آیه تبلیغ و شبهات: تفاوت میان نسخه‌ها

پس جبرئيل رفت براى مرتبه دوم نازل شد. پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه و آله همان جواب را به او دادند.

محمد عبدالوهاب پس از نقل اين حديث از شيعه مى‏ گويد:

اين حديث با مدح خداوند نسبت به پيامبر و اصحابش مخالف است:

وى در ادامه مى‏ گويد: نسبت دادن خوف به پيامبر صلى الله عليه و آله در واقعه غدير خم درست نيست، چون اصحاب او همه مسلمان بودند.<ref>به همين مضمون ابن‏ تيميه هم مى‏ نويسد: در حجةالوداع پيامبر صلى الله عليه و آله از كسى خوف نداشت، چون مسلمانان دستورات او را عمل مى‏ كردند، و كافر هم در بينشان نبود و منافقين هم مخفى بودند. پس پيامبر صلى الله عليه و آله از ناحيه مردم هيچ خوفى نداشت. منهاج السنه: ج ۷ ص ۳۱۶.</ref>

پيامبر صلى الله عليه و آله در جواب جبرئيل فرمود: من مى‏ترسم اصحاب على بن ابى ‏طالب‏ عليه السلام را قبول نكنند. پس پيامبر صلى الله عليه و آله حركت كردند، تا به غدير خم رسيدند.

سپس پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داد تا همه در آنجا جمع شوند و [[خطبه غدیر]] را ايراد فرمود.<ref>روضة الواعظين: ج ۱ ص ۸۹ .</ref>

پيامبر صلى الله عليه و آله تصريح به جدايى صحابه از اميرالمؤمنين‏ عليه السلام داشتند:

از پيامبر صلى الله عليه و آله سؤال شد: بعد از شما چه كسى به ما امر كند؟ پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: اگر [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] را امير قرار دهيد، مردم او را امين و زاهد در دنيا خواهيد يافت.

مثلاً ابن ‏شهاب مى‏ گويد: خارجة بن زيد به من خبر داد كه از پدرش زيد بن ثابت شنيده است كه هنگام تنظيم مصحف آيه‏ اى از سوره احزاب را نيافتيم، با اينكه من شنيده بودم و رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله آن را قرائت مى‏ كرد. تحقيق كرديم، آن را نزد خزيمة بن ثابت انصارى يافتيم.

همان طور كه ملاحظه مى‏ كنيد، زيد بن ثابت كه نقش اول را در جمع قرآن در منابع اهل‏ سنت داشته است، اعتراف مى ‏كند كه اين آيه را در سوره‏ اش قرار داديم.

در مورد آيه تبليغ نيز همين شيوه قابل اعمال است. بدين سان كه اگر آيه تبليغ را از ميان برداريم، نه تنها خللى به ارتباط معنوى آيات قبل و بعد آن وارد نمى‏ شود، بلكه كاملاً هماهنگ خواهند بود. با مراجعه به قرآن و قرائت آيات قبل و بعد، بدون در نظر گرفتن اين آيه مى ‏توان اين روش را تجربه كرد.

==== شبهه سوم: تفكيک كلام ====

'''ب)''' يكى از نكاتى كه مى‏ تواند نزول آيه را مشخص كند كه چه زمانى و درباره چه كسانى نازل شده است، مشخص كردن «ما انزل اليك» است.

با اين حال چگونه اظهار مى ‏دارد كه اين آيه با آيات قبل و بعد خود ارتباط دارد و نمى ‏تواند اجنبى باشد؟ با اين كه بر اساس هشت قول ديگر آيه غير مرتبط است.

==== شبهه چهارم: سياق ====

هيچ يک از اين امور تناسبى با تبليغ كردن رهبرى حضرت امیر عليه السلام براى مردم ندارد. آيه را با چشم بصيرت مطالعه كن نه با چشم تقليد.<ref>تفسير المنار: ج ۶ ص ۴۶۷.</ref>

يا عدم آگاهى او از احكام ابتدايى كه بسيار روشن است، مثل ندانستن ميراث جده. براى پى بردن به ميزان آگاهى خليفه اول مى‏ توان به كتب تفسير، حديث و... از خود [[اهل ‏سنت]] مراجعه كرد، و دريافت كه در اين ميدان حتى بسيارى از [[صحابه]] بر او برترى دارند.

از طرفى بايد در نظر داشت كه خليفه رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله بايد هدايت همه جانبه جامعه بشرى را عهده ‏دار شود. در اين صورت روشن است كه خداوند مى‏ فرمايد:

'''احتمال دوم:''' مقصود از «ناس» اهل كتاب باشند. اين احتمال نيز نمى ‏تواند درست باشد.

'''احتمال سوم:''' مقصود از «ناس» روم و ايران باشند. اين احتمال نيز نمى ‏تواند درست باشد.

چنانكه سخن رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله در خطبه‏ هاى [[حجةالوداع]] همين بود، چرا كه در تمام اين موارد با تأكيد فراوان هشدار مى‏ دادند:

همچنين حوادث بعد از شهادت رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله و ارتداد قبائل و پيدايش جنگ‏ هاى ردّه نيز حكايت از اين داشت كه بسيارى از مسلمانان در آن فاصله زمانى كه [[اسلام]] را از روى انديشه نپذيرفته، در واقع تصوير درستى از مسئله جانشينى رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله نداشتند.

