امیرالمؤمنین یاور پیامبر
امیرالمؤمنین یاور پیامبر نکتهای است که پیامبر صلی الله علیه و آله در خطبه غدیر به آن اشاره میکند و نشان میدهد که امیرالمؤمنین علیه السلام بیش از همه او را یاری کرده است.
امیرالمؤمنین علیه السلام بهعنوان نخستین فردی که به پیامبر صلی الله علیه و آله ایمان آورد، بیشترین حمایت و یاری را از ایشان ارائه داد؛ این جایگاه بر اساس شهادت دوست و دشمن، موافق و مخالف، برای ایشان ثابت شده است. فداکاریهای ایشان، از جمله خوابیدن در بستر پیامبر برای حفظ جان ایشان هنگام هجرت از مکه به مدینه، نمادی از ایثار و وفاداری بینظیر به رسول خدا است.
برخی شارحان خطبه غدیر نمودهای یاوری امیرالمؤمنین علیه السلام را فقط در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله ندانستهاند. از نظر آنان این یار و یاور بودن حتی بعد از شهادت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ادامه داشت: بهگزارش بسیاری از محدثان مورخان، کسی که بنا به وصیت رسول خدا صلی الله علیه و آله حضرتش را غسل داد، کفن نمود و در میان گور نهاد و آنگاه بر پیکر مطهّرش نماز خواند امیرالمؤمنین علیه السلام بوده است.
نمودهای یاوری در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله
در ذیل این بخش از خطبه غدیر گفته شده که بیشتری یاوری برای پیامبر صلی الله علیه و آله از سوی امیرالمؤمنین علیه السلام انجام گرفته است؛ به طوری که این امتیاز به شهادت دوست و دشمن، موافق و مخالف برای امیرالمؤمنین علیه السلام ثابت است؛ زیرا به اتفاق مسلمانان امیرالمؤمنین علیه السلام اول مردی است که به رسول خدا صلی الله علیه و آله ایمان آورد و از همان بدو امر در یاری رسول خدا صلی الله علیه و آله کوشید.
به نقل از منابع، او در این راه آنقدر پیش رفت که به مرحله فداکردن جان خود در راه خدا رسید. در بستر پیامبر صلی الله علیه و آله خوابید و بذل جان نمود تا رسول خدا صلی الله علیه وآله به سلامت از مکه به مدینه مهاجرت کند.[۱]
امیرالمؤمنین علیه السلام در غزوهای نبود که حضور یابد و در آن غزوه نهایت فداکاری را در راه اسلام و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله مبذول ندارد. به حق باید گفت که اگر او نبود فتح و پیروزی نصیب مسلمانان نمیگشت. بهعنوان نمونه، در غزوه احد، مسلمانان بهسبب نفاقی که از عدهای سر زد متحمل شکست شدند. همین امر سبب گردید که بقیه لشکر از ترس فرار کنند. تنها امیرالمؤمنین علیه السلام بود که باقی ماند و با تحمل نود جراحت بر بدن اجازه نداد بر رسول خدا صلی الله علیه و آله صدمهای وارد شود. این فداکاری امام چان بود که عبارت «لا فَتی اِلا عَلیّ علیه السلام، لا سَیف الا ذُوالفَقار؛ نیست جوانمردی چون علی و نه شمشیری چون ذوالفقار» در وصف او از آسمان فرود آمد.[۲]
نمودهای یاوری پس از پیامبر صلی الله علیه و آله
برخی شارحان خطبه غدیر نمودهای یاوری امیرالمؤمنین علیه السلام را فقط در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله ندانستهاند. از نظر آنان این یار و یاور بودن حتی بعد از شهادت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ادامه داشت:
بهگزارش بسیاری از محدثان مورخان، کسی که بنا به وصیت رسول خدا صلی الله علیه و آله[۳] حضرتش را غسل داد، کفن نمود[۴] و در میان گور نهاد[۵] و آنگاه بر پیکر مطهّرش نماز خواند[۶] امیرالمؤمنین علیه السلام بوده است.
