ابوبکر بن ابی قحافه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱٬۳۴۱: خط ۱٬۳۴۱:
«اين گونه است كه براى هر پيامبرى دشمنى از انس و جن قرار مى‏ دهيم كه به يكديگر سخنان زينت شده را از روى غرور الهام مى‏ كنند، و اگر پروردگار تو بخواهد نمى‏ توانند آن را انجام دهند، پس آنان را با افترائشان به حال خود واگذار».
«اين گونه است كه براى هر پيامبرى دشمنى از انس و جن قرار مى‏ دهيم كه به يكديگر سخنان زينت شده را از روى غرور الهام مى‏ كنند، و اگر پروردگار تو بخواهد نمى‏ توانند آن را انجام دهند، پس آنان را با افترائشان به حال خود واگذار».


پيامبر صلى الله عليه و آله هم در خطبه غدير فرمود: الا انَّ اعْدائَهُمْ هُمُ السُّفَهاءُ الْغاوُونَ اخْوانُ الشَّياطينَ، يُوحِى بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً:
پيامبر صلى الله عليه و آله هم در [[خطبه غدیر]] فرمود: الا انَّ اعْدائَهُمْ هُمُ السُّفَهاءُ الْغاوُونَ اخْوانُ الشَّياطينَ، يُوحِى بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً:


بدانيد كه دشمنان ايشان سُفهاى گمراه و برادران شياطين‏ اند، كه سخنان باطل ظاهر فريب را از روى غرور به يكديگر مى ‏رسانند.<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۱ بخش ۷. </ref>
بدانيد كه دشمنان ايشان سُفهاى گمراه و برادران شياطين‏ اند، كه سخنان باطل ظاهر فريب را از روى غرور به يكديگر مى ‏رسانند.<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۱ بخش ۷. </ref>
خط ۱٬۳۶۷: خط ۱٬۳۶۷:
اين روندِ به كارگيرىِ «زُخْرُفَ الْقَوْلِ» ادامه يافت تا پس از پيامبر صلى الله عليه و آله حساب‏ شده ‏ترين كلمات براى پايمال كردن حق اهل ‏بيت ‏عليهم السلام به كار گرفته شد.
اين روندِ به كارگيرىِ «زُخْرُفَ الْقَوْلِ» ادامه يافت تا پس از پيامبر صلى الله عليه و آله حساب‏ شده ‏ترين كلمات براى پايمال كردن حق اهل ‏بيت ‏عليهم السلام به كار گرفته شد.


آنگاه كه فدک را غصب كردند از يک سو دست به دامان «ارث نگذاشتن انبياء» شدند، و از سوى ديگر صرف درآمد فدک در راه رزمندگان را مطرح كردند. آنان غصب فدک را به گونه ‏اى جلوه دادند كه مردم غصب فدک را به حساب تقدس آنان و احياى حق از بين رفته مسلمانان بگذارند.
آنگاه كه فدک را غصب كردند از يک سو دست به دامان «ارث نگذاشتن انبياء» شدند، و از سوى ديگر صرف درآمد [[فدک]] در راه رزمندگان را مطرح كردند. آنان غصب فدک را به گونه ‏اى جلوه دادند كه مردم غصب فدک را به حساب تقدس آنان و احياى حق از بين رفته مسلمانان بگذارند.


== عِجل امّت<ref>غدير در قرآن: ج ۲ ص۶۰-۶۲.</ref> ==
== عِجل امّت<ref>غدير در قرآن: ج ۲ ص۶۰-۶۲.</ref> ==
خط ۱٬۳۷۶: خط ۱٬۳۷۶:
«بدانيد كه اولياى اهل‏ بيت كسانى‏ اند كه خداوند در كتابش آنان را ياد كرده و فرموده است:
«بدانيد كه اولياى اهل‏ بيت كسانى‏ اند كه خداوند در كتابش آنان را ياد كرده و فرموده است:


«نمى ‏يابى قومى را كه ايمان به خدا و روز قيامت ايمان آورده باشند، و در عين حال با كسانى كه با خدا و رسولش ضديت دارند روى دوستى داشته باشند، اگر چه پدرانشان يا فرزندانشان يا برادرانشان يا فاميلشان باشند.
«نمى ‏يابى قومى را كه ايمان به خدا و روز قيامت [[ایمان]] آورده باشند، و در عين حال با كسانى كه با خدا و رسولش ضديت دارند روى دوستى داشته باشند، اگر چه پدرانشان يا فرزندانشان يا برادرانشان يا فاميلشان باشند.


آنانند كه ايمان بر قلب‏ هايشان ثبت شده و خداوند با روح خود آنان را مؤيد داشته، و آنان را وارد بهشتى مى‏ كند كه نهرها در آن جارى است و در آن دائمى ‏اند. خدا از آنان راضى است و آنان از خدا راضى ‏اند. اينان حزب خدايند، و حزب خداوند رستگارانند».<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۱ بخش ۷. </ref>
آنانند كه ايمان بر قلب‏ هايشان ثبت شده و خداوند با روح خود آنان را مؤيد داشته، و آنان را وارد بهشتى مى‏ كند كه نهرها در آن جارى است و در آن دائمى ‏اند. خدا از آنان راضى است و آنان از خدا راضى ‏اند. اينان حزب خدايند، و حزب خداوند رستگارانند».<ref>اسرار غدير: ص ۱۵۱ بخش ۷. </ref>
خط ۱٬۳۸۲: خط ۱٬۳۸۲:
در مورد مسئله برائت كه در آيه اشاره شده، اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى ‏فرمايد:
در مورد مسئله برائت كه در آيه اشاره شده، اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى ‏فرمايد:


هر كس ولايت موسى و هارون را پذيرفت و از دشمنان آنان بيزارى جست از گوساله و سامرى بيزارى جسته است، و هر كس ولايت عجل و سامرى را پذيرفت و از دشمنان آن دو بيزارى جست، از موسى و هارون بيزارى جسته در حالى كه خود هم ندانسته است. هر كس ولايت پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل‏ بيتش را بپذيرد و ولايت مرا داشته باشد و از دشمن من بيزارى جسته باشد از آن دو نفر (ابوبكر و عمر) بيزارى جسته است، و هر كس از دشمن آن دو نفر بيزارى بجويد از پيامبر صلى الله عليه و آله بيزارى جسته است در حالى كه خود متوجه نيست.<ref>كتاب سليم: ص ۴۴۲ ح ۶۷. </ref>
هر كس ولايت موسى و هارون را پذيرفت و از دشمنان آنان بيزارى جست از گوساله و سامرى بيزارى جسته است، و هر كس ولايت عجل و سامرى را پذيرفت و از دشمنان آن دو بيزارى جست، از [[موسی علیه السلام|موسی]] و [[هارون علیه السلام|هارون]] بيزارى جسته در حالى كه خود هم ندانسته است.
 
