خلیفه پیامبر صفتی است برای امیرالمؤمنین علیه السلام که پیامبر صلی الله عليه و آله در خطبه غدیر به کار می‌برد.

درباره تحلیل این کلام پیامبر صلی الله علیه و آله از سوی برخی شارحان خطبه چنین گفته شده است: امیرالمؤمنین علیه السلام به‌عنوان خلیفهٔ پیامبر صلی الله علیه و آله باید تمام ویژگی‌های رسول خدا صلی الله علیه و آله را دارا باشد. در این جمله خود آن حضرت برای رفع هرگونه ابهام شئون و وظایف خلیفه بعد از خویش، یعنی امیرالمؤمنین علیه السلام، را به‌وضوح بیان می‌کند.

پیامبر صلی الله علیه و آله با بیان «عَلی مَنْ آمَنَ بی» در اصل بزرگترین تکلیف را بر امت خویش قرار داد که بدانید آن کسی که در عبارت قبل جایگاه مالکیت را از طرف خداوند نسبت به شما پیدا کرد شخص علی بن ابی‌طالب علیه السلام است. بدانید هر کس به من ایمان آورده است، یعنی قبول کرده من مولای اویم، باید به امیرالمؤمنین علیه السلام نیز ایمان آورده و او را مولای خود بداند.

بیان خلیفه‌بودن، بعد از لفظ «مولا»، قرینه‌ای مهم خواهد بود مبنی بر اینکه بدانید «فهذا علی» (اشاره به همین کسی که نامش علی است)، همان خلیفه و جانشین من است.

خلیفه و جانشین همان کاری را انجام می‌دهد که پیامبر صلی الله علیه و آله انجام می‌داده و همان شئونی را داراست که پیامبر صلی الله علیه و آله داراست؛ پس در این جمله از خطبه به بعضی عملکردهای خلیفه که همان عملکرد پیامبر صلی الله علیه و آله نیز بوده اشاره می‌نمایند.[۱]

پانویس

  1. شرح خطبه غدیر، ج۳، ص۲۰۳.

منابع

  • شرح خطبه غدیر؛ محمدرضا شریفی، اصفهان: انتشارات نورالحیات، ۱۴۴۶ق.