زنان راوی غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

<big>نكته ديگر در سند اين حديث اين است كه آخرين راوى اين حديث از خاندان اهل‏ بيت ‏عليهم السلام -  كه روايت را براى شخصى به نام بكر بن احمد نقل كرده است -  سه نفر از دختران امام موسى بن جعفرعليه السلام از جمله «فاطمه» هستند، كه ظاهراً همان فاطمه معصومه‏ عليها السلام است، و اين از معدود رواياتى است كه حضرت معصومه ‏عليها السلام آن را روايت كرده است.</big>

<big>و الطف طريق وقع لهذا الحديث و أغربه ما حدثنا به شيخنا خاتمة الحفاظ ابوبكر محمد بن عبداللَّه بن المحبّ المقدسى مشافهة، اخبرتنا الشيخه امّ‏ محمد زينب ابنة احمد بن عبدالرحيم المقدسية، عن ابى‏ المظفر محمد بن فتيان بن المثنى، اخبرنا ابوموسى محمد بن ابى ‏بكر الحافظ، اخبرنا ابن‏عمّه والدى القاضى ابوالقاسم عبدالواحد بن محمد بن عبدالواحد المدنى بقرائتى عليه، اخبرنا ظفر بن داعى العلوى باسترآباد، اخبرنا والدى و ابواحمد بن مطرف المطرفى، قالا: حدثنا ابوسعيد الادريسى اجازه فيما اخرجه فى تاريخ استرآباد، حدثنى محمد بن محمد بن الحسن ابوالعباس الرشيدى من ولد هارون الرشيد بسمرقند و ما كتبناه الا عنه، حدثنا ابوالحسن محمد بن جعفر الحلوانى، حدثنا على بن محمد بن جعفر الاهوازى مولى الرشيد، حدثنا بكر بن احمد القصرى <ref>بكر بن احمد كه در اينجا با عنوان «قصرى» آمده است، ظاهرا همان «بكر بن احمد العصرى» است، كه در كتب رجال از او نام برده شده و داراى كتاب مناقب بوده است. او از «عصر» شاخه‏ اى از «عبدالقيس» است، و گفته شده است كه نياى او «اشج» بر پيامبر صلى الله عليه وآله وارد شد و حضرت نخستين بار او را با عنوان «اشجّ» مخاطب ساخت.</ref>، حدثتنا فاطمة و زينب و امّ ‏كلثوم بنات موسى بن جعفرعليه السلام، قلن: حدثتنا فاطمة بنت جعفر بن محمد الصادق‏ عليه السلام: حدثتنى فاطمة بنت محمد بن على‏ عليه السلام، حدثتنى فاطمة بنت على بن الحسين‏ عليه السلام، حدثتنى فاطمة و سكينة ابنتا الحسين بن على، عن امّ‏ كلثوم بنت فاطمة بنت النبى‏ عليها السلام، عن فاطمةعليها السلام بنت رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله، قالت: انسيتم قول رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله يوم غدير خمّ: من كنت مولاه فعلى مولاه؟ و قوله‏ صلى الله عليه وآله: انت منّى بمنزلة هارون من موسى؟ <ref><big>الغدير: ج 1 ص 196-197.</big></ref></big>

<big>همين حديث را با اين سند، يكى ديگر از علماى اهل‏ سنت به نام ابوموسى مدينى در كتاب خويش كه ويژه چنين رواياتى است آورده و آنگاه افزوده است: هذا الحديث مسلسل من وجه؛ و هو ان كل واحدة من الفواطم تروى عن عمّة لها. فهو رواية خمس بنات: اخ كل واحدة منهنّ عن عمتّها.<ref><big>الغدير: ج 1 ص 197.</big></ref></big>