هر كس ولايت پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل‏ بيتش را بپذيرد و ولايت مرا داشته باشد و از دشمن من بيزارى جسته باشد از آن دو نفر (ابوبكر و عمر) بيزارى جسته است، و هر كس از دشمن آن دو نفر بيزارى بجويد از پيامبر صلى الله عليه و آله بيزارى جسته است در حالى كه خود متوجه نيست.<ref>كتاب سليم: ص ۴۴۲ ح ۶۷. </ref>


== عدم اعتراض ابوبكر به غديريّه حسّان<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۴۷۶، ۴۸۳.</ref> ==
== عدم اعتراض ابوبكر به غديريّه حسّان<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير): ص۴۷۶، ۴۸۳.</ref> ==
خط ۱٬۴۹۵: خط ۱٬۴۹۷:


== مرگ ابوبكر<ref>اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص۴۵-۴۷. غدیر در قرآن: ج۱ ص۲۹۰، ۲۹۱.</ref> ==
== مرگ ابوبكر<ref>اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص۴۵-۴۷. غدیر در قرآن: ج۱ ص۲۹۰، ۲۹۱.</ref> ==
اصحاب صحيفه در حجةالوداع پيمان‏ نامه خود را امضا كردند و كار خود را آغاز نمودند. اين وِزر و بال عظيم كه در نامه اعمال خود گذاشتند براى ابوبكر كمتر از سه سال و براى عمر كمتر از پانزده سال روز شمار لذت دنيا داشت، و با پايان آن حسرت و ندامت آغاز شد. اين حسرت و ندامت دامنگير تمام پيروان آنان نيز هست هنگامى كه مرگ به سراغ آنان آيد.
[[اصحاب صحیفه ملعونه و مقابله با صراط مستقیم|اصحاب صحیفه]] در حجةالوداع پيمان‏ نامه خود را امضا كردند و كار خود را آغاز نمودند. اين وِزر و بال عظيم كه در نامه اعمال خود گذاشتند براى ابوبكر كمتر از سه سال و براى عمر كمتر از پانزده سال روز شمار لذت دنيا داشت، و با پايان آن حسرت و ندامت آغاز شد. اين حسرت و ندامت دامنگير تمام پيروان آنان نيز هست هنگامى كه مرگ به سراغ آنان آيد.


محمد بن ابى ‏بكر در ذكر جزئيات بيشترى از ماجراهاى هنگام مرگ پدرش مى‏ گويد: هنگام مرگ او عبدالرحمن و عايشه و عمر حاضر بودند كه صداى واويلايش بلند شد.
محمد بن ابى ‏بكر در ذكر جزئيات بيشترى از ماجراهاى هنگام مرگ پدرش مى‏ گويد: هنگام مرگ او عبدالرحمن و عايشه و عمر حاضر بودند كه صداى واويلايش بلند شد.


سليم مى‏ گويد: با محمد بن ابى‏ بكر ملاقات كردم و گفتم: آيا در مرگ پدرت جز برادرت عبدالرحمان و عايشه و عمر كسى حاضر بود؟ گفت: نه. گفت: آيا آنچه تو شنيدى آنان هم شنيدند؟ گفت: مقدارى را شنيدند و گريه كردند و گفتند: هذيان مى‏ گويد!! ولى همه آنچه من شنيدم آنان نشنيدند.
سليم مى‏ گويد: با محمد بن ابى‏ بكر ملاقات كردم و گفتم: آيا در مرگ پدرت جز برادرت عبدالرحمان و [[عایشه بنت ابی بکر|عایشه]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] كسى حاضر بود؟
 
گفت: نه. گفت: آيا آنچه تو شنيدى آنان هم شنيدند؟ گفت: مقدارى را شنيدند و گريه كردند و گفتند: [[هذیان]] مى‏ گويد!! ولى همه آنچه من شنيدم آنان نشنيدند.


گفتم: آنچه آنان هم از او شنيدند چه بود؟ گفت: وقتى صداى واى و ويل بلند كرد عمر به او گفت: اى خليفه پيامبر! چرا صداى واى و ويل بلند كرده ‏اى؟
گفتم: آنچه آنان هم از او شنيدند چه بود؟ گفت: وقتى صداى واى و ويل بلند كرد عمر به او گفت: اى خليفه پيامبر! چرا صداى واى و ويل بلند كرده ‏اى؟
خط ۱٬۵۱۱: خط ۱٬۵۱۵:
ابوبكر گفت: نه به خدا قسم هذيان نمى‏ گويم، كجا مى ‏روى؟! عمر گفت: چگونه هذيان نم ى‏گويى در حالى كه تو دومى آن دو نفر هستى هنگامى كه در غار بوديد!
ابوبكر گفت: نه به خدا قسم هذيان نمى‏ گويم، كجا مى ‏روى؟! عمر گفت: چگونه هذيان نم ى‏گويى در حالى كه تو دومى آن دو نفر هستى هنگامى كه در غار بوديد!


