آيات ۳۴ تا ۳۶ مطفّفین و غدیر

آیات ۳۴ تا ۳۶ سوره مطففین

مشخصات آیه
نام سوره	مطففین
شماره آیه	۳۴ تا ۳۶
جزء	۳۰
محتوای آیه
مکان نزول	مکه
موضوع	سزای دشمنان غدیر در قیامت

آیات ۳۴ تا ۳۶ سوره مطففین آیاتی درباره توصیف وضعیت دشمنان غدیر در قیامت که مورد مسخره مؤمنان به غدیر قرار می‌گیرند.

بستر تفسیر آیات ۳۴ تا ۳۶ سوره مطففین درباره وضعیت دشمنان غدیر در قیامت دانسته شده است. در حدیثی، امام کاظم علیه السلام توطئه‌های منافقان در غدیر را بیان کردند و اشاره به جزای این رفتار آنان در روز قیامت نمودند. قسمتی از این حدیث چنین است: آنگاه که پیامبر صلی الله علیه و آله علی علیه السلام را در روز غدیر خم منصوب کرد و به بزرگان مهاجران و انصار دستور داد تا با او بیعت کنند، آنان در ظاهر بیعت کردند ولی بین خود توطئه کردند که دو کار انجام دهند: یکی امر خلافت را پس از پیامبر صلی الله علیه و آله از علی علیه السلام بگیرند و دیگر اینکه در صورت امکان هر دو را به‌قتل برسانند.

خداوند به پیامبرش خبر داد که اینان حیله‌گرند و شما را مسخره می‌کنند. در آخرت هم خداوند آنان را به استهزاء خواهد گرفت، به‌جزای مسخره‌ای که در این دنیا کردند و خدا در دنیا به آنان مهلت داد. روز قیامت منافقان از جهنم مقامات شیعیان امیرالمؤمنین علیه السلام را در بهشت می‌بینند. مؤمنان آن منافقان را به اسم صدا می‌زنند و به آنان می‌گویند: چرا در آن عذاب و خواری معطل مانده‌اید، نزد ما بیایید تا درهای بهشت را به روی شما باز کنیم و از آتش جهنم نجات یابید. آنان در جهنمْ خود را به‌سوی بهشت می‌کشانند و در همان حال مأموران عذابْ خود را به آنان می‌رسانند و با عمودها و تازیانه‌های خود بر آنان می‌زنند. وقتی نزدیک درهای بهشت می‌رسند می‌بینند درها به روی آنان بسته شده است. اینجاست که بار دیگر به اعماق جهنم کشیده می‌شوند، و مؤمنان از دیدن این منظره می‌خندند و آنان را مسخره می‌کنند که خداوند هم در قرآن فرموده: فالیوم الذین آمنوا من الکفار یضحکون علی الأرائک ینظرون؛ و امروز مؤمنان به کافران می‌خندند بر تختها تکیه زده‌اند و می‌نگرند.

در تفسیر این آیه گفته شده که خداوند منظره حسرت ابوبکر و عمر را در قیامت تدارک دیده که باید شیعیان آن را از بهشت ببینند و از حسرت آنان لذت ببرند. امام سجاد علیه السلام این منظره را با اشاره به آیات ۳۴ تا ۳۶ سوره مطفّفین چنین توصیف کرده است: در روز قیامت دو تخت از بهشت بیرون آورده مُشرف بر جهنم قرار داده می‌شود. سپس علی علیه السلام می‌آید و بر روی آن می‌نشیند. آنگاه که می‌نشیند خنده‌ای می‌نماید و از خنده او جهنم زیر و رو می‌شود و طبقه پایین آن بالا می‌آید. سپس ابوبکر و عمر را از جهنم بیرون می‌آورند و در مقابل آن حضرت نگاه می‌دارند. آن دو می‌گویند: یا امیرالمؤمنین! ای وصی رسول اللَّه! آیا به ما رحم نمی‌کنی؟ آیا نزد پروردگارت شفاعت ما را نمی‌نمایی؟ امیرالمؤمنین علیه السلام (از روی استهزا) به آنان می‌خندد و (بدون پاسخ به آنان) برمی‌خیزد و وارد بهشت می‌شود و آن دو تخت را برمی‌دارند و به‌جای خود بازمی‌گردانند. و این است معنای کلام خداوند عزوجل: فَالْیَوْمَ الَّذِینَ آمَنُوا مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ. عَلَی الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ. هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ ما کانُوا یَفْعَلُونَ؛ امروز کسانی که ایمان آوردند به کفار می‌خندند، در حالی که از روی تخت‌ها تماشا می‌کنند. آیا پاداشی که به کافران می‌دهند جز نتیجه اعمال زشت آنان است.

منابع

• اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
• بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
• چهارده قرن با غدیر (اتمام حجت‌ها، بحث‌های علمی، مناظرات، میراث مکتوب، شعر و ادب، یادگارها و یادبودها)؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۷۹ش.
• غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.