<big>حدثنا محمد بن على بن الحسين، قال: حدثنى احمد بن زياد بن جعفر، قال: حدثنى ابوالقاسم جعفر بن محمد العلوى العريضى، قال: قال ابوعبداللَّه احمد بن محمد بن خليل، قال: اخبرنى على بن محمد بن جعفر الاهوازى <ref><big>همان «على بن محمد بن جعفر الاهوازى» است كه در سند «ابن الجزرى» با عنوان «مولى الرشيد» نام برده شد.</big> </ref></big>، <big>قال: حدثنى بكر بن احنف<ref><big>به نظر مى‏ رسد «بكر بن احنف» همان «بكر بن احمد» است كه در سند «ابن الجزرى» واقع شده بود و كلمه «احنف» تصحيف همان «احمد» است. چنانكه راوى از «بكر» نيز در هر دو روايت يكى است و در كتب رجال نيز نامى از «بكر بن احنف» برده نشده است. شاهد ديگر اينكه مرحوم شيخ صدوق روايتى را از بكر بن احمد بن محمد از فاطمه بنت الرضا عليه السلام نقل مى ‏كند كه كسى جز همين بكر بن احمد نيست. عيون اخبار الرضا عليه السلام: ج 2 ص 71. بحار الانوار: ج 71 ص 388. در پاورقى بعد، متن حديث خواهد آمد. چنانكه گفتيم كلمه «القصرى» نيز در روايت «ابن الجزرى» مصحف همان «المصرى» است.</big></ref>، قال: حدثتنا فاطمة بنت على بن موسى الرضا عليه السلام، قالت: حدثتنى فاطمة و زينب و ام‏ كلثوم بنات موسى بن جعفرعليه السلام، قلن: حدثتنا فاطمة بنت جعفر بن محمد عليه السلام، قالت: حدثتنى فاطمة بنت محمد بن على ‏عليه السلام، قالت: حدثتنى فاطمة بنت على بن الحسين ‏عليه السلام، قالت: حدثتنى فاطمة و سكينة ابنتا الحسين بن على‏ عليه السلام، عن ام‏ كلثوم بنت على‏ عليه السلام، عن فاطمة بنت رسول‏ اللَّه‏ عليها السلام، قالت: سمعت رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله يقول:</big>

<big>فدخلته فاذاً انا بقصر من زمرّد اخضر مجوّف، لم أر احسن منه. و عليه باب من ياقوتة حمراء، مكلّلة بالولؤ، و على الباب ستر. فرفعت رأسى فاذاً مكتوب على الستر: شيعة على هم الفائزون. فقلت: حبيبى جبرئيل، لمن هذا؟ فقال: يا محمد، لابن‏ عمّك و وصيك على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام. يُحشر الناس كلهم يوم القيامة حفاة عراة الا شيعة على، و يُدعى الناس باسماء امهاتهم ماخلا شيعة على؛ فانهم يُدعون باسماء آبائهم. فقلت: حبيبى جبرئيل، و كيف ذاک؟ قال: لانهم احبّوا علياً، فطاب مولدهم .<ref>در اينكه آيا اساساً حضرت رضاعليه السلام فرزندى به جز امام محمد تقى‏ عليه السلام داشته است يا نه، ميان مورخان و ارباب تراجم اختلاف است. برخى تا شش فرزند (پنج پسر و يک دختر به نام عايشه) براى حضرت ذكر كرده‏ اند، و برخى نيز چون شيخ مفيد در الارشاد، به جز حضرت جواد عليه السلام فرزند ديگرى را براى حضرتش ثابت نمى‏ دانند. ابن شهرآشوب فقط يک فرزند براى حضرت قائل است كه همان حضرت جواد عليه السلام باشد. برخى نيز علاوه بر امام جواد عليه السلام از فرزند ديگرى به نام موسى نام برده‏ اند، و برخى نيز پنج فرزند بر شمرده‏ اند (چهار پسر به نام‏هاى محمد، جعفر، حسن، ابراهيم، و يک دختر) . اعيان الشيعه: ج 2 ص 13. مناقب ابن شهرآشوب: ج 4 ص 367.

 

 

== <big>اتمام حجت بر بانوان با غدير<ref>چهارده قرن با غدير: ص 37. اسرار غدير: ص 272. واقعه قرآنى غدير: ص 118.</ref></big> ==

<big>از من دور شويد، كه عذرى از شما پذيرفته نيست بعد از آنكه عذرهايتان خواسته شده است. بعد از كوتاهى شما جايى براى امر و نهى باقى نمانده است. (و در روايتى فرمود:) بعد از روز غدير خم خداوند هيچ دليل و عذرى (در برابر ولايت) براى احدى باقى نگذاشته است. (و به روايتى فرمود:) آيا پدرم در روز غدير خم براى احدى عذرى باقى گذاشت؟!<ref>بحار الانوار: ج 43 ص 161. دلائل الامامة: ص 38. خصال: ص 173. </ref></big>

