آداب عید غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۵: خط ۲۵:
امام رضا علیه السلام فرمودند: «روز غدیر روز زینت و آراستن است، پس کسی که در روز غدیر خود را زینت کند، خداوند از همۀ خطاهای کوچک و بزرگش درگذرد و ملائکه را به سوی او رهسپار می فرماید تا در نامۀ عملش حسنات بنویسند و درجات او را تا روز غدیر سال بعد بالا برند، پس اگر در این سال از دنیا رفت، شهید از دنیا رفته و اگر در قید حیات بود، زندگی سعادتمندی خواهد داشت.»<ref>إقبال الأعمال، ج ۱، ص ۴۶۵.</ref>
امام رضا علیه السلام فرمودند: «روز غدیر روز زینت و آراستن است، پس کسی که در روز غدیر خود را زینت کند، خداوند از همۀ خطاهای کوچک و بزرگش درگذرد و ملائکه را به سوی او رهسپار می فرماید تا در نامۀ عملش حسنات بنویسند و درجات او را تا روز غدیر سال بعد بالا برند، پس اگر در این سال از دنیا رفت، شهید از دنیا رفته و اگر در قید حیات بود، زندگی سعادتمندی خواهد داشت.»<ref>إقبال الأعمال، ج ۱، ص ۴۶۵.</ref>


=== سوم: در آوردن لباس سياه از تن<ref>اقبال الاعمال: ص ۷۷۸، به نقل از كتاب النشر و الطى.</ref> ===
=== سوم: در آوردن لباس سياه از تن<ref>اقبال الاعمال؛ ص ۷۷۸، به نقل از كتاب النشر و الطى.</ref> ===
یکی دیگر از آداب روز غدیر، خارج شدن از لباس عزاست. ممکن است کسی در مصیبت عزیزی نشسته باشد که روز غدیر فرصت مناسبی است برای درآمدن از لباس عزاست:  
یکی دیگر از آداب روز غدیر، خارج شدن از لباس عزاست. ممکن است کسی در مصیبت عزیزی نشسته باشد که روز غدیر فرصت مناسبی است برای درآمدن از لباس عزاست:  


امام رضا علیه السلام می فرمایند: «روز غدیر، روز درآوردن لباس سیاه و پوشیدن لباس شادی است.»<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس؛ ج ۱، ص ۴۶۴.</ref>
امام رضا علیه السلام می فرمایند: «روز غدیر، روز درآوردن لباس سیاه و پوشیدن لباس شادی است.»<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس، ج ۱، ص ۴۶۴.</ref>


امام صادق علیه السلام فرمودند: «روز غدیر، روز عید و شادی و سرور است.»<ref>مصباح المتهجد؛ الطوسی؛ ج ۲، ص ۷۳۷.</ref>  
امام صادق علیه السلام فرمودند: «روز غدیر، روز عید و شادی و سرور است.»<ref>مصباح المتهجد؛ الطوسی، ج ۲، ص ۷۳۷.</ref>  


=== چهارم: دوستى با مؤمنين<ref>وسائل الشيعة: ج ۷ ص ۳۲۸.</ref> ===
=== چهارم: دوستى با مؤمنين<ref>وسائل الشيعة؛ ج ۷ ،ص ۳۲۸.</ref> ===
در فرمايشات امام صادق‏ عليه السلام روز غدير {{متن عربی|يَومُ ... صِلَةِ الْإِخْوَانِ}} روز پيوند برادران است. البته صله با مؤمنين راه ‏هاى مختلفى دارد كه ذيلاً به مواردى از آن اشاره شده، و يكى از آنها زيارت مؤمنين است.
در فرمايشات امام صادق‏ عليه السلام روز غدير {{متن عربی|يَومُ ... صِلَةِ الْإِخْوَانِ}} روز پيوند برادران است. البته صله با مؤمنين راه ‏هاى مختلفى دارد كه ذيلاً به مواردى از آن اشاره شده، و يكى از آنها زيارت مؤمنين است.


