راه غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

نوشته حاضر، ترجمه اثری ادبی و تاریخی از نویسنده معاصر، آقای '''«کمال السیّد»''' است، که با نام «الطریق الی غدیر خم» منتشر شده است.

کسی که شهر «جدّه» را از کناره دریای سرخ پشت سر می گذارد، نزدیکیهای شهر «رابغ» به دوراهی جحفه می رسد. جایی که یکفرودگاه محلّی سمت راست جاده وجود دارد. مسافت میان دوراهی یادشده تا مسجد میقات، که کنار آثار مسجد قدیم و ویرانه های آن ساخته شده، تا ۱۰ کیلومتر امتداد می یابد. از مسجد میقات می توان به طرف «قصر علیا» روی نمود، با گذر از جاده ای پر از توده های شن که نشانه های «راه هجرت» در آن باقی است. آن قصر نیز نزدیکیهای روستای جحفه، در سمتی است که به مدینه منوره و شهر رابغ منتهی می شود، در حالی که مسجد میقات در سمت منتهی به مکّه مکرّمه است. مسافت میان مسجد میقات و قصر علیا به حدود ۵ کیلومتر می رسد، در حالی که سیلها و بادها، توده هایی از شن را با خود آورده است، تا میان این دو منطقه، موانع شنی پدید آورد.

راه اوّل از دوراهی جحفه نزدیک فرودگاه رابغ آغاز می شود، آن جا که جادّه ای هموار به طول ۹ کیلومتر تا روستای جحفه است و آن جا مسجد بزرگی است و راه از آن جا به طول ۲ کیلومتر به سمت راست کج می شود و در خلال آن توده های شن و منطقه سنگلاخی وجود دارد و در آخر آن وادی غدیر شروع می شود.راه دوّم از دوراهی مکه ـ مدینه و روبه روی رابغ آغاز می شود و پس از ۱۰ کیلومتر راهی که به غدیر منتهی می شود از آن جدا می گردد. مسافت میان رابغ تا غدیر به ۲۶ کیلومتر می رسد. وادی غدیر به صورت کلی در شرق مسجد میقات در جحفه و در ۸ کیلومتری آن قرار دارد. فاصله آن تا جنوب شهر رابغ نیز ۲۶ کیلومتر است. در آن مکان مقدس مسجدی ساخته شده بود که در اثر سیلها و بادها و عوامل فرساینده دیگر خراب شده و آثار آن نیز از بین رفته است. شاید آن مسجد تا دوره های اخیر، و چه بسا تا اوایل قرن هشتم باقی بوده که فرو ریخته و جز دیوارهایش باقی نمانده بوده است. گواه این سخن، کتابهای فقهی و تاریخی و اعمال مستحبّی همچون دعا و نماز در آن مکان است. اشاراتی به جایگاهی که رسول خدا صلی الله علیه و آله در آن جا ایستاد و ولایت امام علی علیه السلام را به انبوه مسلمانان اعلام کرد، وارد شده است.

«بکری» گوید: (آن جایگاه) بین غدیر و چشمه است،<ref>معجم البکری، ج۲، ص۳۶۸</ref> آن گونه که حموی در معجم البلدان یاد کرده و جایگاه مسجد را مشخّص ساخته است.<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۳۸۹</ref> در کتاب «الجواهر» نیز آن را یاد کرده و به بقایای دیوارهای خراب شده آن اشاره کرده است،<ref>جواهر، ج۲۰، ص۷۵</ref> به استناد آنچه در کتابِ «دروس» شهید اول آمده است. ولی ابن بطوطه فقط اشاره کرده که در سفرش به حج خانه خدا، از منطقه ای که در آن جا برکه هایی نزدیک جحفه بوده، گذر کرده است.<ref>رحله ابن بطوطه.</ref>

آیین مقدس اسلام، تشویق کرده که در غدیر خم توقّف شود و در مسجد آن نماز و دعا خوانده شود. یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام روایت کرده که از مدینه تا مکّه همسفر امام بود. چون به مسجد غدیر رسیدند، امام به سمت چپ مسجد نگریست و فرمود: این جا قدمگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله است. آن جا که ایستاد و فرمود: «مَنْ کنتُ مَولاهُ فعلیٌّ مَولاهُ اَللّهمَّ والِ مَنْ والاهُ و عادِ مَنْ عاداه».<ref>مجله تراثنا، شماره ۲۵، سال ۱۱، ص۲۶</ref> در بسیاری از کتب فقهی نیز استحباب نماز خواندن در مسجد غدیر آمده است.<ref>الینابیع الفقهیّه، الحج، ۲۲۰، ۳۵۳، ۵۵۸ و ۶۱۰</ref> پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پس از نزول آیه: یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ... در منطقه غدیر خم توقّف کرد. به نقل منابع تاریخی، فرمان داد تا کاروانها بایستند تا در آن روز بسیار گرم و سوزان، سخنرانی مهمّی ایراد کند. مسلمانان از یکدیگر می پرسیدند: علّت توقّف در این سرزمین گدازان چیست؟

ـ خدایا! دوست باش با کسی که با او دوستی کند، دشمنی کن با آن که او را دشمن بدارد، دوستدارش را دوست بدار و دشمنش را دشمن. یاورش را یاری کن و خوارکننده اش را خوار ساز، و هرجا که گشت، حق را همراه او بگردان. الا ... حاضر، به غایب برساند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۱۰ و ۱۱</ref>

=== صحنه اوّل ===

==== توطئه ====

==== فداکاری ====

==== راه به سوی یثرب ====

==== کوچ ====

در ۱۲ ربیع الاول، به روستای «قُبا» در اطراف یثرب رسید. چهار روز در آنجا سپری کرد و به انتظار رسیدن پسرعمویش علی بن ابی طالب علیه السلام ماند. چون جمعه رسید، پیامبر آهنگ یثرب کرد، در حالی که هزاران نفر از اهل یثرب، چشم به راه طلعت او بودند. در آن لحظات حسّاس، آنگاه که شهرها نام خود را عوض می کنند، در ۱۶ ربیع الاول، در یک لحظه تاریخی و ماندگار به مدینه رسید. مردم یثرب از بامدادان خود را برای استقبال از آخرین پیامبران در تاریخ آماده کرده بودند. دخترکان مدینه، سرودخوانان بیرون آمدند، در حالی که از دور به کاروان هجرت که از «تپه های وداع» می گذشت می نگریستند.

=== صحنه دوّم ===

زندگی و مرگ، بصورت یک معمّا در زندگی انسان باقی خواهد ماند. پرده ای که بر چشمها افتاده، برای کسی که در پی جاودانگی است، راه نگاه را بکلّی خواهد بست. کدام راه را بپیماید؟ راه مرگ یا راه زندگی را؟ بگذار به جایگاه ارجمندی در مکّه بنگریم که ۱۳ سال از فرود آمدن جبرئیل در غار حرا گذشته است.