در یک کلمه علی علیه السلام کسی است که از روزی که خدا و رسول را شناخت تا آخرین لحظه آنی از نصرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و دین او غفلت ننمود. او در تمام عمر مصالح دین را بر مصالح شخصی مقدم داشت و اگر کسی این حقیقت را انکار کند، مانند کسی است که نور خورشید را در روز روشن منکر شود.[۷]
پانویس
- ↑ شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۲۳–۱۳۱.
- ↑ شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۱۹.
- ↑ کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ص۲۴؛ الکافی، ج۱، ص۴۵۰؛ الامالی للصدوق، ص۶۳۳–۶۳۴؛ الاحتجاج، ج۱، ص۸۰؛ بحارالانوار، ج۲۲، ص۵۰۶–۵۰۷؛ بحارالانوار، ج۲۲، ص۵۱۲–۵۱۴؛ بحارالانوار، ج۲۲، ص۵۱۸؛ الطبقات الکبری، ج۲، ص۲۱۳؛ البدایة و النهایة، ج۵، ص۲۶۱؛ تاریخ الاسلام، ج۱، ص۵۷۶؛ نهایة الارب، ج۱۸، ص۳۸۹.
- ↑ الاحتجاج، ج۱، ص۸۰؛ البدایة و النهایة، ج۵، ص۲۶۴.
- ↑ السیرةالنبویه، ج۲، ص۶۶۴؛ الطبقات الکبری، ج۲، ص۲۲۹–۲۳۱؛ البدایة و النهایة، ج۵، ص۲۶۹.
- ↑ الکافی، ج۱، ص۴۵۰–۴۵۱؛ مناقب آل ابیطالب، ج۱، ص۲۰۳–۲۰۶.
- ↑ شرح و تفسیر خطبه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در غدیر خم، ص۳۲۵.
منابع
- الاحتجاج؛ احمد بن علی طبرسی، تحقیق: محمدباقر موسوی خرسان، مشهد: نشر المرتضی، ۱۴۰۳ق.
- الامالی؛ محمد بن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، تحقیق: محمدباقر کمرهای، تهران: انتشارات کتابچی، ۱۳۷۶ش.
- تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام؛ محمد بن احمد ذهبی، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دار الکتاب العربی، ۱۴۰۹ق.
- السیرة النبویة؛ عبدالملک بن هشام، تحقیق: ابراهیم آبیاری و مصطفی سقا و عبدالحفیظ شبلی، بیروت: دار المعرفة، بیتا.
- شرح نهجالبلاغة؛ عبدالحمید بن هبة الله (ابن ابیالحدید معتزلی)، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، بیتا.
- شرح و تفسیر خطبه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در غدیر خم؛ محمدتقی نقوی، تهران: انتشارات منیر، ۱۳۷۴ش.
- شواهد التنزیل لقواعد التفضیل فی الآیات النازلة فی أهل البیت صلوات الله و سلامه علیهم؛ عبیدالله بن عبدالله حسکانی، تحقیق: محمدباقر حسکانی، تهران: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی (مؤسسة الطبع و النشر)، ۱۴۱۱ق.
- الطبقات الکبری؛ محمد بن سعد کاتب واقدی، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق.
- الکافی؛ محمد بن یعقوب کلینی، تحقیق: علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
- کتاب سلیم بن قیس الهلالی؛ سلیم بن قیس هلالی، تحقیق: علاءالدین موسوی، تهران: مؤسسة البعثة (قسم الدراسات الإسلامیة)، ۱۴۰۷ق.
- مناقب آل ابیطالب؛ محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی، تحقیق: محمدحسین آشتیانی و سید هاشم رسولی محلاتی، قم: مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.
- نهایة الأرب فی فنون الأدب؛ احمد بن عبدالوهاب نویری، قاهره: وزارة الثقافة و الإرشاد القومی (المؤسسة المصریة العامة)، بیتا.