== <big>حضور بانوان در غدير و در خطبه غدير<ref>اسرار غدير: ص 49. واقعه قرآنى غدير: ص 74. سخنرانى استثنائى غدير: ص 21.</ref></big> ==

<big>سپس حضرت نگاهى به راست و چپ جمعيت نمودند و منتظر شدند تا مردم كاملاً جمع شوند. زنان نيز در قسمتى از مجلس نشستند كه پيامبر صلى الله عليه وآله را به خوبى مى‏ ديدند. پس از آماده شدن مردم، پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله سخنرانيِ تاريخي و آخرين خطابه رسمى خود را براى جهانيان آغاز كردند.<ref>بحار الانوار: ج 21 ص 387 و ج 37 ص 209. عوالم العلوم: ج 3/15  ص 44، 97 ، 301 ، 302 . اثبات الهداة: ج 2 ص 267 ح 387 ، 391 . احقاق الحق: ج 21 ص 53 ، 57 .</ref></big>

== <big>روايت غدير توسط بانوان<ref>اسرار غدير: ص 107. چهارده قرن با غدير: ص 121. ماهنامه كوثر (ويژه ‏نامه غدير، ش 2، سال اول، ارديبهشت 1376) : ص 80-85 .</ref></big> ==

=== <big>1- اخبار زنان صحابى</big> ===

<big>يكى از نكات سفر [[حجة الوداع]]، حضور بانوان در اين سفر است. در اين سفر، همه زنان و اهل‏ بيت پيامبرعليهم السلام با وى همراه بودند.<ref><big>الغدير: ج 1 ص 9.</big></ref></big>  

==== <big>يک) حضرت زهرا عليها السلام</big> ====

<big>الف) گروهى از انصار براى توجيه خطاى خويش در غصب خلافت به حضرت زهرا عليها السلام گفتند: اگر مطالب شما را قبل از بيعت با ديگران مى‏ شنيديم با غير على‏ عليه السلام بيعت نمى ‏كرديم. حضرت فرمود: آيا پدرم در روز غدير براى كسى جاى عذر باقى گذاشت؟!<ref>الخصال: ج 1 ص 173. عوالم العلوم: ج 11 ص 467.</ref></big>

 

 

<big>اگر از آنان اطاعت كنيد شما را هدايت خواهند كرد، و اگر با آنان مخالفت ورزيد تا قيامت اختلاف در ميان شما حاكم خواهد بود.<ref>الخصال: ج 1 ص 173. عوالم العلوم: ج 11 ص 467. </ref></big>

 

 

<big>من كنت مولاه فعلى‏ عليه السلام مولاه، و قوله: انت منى بمنزلة هارون من موسى‏ عليهما السلام<ref>الغدير: ج 1 ص 197. احقاق الحق: ج 6 ص 282. ارجح المطالب: ص 571 . فيض القدير: ص 390. </ref>آيا سخن رسول‏ خداصلى الله عليه وآله در روز غدير خم را فراموش كرده‏ ايد كه فرمود:</big>

==== <big>دو. ام ‏سلمه</big> ====

<big>حضور همسران پيامبرصلى الله عليه وآله از جمله ام ‏سلمه در مراسم غدير در كتب مختلف مورد تأكيد قرار گرفته است.<ref>معارج النبوة: ج 2 ص 318. </ref></big>

<big>سپس از منبر فرود آمد و در خيمه خاص خود نشست و فرمود كه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در خيمه ديگر بنشيند. بعد از آن طبقات خلائق را فرمود تا به خيمه على‏ عليه السلام رفتند و زبان به تهنيت على‏ عليه السلام گشادند. چون مردم از اين امر فارغ شدند، امّهات مؤمنين به فرموده آن حضرت نزد على‏ عليه السلام رفتند و او را تهنيت دادند.<ref>فيض القدير: ص388، 389.</ref></big>

