فقه غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

این سخن امام ششم(علیه السلام) دو حقیقت را آشكار مى‏ سازد: یكى اینكه باید روز غدیر را بزرگ داشت و دیگر اینكه بزرگداشت غدیر با انجام دادن اعمال ویژه این روز تحقّق مى‏ یابد.

در میان اعمل روز غدیر افطارى دادن به مؤمن جایگاهى والا دارد. بر اساس روایات در این عمل فضیلتى بزرگ نهفته است.

بر اساس برخى از روایات امام رضا(علیه السلام) در روز غدیر گروهى را براى افطار نزد خود نگاه داشتند .<ref>الغدیر، علامه امینى، ج ۱، ص ۲۸۷</ref>

روز ولایت روز برادرى است و روز برادرى روز ولایت است؛ این دو با یكدیگر پیوندى ناگسستنى دارند و حلقه وصلشان ایمان است؛ زیرا از سویى ایمان با ولایت پا مى‏ گیرد و از سوى دیگر اهل ایمان برادر یكدیگرند.

جز شفاعت و دعا و زیارت، همه حقوق برادرى را ساقط كردم. <ref>مستدرك الوسائل، محدث نورى، ج ۱، ص  ۴۵۶</ref>

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: ... تَبَرَّأُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّنْ ظَلَمَهُمْ حَقَّهُمْ... ؛<ref>بحار الانوار ، محمد باقر مجلسی ج ۹۵ ص ۳۲۲</ref>  

در روز غدیر از كسانى كه به اهل بیت(علیهم السلام) ستم كردند بیزارى مى‏ جویى.

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: یُحِبُّ ... أَنْ يَلْبَسَ الْمُؤْمِنُ أَنْظَفَ ثِيَابِهِ وَ أَفْخَرَهَا ؛ <ref>همان</ref>

میرزا جواد آقا تبریزی این عمل را از مستحبّات مؤکّد غدیر می شمرد<ref>المراقبات ص ۲۶۰</ref>

تبریک و تهنیت از برجسته‏ ترین آداب هر عیدى است. در اسلام نیز سنت تبریک و تهنیت در عید غدیر جایگاهى ویژه یافته است.

سپاس خداى را كه ما را از محبین و رهروان ولایت امیرمؤمنان(علیه السلام) و امامان معصوم علیهم السلام قرار داده است.  

امام رضا(علیه السلام) فرمودند: ... وَ هُوَ یَوْمُ التَّبَسُّمِ فِی وُجُوهِ النَّاسِ مِنْ أَهْلِ الْإِیمَانِ فَمَنْ تَبَسَّمَ فِی وَجْهِ أَخِیهِ یَوْمَ الْغَدِیرِ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِالرَّحْمَةِ وَ قَضَی لَهُ أَلْفَ حَاجَةٍ وَ بَنَی لَهُ قَصْراً فِی الْجَنَّةِ مِنْ دُرَّةٍ بَیْضَاءَ وَ نَضَّرَ وَجْهَهُ ... <ref>همان ص ۲۵۷</ref>

روز غدیر روز تبسّم به روى مؤمنین است.كسى كه در این روز به روى برادر مؤمنش تبسم كند، خداوند، در روز قیامت، نظر رحمت به او مى‏ افكند، هزار حاجتش را برآورده ساخته و قصرى از در سفید برایش بنا مى‏ كند و صورتش را زیبا مى‏ سازد.

در روز غدیر، باید چهره زندگى عوض شود. همه باید بكوشند برنامه عادى زندگى خود را بر هم زده و آن را با رفتارهایى سخاوتمندانه‏ تر و نشاط انگیزتر بیارآیند تا همگان در همه جا طعم شیرین عید را بچشند و رایحه دل‏ انگیز آن را استشمام كنند.  

روز غدیر روزى است كه خداى متعال در مال كسى كه خدا را عبادت كند و بر خانواده، خویشتن و برادران ایمانى‏ اش توسعه دهد فزونى پدید مى‏ آورد.

امام رضا(علیه السلام) در عید غدیر احوال كسان و اطرافیان خود را تغییر دادند و وضع تازه‏ اى در آنان ایجاد كردند. <ref>الغدیر ج ۱ ص ۲۸۷</ref>

پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند: یكى از سنت ها این است كه مؤمن، در روز غدیر، صد بار بگوید:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ كَمَالَ دِينِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلاَيَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِ السَّلاَم‏.<ref>بحار ج ۹۵ ص ۳۲۱</ref>

ائمۀ معصومین(علیهم السلام) پیروانشان را به دعا در روز غدیر سفارش كرده‏ اند.