=== پنجم: شاد كردن مؤمنين<ref>خطبه حضرت على‏ عليه السلام در روز غدير. الاقبال: ص ۴۶۳. </ref> ===
=== پنجم: شاد كردن مؤمنين<ref>خطبه حضرت على‏ عليه السلام در روز غدير. الاقبال؛ ص ۴۶۳. </ref> ===
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «کسی که مؤمنی را شاد کند، مرا شاد کرده و آنکه مرا شاد کند، خدا را شاد نموده است.»<ref>الکافی، ج ۲، ص ۱۸۸.</ref>  
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «کسی که مؤمنی را شاد کند، مرا شاد کرده و آنکه مرا شاد کند، خدا را شاد نموده است.»<ref>الکافی؛ ج ۲، ص ۱۸۸.</ref>  


این بیان نورانی نشان می دهد که موضوع ادخال سرور مؤمن منحصر به وقت خاص یا مکان مخصوصی نمی باشد. اما در عین حال یکی از نامهای غدیر {{متن عربی|يَومُ السُّرُور}} است. این به معنای آن است که شاد کردن مؤمنین در روز غدیر از فضیلت خاصی برخوردار بوده که با ادخال سرور در ایام دیگر سال بسیار متفاوت است. ادخال سرور مؤمنین مصادیق زیادی دارد. از جمله: هدیه دادن، برطرف کردن مشکلات دیگران، مهمانی دادن، اجرای مجالس جشن که در آن مدح اهل بیت علیهم السلام شود، ذکر وقایع شیرین که باعث نشاط و سرور مؤمنین می شود.  
این بیان نورانی نشان می دهد که موضوع ادخال سرور مؤمن منحصر به وقت خاص یا مکان مخصوصی نمی باشد. اما در عین حال یکی از نامهای غدیر {{متن عربی|يَومُ السُّرُور}} است. این به معنای آن است که شاد کردن مؤمنین در روز غدیر از فضیلت خاصی برخوردار بوده که با ادخال سرور در ایام دیگر سال بسیار متفاوت است. ادخال سرور مؤمنین مصادیق زیادی دارد. از جمله: هدیه دادن، برطرف کردن مشکلات دیگران، مهمانی دادن، اجرای مجالس جشن که در آن مدح اهل بیت علیهم السلام شود، ذکر وقایع شیرین که باعث نشاط و سرور مؤمنین می شود.  
خط ۴۲: خط ۴۲:
در اینجا به چند نمونه از روایات اشاره می کنیم:  
در اینجا به چند نمونه از روایات اشاره می کنیم:  


۱. امام رضا علیه السلام فرمودند: «غدیر روز نفی غم هاست.»<ref>إقبال الأعمال، ج ۱، ص ۴۶۴.</ref>  
۱. امام رضا علیه السلام فرمودند: «غدیر روز نفی غم هاست.»<ref>إقبال الأعمال؛ ج ۱، ص ۴۶۴.</ref>  


۲.امیر مؤمنان در خطبه ای که روز غدیر مصادف با روز جمعه شده بود فرمودند: «هر كس در اين روز در يارى برادرش پيش‏دستى كند و با رغبت به او نيكى كند، ثواب كسى را دارد كه اين روز را روزه گرفته و شبش را به نماز ايستاده باشد.»<ref>مصباح المتهجد، ج ۲، ص ۷۵۷.</ref> همچنین در ادامه فرمودند: «در این روز بین یکدیگر خوشی های خود را ظاهر کنید و خوشرو باشيد، و در وقت ملاقات با هم با نشاط و شادی رفتار نمایید.»<ref>مصباح المتهجد، ج ۲، ص ۷۵۸.</ref>  
۲.امیر مؤمنان در خطبه ای که روز غدیر مصادف با روز جمعه شده بود فرمودند: «هر كس در اين روز در يارى برادرش پيش‏دستى كند و با رغبت به او نيكى كند، ثواب كسى را دارد كه اين روز را روزه گرفته و شبش را به نماز ايستاده باشد.»<ref>مصباح المتهجد؛ ج ۲، ص ۷۵۷.</ref> همچنین در ادامه فرمودند: «در این روز بین یکدیگر خوشی های خود را ظاهر کنید و خوشرو باشيد، و در وقت ملاقات با هم با نشاط و شادی رفتار نمایید.»<ref>مصباح المتهجد؛ ج ۲، ص ۷۵۸.</ref>  