ابوبكر گفت: هنوز هم اين را مى‏گويى؟! آيا من آن روزها برايت نقل نكردم كه محمد در غار به من گفت: «من كشتى جعفر و اصحابش را مى ‏بينم كه در دريا شناور است»، و من از او خواستم به من هم نشان دهد و او دستى بر صورت من كشيد و من او را ديدم، و همان موقع معتقد شدم كه او ساحر است!! و اين ماجرا را در مدينه براى تو بازگو كردم و نظر هر دومان بر اين قرار گرفت كه او ساحر است؟!  
ابوبكر گفت: هنوز هم اين را مى‏گويى؟! آيا من آن روزها برايت نقل نكردم كه محمد در غار به من گفت:  
 
«من كشتى جعفر و اصحابش را مى ‏بينم كه در دريا شناور است»، و من از او خواستم به من هم نشان دهد و او دستى بر صورت من كشيد و من او را ديدم، و همان موقع معتقد شدم كه او ساحر است!! و اين ماجرا را در مدينه براى تو بازگو كردم و نظر هر دومان بر اين قرار گرفت كه او ساحر است؟!  


محمد بن ابى‏ بكر مى ‏گويد: وقتى با او تنها ماندم به او گفتم: اى پدر، بگو: لا  اله الا اللَّه. گفت: هرگز نمى‏ گويم و نمى ‏توانم بگويم تا وارد آتش شوم و داخل تابوت گردم!
محمد بن ابى‏ بكر مى ‏گويد: وقتى با او تنها ماندم به او گفتم: اى پدر، بگو: لا  اله الا اللَّه. گفت: هرگز نمى‏ گويم و نمى ‏توانم بگويم تا وارد آتش شوم و داخل تابوت گردم!


وقتى نام «تابوت» را آورد گمان كردم هذيان مى‏ گويد. گفتم: كدام تابوت؟ گفت: تابوتى از آتش كه با قفلى از آتش بسته شده است. در آن دوازده نفرند، از جمله من و اين رفيقم. گفتم: عمر؟ گفت: آرى، پس مقصودم كيست؟ و نيز ده نفر ديگر كه در چاهى در جهنم هستيم. بر در آن چاه صخره‏ اى است كه هر گاه خدا بخواهد جهنم را شعله ‏ور كند آن صخره را بلند مى ‏كند.  
وقتى نام «تابوت» را آورد گمان كردم هذيان مى‏ گويد. گفتم: كدام تابوت؟ گفت: تابوتى از آتش كه با قفلى از آتش بسته شده است. در آن دوازده نفرند، از جمله من و اين رفيقم.  
 
گفتم: عمر؟ گفت: آرى، پس مقصودم كيست؟ و نيز ده نفر ديگر كه در چاهى در جهنم هستيم. بر در آن چاه صخره‏ اى است كه هر گاه خدا بخواهد جهنم را شعله ‏ور كند آن صخره را بلند مى ‏كند.  


گفتم: گويا هذيان مى ‏گويى! گفت: نه به خدا قسم هذيان نمى ‏گويم. خدا پسر صهاک را لعنت كند. او بود كه مرا از ياد خدا گمراه كرد بعد از آنكه برايم آمد، و او چه بد رفيقى است! سپس بار ديگر صداى واى و ويل او بلند شد تا از دنيا رفت.  
گفتم: گويا هذيان مى ‏گويى! گفت: نه به خدا قسم هذيان نمى ‏گويم. خدا پسر صهاک را لعنت كند. او بود كه مرا از ياد خدا گمراه كرد بعد از آنكه برايم آمد، و او چه بد رفيقى است! سپس بار ديگر صداى واى و ويل او بلند شد تا از دنيا رفت.  


محمد بن ابى ‏بكر مى ‏گويد: عبداللَّه بن عمر را در زمان عثمان ملاقات كردم و گفته ‏هاى پدرم (ابوبكر) را برايش نقل كردم. او گفت: به خدا قسم پدر من هم نظير گفته ‏هاى پدرت را بدون كم و زياد گفت.
محمد بن ابى ‏بكر مى ‏گويد: عبداللَّه بن عمر را در زمان [[عثمان بن عفّان|عثمان]] ملاقات كردم و گفته ‏هاى پدرم (ابوبكر) را برايش نقل كردم. او گفت: به خدا قسم پدر من هم نظير گفته ‏هاى پدرت را بدون كم و زياد گفت.


... سليم مى ‏گويد: وقتى محمد بن ابى ‏بكر در مصر كشته شد و خبر شهادت او رسيد به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تسليت گفتم، و در خلوت آنچه محمد بن ابى‏ بكر برايم نقل كرده بود براى آن حضرت نقل كردم و آنچه عبدالرحمان بن غنم به من گفته بود به آن حضرت خبر دادم.
... سليم مى ‏گويد: وقتى محمد بن ابى ‏بكر در [[مصر]] كشته شد و خبر شهادت او رسيد به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تسليت گفتم، و در خلوت آنچه محمد بن ابى‏ بكر برايم نقل كرده بود براى آن حضرت نقل كردم و آنچه عبدالرحمان بن غنم به من گفته بود به آن حضرت خبر دادم.


حضرت فرمود: محمد راست گفته است، خدا او را رحمت كند. او شهيد و زنده است و روزى داده مى ‏شود.<ref>كتاب سليم: حديث ۳۷. بحار الانوار: ج ۳۰ ص۱۲۷-۱۳۱.</ref>
حضرت فرمود: محمد راست گفته است، خدا او را رحمت كند. او شهيد و زنده است و روزى داده مى ‏شود.<ref>كتاب سليم: حديث ۳۷. بحار الانوار: ج ۳۰ ص۱۲۷-۱۳۱.</ref>
خط ۱٬۵۳۰: خط ۱٬۵۳۸:
پس از بيعت، منافقين سخنانى گفتند و خداوند هم اين آيات را نازل كرد:
پس از بيعت، منافقين سخنانى گفتند و خداوند هم اين آيات را نازل كرد:


«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّه وَ بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ ما هُمْ بِمُؤْمِنِينَ. يُخادِعُونَ اللَّه وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ ما يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ. فِى قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّه مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ. وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ لا تُفْسِدُوا فِى الْأَرْضِ قالُوا إِنَّما نَحْنُ مُصْلِحُونَ. أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَ لكِنْ لا يَشْعُرُونَ. وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَما آمَنَ النَّاسُ قالُوا أَ نُؤْمِنُ كَما آمَنَ السُّفَهاءُ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهاءُ وَ لكِنْ لا يَعْلَمُونَ. وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلَوْا إِلى شَياطِينِهِمْ قالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّما نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ. اللَّه يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ يَمُدُّهُمْ فِى طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ»<ref>بقره/۸-۱۵.</ref>:
«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّه وَ بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ ما هُمْ بِمُؤْمِنِينَ. يُخادِعُونَ اللَّه وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ ما يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ.
 
