تدابیر امنیتی در غدیر ضد منافقین
تدابير امنيتى در غدير ضد منافقين[۱]
هر اندازه مراسمى گسترده تر و داراى اهداف مهم و الايى باشد نياز به تدابير امنيتى بيشترى دارد. اين نياز آنگاه بيشتر احساس مى گردد كه شركت كنندگان در مراسم از قشرهاى مختلف مردم با درجاتى متفاوت از نظر ايمان و فرهنگ و مليت باشند.
اوج اين نياز زمانى است كه مجرى برنامه يقين داشته باشد عده اى توطئه گر در ميان شركت كنندگان حضور دارند؛ و اكثر آنان افرادى بى پروا و بىحيا با دلهايى پر از كينه، هيچ فرصتى را براى بر هم زدن مراسم از دست نخواهند داد.
در مراسم غدير گروهى از سردمداران نفاق با اطمينان از نزديكى رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله در فكر نقشه هايى براى روزهاى پس از وفات آن حضرت بودند.
اين گروه با توطئه ها و دسيسه هاى گوناگون، عده اى از مردم ضعيف الايمان را با خود همراه مى كردند. اينان از هيچ اقدامى بر ضد برنامه هاى پيامبر صلى الله عليه و آله كوتاهى نمى كردند، و از كارشكنى گرفته تا طرح نقشه هاى پيچيده در مقابله با برنامه هاى غدير همفكرى مى كردند و بدون اتلاف وقت وارد عمل مى شدند.
نمونه بارز آن نقشه قتل پيامبر صلى الله عليه و آله بود كه براى راه بازگشت از غدير تا مدينه در كوه «هَرشى» طراحى كردند، اما با اطلاع و اقدام به موقع پيامبر صلى الله عليه و آله خنثى شد.
پس از آن هم نقشه قتل على عليه السلام را طراحى كردند كه با اقدام سريع پيامبر صلى الله عليه و آله در سايه خبر خداوند خنثى شد.
از جهتى ديگر تمام نگرانى پيامبر صلى الله عليه و آله از همين گروه بود و در متن خطابه نيز به حضور آنان و توطئه هايشان تصريح كرد، و به خاطر همانان بود كه از خداوند تقاضاى حفظ نمود.
در مورد تدابير امنيتى در غدير مى توان به نكاتى اشاره كرد:
نظارت مستقيم خداوند در غدير
با قاطعيت بايد گفت - چنان كه خود پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است - :
اگر ضمانت حفظ از طرف خداوند و نزول آيه: «وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ» نبود، هرگز امكان برگزارى چنان مراسم مفصلى كه هر سوى آن نياز به كنترلى داشت و در جاى جاى آن توطئهگرانى حضور داشتند، امكان پذير نبود.
نزول بيش از چهل آيه از قرآن درباره اقدامات پيامبر صلى الله عليه و آله در غدير، دليل بر عنايت خاص خداوند به اين برنامه اسلام است.
از سوى ديگر نزول بيش از هشتاد آيه در افشاگرى عليه اقدامات منافقين در ايام غدير، از يک سو حاكى از ضمانتِ حفظ و حراست خداوند نسبت به پيامبر صلى الله عليه و آله و اجراى مراسم غدير است؛ و از سوى ديگر نشانگر تلاش بىوقفه دشمنان ولايت اهل بيت عليهم السلام در ايام آخر عمر پيامبر صلى الله عليه و آله است.
براى مقابله با چنين مسئله پيچيده اى كه عدهاى به نام مسلمان در بين اجتماع مسلمين مشغول توطئه باشند و در ظاهر نتوان با آنان مقابله جدى كرد، پيامبر صلى الله عليه و آله شيوه هاى مختلفى را به كار گرفت. همه روش ها متمركز بر اين اصل امنيتى بود كه به اصل برنامه غدير لطمه نخورد و كمترين آشوبى بر پا نشود.
بنا بر اين، سياست پيامبر صلى الله عليه و آله بر مقابله جدى با آنان نبود و جز در مراحلى كه منافقين هتاكى را به نهايت مى رساندند، حضرت با آنان مدارا مى كرد و با اشاره و كنايه و ترساندنِ آنان از افشاى اسرارشان، سعى در فرو نشاندن فتنه ها مى فرمود.
مجموع اقدامات امنيتى پيامبر صلى الله عليه و آله - كه در واقع انعكاس «وَ اللَّهُ یَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ» بود - از زاويه نظارت مستقيم خداوند بر اجراى مراسم قابل توجه است، در حدى كه بيش از ده بار تحركات و تصميمات منافقين توسط جبرئيل به پيامبر صلى الله عليه و آله خبر داده شد.
آن حضرت طبق اِخبار الهى آنان را احضار كرد و مشت آنان را باز نمود و به يک معنى آنان را فلج كرد.
در اثر اين خبرهاى غيبى، اين هراس بر دل آنان افتاده بود كه تصميم به هر اقدامى بگيرند خدا فوراً به پيامبر صلى الله عليه و آله خبر خواهد داد.
جالب اينكه آنان با اينكه در دل به خدا و رسول ايمان نداشتند، اما مطمئن بودند كه اخبار صحيح و دقيق اقدامات آنان به پيامبر صلى الله عليه و آله مى رسد!