به تعبير ديگر: عده ‏اى زيرک و متمرّد، عامه مسلمين را در اين مسئله اغفال كردند. آيه تبليغ خود بهترين مستند است و مى‏ توانيم از همين آيه اين نظريه را ثابت كنيم:

ديگر مأيوس شدند كه از اين راه نتيجه بگيرند، و فهميدند كه ديگر اسلام را نمى‏ شود از بيرون كوبيد. «فلا تخشوهم» اى مسلمانان، ديگر از كافران بيم نداشته باشيد و نگران نباشيد.

قرآن كريم اولاً يک اصل كلى دارد و آن اين است كه مى‏ فرمايد همه چيز مشيت الهى است و هيچ چيزى در عالم واقع نمى‏ شود مگر به مشيت الهى:

اما معنى اينكه هر چيزى به مشيت الهى است چيست؟ آيا مشيت الهى آيا يک حقيقتى است كه بدون قنون و مثلاً به صورت قرعه‏ كشى است؟ آيات ديگرى اين را توضيح مى‏ دهد؛ كه مشيت الهى در اين جهان سنت و قانون و حسابى دارد.

خدا نعمتى را كه بر قومى عنايت مى‏ فرمايد، از آنها نمى‏ گيرد مگر آن كه قبلاً خود آن مردم خودشان را عوض كرده باشند؛ يعنى از قابليت و صلاحيت نعمتى خودشان را انداخته باشند.

آن وقت است كه خدا نعمتش را سلب مى‏ كند؛ يعنى اينكه ما مى‏ گوييم هر چيزى به مشيّت الهى است معنايش اين نيست كه هيچ چيزى شرط هيچ چيزى نيست، بلكه اگر همه چيز به مشيت خداست بر طبق قانون و قاعده و سبب و مسبّب قرار داده شده است و شرط و مشروط دارد.

بلكه نگرانى از ناحيه منِ خداست؛ يعنى از ناحيه مشيّت من. چرا كه من به شما گفته ‏ام كه هرگز نعمتى را از مردمى سلب نمى ‏كنم مگر اينكه آن مردم خودشان تغيير كرده باشند.

چنانچه آن را نكره تخصيص داده شده بگيريم، مراد همان معنايى است كه ما به وسيله احاديث و رواياتى كه نقل شد، در مقام اثبات آن هستيم.

التبه به لفظ مطلق كه هر مصداقى را شامل مى‏ شود، و داستان غدير خم يكى از آن مصداق‏ هاست.

اين قول هم با آنچه ما مى‏ گوييم منافاتى ندارد، زيرا جز اين منظور نيست كه خداى متعال حفظ و صيانت پيامبرش‏ صلى الله عليه و آله را در تبليغ امرى كه به موجب آن از اختلاف و عدم تمكين امتش بيمناک ود تضمين فرموده است، و منعى ندارد كه آن امر همان نص غدير باشد، و با تصريحاتى كه در اين احاديث مشهود است همين معنى آشكار مى‏ شود.

ولى پس از نزول اين آيه پيامبر صلى الله عليه و آله سر خود را از حجره خود بيرون كرد و به محافظان فرمود: برگرديد و برويد، ديگر نيازى به نگهبانى و حراست شما نيست، زيرا خداوند مرا حفظ فرمود.<ref>لفظ روايت از عايشه است.</ref>

روزى هنگام آسايش پيامبر صلى الله عليه و آله، عربى صحرانشين آمد و شمشير خود را كشيد و گفت: چه كسى تو را از حمله من مانع خواهد شد؟ پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

اين روايت تناقض دارد با آنچه كه قبلاً ذكر شد كه نگهبانان آنجناب را در بر مى‏ گرفتند تا هنگامى كه اين آيه نازل شد، زيرا بسيار دور از تصور است كه با وجود نگهبانان گرداگرد جايگاه پيامبر صلى الله عليه و آله و آويخته بودن آن شمشير در نزد حضرتشى، آن عرب صحرانشين به هنگام استراحت آن حضرت بتواند به سوى او راه يابد.

بديهى است كه بين اين داستان با صدر آيه سنخيت و مناسبتى وجود ندارد، و با چنين كيفيتى پذيرش اين قول در سبب نزول آيه مزبور -  كه قرظى به تنهايى آن را روايت كرده -  دشوار و مشكل است.

منتهى چنين اتفاقى به فرض وقوع و صحت، چون مقارن با نص ولايت حضرت امیر ‏عليه السلام اتفاق افتاده، اشخاص بسيط و ساده ‏لوح را به چنين وهم و پندارى افكنده است.

هر كس مى ‏خواهد مرا خوار گرداند بيايد. البته چه مانعى دارد كه آن امرى رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله به خاطر آن از قريش انديشناک بود همان نص خلافت باشد؟

طبرى به چهار سند از عايشه روايت كرده كه گفت: هر كس گمان كند كه محمد صلى الله عليه و آله امرى از كتاب خدا را كتمان نموده، هر آينه مرتكب بهتان و افتراى بزرگى به خداى متعال گشته است.

عايشه با گفتار اين مطلب در صدد بيان سبب نزول نبوده، بلكه به فرموده اين آيه كريمه حضرتش هيچ آيه ‏اى از كتاب خدا را فرو گذار ننموده مگر آنكه آن را ابلاغ و بيان كرده است.