فِى قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّه مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ. وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ لا تُفْسِدُوا فِى الْأَرْضِ قالُوا إِنَّما نَحْنُ مُصْلِحُونَ. أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَ لكِنْ لا يَشْعُرُونَ.
 
وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَما آمَنَ النَّاسُ قالُوا أَ نُؤْمِنُ كَما آمَنَ السُّفَهاءُ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهاءُ وَ لكِنْ لا يَعْلَمُونَ. وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلَوْا إِلى شَياطِينِهِمْ قالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّما نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ.
 
اللَّه يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ يَمُدُّهُمْ فِى طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ»<ref>بقره/۸-۱۵.</ref>:
 
«از مردم كسانى هستند كه مى‏ گويند:
 
ما ايمان آورديم به خداوند، ولى آنان ايمان ندارند. با خدا مكر و حيله مى‏ كنند و با آنان كه ايمان آوردند حيله مى‏ كنند، ولى جز خودشان كسى را گول نمى‏ زنند اما خودشان درک نمى ‏كنند.
 
در قلوب آنان مرض است، خداوند هم اين مرض را بيشتر كرده و براى آنان عذاب دردناكى است به خاطر آنچه دروغ مى‏ گويند.


«از مردم كسانى هستند كه مى‏ گويند: ما ايمان آورديم به خداوند، ولى آنان ايمان ندارند. با خدا مكر و حيله مى‏ كنند و با آنان كه ايمان آوردند حيله مى‏ كنند، ولى جز خودشان كسى را گول نمى‏ زنند اما خودشان درک نمى ‏كنند. در قلوب آنان مرض است، خداوند هم اين مرض را بيشتر كرده و براى آنان عذاب دردناكى است به خاطر آنچه دروغ مى‏ گويند. آنگاه كه به آنان گفته مى ‏شود در زمين فساد نكنيد مى‏ گويند: ما اصلاح كنندگانيم. بدانيد كه آنان فساد كننده هستند ولى خودشان نمى ‏فهمند. هنگامى كه به آنان گفته مى‏شود شما هم مانند بقيه مردم ايمان آوريد، مى‏ گويند: آيا مانند سفيهان ايمان بياوريم؟ بدانيد كه آنان سفيهانند ولى خودشان نمى ‏دانند. هنگامى كه ايمان آورندگان را ملاقات كنند مى‏ گويند: ايمان آورديم، ولى وقتى با شياطينشان خلوت كنند مى‏ گويند: ما با شماييم و ما مؤمنين را استهزاء مى‏ كرديم. خداوند آنان را به مسخره مى‏ گيرد و به آنان مهلت مى‏ دهد كه در طغيان خود متحير بمانند».
آنگاه كه به آنان گفته مى ‏شود در زمين فساد نكنيد مى‏ گويند: ما اصلاح كنندگانيم. بدانيد كه آنان فساد كننده هستند ولى خودشان نمى ‏فهمند.


در ادامه همگان شاهد معجزه ‏اى بزرگ از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام بودند. ابوبكر همراه ديگر سران منافقين - كه از اين همه بزرگى و فضيلت به غيظ آمده بودند -  اصحاب خاص پيامبرصلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين ‏عليه السلام را تمسخر كردند، تا شايد كمى از غيظ و غضبشان كاسته شود. خداوند هم در آيات بالا به اين حركت آنان اشاره نموده است.<ref>تفسير الامام العسكرى‏ عليه السلام: ص۱۱۱-۱۲۳. عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص۱۵۴-۱۶۱. بحارالانوار: ج۳۰ ص۲۲۳-۲۲۶ و ج۳۷ ص۱۴۲-۱۴۸. مدینة المعاجز: ج۱ ص۴۳۸. تأویل الآیات: ج۱ ص۴۰ ح۱۱. تفسیر البرهان: ج۱ ص۵۹ ح۱. اثبات الهداة: ج۳ ص۵۷۳.</ref>
هنگامى كه به آنان گفته مى ‏شود شما هم مانند بقيه مردم ايمان آوريد، مى‏ گويند: آيا مانند سفيهان ايمان بياوريم؟ بدانيد كه آنان سفيهانند ولى خودشان نمى ‏دانند.


كلام خداوند كه مى ‏فرمايد: «وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلَوْا إِلى شَياطِينِهِمْ قالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّما نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ . اللَّه يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ يَمُدُّهُمْ فِى طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ»: «هنگامى كه ايمان آورندگان را ملاقات كنند مى‏ گويند ايمان آورديم، ولى وقتى با شياطين‏شان خلوت كنند مى‏ گويند: ما با شماييم و ما مؤمنين را استهزاء مى‏ كرديم. خداوند آنان را به مسخره مى‏گيرد و به آنان مهلت مى ‏دهد كه در طغيان خود متحير بمانند».
هنگامى كه ايمان آورندگان را ملاقات كنند مى‏ گويند: ايمان آورديم، ولى وقتى با شياطينشان خلوت كنند مى‏ گويند: ما با شماييم و ما مؤمنين را استهزاء مى‏ كرديم.
 
خداوند آنان را به مسخره مى‏ گيرد و به آنان مهلت مى‏ دهد كه در طغيان خود متحير بمانند».
 
