهان (این زمامداران نابکار آینده این امت). بدانید آنان اصحاب صحیفه اند.<ref>نهج الخطابه (خراسانی): ج ۱ ص ۱۳۴.</ref> | |||
[[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] زمامداران و فرمان روایان نابکار به [[اصحاب صحیفه ملعونه و مقابله با صراط مستقیم|اصحاب صحیفه]] تشبیه می‌کنند، کسانی که درآتش [[جهنم|دوزخ]] مخلد هستند. | |||
==== د) ثقل اصغر و ثقل اکبر ==== | ==== د) ثقل اصغر و ثقل اکبر ==== | ||
مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ علیه السلام مَوْلَاهُ. وَ هُوَ عَلِیّ بْن أبِی طَالِب علیه السلام، أخِی وَ وَصِیّی وَ مُوَالَاتُهُ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أنْزَلَهَا عَلَیّ. مَعَاشِرَ النَّاسِ، انَّ عَلِیّاً وَ الطَّیِّبِینَ مِنْ وُلْدِی علیهم السلام هُمُ الثّقْلُ الأصْغَر، وَ الْقُرْآن الثّقْلُ الْأکْبَر. فَکُلّ وَاحِدٍ مُنبّئ عَنْ صَاحِبِهِ وَ مُوَافِق لَهُ. لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْض. هُم أمَنَاءُ اللَّهِ فِی خَلْقِهِ وَ حُکَمَاؤُهُ فِی أرْضِهِ | <blockquote>{{متن عربی|مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ علیه السلام مَوْلَاهُ. وَ هُوَ عَلِیّ بْن أبِی طَالِب علیه السلام، أخِی وَ وَصِیّی وَ مُوَالَاتُهُ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أنْزَلَهَا عَلَیّ. مَعَاشِرَ النَّاسِ، انَّ عَلِیّاً وَ الطَّیِّبِینَ مِنْ وُلْدِی علیهم السلام هُمُ الثّقْلُ الأصْغَر، وَ الْقُرْآن الثّقْلُ الْأکْبَر. فَکُلّ وَاحِدٍ مُنبّئ عَنْ صَاحِبِهِ وَ مُوَافِق لَهُ. لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْض. هُم أمَنَاءُ اللَّهِ فِی خَلْقِهِ وَ حُکَمَاؤُهُ فِی أرْضِهِ}} | ||
هر کس من مولای او هستم این علی علیه السلام مولای او است. و این علی پسر ابی طالب علیه السلام برادر من و وصی من است، و دوستی و صمیمیت او از طرف خدا بر من نازل شده است. | هر کس من مولای او هستم این علی علیه السلام مولای او است. و این علی پسر ابی طالب علیه السلام برادر من و وصی من است، و دوستی و صمیمیت او از طرف خدا بر من نازل شده است. | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۲: | ||
این دو با هم آمیخته‌اند و از هم جدا نخواهند شد تا در [[حوض کوثر]] بر من وارد شوند. | این دو با هم آمیخته‌اند و از هم جدا نخواهند شد تا در [[حوض کوثر]] بر من وارد شوند. | ||
بدانید این افراد امناء خداوند در جهان آفرینش هستند، و فرمانداران خدا در کره خاک می‌باشند.<ref>نهج الخطابه: ج ۱ ص ۱۲۴.</ref> | بدانید این افراد امناء خداوند در جهان آفرینش هستند، و فرمانداران خدا در کره خاک می‌باشند.<ref>نهج الخطابه: ج ۱ ص ۱۲۴.</ref></blockquote>پیامبر صلی الله علیه و آله در این خطبه، خود به تشریح مطلب می‌پردازد و علی و پاکان از اولاد او علیهم السلام را ثقل اصغر و قرآن را ثقل اکبر معرفی می‌کند، که از لحاظ ادبی در قالب تشبیه شده‌اند. | ||
پیامبر صلی الله علیه و آله در این خطبه، خود به تشریح مطلب می‌پردازد و علی و پاکان از اولاد او علیهم السلام را ثقل اصغر و قرآن را ثقل اکبر معرفی می‌کند، که از لحاظ ادبی در قالب تشبیه شده‌اند. | |||
طرفین تشبیه هر دو مفید می‌باشند؛ یعنی دو کلمه یا بیشتر چنان با هم ترکیب شده که در حکم یک کلمه باشد. از قبیل مضاف و مضاف الیه، یا صفت و موصوف.<ref>بیان (شمیسا): ص ۸۹ ،۹۰.</ref> | طرفین تشبیه هر دو مفید می‌باشند؛ یعنی دو کلمه یا بیشتر چنان با هم ترکیب شده که در حکم یک کلمه باشد. از قبیل مضاف و مضاف الیه، یا صفت و موصوف.<ref>بیان (شمیسا): ص ۸۹ ،۹۰.</ref> | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۹۱: | ||
