زنان راوی غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۸۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ نوامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
== اتمام حجت بانوان با غدير<ref>چهارده قرن با غدير: ص۱۰۷-۱۱۰ .اسرار غدير: ص ۲۵۹-۲۹۸.علوم حديث (مجله، سال سوم، ش ۱، بهار ۱۳۷۷، پياپى ۷) : ص ۱۶۲-۱۷۹ : حضور بانوان در نقل حديث غدير (مرتضوى)</ref>==
== اتمام حجت بانوان با غدير<ref>چهارده قرن با غدير: ص۱۰۷-۱۱۰ .اسرار غدير: ص ۲۵۹-۲۹۸.علوم حديث (مجله، سال سوم، ش ۱، بهار ۱۳۷۷، پياپى ۷) : ص ۱۶۲-۱۷۹ : حضور بانوان در نقل حديث غدير (مرتضوى)</ref>==
پرونده علمى [[غدیر]] تا كنون دوران بى‏ وقفه هزار و چهارصد ساله‏ اى را پشت سر گذاشته كه طى آن امر پيامبر صلى الله عليه و آله بر پشتيبانى دائمى از غدير به اجرا در آمده است.
پرونده علمى [[غدیر]] تا كنون دوران بى‏ وقفه هزار و چهارصد ساله‏ اى را پشت سر گذاشته كه طى آن امر [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] بر پشتيبانى دائمى از غدير به اجرا در آمده است.


واعظان بسيارى بر فراز منبرها، و علماى وارسته‏ اى در مجالس بحث و مناظره، و مؤلفان زبردستى در كتاب‏ ها، و ابرمردانى همچون [[مقداد بن عمرو کندی|مقداد]] و [[سلمان فارسی(محمّدی)|سلمان]] و [[ابوذر غفاری|ابوذر]] به عنوان شاهدان صدق غدير، و نيز خدمت گزارانى در آحاد جامعه، وظيفه حراست و دفاع از اين آرمان بزرگ اسلام را بر دوش كشيده‏ اند.
واعظان بسيارى بر فراز منبرها، و علماى وارسته‏ اى در مجالس بحث و مناظره، و مؤلفان زبردستى در كتاب‏ ها، و ابرمردانى همچون [[مقداد بن عمرو کندی|مقداد]] و [[سلمان فارسی(محمّدی)|سلمان]] و [[ابوذر غفاری|ابوذر]] به عنوان شاهدان صدق غدير، و نيز خدمت گزارانى در آحاد جامعه، وظيفه حراست و دفاع از اين آرمان بزرگ [[اسلام]] را بر دوش كشيده‏ اند.


اگر غدير در عينيّت جامعه تحقق مى‏ يافت، اختلاف و تفرقه‏ اى نبود تا نياز به احتجاج‏ ها و مناظرات براى اثبات بنيادهاى [[ولایت]] باشد.
اگر غدير در عينيّت جامعه تحقق مى‏ يافت، اختلاف و تفرقه‏ اى نبود تا نياز به احتجاج‏ ها و مناظرات براى اثبات بنيادهاى [[ولایت]] باشد.


حضرت فاطمه زهرا عليها السلام در مقام [[عصمت]] و مرتبه سيدة نساء العالمين، اولين مدافع غدیر بودند.  
[[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه زهرا علیها السلام]] در مقام [[عصمت]] و مرتبه سيدة نساء العالمين، اولين مدافع غدیر بودند.  


زنان نيز به عنوان نيمى از مخاطبان «من كنت مولاه فعلى مولاه» در اعتقاد به غدير و دفاع از آن وظيفه دارند.  
زنان نيز به عنوان نيمى از مخاطبان «من كنت مولاه فعلى مولاه» در اعتقاد به غدير و دفاع از آن وظيفه دارند.  
خط ۱۴: خط ۱۴:
در طول تاريخ نيمى از عدد ميلياردى شيعيان و دوستان اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را بانوان تشكيل داده‏ اند و در اعتقاد به آن حضور داشته‏ اند.  
در طول تاريخ نيمى از عدد ميلياردى شيعيان و دوستان اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را بانوان تشكيل داده‏ اند و در اعتقاد به آن حضور داشته‏ اند.  