در ادامه همگان شاهد معجزه ‏اى بزرگ از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام بودند. ابوبكر همراه ديگر سران منافقين - كه از اين همه بزرگى و فضيلت به غيظ آمده بودند -  اصحاب خاص پيامبر صلى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين ‏عليه السلام را تمسخر كردند، تا شايد كمى از غيظ و غضبشان كاسته شود. خداوند هم در آيات بالا به اين حركت آنان اشاره نموده است.<ref>تفسير الامام العسكرى‏ عليه السلام: ص۱۱۱-۱۲۳. عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص۱۵۴-۱۶۱. بحارالانوار: ج۳۰ ص۲۲۳-۲۲۶ و ج۳۷ ص۱۴۲-۱۴۸. مدینة المعاجز: ج۱ ص۴۳۸. تأویل الآیات: ج۱ ص۴۰ ح۱۱. تفسیر البرهان: ج۱ ص۵۹ ح۱. اثبات الهداة: ج۳ ص۵۷۳.</ref>
 
كلام خداوند كه مى ‏فرمايد: «وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلَوْا إِلى شَياطِينِهِمْ قالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّما نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُنَ . اللَّه يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ يَمُدُّهُمْ فِى طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ»:
 
«هنگامى كه ايمان آورندگان را ملاقات كنند مى‏ گويند ايمان آورديم، ولى وقتى با شياطين‏شان خلوت كنند مى‏ گويند: ما با شماييم و ما مؤمنين را استهزاء مى‏ كرديم. خداوند آنان را به مسخره مى‏ گيرد و به آنان مهلت مى ‏دهد كه در طغيان خود متحير بمانند».


اين آيه درباره اين است كه وقتى اين بيعت شكنان كه بر مخالفت با على‏ عليه السلام و مانع شدن خلافت از او هم پيمان شده بودند، با مؤمنين رو به رو مى ‏شدند مى ‏گفتند: ما هم مانند ايمان شما ايمان آورده ‏ايم.
اين آيه درباره اين است كه وقتى اين بيعت شكنان كه بر مخالفت با على‏ عليه السلام و مانع شدن خلافت از او هم پيمان شده بودند، با مؤمنين رو به رو مى ‏شدند مى ‏گفتند: ما هم مانند ايمان شما ايمان آورده ‏ايم.


آنان با سلمان و مقداد و ابوذر و عمار كه ملاقات مى ‏كردند به آنان مى‏ گفتند: ما به محمد ايمان آورده و در برابر بيعت على و فضيلت او سر تسليم فرود آورده ‏ايم و مانند شما اوامر او را اجرا مى‏ كنيم.  
آنان با [[سلمان فارسی(محمّدی)|سلمان]] و [[مقداد بن عمرو کندی|مقداد]] و [[ابوذر غفاری|ابوذر]] و [[عمار بن یاسر عنسی (ابوالیقظان)|عمار]] كه ملاقات مى ‏كردند به آنان مى‏ گفتند: ما به محمد ايمان آورده و در برابر بيعت على و فضيلت او سر تسليم فرود آورده ‏ايم و مانند شما اوامر او را اجرا مى‏ كنيم.  
 
به خصوص ابوبكر و عمر و بقيه نُه نفرى كه سرشناس ‏تر در نفاق بودند، گاهى كه در راه با سلمان و اصحابش رو به رو مى ‏شدند از آنان احساس انزجار مى‏ كردند و مى‏ گفتند:


به خصوص ابوبكر و عمر و بقيه نُه نفرى كه سرشناس ‏تر در نفاق بودند، گاهى كه در راه با سلمان و اصحابش رو به رو مى ‏شدند از آنان احساس انزجار مى‏ كردند و مى‏ گفتند: اينان اصحاب ساحر و احمق هستند. منظورشان پيامبر و على‏ عليهما السلام بود. سپس به يكديگر مى‏ گفتند: از اينان بپرهيزيد كه مبادا از گوشه‏ ه اى سخنانتان درباره كفر محمد و آنچه درباره على گفته‏ ايد با اطلاع شوند و خبر آن را براى او ببرند و باعث هلاک شما شود.  
اينان اصحاب ساحر و احمق هستند. منظورشان پيامبر و على‏ عليهما السلام بود. سپس به يكديگر مى‏ گفتند: از اينان بپرهيزيد كه مبادا از گوشه‏ ه اى سخنانتان درباره كفر محمد و آنچه درباره على گفته‏ ايد با اطلاع شوند و خبر آن را براى او ببرند و باعث هلاک شما شود.  


آنگاه ابوبكر به اصحاب منافقش مى ‏گفت: اينک مرا بنگريد كه چگونه آنان را به مسخره مى‏ گيرم و شرّ آنان را از شما دفع مى‏ كنم! وقتى به آنان نزديک مى‏ شدند ابوبكر مى‏ گفت:
آنگاه ابوبكر به اصحاب منافقش مى ‏گفت: اينک مرا بنگريد كه چگونه آنان را به مسخره مى‏ گيرم و شرّ آنان را از شما دفع مى‏ كنم! وقتى به آنان نزديک مى‏ شدند ابوبكر مى‏ گفت:


مرحبا به سلمان فرزند اسلام، كه محمد آقاى مردم درباره او گفته است: اگر دين از ستاره ثريا آويخته باشد مردانى از فارسى زبانان خود را به آن مى ‏رسانند، و اين سلمان افضل آنان است. منظور او تو بوده است. مرحبا به تو كه درباره ‏ات گفته: سَلْمانُ مِنّا اهْلَ ‏الْبَيْتِ: سلمان از ما اهل‏ بيت است، و با اين سخن تو را با جبرئيل قرين ساخته كه در روز كساء از پيامبرصلى الله عليه وآله پرسيد: آيا من هم از شمايم؟ آن حضرت فرمود: تو هم از مايى، و سپس جبرئيل به ملكوت اعلى رفت و به ملائكه ديگر افتخار كرد و گفت: چه كسى مثل من است؟ افتخار برايم باد كه از اهل‏ بيت محمد هستم!
مرحبا به سلمان فرزند اسلام، كه محمد آقاى مردم درباره او گفته است: اگر دين از ستاره ثريا آويخته باشد مردانى از فارسى زبانان خود را به آن مى ‏رسانند، و اين سلمان افضل آنان است.  
 