==== هـ) جنب اللَّه ==== | ==== هـ) جنب اللَّه ==== | ||
وَ اتَّقُوا اللهَ أَنْ تُخَالِفُوهُ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِها، إنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ. مَعَاشِرَ النَّاسِ، إِنَّهُ جَنْبُ اللَّهِ الَّذِی ذَکَرَ فِی کِتَابِهِ فَقَالَ تَعَالَی: | <blockquote>{{متن عربی|وَ اتَّقُوا اللهَ أَنْ تُخَالِفُوهُ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِها، إنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ. مَعَاشِرَ النَّاسِ، إِنَّهُ جَنْبُ اللَّهِ الَّذِی ذَکَرَ فِی کِتَابِهِ فَقَالَ تَعَالَی}}: {{متن قرآن|أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ یَا حَسْرَتَا عَلَیٰ مَا فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللهِ}} | ||
بپرهیزید از مخالفت خدا، چون ممکن است قدم پس از استحکام و ثوبت بلغزد. خداوند به آنچه انجام دهید آگاه است، ای مردم خدا در قرآن به عنوان بیان زبان حال مجرمین در قیامت می‌فرماید: | بپرهیزید از مخالفت خدا، چون ممکن است قدم پس از استحکام و ثوبت بلغزد. خداوند به آنچه انجام دهید آگاه است، ای مردم خدا در قرآن به عنوان بیان زبان حال مجرمین در قیامت می‌فرماید: | ||
انسان (گنهکار روز قیامت) می‌گوید: وای بر آنچه در مورد جنب الله کوتاهی کردم (و از دست دادم). مراد از این جنب الله علی علیه السلام است. | انسان (گنهکار روز قیامت) می‌گوید: وای بر آنچه در مورد جنب الله کوتاهی کردم (و از دست دادم). مراد از این جنب الله علی علیه السلام است.</blockquote>پیامبر صلی الله علیه و آله در این خطبه حضرت علی علیه السلام را جنب الله خوانده است. همچنان که او را به امام مبین و [[صراط مستقیم ائمه علیهم السلام|صراط مستقیم]] و… تشبیه می‌کند: | ||
پیامبر صلی الله علیه و آله در این خطبه حضرت علی علیه السلام را جنب الله خوانده است. همچنان که او را امام مبین و [[صراط مستقیم ائمه علیهم السلام|صراط مستقیم]] و… تشبیه می‌کند: | |||
===== جنب اللَّه: علی و ولایت علی علیه السلام ===== | ===== جنب اللَّه: علی و ولایت علی علیه السلام ===== | ||
امیرالمؤمنین علیه السلام نیز خود در قالب تشبیه روایی به بیان این مطلب می‌پردازد: عن اسماعیل بن قتیبه، عن ابی العلاء الخفاف، عن ابی جعفر علیه السلام، قال: اَمیرُالمؤمنین علیه السلام: | امیرالمؤمنین علیه السلام نیز خود در قالب تشبیه روایی به بیان این مطلب می‌پردازد: عن اسماعیل بن قتیبه، عن ابی العلاء الخفاف، عن ابی جعفر علیه السلام، قال: اَمیرُالمؤمنین علیه السلام: | ||
أنَا وَجْهُ اللَّهِ، أنَا جَنْبُ اللَّهِ، وَ أنَا الْأوّلُ وَ الْآخِرُ، وَ أنَا الظَّاهِرُ وَ أنَا الْبَاطِنُ….<ref>اختیار معرفة رجال الحدیث: ج ۸ ص ۳۱. تهذیب المقال (ابطحی): شرح ص ۳۹۲. بصائر الدرجات: ص ۸۱. شرح اصول الکافی (مازندرانی): ج ۴ ص ۲۲۹، و ….</ref> | {{متن عربی|أنَا وَجْهُ اللَّهِ، أنَا جَنْبُ اللَّهِ، وَ أنَا الْأوّلُ وَ الْآخِرُ، وَ أنَا الظَّاهِرُ وَ أنَا الْبَاطِنُ….}}<ref>اختیار معرفة رجال الحدیث: ج ۸ ص ۳۱. تهذیب المقال (ابطحی): شرح ص ۳۹۲. بصائر الدرجات: ص ۸۱. شرح اصول الکافی (مازندرانی): ج ۴ ص ۲۲۹، و ….</ref> | ||
از امام رضا علیه السلام در مورد | از امام رضا علیه السلام در مورد {{متن عربی|فِی جَنْب اللهِ}} نقل شده است:{{متن عربی|قال: فِی وَلَایَةِ عَلِیّ علیه السلام. وَ قَالَ أمِیرَالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: أنَا صِرَاطُ اللهِ، أنَا جَنْبُ اللهِ.}}<ref>مناقب آل ابی‌طالب (ابن شهرآشوب): ج ۳ ص ۶۴. الکافی: ج ۱ ص ۱۴۵، و ….</ref> | ||
===== جنب اللَّه: اهل بیت علیهم السلام ===== | ===== جنب اللَّه: اهل بیت علیهم السلام ===== | ||