<big>ام‏ سلمه يكى از دو زن پيامبرصلى الله عليه وآله است كه حديث غدير را روايت كرده است. او ماجراى غدير را چنين باز مى‏ گويد: اخذ رسول ‏الله‏ صلى الله عليه وآله بيد على‏ عليه السلام بغدير خم، فرفعها حتى رأينا بياض ابطيه. فقال: من كنت مولاه فعلى ‏عليه السلام مولاه. ثم قال: ايها الناس، انى مخلف فيكم الثقلين: كتاب الله و عترتى، و لن يفترقا حتى يردا علىّ الحوض<ref>الغدير: ج 1 ص17، 18. ملحقات احقاق الحق: ص 53 . معجم رجال الحديث: ج 23 ص 177.</ref></big>:

<big>به خدا قسم بعد از پيامبرت‏ صلى الله عليه وآله امامى غير او نديدم.<ref>اعلام النساء: ص 651 . بصائر الدرجات: ص 183 ح 4. </ref></big>

==== <big>سه. اسماء بنت عميس</big> ====

<big>او به دليل تقرب به اهل ‏بيت ‏عليهم السلام روايات فراوانى نقل كرده است. تنها حدود شصت روايت از پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله دارد، كه بسيارى از آنها در منزلت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است.<ref>اعيان الشيعة: ج 3 ص 408. جامع الرواة: ج 2 ص 455. الخلاف (طوسى): ج 1 ص 5. </ref></big>

<big>زمانى كه اسماء در [[حجة الوداع]] شركت جست همسر ابوبكر بود، و [[محمد بن ابى‏ بكر]] نيز در مسير حجة الوداع متولد شد. [[ابن‏ عقده]] در «كتاب الولاية» [[حديث غدير]] را از او روايت كرده است.<ref>الغدير: ج 1 ص 17. </ref>اسماء همچنين از راويان حديث [[ردّ الشمس]] به شمار مى‏ رود.<ref>الامالى (صدوق): ص55، 56. الارشاد: ص163، 164.</ref></big>

<big>او خواهر اميرالمؤمنين ‏عليه السلام است و نامش «فاخته» است.<ref>اعيان الشيعة: ج 3 ص 488. </ref>ام‏ هانى از روايان<ref>رجال البرقى: ص 60 . </ref>و اصحاب<ref>رجال الشيخ الطوسى: ص 33. </ref>پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله بود.</big>

<big>پيامبرصلى الله عليه وآله ضمن حديثى او را «يكى از بهترين مردم» خواند.<ref>تنقيح المقال: ج 3 ص 73. معجم رجال الحديث: ج 33 ص 881 . </ref></big>

<big>اين بانوى گرانقدر احاديثى چون ثقلين<ref>اعلام النساء: ص 488. ارجح المطالب: ص 337. </ref>و غدير را از پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله روايت كرده است. او درباره واقعه غدير مى‏ گويد:</big>

<big>رسول‏ خداصلى الله عليه وآله از حج بازگشت تا در غدير خم فرود آمد. سپس برخاست و در گرماى سوزان چنين فرمود: اى مردم، هر كس من مولاى او هستم پس على‏ عليه السلام مولاى او است. خدايا، هر كس او را دوست دارد دوست بدار، و هر كس با او دشمنى كند دشمن بدار. هر كس او را زبون سازد زبون گردان، و هر كس او را يارى كند يارى كن.<ref>ينابيع المودة: ص 40. اعلام النساء: ص 489. الغدير: ج 1 ص 18. احقاق الحق: ج 2 ص 463. </ref></big>

<big>ابن‏ عقده در «حديث الولاية» روايت او را نيز ذكر مى‏ كند.<ref>الغدير: ج 1 ص 48. احقاق الحق: ج 2 ص 460. </ref></big>

==== <big>شش. فاطمه دختر حمزة بن عبدالمطلب</big> ====

<big>وى از صحابيات مشهور پيامبرصلى الله عليه وآله است. ابن‏ عقده و منصور رازى حديث غدير را از وى نقل كرده ‏اند.<ref>الغدير: ج 1 ص 58 .</ref></big>

==== <big>هفت. همسر زيد بن ارقم</big> ====

<big>از جمله كسانى كه [[حديث غدير]] را روايت كرده ‏اند زيد بن ارقم و نيز همسر وى مى‏ باشد.<ref>الميزان: ص 59 . </ref></big>

=== <big>2- روايات زنان تابعى و...</big> ===

<big>يك تا ده. در ميان روايات غدير، روايتى با ده سند به چشم مى‏ خورد كه همه راويانش بانوان هستند. نام اين بانوان چنين است:</big>