منظور او تو بوده است. مرحبا به تو كه درباره ‏ات گفته: سَلْمانُ مِنّا اهْلَ ‏الْبَيْتِ: سلمان از ما اهل‏ بيت است، و با اين سخن تو را با جبرئيل قرين ساخته كه در روز كساء از پيامبرصلى الله عليه وآله پرسيد:  


آنگاه ابوبكر رو به مقداد كرد و گفت: مرحبا به تو اى مقداد! تو همان كسى هستى كه پيامبر درباره تو به على گفت: يا على! مقداد برادر تو در دين است و از شدت محبتى كه به تو دارد و دشمنى كه با دشمنانت دارد و از ولايتى كه به اوليائت و عداوتى كه با اعداى تو دارد گويا پاره‏اى از تن توست. اما ملائكه آسمان‏ها و حُجُب محبت بيشترى به على دارند و شدت دشمنى آنان با دشمنان او بيشتر است. پس خوشا به حالت اى مقداد، خوشا به حالت!
آيا من هم از شمايم؟ آن حضرت فرمود: تو هم از مايى، و سپس جبرئيل به ملكوت اعلى رفت و به ملائكه ديگر افتخار كرد و گفت: چه كسى مثل من است؟ افتخار برايم باد كه از اهل‏ بيت محمد هستم!  


سپس ابوبكر رو به ابوذر كرد و گفت: مرحبا به تو اى ابوذر! تو همان كسى هستى كه پيامبر درباره‏ات گفت: زمين بر خود حمل نكرده و آسمان سايه نينداخته بر گوينده ‏اى كه راستگوتر از ابوذر باشد. از پيامبر پرسيدند: خداوند به چه چيزى او را فضيلت و شرافت داده است؟ او گفت: زيرا او به بركت على برادرم گوينده توانايى است و در شرايط مختلف ثناخوان او و نسبت به مسخره كنندگان و دشمنان او سرزنش كننده و با اوليا و دوستان او مُوالى و دوست است، و به زودى خدا او را در بهشت از بهترين ساكنين آن قرار مى ‏دهد و تعدادى كه عدد آن را جز خدا نمى‏داند از حوريان و غلمان و پسران بهشتى خدمتكار او خواهند بود.  
آنگاه ابوبكر رو به مقداد كرد و گفت: مرحبا به تو اى مقداد! تو همان كسى هستى كه پيامبر درباره تو به على گفت: يا على! مقداد برادر تو در دين است و از شدت محبتى كه به تو دارد و دشمنى كه با دشمنانت دارد و از ولايتى كه به اوليائت و عداوتى كه با اعداى تو دارد گويا پاره ‏اى از تن توست.


آنگاه ابوبكر به عمار گفت: اهلاً و سهلاً و مرحباً بر تو اى عمار! تو با ولايت برادر پيامبر -  با آنكه شخص آرام و آسايش طلبى هستى و از عبادات فقط واجبات و مستحبات را انجام مى‏ دهى -  به درجه ‏اى رسيده ‏اى كه آنان كه شب و روز بدن خود را به مشقت عبادت مشغول مى‏ كنند و شب را به نماز و روز را به روزه سپرى مى ‏كنند، بدان دست نيافته ‏اند. و همچنين به درجه ‏اى رسيده‏ اى كه آنان كه بخشنده اموال‏ اند به آن نرسيده‏ اند اگر چه همه اموال دنيا در اختيار آنان باشد و آن را ببخشند.  
اما ملائكه آسمان‏ ها و حُجُب محبت بيشترى به على دارند و شدت دشمنى آنان با دشمنان او بيشتر است. پس خوشا به حالت اى مقداد، خوشا به حالت!
 
سپس ابوبكر رو به ابوذر كرد و گفت: مرحبا به تو اى ابوذر! تو همان كسى هستى كه پيامبر درباره‏ات گفت: زمين بر خود حمل نكرده و آسمان سايه نينداخته بر گوينده ‏اى كه راستگوتر از ابوذر باشد.
 
از پيامبر پرسيدند: خداوند به چه چيزى او را فضيلت و شرافت داده است؟ او گفت: زيرا او به بركت على برادرم گوينده توانايى است و در شرايط مختلف ثناخوان او و نسبت به مسخره كنندگان و دشمنان او سرزنش كننده و با اوليا و دوستان او مُوالى و دوست است، و به زودى خدا او را در بهشت از بهترين ساكنين آن قرار مى ‏دهد و تعدادى كه عدد آن را جز خدا نمى‏داند از حوريان و غلمان و پسران بهشتى خدمتكار او خواهند بود.
 
آنگاه ابوبكر به عمار گفت: اهلاً و سهلاً و مرحباً بر تو اى عمار! تو با ولايت برادر پيامبر -  با آنكه شخص آرام و آسايش طلبى هستى و از عبادات فقط واجبات و مستحبات را انجام مى‏ دهى -  به درجه ‏اى رسيده ‏اى كه آنان كه شب و روز بدن خود را به مشقت عبادت مشغول مى‏ كنند و شب را به [[نماز جماعت در صحرای غدیر|نماز]] و روز را به [[روزه]] سپرى مى ‏كنند، بدان دست نيافته ‏اند. و همچنين به درجه ‏اى رسيده‏ اى كه آنان كه بخشنده اموال‏ اند به آن نرسيده‏ اند اگر چه همه اموال دنيا در اختيار آنان باشد و آن را ببخشند.  


مرحبا بر تو! پيامبر تو را براى برادرش على يار خالص و مدافع او انتخاب كرده تا آنجا كه خبر داده تو به زودى در راه محبت او كشته مى‏ شوى و در روز قيامت در زمره بهترين يارانش محشور مى ‏شوى.
مرحبا بر تو! پيامبر تو را براى برادرش على يار خالص و مدافع او انتخاب كرده تا آنجا كه خبر داده تو به زودى در راه محبت او كشته مى‏ شوى و در روز قيامت در زمره بهترين يارانش محشور مى ‏شوى.


