عقد اخوّت(برادرى)

يكى از سنت‏هاى حسنه در شرع مقدس اسلام عقد اخوت بين مؤمنين است، كه خود پيامبرصلى الله عليه وآله هم با على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام عقد اخوت بستند. گر چه مؤمنان نسبت به امور يكديگر اهتمام داشته و خود را مسؤول مى ‏دانند، به گونه‏ اى كه تا سر حد برادرى به هم نزديك شده ‏اند، ولى خواندن صيغه برادرى حال و هواى ديگرى را ايجاد مى‏ كند و تعهد بيشترى به دنبال خواهد داشت.

در روز غدير به اين عمل حسنه تأكيد به سزايى شده است. تا آنجا اگر كسى خواست با ديگرى پيمان اخوت ببندد و امكان حضور با برادر دينى‏اش را پيدا نكرد، به كسى وكالت دهد كه آن عقد را بخواند.

مؤلف كتاب «زاد الفردوس» مى‏ گويد: شايسته است در اين روز با برادران عقد برادرى بسته شود؛ به اين صورت كه مؤمن دست راستش را در دست برادر مؤمنش مى‏ گذارد و به عنوان طرف ايجاب مى‏ گويد:

واخيتك فى اللَّه، و صافيتك فى اللَّه، و صاحفتك فى اللَّه، و عاهدت اللَّه و ملائكته و كتبه و رسله و انبياؤه و الائمة المعصومين‏ عليهم السلام على انى ان كنت من اهل الجنة و الشفاعة و اُذن لى بأن ادخل الجنة، لا ادخلها الا و انت معى:

در راه رضاى خدا با تو برادرى مى‏كنم، و در راه رضاى خدا با تو رو راست و يكرنگ مى‏ شوم، و در راه رضاى خدا با تو دست مى‏ دهم، و با خدا و فرشتگان و كتاب‏ها و فرستادگان و پيامبرانش و امامان معصوم ‏عليهم السلام پيمان مى‏ بندم كه اگر من اهل بهشت و اهل شفاعت گردم و به من اجازه دهند كه به بهشت بروم، داخل بهشت نشوم مگر اينكه تو همراه من باشى.

و برادر مؤمن - كه مخاطب او است -  به عنوان طرف قبول مى ‏گويد:

قبلت: اين برادرى را پذيرفتم.

سپس طرف ايجاب مى ‏تواند به ملاحظه برادر خود -  كه ممكن است از عهده اداى تمام حقوق برادرى بر نيايد -  بگويد:

اسقطت عنك جميع حقوق الاخوّة، ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة: من همه حقوق برادرى را از عهده تو ساقط كردم. بجز شفاعت و دعا و زيارت.

محدث فيض نيز در «خلاصة الاذكار» صيغه اخوت را قريب به همين ذكر نموده، و آنگاه فرموده است:

پس قبول نمايد طرف مقابل از براى خود يا موكّل خود به لفظى كه دلالت بر قبول نمايد. پس از يكديگر جميع حقوق اخوت به جز دعا و زيارت را ساقط كنند.