۱ـ دعایى كه با این جمله آغاز شده است: اللّهُمَّ انَّكَ دَعَوْتَنا الى‌ سَبِيلِ طاعَتِكَ وَ طاعَةِ نَبِيِّكَ وَ وَصِيهِ وَ عِتْرَتِهِ... .<ref>المراقبات ص ۲۵۵</ref>

۳ـ دعایى كه با این جمله آغاز شده است: اللَّهُمَّ بِنُورِكَ اهْتَدَيْتُ وَ بِفَضْلِكَ اسْتَغْنَيْتُ... . به بحار الانوار ج ۹۵ ص ۳۱۸ مراجعه شود.

دید و بازدید یكى از آداب روزهاى عید و شادى است.

شایسته است این سنت در روز غدیر، كه بزرگترین عیدهاست، اجرا شود تا علاوه بر احیاى روز غدیر رشته‏ هاى الفت و مودّت میان مردم محكم تر شود.

روزه در روز غدیر، بسیار مستحب است و فضیلتى استثنایى دارد. امام على(علیه السلام) فرمودند:

پیرامون روزه غدیر روایت بسیار وارد شده آنچه ذكر شد از باب نمونه بود.

یكى از اعمال روز غدیر زیارت امیرمؤمنان حضرت امام على(علیه السلام) است. زیارت آن حضرت(علیه السلام) به دو صورت ممكن است:

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) به احمد بن‏ محمد بن‏ أبى نصربزنطى فرمودند:

شیوه زیارت آن حضرت را از امام هادى(علیه السلام) مرحوم شیخ عباسى قمى(رحمه الله) در مفاتیح‏ الجنان روایت كرده است.<ref>مفاتیح الجنان ص ۶۵۹</ref>

این زیارت، كه به حرم مطهر اختصاص ندارد و ارادتمندان ولایت در همه جا مى‏ توانند از آن بهره گیرند، دو مورد است:

ب. زیارت روایت شده از امام صادق(علیه السلام) .<ref>همان ص ۸۰</ref>

هر دو زیارت در مفاتیح ذكر شده است.

آراستن پیكر و آذین بستن خانه، كوچه و بازار، در روزهاى عید، عملى رایج است.

[۲۷]اهمیت زینت در این روز چنان است كه  امام رضا عليه السلام در روز عيد غدير به منازل عده ای از خواص اصحابشان البسۀ نو حتی انگشتر و کفش فرستادند، و احوال ظاهری آنان و اطرافيان خود را تغيير دادند، و لباسهای عادي روزانه را به لباس های مناسب عيد تغيير دادند. <ref>المراقبات ص ۲۵۷</ref>

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند:  

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: روز غدیر روز خوشحالى و شادى است.<ref>همان ص ۲۸۴</ref>

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: در روز غدیر، خداى را بر آنچه به شما ارزانى داشته ( نعمت ولایت) شكر كنید.<ref>بحار ج ص ۹۵</ref>

روز غدیر یكى از مستحبات مؤكّد صدقه دادن است. امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: فَالدِّرْهَمُ فِيهِ بِمِائَتَيْ أَلْفِ دِرْهَمٍ، وَ الْمَزِيدُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ، <ref>الغدیر ج ۱ ص ۲۸۴ ؛ المراقبات ص ۲۵۵</ref> كه در روز غدیر داده شود، با فضیلت دویست هزار درهم برابر است.

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: در روز غدیر، بر محمد و اهل بیتش صلوات بسیار مى‏ فرستى. <ref>المراقبات ص ۲۶۲</ref>

در روز غدیر غذا دادن به مؤمنان اهمیت بسیار دارد، امام صادق(علیه السلام) مى‏ فرمایند: وَ اطعِم اِخوَانَكَ ؛<ref>همان ص ۲۵۶</ref>

كسى كه مؤمنى را در روز غدیر غذا دهد مانند فردى است كه تمام پیامبران و صدیقین را غذا داده است. اهمیت طعام دادن در این روز به اندازه‏ اى است كه امام صادق(علیه السلام) روز غدیر را روز اطعام طعام <ref>همان ص ۳۰۲</ref>خوانده اند.

امام رضا(علیه السلام) فرمودند: وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی یَزِیدُ اللَّهُ فِی مَالِ مَنْ عَبَدَ فِیه‏... <ref>همان ج ۹۵ ص ۳۰۱</ref>

غدیر روزى است كه خداوند بر مال كسى كه در آن عبادت كند، مى افزاید ... .

