منظره

از دانشنامه غدیر

منظره غدير[۱]

در روز هيجدهم ذی ‏الحجة در مسير بازگشت از حجةالوداع،ساعتى بيش تا ظهر نمانده بود كه بركه زيباى غدير با درختان كهنسالش از دور نمايان شد.برکه ‏اى كه معروف بود و همه مردم آن را مى‏ شناختند و مسافران بسيارى براى استراحت در سفرهاى خود كنار آن آمده بودند. آب‏نماى درياچه مانندِ بزرگى كه براى مصرف آب آن كاروان صد و بيست هزار نفرى كافى بود.

پنج درخت كهنسال از نوع سَمُر (كُنار) كه در شنزارها مى‏ رويد و مانند درخت چنار بالا مى ‏رود و سايه مى ‏اندازد. آن پنج درخت در يک رديف جلوى بركه كنار يكديگر قرار داشتند و سايبانى گسترده در آن وادى ايجاد كرده بودند.

زمين باز جلوى درختان كه در واقع مسير سيل بود و عبور آب، آن را مسطح كرده بود و اكنون خشک بود و براى استراحت مردم مكان مناسبى را آماده كرده بود.

كاروان در انتظار دستورى از سوى پیامبر صلی الله علیه و آله بود. حضرت مسير خود را از سمت راست جاده به سمت غدير تغيير داد و به عنوان نقطه آغاز مراسم غدیر فرمود: «اَيُّهَا النّاسُ، اَجيبُوا داعِىَ اللَّه، اَنَا رَسُولُ اللَّهِ» : اى مردم، دعوت كننده خدا را اجابت كنيد كه من پيام آور خدايم.[۲]

كاروان نيز به دنبال پيامبرصلى الله عليه وآله مسير حركت را به سمت راست جاده تغيير دادند و به سمت درختان و بركه غدير پيش آمدند. آن حضرت با نزديک شدن به غدير فرمود: «اَنيخُوا راحِلَتى، فَوَاللَّه ما اَبْرَحُ هذَا الْمَكانَ حَتى اُبَْلِّغَ رِسالَةَ رَبّى» : اينجا شتر مرا بخوابانيد، كه از اين مكان حركت نخواهم كرد تا رسالت پروردگار را ابلاغ نمايم.[۳]

پيامبرصلى الله عليه وآله همزمان با اين اعلان، فوراً افرادى را مأمور كرد تا مواظب پراكنده شدن كاروان باشند. از يک سو فرمان داد تا منادى ندا كند: «همه مردم متوقف شوند، و آنان كه پيشتر رفته ‏اند باز گردند، و آنان كه پشت سر هستند خود را برسانند» تا آهسته آهسته همه جمعيت در محل از پيش تعيين شده جمع گردند.

آن حضرت همزمان با اين اعلام گروهى را فرستاد تا پيش رفتگان را باز گردانند و به آنان درباره بازگرداندن ابوبکر و عمر به طور خاص سفارش كرد! مأموران به سرعت تاختند و آن گروه را كه به سركردگى ابوبكر و عمر تا نزديكى ‏هاى جُحفه پيش رفته بودند به سمت غدير بازگرداندند و پيامبرصلى الله عليه وآله آن دو نفر را به شدت مورد مؤاخذه قرار داد.

اين گونه بود كه دومين نقشه منافقین با آنكه اجرا شد ولى با اقدام به موقع پيامبرصلى الله عليه وآله خنثى گرديد.[۴]

از سوى ديگر پيامبرصلى الله عليه وآله دستور داد كسى زير پنج درخت كهنسالى كه در آنجا بود نرود، تا آن مكان براى برنامه سه روزه غدير آماده‏ سازى شود.

پس از اين دستورات همه مركب ‏ها متوقف شدند و كاروان‏ ها كنار بركه غدير در گستره بيابان پياده شدند، و هر يک براى خود جايى پيدا كردند و شتران خود را خواباندند. عده‏ اى فرش و زيرانداز براى خود پهن كردند، و عده ‏اى ديگر خيمه برپا نمودند، و كم كم همه جمعيت در گوشه و كنار منطقه مستقر شدند.

شدت گرما در اثر حرارت آفتاب و داغى زمين به حدى بود كه مردم -  و حتى خود حضرت -  گوشه‏ اى از لباسشان را بر سر انداخته و گوشه ‏اى از آن را زير پاى خود قرار داده بودند، و عده ‏اى از شدت گرما عباى خود را به پايشان پيچيده بودند![۵]

پانویس

  1. اسرار غدير: ص ۴۸. واقعه قرآنى غدير: ص ۷۱. سخنرانى استثنائى غدير: ص ۳۶-۴۱.
  2. عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۵۱، ۵۲.
  3. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۵۱.
  4. بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۹۹ و ج ۳۷ ص ۲۰۴.
  5. بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۷ و ج ۳۷ ص ۱۷۳، ۲۰۳، ۲۰۴ و ج ۹۸ ص ۲۹۸. عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۵۰، ۶۰، ۷۵، ۷۹، ۸۰، ۳۰۱.