خدا مرا هم به مثل عمل تو و اصحابت موفق گرداند، به گونه‏اى كه براى من هم خدمتگزارى محمد رسول اللَّه و برادرش على ولى اللَّه ميسر گردد، و همچنين دشمنى با دشمنانشان و خالص بودن با دوستانشان با پذيرش ولايت و پيروى از او. اين گونه خداوند به زودى ما را هم وقتى با هم ملاقات كنيم سعادتمند مى ‏نمايد.
خدا مرا هم به مثل عمل تو و اصحابت موفق گرداند، به گونه ‏اى كه براى من هم خدمتگزارى محمد رسول اللَّه و برادرش على ولى اللَّه ميسر گردد، و همچنين دشمنى با دشمنانشان و خالص بودن با دوستانشان با پذيرش ولايت و پيروى از او. اين گونه خداوند به زودى ما را هم وقتى با هم ملاقات كنيم سعادتمند مى ‏نمايد.


سلمان و اصحابش برخورد ظاهرى آنان را مى ‏پذيرفتند همان گونه كه خدا امر فرموده بود، و از كنار آنان مى ‏گذشتند.
سلمان و اصحابش برخورد ظاهرى آنان را مى ‏پذيرفتند همان گونه كه خدا امر فرموده بود، و از كنار آنان مى ‏گذشتند.


آنگاه ابوبكر به اصحابش مى‏ گفت: مسخره من نسبت به اينان را چگونه ديديد؟ و چگونه شرّ آنان را از خودم و از شما دفع كردم؟ آنان در پاسخ او گفتند: هميشه راه خير را پيش بگيرى تا مادامى كه زنده هستى! ابوبكر در پاسخ آنان گفت: معامله شما با اينان بايد اين گونه باشد تا روزى كه فرصتى به دست آوريد، چرا كه عاقل فهميده كسى است كه غصه را گلوگير كند تا فرصتى به چنگ آورد!<ref>تفسير الامام العسكرى‏ عليه السلام: ص۱۱۱-۱۲۳. عوالم العلوم: ج۳/۱۵ ص۱۵۴-۱۶۱. بحارالانوار: ج۳۰ ص۲۲۳-۲۲۶ و ج۳۷ ص۱۴۲-۱۴۸. مدینة المعاجز: ج۱ ص۴۳۸. تأویل الآیات: ج۱ ص۴۰ ح۱۱. تفسیر البرهان: ج۱ ص۵۹ ح۱. اثبات الهداة: ج۳ ص۵۷۳.</ref>
آنگاه ابوبكر به اصحابش مى‏ گفت: مسخره من نسبت به اينان را چگونه ديديد؟ و چگونه شرّ آنان را از خودم و از شما دفع كردم؟
 
آنان در پاسخ او گفتند: هميشه راه خير را پيش بگيرى تا مادامى كه زنده هستى! ابوبكر در پاسخ آنان گفت: معامله شما با اينان بايد اين گونه باشد تا روزى كه فرصتى به دست آوريد، چرا كه عاقل فهميده كسى است كه غصه را گلوگير كند تا فرصتى به چنگ آورد!<ref>تفسير الامام العسكرى‏ عليه السلام: ص۱۱۱-۱۲۳. عوالم العلوم: ج۳/۱۵ ص۱۵۴-۱۶۱. بحارالانوار: ج۳۰ ص۲۲۳-۲۲۶ و ج۳۷ ص۱۴۲-۱۴۸. مدینة المعاجز: ج۱ ص۴۳۸. تأویل الآیات: ج۱ ص۴۰ ح۱۱. تفسیر البرهان: ج۱ ص۵۹ ح۱. اثبات الهداة: ج۳ ص۵۷۳.</ref>


== معرفت به ابوبكر! <ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۰۶. اسرار غدير: ص ۲۹۷. </ref> ==
== معرفت به ابوبكر! <ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۰۶. اسرار غدير: ص ۲۹۷. </ref> ==
شريک بن عبداللَّه نخعى -  كه يكى از قضات بزرگ سنى است -  سخن جالبى درباره غدير گفته است. از او پرسيدند: چه مى‏ گويى درباره كسى كه از دنيا رفته و نسبت به ابوبكر معرفتى ندارد؟ پاسخ داد: چيزى بر عهده او نيست.
شريک بن عبدالله نخعى -  كه يكى از قضات بزرگ سنى است -  سخن جالبى درباره غدير گفته است.


گفتند: اگر نسبت به على ‏عليه السلام معرفت نداشته باشد چطور؟ گفت: در آتش است! زيرا پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير او را به عنوان عَلَم و راهنما بين مردم منصوب كرده و فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ».<ref>المسترشد: ص ۲۷۰ ح ۸۱ .</ref>
از او پرسيدند: چه مى‏ گويى درباره كسى كه از دنيا رفته و نسبت به ابوبكر معرفتى ندارد؟ پاسخ داد: چيزى بر عهده او نيست.
 
گفتند: اگر نسبت به على ‏عليه السلام معرفت نداشته باشد چطور؟ گفت: در آتش است!
 
زيرا پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير او را به عنوان عَلَم و راهنما بين مردم منصوب كرده و فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ».<ref>المسترشد: ص ۲۷۰ ح ۸۱ .</ref>


== همه گناهان و بلاها و فتنه ‏ها بر گردن ابوبكر<ref>غدير در قرآن: ج ۲ ص۳۹۰، ۳۹۶-۳۹۸.</ref> ==
== همه گناهان و بلاها و فتنه ‏ها بر گردن ابوبكر<ref>غدير در قرآن: ج ۲ ص۳۹۰، ۳۹۶-۳۹۸.</ref> ==
يكى از پيشگويى‏ هاى پيامبرصلى الله عليه وآله در مورد غصب خلافت و عذاب آن در خطبه غدير است؛ آنجا كه مى‏ فرمايد:
يكى از پيشگويى‏ هاى [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] در مورد [[غصب خلافت]] و [[عذاب]] آن در [[خطبه غدیر]] است؛ آنجا كه مى‏ فرمايد:


