۲۵٬۹۰۴
ویرایش
روابط بینامتنی قرآن با خطبه غدیر (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۷ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۱
، ۷ فوریهٔ ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
===== الف) متن حاضر ===== | ===== الف) متن حاضر ===== | ||
الحمد للَّه الذى علا توحّده و دنا فى تفرّده و جلّ فى سلطانه... ، و مبدئاً و معيداً و كل امر اليه يعود: حمد و سپاس از آن خداست كه در يگانگى خود | الحمد للَّه الذى علا توحّده و دنا فى تفرّده و جلّ فى سلطانه...، و مبدئاً و معيداً و كل امر اليه يعود: حمد و سپاس از آن خداست كه در يگانگى خود بلند مرتبه و در يكتايى اش نزديک و در سلطنت خوش با شكوه است... ، و آغازگر آفرينش و بازگراننده آن است، و هر كارى به سوى او باز مى گردد. | ||
متن غايب: انه هو يبدئ و يعيد<ref>بروج / ۱۳.</ref>: او است كه آفرينش را آغاز مى كند و باز مى گرداند. | متن غايب: انه هو يبدئ و يعيد<ref>بروج / ۱۳.</ref>: او است كه آفرينش را آغاز مى كند و باز مى گرداند. | ||
عمليات بينامتنى: بخش اول از خطابه | عمليات بينامتنى: بخش اول از [[خطبه غدیر|خطابه غدیر]] رسول اكرم صلى الله عليه و آله ابتدا به حمد و ثناى الهى مى پردازد، كه طبيعتاً آغاز هر سخنرانى با نام پروردگار است. | ||
با عبارت اول، علو و يگانگى و جلالت و احاطه و غلبه پروردگار اولين كلماتى بود كه بر لسان مبارک حضرت جارى شد. | |||
سپس به بازگشت همه مخلوقات مطابق با آيه شريفه مذكور اشاره مى فرمايد؛ همانگونه كه خداوند در اين آيه شريفه اشاره به روز رستاخيز دارد و مى فرمايد: | |||
«گمان نكنيد قيامتى در كار نيست و يا بازگشت شما مشكل است».<ref>تفسير نمونه: ج ۲۶ ص ۳۴۶.</ref> | |||
حضرت براى بيان مفهوم كلام خويش از آيات الهى - كه منشأش علم به اين آيات و مضامين قرآنى است - در قالب تناص لفظى و رابطه نفى جزئى يا اجترار بهره برده است. | |||
===== ب) متن حاضر ===== | ===== ب) متن حاضر ===== | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۴۰: | ||
===== عمليات بينامتنى ===== | ===== عمليات بينامتنى ===== | ||
اشاره آيه شريفه مذكور به اينكه خداوند با همه موجودات جهان تفاوت دارد، زيرا پاره اى از آنها هم مى بينند و هم ديده مى شوند، مانند انسانها. | اشاره آيه شريفه مذكور به اينكه خداوند با همه موجودات جهان تفاوت دارد، زيرا پاره اى از آنها هم مى بينند و هم ديده مى شوند، مانند انسانها. | ||
پاره اى نه مى بينند و نه مى شنوند، مانند صفات درونى ما كه بعضى ديده مى شوند. و آنچه كسى را نمى بينند مانند جمادات. | |||
تنها كسى كه ديده نمى شود اما همه چيز و همه كس را مى بيند ذات پاک او است.<ref>تفسير نمونه: ج ۵ ص ۳۸۰.</ref> | |||
[[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] نيز در اين فراز از خطبه خويش، عدم دسترسى به كنه ذات الهى را مطرح مى كند؛ كه جز آنچه خداوند در وصف خويش فرموده هيچ كس راهى به معرفت او ندارد. | |||
بنابراين حضرت صلى الله عليه و آله غايب را مستقيماً و در همان مضمون در كلام خويش منعكس ساخته است و سخنش را به آيات شريفه مزين و از نفى جزئى يا امتصاص بهره برده است. | بنابراين حضرت صلى الله عليه و آله غايب را مستقيماً و در همان مضمون در كلام خويش منعكس ساخته است و سخنش را به آيات شريفه مزين و از نفى جزئى يا امتصاص بهره برده است. | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۵۳: | ||