در موقعيت‏ هاى دفاعى غدير، بنا بر شرايط مختلف زمان‏ ها، به موارد شاخصى بر مى‏ خوريم كه زنان از غدير دفاع كرده‏ اند و در برابر دشمنانى همچون معاویه اتمام حجت كرده‏ اند، و اين حاكى از آن است كه دفاع از ولايت در هر شرايطى بر مرد و زن واجب است.
در موقعيت‏ هاى دفاعى غدير، بنا بر شرايط مختلف زمان‏ ها، به موارد شاخصى بر مى‏ خوريم كه زنان از غدير دفاع كرده‏ اند و در برابر دشمنانى همچون [[معاویة بن ابی سفیان|معاویه]] اتمام حجت كرده‏ اند، و اين حاكى از آن است كه دفاع از ولايت در هر شرايطى بر مرد و زن واجب است.


به غير از [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا علیها السلام]] و [[اتمام حجت]] حضرت با غدير -  كه در عنوان نام حضرت آمده -   در اينجا نمونه‏ هايى از اين احتجاجات و اتمام حجت‏ هاى بانوان به طور فهرست وار تقديم مى‏ شود، و براى توضيح بيشترِ هر مورد به عنوان آن -  كه نام شخص احتجاج كننده است -  مراجعه شود:
به غير از حضرت زهرا علیها السلام و [[اتمام حجت]] حضرت با غدير -  كه در عنوان نام حضرت آمده - در اينجا نمونه‏ هايى از اين احتجاجات و اتمام حجت‏ هاى بانوان به طور فهرست وار تقديم مى‏ شود، و براى توضيح بيشترِ هر مورد به عنوان آن -  كه نام شخص احتجاج كننده است -  مراجعه شود:


'''اتمام حجت حضرت ام‏ سلمه با غدير: ۱ مورد.'''
'''اتمام حجت حضرت ام‏ سلمه با غدير: ۱ مورد.'''
خط ۲۸: خط ۲۸:
از زواياى جالب غدير نقش بانوان در احتجاج به غدير يا نقل [[حدیث غدیر]] است، كه در كمتر ماجرا و حديثى اين اتفاق افتاده است، آن هم به نقل شيعه و [[اهل‏ سنت]].   
از زواياى جالب غدير نقش بانوان در احتجاج به غدير يا نقل [[حدیث غدیر]] است، كه در كمتر ماجرا و حديثى اين اتفاق افتاده است، آن هم به نقل شيعه و [[اهل‏ سنت]].   


اگر تعداد بانوانى كه نام آنان به عنوان راوىِ داستان غدير در تاريخ و كتب حديث مانده است، با آنچه در موارد ديگر كه توسط آنان گزارش شده مقايسه گردد، خواهيم ديد كه حضور زنان در نقل ماجرای غدیر خم و يا استدلال به آن حضور چشمگير است.   
اگر تعداد بانوانى كه نام آنان به عنوان راوىِ داستان غدير در [[تاریخ]] و كتب [[احاديث مرتبط با غدير|حدیث]] مانده است، با آنچه در موارد ديگر كه توسط آنان گزارش شده مقايسه گردد، خواهيم ديد كه حضور زنان در نقل ماجرای غدیر خم و يا استدلال به آن حضور چشمگير است.   


حتى بيش از موضوعات ديگرى است كه آنان در طريق نقل آن قرار گرفته ‏اند.  
حتى بيش از موضوعات ديگرى است كه آنان در طريق نقل آن قرار گرفته ‏اند.  
خط ۳۴: خط ۳۴:
از نكات قابل توجه در همين زمينه، سلسله سندى است كه در ميان بانوان اهل‏ بيت‏ عليهم السلام در خصوص [[حدیث غدیر]] وجود دارد:
از نكات قابل توجه در همين زمينه، سلسله سندى است كه در ميان بانوان اهل‏ بيت‏ عليهم السلام در خصوص [[حدیث غدیر]] وجود دارد:


به ترتيب پنج «فاطمه» كه هر یک عمه ديگرى است در طريق روايت قرار گرفته‏ اند؛ آغاز آنان ظاهراً حضرت فاطمه معصومه‏ عليها السلام، و در نهايت فاطمه زهرا عليها السلام هستند، كه ششمين «فاطمه» در طريق [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] اند، كه ذيلاً خواهد آمد.
به ترتيب پنج «فاطمه» كه هر یک عمه ديگرى است در طريق روايت قرار گرفته‏ اند؛ آغاز آنان ظاهراً [[حضرت معصومه سلام الله علیها|حضرت فاطمه معصومه‏ علیها السلام]]، و در نهايت فاطمه زهرا عليها السلام هستند، كه ششمين «فاطمه» در طريق [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] اند، كه ذيلاً خواهد آمد.