بر اساس برخى از روایات امام صادق(علیه السلام) مؤمنان را به استعمال عطر در روز غدیر سفارش كرده اند. <ref>المراقبات ص ۲۵۸</ref>

رُوِىَ اَنَّ العَمَلَ فِیهِ یَعدِلُ ثَمَانِینَ شَهراً وَ رُوِىَ اِنَّهُ كَفَّارَةُ سِتِّینَ سَنَة. <ref>تهذیب ج ۱ ص ۱۱۴</ref>

روایت شده كه كردار نیک در روز غدیر، با عمل هشتاد ماه برابرى مى‏ كند؛ و نیز روایت شده كه كردار نیک در این روز كفاره شصت سال است.

علماى شیعه بر استحباب غسل در روز غدیر اجماع دارند <ref>المراقبات، ص  ۲۶۰</ref>و آن را مستحب مؤكد مى‏ دانند.<ref>تحریر الوسیله ج ۱ ص ۹۸</ref>

بهتر این است كه غسل در اول روز انجام گیرد. <ref>بحار ج ۹۵ ص ۳۰۲</ref>

امام صادق(علیه السلام) فرمودند: وَاقضِ حَوَائِجَ اِخوَانِكَ؛<ref>المراقبات، ص ۲۵۶</ref>

در عید غدیر حاجت هاى برادرانت را برآور!

كمک كردن به ضعیفان و نیازمندان پیام ویژه صاحب غدیر براى روز غدیر است؛ پیامى كه به فرمان حضرت(علیه اسلام) باید دهان به دهان به همه مردم ابلاغ شود:

باید در روز غدیر ثروتمند به تهی دست و توانا به ناتوان كمک كند.

چشم‏ پوشى از گناه برادران و برقرارى ارتباط دوستانه از دیگر مستحبات روز غدیر شمرده شده است. <ref>مصباح المتهجد، ص ۷۰۲؛ الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۴؛ المراقبات، ص  ۲۵۶</ref>

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند:و أظهِرُوا البِشرَ فیما بَینَکُم؛<ref>مصباح المتهجد، ص ۷۰۲؛ المراقبات، ص  ۲۵۶</ref>

با یكدیگر با گشاده‏ رویى برخورد كنید.

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: وَ سَاوُوا بِكُمْ ضُعَفَاءَكُمْ و من ملككم [فِي مَآكِلِكُمْ‌]؛<ref>همان.</ref>

میان خویش و ضعیفان مساوات ایجاد كنید.

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: اِذا تَلاقَيْتُمْ فَتُصافِحُوا بِالتَّسْليمِ؛<ref>همان.</ref>

وقتى در روز غدیر یكدیگر را ملاقات كردید به هم دست بدهید و سلام كنید.  

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: وَ التَّعَاطُفُ فِيهِ يَقْتَضِي رَحْمَةَ اللَّهِ وَ عَطْفَهُ...<ref>الغدیر، ج ۱، ص  ۲۸۷</ref>  

با یكدیگر عطوفت و مهربانى كردن در روز غدیر، موجب رحمت و عطوفت خداى متعال خواهد شد .

امام رضا(علیه السلام) در روز غدیر گروهى را براى افطار نزد خود نگاه داشتند. <ref>المراقبات، ص  ۲۵۵</ref>

۱. نماز شب عید غدیر این نماز دوازده ركعت است. هر دو ركعت یک تشهد دارد و در پایان ركعت دوازدهم باید سلام داد. در هر ركعت، بعد از سوره حمد توحید ده بار و آیةالكرسى یک بار خوانده مى‏ شود.  

نماز در مسجد غدیر مستحب است.

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: تَبَارُّوا یصِلِ اللَّهُ أُلْفَتَكُم‏ ... وَ الْبِرُّ فِیهِ یثْمِرُ الْمَالَ وَ یزِیدُ فِی الْعُمُر.  <ref>بحارالانوار، ج ۹۵، ص  ۳۰۲</ref>

در روز غدیر به برادران ایمانى، بسیار نیكى كن.

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند:

ب) اسلام حق‏ الناس را بسیار مهم شمرده است، ولى در روایت آمده كه اگر وام گیرنده توفیق حیات نیافت، خداوند حق مالى قرض‏ دهنده را از دوش او برمى‏ دارد.

امام امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند:  هَيِّئُوا لِإِخْوَانِكُمْ وَ عِيَالِكُمْ عَنْ فَضْلِهِ ؛<ref>مصباح المتهجد، ص ۷۰۲</ref>