آیه اکمال و دلالت آن بر واقعۀ غدیر: تحلیل بر اساس ویژگی دستوری «گذرایی»
چکیده مقاله:[۱]
آیه سوم سوره مائده «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً» معروف به آیۀ «إکمال» از جمله آیاتی است که مفسران در باب مراد متکلم از کمال یافتگی دین در آن اختلاف نظر دارند.
در میان قرائتهای مختلفی که از کمال یافتگی دین در میان مفسران وجود دارد، دو خوانش وجود دارد که یکی «کمال دین» را بر «جامعیت» که محصول اتمام نزول فرامین وحیانی است، حمل می نماید و دیگری آن را بر «جاودانگی دین» با امر ولایت، منطبق می داند. با توجه به اینکه دو قرائت مذکور متکی بر قرائن برونمتنی از جمله شأن نزول و مستندات روائی است، نگارندگان به دنبال کشف قرائنی برآمدند که بتواند رهیافتی درونمتنی برای ترجیح یکی از دو برداشت پیشگفته نسبت به دیگری را ساماندهد.
در نوشتار پیشرو به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای سعی شده با تکیه بر شاخصهای گذرایی به عنوان یک مقوله دستوری، در جهت پیشبینی امکان زبانیشدن یک رویداد در قالببندی گذرا، استفاده شود. با توجه به «گذراییِ» ساختار آیه اکمال، اگر دو رویداد جامعیت و ولایت را ابتدا از منظر معنایی واکاوی کنیم و سپس شاخص های مفهومی آن دو را منطبق با رویکرد نقشیِ مبتنی بر گذرایی پیوستاری تعیین نماییم، به نظر می رسد در نهایت میتوان پیشبینی کرد کدامیک از این دو رویداد احتمال بیشتری داشته که در ساختی گذرا ظاهر شود. دستاورد کلی مبین آن است که واقعة غدیرخم دارای شرایط مساعدتری برای تبلور در قالببندی گذرا است.
منبع
فصلنامه پژوهش های ادبی - قرآنی، دوره: ۸، شماره: ۲، سال ۱۳۹۱.
پانویس
- ↑ سیده فاطمه کیایی؛ دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیت از دانشگاه قم. شیرین پور ابراهیم؛ دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه پیام نور.