با توجه به عنايت ويژه پيامبر صلى الله عليه و آله به حضور مسلمانان در اين رخداد، به همراه آوردن همه همسران و اهل ‏بيت‏ عليهم السلام خود و نيز شيوه ‏اى كه آن حضرت‏ صلى الله عليه و آله در ابلاغ مأموريت الهى در معرفى مجدّد حضرت امیر‏ عليه السلام در روز غدير اتخاذ كرد، طبيعى بود كه زنان بسيارى نيز مستقيماً شاهد ماجرا باشند.
با توجه به عنايت ويژه پيامبر صلى الله عليه و آله به حضور مسلمانان در اين رخداد، به همراه آوردن همه همسران و [[معصومین علیهم السلام|اهل ‏بیت‏ علیهم السلام]] خود و نيز شيوه ‏اى كه آن حضرت‏ صلى الله عليه و آله در ابلاغ مأموريت الهى در معرفى مجدّد حضرت امیر‏ عليه السلام در روز غدير اتخاذ كرد، طبيعى بود كه زنان بسيارى نيز مستقيماً شاهد ماجرا باشند.


در برشمارى بانوانى كه حديث غدير را روايت كرده‏ اند، نخست به معرفى كسانى مى‏ پردازيم كه جزء صحابه پيامبر صلى الله عليه و آله به شمار مى‏ روند.
در برشمارى بانوانى كه حديث غدير را روايت كرده‏ اند، نخست به معرفى كسانى مى‏ پردازيم كه جزء صحابه پيامبر صلى الله عليه و آله به شمار مى‏ روند.
خط ۴۹: خط ۴۹:
او حديث غدير را در اين كتاب از صد و پنج طريق نقل مى‏ كند، كه از جمله از صديقه كبرى عليها السلام است.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۵۸. </ref>
او حديث غدير را در اين كتاب از صد و پنج طريق نقل مى‏ كند، كه از جمله از صديقه كبرى عليها السلام است.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۵۸. </ref>


شمس ‏الدين محمد بن محمد شافعى معروف به [[ابن جَزَری|ابن‏ الجزرى]] (م ۸۳۳ ق) كتاب «اسنى المطالب فى مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام» را درباره اثبات تواتر حديث غدير نگاشته، و حديث را از هشتاد طريق نقل كرده است. وى همچنين روايت غدير را از طريق آن حضرت‏ عليها السلام نقل كرده است.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۵۸، ۱۵۶.</ref>و نيز شيخ منصور رازى مؤلف كتاب «حديث غدير» آن را از حضرت‏ عليها السلام روايت كرده است.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۵۸. </ref>
شمس ‏الدين محمد بن محمد شافعى معروف به [[ابن جَزَری|ابن‏ الجزرى]] (م ۸۳۳ ق) كتاب «اسنى المطالب فى مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام» را درباره اثبات تواتر حديث غدير نگاشته، و حديث را از هشتاد طريق نقل كرده است. وى همچنين [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] غدير را از طريق آن حضرت‏ عليها السلام نقل كرده است.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۵۸، ۱۵۶.</ref>و نيز شيخ منصور رازى مؤلف كتاب «حديث غدير» آن را از حضرت‏ عليها السلام روايت كرده است.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۵۸. </ref>


شهاب‏ الدين سيد على بن شهاب بن محمد همدانى (م ۷۸۶ ق) صاحب كتاب «مودة القربى» نيز اين روايت را از حضرت فاطمه‏ عليها السلام نقل مى‏ كند:  
شهاب‏ الدين سيد على بن شهاب بن محمد همدانى (م ۷۸۶ ق) صاحب كتاب «مودة القربى» نيز اين روايت را از حضرت فاطمه‏ عليها السلام نقل مى‏ كند:  
خط ۷۲: خط ۷۲:


===حضرت فاطمه بنت حمزة بن عبدالمطلب===
===حضرت فاطمه بنت حمزة بن عبدالمطلب===
فاطمه دختر حمزه سيد الشهداء نيز از راویان حدیث غدیر است و روايت او را ابن‏ عقده در كتابش در غدير و نيز شيخ منصور رازى در كتاب «الغدیر» خود آورده ‏اند.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۵۸.</ref>
فاطمه دختر حمزه سيد الشهداء نيز از راویان [[حدیث غدیر]] است و روايت او را ابن‏ عقده در كتابش در غدير و نيز شيخ منصور رازى در كتاب «الغدیر» خود آورده ‏اند.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۵۸.</ref>