==== <big>الشيخة ام‏ محمد زينب ابنة احمد بن عبدالرحيم المقدسيه</big> ====

==== <big>فاطمه معصومه دختر امام موسى بن جعفرعليه السلام</big> ====

==== <big>زينب دختر امام موسى بن جعفرعليه السلام</big> ====

==== <big>ام‏ كلثوم دختر امام موسى بن جعفرعليه السلام</big> ====

==== <big>فاطمه دختر امام جعفر بن محمد صادق‏ عليه السلام</big> ====

==== <big>فاطمه دختر امام محمد بن على باقرعليه السلام</big> ====

==== <big>فاطمه دختر امام على بن حسين سجادعليه السلام</big> ====

 

 

 

<big>اين گروه از فاطمه زهرا عليها السلام نقل كرده ‏اند كه حضرت فرمود: انسيتم قول رسول‏ اللَّه ‏صلى الله عليه وآله يوم غدير خم: من كنت مولاه فعلى‏ عليه السلام مولاه، و قوله: انت منى بمنزلة هارون من موسى‏ عليهما السلام<ref>اسنى المطالب فى مناقب على بن ابى ‏طالب‏ عليه السلام (جزرى) : ص 32. احقاق الحق: ج 21 ص 26، 27 . بحار الانوار: ج 36 ص 353. عوالم العلوم: ج 11 ص 444. اثبات الهدى: ج 2 ص 553 و ج 3 ص 127. اعلام النساء المؤمنات: ص 578 </ref>: آيا سخن رسول‏ خدا صلى الله عليه وآله در روز غدير را فراموش كرديد كه فرمود: هر كس من مولاى او هستم على‏ عليه السلام مولاى او است؟ و آيا گفتارش را فراموش كرديد كه فرمود: اى على، جايگاه تو در برابر من مانند جايگاه هارون در برابر موسى‏ عليهما السلام است؟</big>

 

<big>الف) عايشه بنت سعد بيشتر روايت ‏هايش را از پدرش سعد بن ابى‏ وقاص <ref><big>الخصائص (نسائى) : ص 473.</big></ref> نقل مى‏ كند، و نزد ابن‏ حجر از راويان موثق به شمار مى‏ رود. <ref><big>التقريب (ابن‏حجر) : ص 473.</big></ref> او روايت غدير را از زبان پدرش چنين بازگو مى‏ كند: كنّا مع رسول ‏اللَّه‏ صلى الله عليه وآله بطريق مكة و هو متوجه اليها (كذا فى النسخ و الصحيح: و هو متوجه الى المدينة) . فلما بلغ غدير خم، وقف للناس، ثم ردّ من تبعه و لحقه من تخلّف. فلما اجتمع الناس اليه قال: ايها الناس، من وليكم؟ قالوا: اللَّه و رسوله، ثلاثاً. ثم اخذ بيد على‏ عليه السلام فأقامه، ثم قال: من كان اللَّه و رسوله وليه فهذا وليه. اللهم وال من والاه، و عاد من عاداه <ref><big>الغدير: ج 1 ص 38- 41 . براى روايات ديگر او در فضائل اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مراجعه شود به: اسنى المطالب: ص 52 . ملحقات احقاق الحق: ص 190،189.</big></ref>:</big>

<big>سمعت ابى يقول: سمعت رسول ‏اللَّه‏ صلى الله عليه وآله يوم الجحفة؛ فاخذ بيد على‏ عليه السلام فخطب فحمد للَّه و اثنى عليه، ثم قال: ايها الناس، انى وليكم. قالوا: صدقت يا رسول‏ اللَّه. ثم اخذ بيد على‏ عليه السلام فرفعها، فقال: هذا وليى و يؤدّى عنّى دَينى، و انا موالى من والاه، و معادى من عاداه <ref><big>الغدير: ج 1 ص 38- 41 .</big></ref> :</big>

==== <big>سيزده. دارميه حجونيه كنانيه</big> ====

<big>او از شيعيان معروف و بسيار مشهور حضرت اميرمؤمنان ‏عليه السلام بوده است. به نحوى كه آوازه ‏اش تا بدان حد پيچيده بود كه معاويه موقع ورود به مكه از وى سراغ گرفت. اين موضوع خود به خوبى مى‏ تواند نمايانگر شدت ارادت اين بانوى شيعه و محب اهل‏ بيت ‏عليهم السلام باشد . <ref><big>بلاغات النساء: ص 72.</big></ref>  در اينجا تنها به آن بخش از سخنان وى كه مربوط به غدير مى ‏شود مى‏ پردازيم. آنچه از گفتگوى او و معاويه بر جاى مانده را زمخشرى در كتاب «ربيع الابرار» چنين باز مى‏ گويد:</big>