واداشتن منافقين به سكوت
يكى از سياست هاى پيامبر صلى الله عليه و آله در امنیت غدير ايجاد جوى بود كه منافقين در بين خود به اين نتيجه برسند كه فعلاً ايجاد آشوب به ضرر آنان است و نبايد با آبروى خود بازى كنند و وجهه خود را خراب كنند.
آنان در اوج كينه توزى فقط به نجوا در بين خود اكتفا مى كردند و از اقدامات عملى پرهيز داشتند. دسيسه هاى خود را هم با سؤالاتى در قالب هاى دلسوزانه يا آوردن بهانه هاى بيجا مطرح مى كردند.
البته گاهى آتش كينه زبانه مى كشيد، ولى با سياست هاى پيامبر صلى الله عليه و آله آب سردى بر آن ريخته مى شد و خنثى مى گرديد.
زير نظر داشتن دقيق منافقين
يكى ديگر از سياست هاى پيامبر صلى الله عليه و آله در امنيت غدير قرار دادن افراد قابل اعتمادى در بين مردم بود، تا حركات منافقین را زير نظر داشته باشند و به پيامبر صلى الله عليه و آله گزارش كنند، كه از بين آنان نام مقداد و ابوذر و حذيفه و بريده اسلمى به صراحت در تاريخ آمده است.
تهديد منافقين به افشاگرى
سياست ديگر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در امنيت غدير تهديد منافقين به افشاگرى بود كه به راحتى آنان را بر سر جايشان مى نشاند، چرا كه اكثر مردم از اقدامات آنان بى اطلاع بودند.
اين روش پيامبر صلى الله عليه و آله هنگام سخنرانى به طور جدى به كار گرفته شد، و حضرت دو بار در خطابه صريحاً اعلام كرد كه اگر بخواهم نام فتنهگران را ذكر كنم و آنان را معرفى نمايم مى توانم، ولى با بزرگوارى رفتار مى كنم و از چنين كارى صرف نظر مى نمايم.
چند بار هم حضرت با كنايه وارد عمل شد و كلمه «اصحاب صحيفه» را بر زبان جارى كرد و لرزه بر اندام منافقين انداخت، در حالى كه به تصريح روايات اكثر مردم منظور حضرت را از «صحيفه» نفهميدند. چند بار هم افشاگرى به صراحت صورت گرفت و پرده از اقدامات خطرناک آنان برداشته شد.
مدارا با منافقين براى حفظ امنيت
روش ديگر پيامبر صلى الله عليه و آله در برخورد با منافقين سياست مدارا بود. آن حضرت در برابر سؤالات ناهنجار و بهانه ها و پيشنهادات فتنه جويانه آنان - بدون آنكه برخورد تندى داشته باشد - در كمال خونسردى پاسخ لازم را مى داد و هرگز به جهت فتنهگرى آنان اشاره نمى كرد.
با اين برخوردِ آرام، هم مردم پاسخ لازم را درباره مطالب مطرح شده مى شنيدند، كه اين خواسته منافقين نبود؛ و هم حيله هاى منافقين كه در راستاى تخريب اذهان و ايجاد فتنه بود، به نتيجه نمى رسيد.
نمونه هايى از تحركات منافقين
چند مورد از تحركات منافقين به عنوان نمونه ذكر مى شود:
در نزديكى غدير عدهاى به عنوان عجله براى خداحافظى آمدند، و پيامبر صلى الله عليه و آله فقط با اظهار تعجب آنان را شرمنده كرد.
در اثناى خطابه سخنانى بين منافقين رد و بدل شد، كه حضرت با بى اعتنايى سخنان خود را ادامه داد. همچنين حركات و گفتارهاى مسخره آميزى از آنان ديده شد، و پيامبر صلى الله عليه و آله فقط به اين اكتفا كرد كه آنان را احضار نمايد و مورد سؤال قرار دهد.
جالب تر اين بود كه وقتى انكار كردند حضرت اصرار نفرمود، و همين اندازه ترس آنان را اقرارى حساب كرد كه از افشاى اسرار خود نگرانند.
منافقين پس از بيعت نيز تلاشهاى مذبوحانه اى را در شكل هاى گوناگون آغاز كردند.
اولين شيوه وسوسه اندازى در قلوب مردم بود.
دومين روش اين بود كه اظهار كنند هنوز نفهميده اند منظور پيامبر صلى الله عليه و آله از مراسم مفصل غدير چيست!
سومين شيوه شبهه اندازى در نسبتِ غدير به خدا بود.
چهارمين روش مسئله تبديل على عليه السلام به شخص ديگرى بود.
پنجمين مسئله مطرح كردن شركت ديگران با على عليه السلام در خلافت بود.
با آنكه مراسم عظيم غدير پاسخ همه اين شبهات و پيشنهادات را مى داد، اما پیامبر صلی الله علیه و آله با خونسردى كامل به سخنان آنان گوش مى داد، و پاسخ مناسب را - بدون آنكه از خود ناراحتى يا عصبانيت نشان دهد - به آنان مى فرمود.
با اين سياست هاى پيامبر صلى الله عليه و آله در سايه حفظ پروردگار بود كه سخنرانی غدیر در امنيت كامل برگزار شد، و هر گونه شبهه افكنى در مفاهيم و اهداف آن خنثى شد و كامل ترين نتايج از آن گرفته شد.
پانویس
- ↑ سخنرانى استثنائى غدير: ص ۲۹ - ۳۴.