===حضرت اسماء بنت عميس===
===حضرت اسماء بنت عميس===
خط ۸۶: خط ۸۶:
جاى شگفتى نيست كه عايشه نيز اين حديث مبارک را نقل كرده باشد، چرا كه پدرش ابى‏ بكر نيز از راويان غدير است.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۱۶. </ref>چنانكه عمر بن خطاب نيز حديث غدير را نقل كرده است.
جاى شگفتى نيست كه عايشه نيز اين حديث مبارک را نقل كرده باشد، چرا كه پدرش ابى‏ بكر نيز از راويان غدير است.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۱۶. </ref>چنانكه عمر بن خطاب نيز حديث غدير را نقل كرده است.
===حضرت ام ‏كلثوم بنت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام===
===حضرت ام ‏كلثوم بنت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام===
از بانوانى كه حديث غدير را به واسطه نقل مى‏ كند حضرت ام ‏كلثوم دختر حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها است. حضرت ام‏ کلثوم -  كه در زمان شهادت پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله طفل كوچكى بود -  ماجراى احتجاج مادر بزرگوارش حضرت فاطمه ‏عليها السلام به حديث غدير را نقل كرده است.
از بانوانى كه حديث غدير را به واسطه نقل مى‏ كند حضرت ام ‏كلثوم دختر حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
 
حضرت ام‏ کلثوم -  كه در زمان شهادت پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله طفل كوچكى بود -  ماجراى احتجاج مادر بزرگوارش حضرت فاطمه ‏عليها السلام به حديث غدير را نقل كرده است.


===حضرات فاطمه و سكينه دختران سيدالشهداء عليه السلام===
===حضرات فاطمه و سكينه دختران سيدالشهداء عليه السلام===
خط ۱۱۴: خط ۱۱۶:
اين جريان بر شهرت، صلابت، [[شجاعت]] و توانايى حضرت گواهى مى ‏دهد و ما مشروح آن را به همين انگيزه و بر اساس نقل زمخشری بازگو مى‏ كنيم:
اين جريان بر شهرت، صلابت، [[شجاعت]] و توانايى حضرت گواهى مى ‏دهد و ما مشروح آن را به همين انگيزه و بر اساس نقل زمخشری بازگو مى‏ كنيم:


سالى معاويه به حج رفت و در پى زنى كه به نام دارميه حجونيه خوانده مى‏ شود فرستاد. اين زن از شيعيان حضرت امیر‏ عليه السلام بود. زنى سياه چهره و قوى هيكل.
سالى معاويه به حج رفت و در پى زنى كه به نام دارميه حجونیه خوانده مى‏ شود فرستاد. اين زن از شيعيان حضرت امیر‏ عليه السلام بود. زنى سياه چهره و قوى هيكل.


معاویه پرسيد: حالت چطور است اى فرزند حام <ref>احتمالاً با توجه به شهرت اين زن به عنوان «دارميه» معروف به انتساب به قبيله «بنى‏ حام» شده است، و يا معاويه تنها به انگيزه عيب‏ جويى و بيان اينكه تو از عرب نيستى اين گونه او را مخاطب ساخته است. لذا در نقل «العقد الفريد» در پاسخ او به معاويه آمده است: اگر مرادت عيب جويى از من است، من از حام نيستم. من زنى از بنى‏ كنانه هستم.</ref> ؟ گفت: به خيرم، و «حام» نيستم. من زنى از قبيله بنى‏ كنانه‏ ام. گفت: درست گفتى. آيا مى‏ دانى براى چه تو را فراخواندم؟ گفت: سبحان الله! من غیب نمى‏ دانم.
معاویه پرسيد: حالت چطور است اى فرزند حام<ref>احتمالاً با توجه به شهرت اين زن به عنوان «دارميه» معروف به انتساب به قبيله «بنى‏ حام» شده است، و يا معاويه تنها به انگيزه عيب‏ جويى و بيان اينكه تو از عرب نيستى اين گونه او را مخاطب ساخته است. لذا در نقل «العقد الفريد» در پاسخ او به معاويه آمده است: اگر مرادت عيب جويى از من است، من از حام نيستم. من زنى از بنى‏ كنانه هستم.</ref>؟ گفت: به خيرم، و «حام» نيستم. من زنى از قبيله بنى‏ كنانه‏ ام. گفت: درست گفتى. آيا مى‏ دانى براى چه تو را فراخواندم؟ گفت: سبحان الله! من غیب نمى‏ دانم.


گفت: تا از تو بپرسم چرا على را دوست داشتی و مرا دشمن، و با او دوستى كردى و با من دشمنى؟  
گفت: تا از تو بپرسم چرا على را دوست داشتی و مرا دشمن، و با او دوستى كردى و با من دشمنى؟