اشهد انه اللَّه الذى تواضع كل شىء لعظمته، و ذلّ كل شىء لعزته، و استسلم كل شىء لقدرته، و خضع كل شىء لهيبته. ملك الاملاك و مفكّك الافلاك و مسخّر الشمس و القمر. كلّ يجرى لأجل مسمّى. يكوّر الليل على النهار و يكوّر النهار على الليل، يطلبه حثيثاً: | اشهد انه اللَّه الذى تواضع كل شىء لعظمته، و ذلّ كل شىء لعزته، و استسلم كل شىء لقدرته، و خضع كل شىء لهيبته. ملك الاملاك و مفكّك الافلاك و مسخّر الشمس و القمر. كلّ يجرى لأجل مسمّى. يكوّر الليل على النهار و يكوّر النهار على الليل، يطلبه حثيثاً: | ||
شهادت مى دهم او است خدايى كه همه اشياء در مقابل عظمتش متواضع اند و در برابر عزتش ذليل اند، و در پيشگاه قدرتش سر تسليم فرود آوردند و در برابر هيبتش خاضع گشته اند. مالک پادشاهان و گرداننده افلاک و مسخر كننده خورشيد و ماه است، كه هر | شهادت مى دهم او است خدايى كه همه اشياء در مقابل عظمتش متواضع اند و در برابر عزتش ذليل اند، و در پيشگاه قدرتش سر تسليم فرود آوردند و در برابر هيبتش خاضع گشته اند. مالک پادشاهان و گرداننده افلاک و مسخر كننده خورشيد و ماه است، كه هر يک با مدت زمان معينى در حركت اند. شب را به روز و روز را به شب مى گرداند، در حالى كه شتابان در پى آن مى رود. | ||
متن غايب: «ان ربكم اللَّه الذى خلق السماوات و الارض فى ستة ايام ثم استوى على العرش يغشى الليل النهار يطلبه حثيثا و الشمس و القمر و النجوم مسخرّات بأمره الا له الخلق و الامر تبارك اللَّه رب العالمين»<ref>اعراف / ۵۴ .</ref>: | متن غايب: «ان ربكم اللَّه الذى خلق السماوات و الارض فى ستة ايام ثم استوى على العرش يغشى الليل النهار يطلبه حثيثا و الشمس و القمر و النجوم مسخرّات بأمره الا له الخلق و الامر تبارك اللَّه رب العالمين»<ref>اعراف / ۵۴ .</ref>: | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۶۴: | ||
در اين بخش از خطبه نيز رسول خدا صلى الله عليه و آله تسليم همه مخلوقات را در برابر ذات الهى يا عباراتى زيبا يادآور شده است، كه در برابر عظمت خداوند همه متواضع و در برابر عزت او همه ذليل و در برابر قدرت او همه تسليم و در برابر هيبت او همه خاضع اند. | در اين بخش از خطبه نيز رسول خدا صلى الله عليه و آله تسليم همه مخلوقات را در برابر ذات الهى يا عباراتى زيبا يادآور شده است، كه در برابر عظمت خداوند همه متواضع و در برابر عزت او همه ذليل و در برابر قدرت او همه تسليم و در برابر هيبت او همه خاضع اند. | ||
حضرت با بيان اين عبارات نه تنها به اجتماع حاضر در غدير بلكه به همه جهانيان در همه زمان ها، عدم تكبر و جسارت نسبت به پروردگار را گوشزد مى نمايد، و همه را دعوت به عبوديت و اطاعت از خداوند مى كند. حضرت براى بيان مقصود خود از آيات و مضامين قرآنى بهره برده، و در قالب تناص مضمون و نفى متوازى يا امتصاص كلام خويش را به گوش جهانيان رسانده است. | حضرت با بيان اين عبارات نه تنها به اجتماع حاضر در غدير بلكه به همه جهانيان در همه زمان ها، عدم تكبر و جسارت نسبت به پروردگار را گوشزد مى نمايد، و همه را دعوت به عبوديت و اطاعت از خداوند مى كند. | ||
حضرت براى بيان مقصود خود از آيات و مضامين قرآنى بهره برده، و در قالب تناص مضمون و نفى متوازى يا امتصاص كلام خويش را به گوش جهانيان رسانده است. | |||
===== د) متن حاضر ===== | ===== د) متن حاضر ===== | ||