<big>معاويه گفت: خواستم بپرسم چرا على را دوست دارى و با من دشمنى مى‏ ورزى؟ گفت: آيا از پاسخ معافم مى‏ دارى؟ گفت: نه. دارميه گفت: حال كه نمى ‏پذيرى مى‏ گويم. من على‏ عليه السلام را به خاطر عدالتش و تقسيم يكسانش دوست داشتم، و با تو دشمنى مى‏ ورزم چون با آنكه براى حكومت از تو سزاوارتر بود جنگيدى و در پى چيزى بر آمدى كه براى تو نيست. با على‏ عليه السلام دوستى ورزيدم به خاطر ولايتى كه رسول ‏خدا صلى الله عليه وآله در روز غدير خم در مقابل چشم تو براى او اقرار گرفت. به خاطر آنكه به بيچارگان محبت مى‏ ورزيد و دينداران را بزرگ مى‏ داشت و... . <ref><big>براى متن كامل مباحثه دارميه حجونيه مراجعه شود به: بلاغات النساء: ص 72. العقد الفريد: ج 1 ص 2. صبح الاعشى: ج 1 ص 259. الغدير: ج 1 ص 209. اعلام النساء المؤمنات: ص 333. اعيان الشيعة: ج 6 ص 364.</big></ref></big>

<big>او در خانه امام صادق‏ عليه السلام پرورش يافته بود و از شاگردان مكتب وى شمرده شد.<ref><big>رياض العلماء: ج 5 ص 704.</big> </ref> حسنيه، با استعداد سرشارش در مناظرات مختلف -  كه توسط هارون الرشيد ترتيب داده مى‏ شد -  شركت جسته، و از مقام ولايت دفاع مى ‏كرد.</big>

<big>آنگاه حسنيه با شگفتى پرسيد: ...احكام و نصوص الهى را وا مى‏ نهيد و بيعت روز غدير را ناديده مى‏ گيريد<ref><big>الذريعة: ج 7 ص 200 ش 89 . اعلام النساء: ص 301،300. در مورد حسنيه مراجعه شود به: تنقيح المقال: ج 3 ص 247. رياض العلماء: ج 5 ص 407. روضات الجنات: ج 1 ص 153. الذريعة: ج 7 ص 300 و ج 4 ص 97 و ج 5 ص 161،145،105 و ج 25 ص 296. من لا يحضره الفقيه: ج 4 ص 75. معجم رجال الحديث: ج 23 ص 187. اعلام النساء: ص 301،300.</big></ref>؟</big>

==== <big>شانزده. ام‏ المجتبى علويه</big> ====

<big>او حديث غدير را از عدى بن ثابت نقل كرده است، و ابن ‏عساكر در تاريخ خود از حديث وى ياد مى‏ كند.<ref> <big>الغدير: ج 1 ص 70.</big> </ref></big>

<big>او دختر حضرت على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام است، و مادرش ام‏ ولد مى‏ باشد. برقى در رجال خود وى را از راويان امام حسن‏ عليه السلام مى‏ داند.<ref> <big>پيام غدير (انصارى) : ص 51 ، به نقل از: تاريخ مدينة دمشق.</big></ref> در «تهذيب الاحكام» از راويان اميرمؤمنان‏ عليه السلام، ابوحنيفه و اسماء بنت عميس</big><ref> <big>رجال البرقى: ص 60 . معجم رجال الحديث: ج 23 ص 197 ش 15659.</big></ref> <big>شمرده شده است. [[حديث منزلت]]<ref> <big>تهذيب التهذيب: ج 12 ص 470.</big></ref>  و ردّ الشمس</big><ref> <big>اعيان الشيعة: ج 8 ص 39.</big></ref> <big>از جمله روايات او است. وى حديث غدير را از ام ‏سلمه نقل نموده است.<ref> <big>ملحقات احقاق الحق: ص 262.</big></ref></big>