وَ سَيَجْعَلُونَ اْلاِمامَةَ بَعْدى مُلْكاً وَ اغْتِصاباً، الا لَعَنَ اللَّه الْغاصِبينَ الْمُغْتَصِبينَ، وَ عِنْدَها سَيَفْرُغُ لَكُمْ ايُّهَا الثَّقَلانِ مَنْ يَفْرُغُ، وَ يُرْسَلُ عَلَيْكُما شُواظٌ مِنْ نارٍ وَ نُحاسٌ فَلا تَنْتَصِرانِ:
وَ سَيَجْعَلُونَ اْلاِمامَةَ بَعْدى مُلْكاً وَ اغْتِصاباً، الا لَعَنَ اللَّه الْغاصِبينَ الْمُغْتَصِبينَ، وَ عِنْدَها سَيَفْرُغُ لَكُمْ ايُّهَا الثَّقَلانِ مَنْ يَفْرُغُ، وَ يُرْسَلُ عَلَيْكُما شُواظٌ مِنْ نارٍ وَ نُحاسٌ فَلا تَنْتَصِرانِ:
خط ۱٬۵۷۴: خط ۱٬۶۱۸:
به زودى امامت را بعد از من به عنوان پادشاهى و با ظلم و زور مى‏ گيرند. خداوند غاصبين و تعدى كنندگان را لعنت كند. در آن هنگام است -  اى جن و انس -  كه مى ‏ريزد براى شما آنكه بايد بريزد و مى ‏فرستد بر شما شعله‏ اى از آتش و مس گداخته و نمى ‏توانيد آن را از خود دفع كنيد.<ref>اسرار غدیر: ص۱۵۰ بخش۶.</ref>
به زودى امامت را بعد از من به عنوان پادشاهى و با ظلم و زور مى‏ گيرند. خداوند غاصبين و تعدى كنندگان را لعنت كند. در آن هنگام است -  اى جن و انس -  كه مى ‏ريزد براى شما آنكه بايد بريزد و مى ‏فرستد بر شما شعله‏ اى از آتش و مس گداخته و نمى ‏توانيد آن را از خود دفع كنيد.<ref>اسرار غدیر: ص۱۵۰ بخش۶.</ref>


آنچه در اينجا لازم به ذكر است اينكه از جهت عمل، بعضى از گناهان مستقيماً به پذيرفتن سقيفه باز مى‏ گردد مثل نوشيدن نبيذ، ولى برخى ديگر از گناهان و ظلم‏ها بر اثر كنار زدن غدير و انحراف مسير تحقق يافته اگر چه دستور مستقيم سقيفه نيست، مثل سرقت و دروغ و امثال آن.
آنچه در اينجا لازم به ذكر است اينكه از جهت عمل، بعضى از گناهان مستقيماً به پذيرفتن سقيفه باز مى‏ گردد مثل نوشيدن نبيذ، ولى برخى ديگر از گناهان و ظلم ‏ها بر اثر كنار زدن غدير و انحراف مسير تحقق يافته اگر چه دستور مستقيم سقيفه نيست، مثل سرقت و دروغ و امثال آن.


هر دو دسته از يک جهت بر عهده سقيفه و همه مؤيدين آن است، اگر چه انجام دهنده گناه نيز به سزاى خود خواهد رسيد.
هر دو دسته از يک جهت بر عهده سقيفه و همه مؤيدين آن است، اگر چه انجام دهنده گناه نيز به سزاى خود خواهد رسيد.
خط ۱٬۶۲۴: خط ۱٬۶۶۸:
به خدا قسم، به اندازه خون حجامتى به ناحق ريخته نمى ‏شود و عصايى بر عصايى زده نمى‏ شود (كه كنايه از درگيرى است) و زنايى صورت نمى‏ گيرد و مالى به عنوان غير حلال از كسى گرفته نمى‏ شود، مگر آنكه وزر و وبال آن بر گردن آن دو نفر است، بدون آنكه از گناه جهانيان چيزى كم شود.<ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۴۹ ح ۴.</ref>
به خدا قسم، به اندازه خون حجامتى به ناحق ريخته نمى ‏شود و عصايى بر عصايى زده نمى‏ شود (كه كنايه از درگيرى است) و زنايى صورت نمى‏ گيرد و مالى به عنوان غير حلال از كسى گرفته نمى‏ شود، مگر آنكه وزر و وبال آن بر گردن آن دو نفر است، بدون آنكه از گناه جهانيان چيزى كم شود.<ref>بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۴۹ ح ۴.</ref>


نتيجه نهايى از اين فراز خطبه غدير اين است كه اى جن و بشر همه شما در برابر مسئله غصب خلافت مسئوليد و بايد پاسخگو باشيد. هر گونه تأييدى نسبت به غاصبين -  چه غاصبين اول و چه كرسى نشينان بعدى سقيفه -  اعم از اعتقاد قلبى و كمک لسانى و عملى و حتى سكوت در جايى كه امكان ابطال راه آنان و تأييد خلافت اهل‏ بيت‏ عليهم السلام وجود دارد، نزد خداوند گناهى نابخشودنى است و در دنيا و آخرت بايد منتظر نتيجه آن باشيد؛ كه در آخرت شعله ‏هاى آتش و مس گداخته در انتظارتان خواهد بود.
نتيجه نهايى از اين فراز [[خطبه غدیر]] اين است كه اى جن و بشر همه شما در برابر مسئله غصب [[جانشین|خلافت]] مسئوليد و بايد پاسخگو باشيد.
 
هر گونه تأييدى نسبت به غاصبين -  چه غاصبين اول و چه كرسى نشينان بعدى [[سقیفه]] -  اعم از اعتقاد قلبى و كمک لسانى و عملى و حتى سكوت در جايى كه امكان ابطال راه آنان و تأييد خلافت اهل‏ بيت‏ عليهم السلام وجود دارد، نزد خداوند گناهى نابخشودنى است و در دنيا و آخرت بايد منتظر نتيجه آن باشيد؛ كه در آخرت شعله ‏هاى آتش و مس گداخته در انتظارتان خواهد بود.


== پانویس ==
== پانویس ==