۳.امام رضا علیه السلام فرمودند: «در این روز در حق برادرانت خوبی کن و هر مرد و زن مؤمنی را شاد کن.»<ref>تهذیب الأحکام، ج ۶، ص ۲۴.</ref>  
۳.امام رضا علیه السلام فرمودند: «در این روز در حق برادرانت خوبی کن و هر مرد و زن مؤمنی را شاد کن.»<ref>تهذیب الأحکام؛ ج ۶، ص ۲۴.</ref>  


شيخ مفيد در «مسارّ الشيعة» دربارۀ روز غدير مى ‏نويسد: «شاد كردن مؤمنين در این روز گناهان را مى‏ ريزد.»<ref>مسار الشیعة، ج ۱، ص ۴۰.</ref>
شيخ مفيد در «مسارّ الشيعة» دربارۀ روز غدير مى ‏نويسد: «شاد كردن مؤمنين در این روز گناهان را مى‏ ريزد.»<ref>مسار الشیعة؛ ج ۱، ص ۴۰.</ref>


=== ششم: تبسم كردن<ref>خطبه حضرت على‏عليه السلام در روز غدير. الاقبال: ص ۴۶۴.</ref> ===
=== ششم: تبسم كردن<ref>خطبه حضرت على‏عليه السلام در روز غدير. الاقبال؛ ص ۴۶۴.</ref> ===
از مواردی که در منابع روایی شیعه آمده داشتن تبسم بر روی لب است؛ رفتاری که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و امیر مؤمنان صلوات الله علیه بر آن مداومت داشته و مؤمنان را بدان توصیه می فرمودند؛ چرا که از جمله آثار آن، زیادی روزی معرفی شده است. البته تبسم چنانکه از نامش پیداست به معنای قهقه نیست؛ چرا که چنین رفتاری در شأن مؤمن نمی باشد. به همین خاطر فرموده اند:«خندۀ مؤمن تبسم است.»<ref>الکافی ؛ الکلینی؛ ج ۲، ص ۶۶۴.</ref>
از مواردی که در منابع روایی شیعه آمده داشتن تبسم بر روی لب است؛ رفتاری که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و امیر مؤمنان صلوات الله علیه بر آن مداومت داشته و مؤمنان را بدان توصیه می فرمودند؛ چرا که از جمله آثار آن، زیادی روزی معرفی شده است. البته تبسم چنانکه از نامش پیداست به معنای قهقه نیست؛ چرا که چنین رفتاری در شأن مؤمن نمی باشد. به همین خاطر فرموده اند:«خندۀ مؤمن تبسم است.»<ref>الکافی ؛ الکلینی، ج ۲، ص ۶۶۴.</ref>


یکی از آداب روز غدیر متبسم بودن در وقت دید و بازدید از مؤمنان است. این رفتار موجب عمیق شدن الفت و دوستی در بین شیعیان و دوستان امیر مؤمنان علیه الصلاة و السلام می گردد؛ چنانچه در روایات یکی از نام های این روز {{متن عربی|يَومُ  التَّبَسُّم}} <ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس؛ ج ۱، ص ۴۶۴.</ref> آمده است. روایاتی بر این مطلب تصریح دارد که به یک مورد آن بسنده می کنیم:  
یکی از آداب روز غدیر متبسم بودن در وقت دید و بازدید از مؤمنان است. این رفتار موجب عمیق شدن الفت و دوستی در بین شیعیان و دوستان امیر مؤمنان علیه الصلاة و السلام می گردد؛ چنانچه در روایات یکی از نام های این روز {{متن عربی|يَومُ  التَّبَسُّم}} <ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس، ج ۱، ص ۴۶۴.</ref> آمده است. روایاتی بر این مطلب تصریح دارد که به یک مورد آن بسنده می کنیم:  


امام رضا علیه السلام فرمودند: «روز غدیر، روز تبسم در چهره مؤمنان است. پس هر کس در روز غدیر به چهره برادرانش لبخند زند، خدواند در قیامت به دیده رحمت به او بنگرد و هزار حاجت او را برآورده سازد و برای او در بهشت قصری از مروارید سفید مهیا نموده و چهره اش را زیبا کند.»<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس؛ ج ۱، ص ۴۶۴.</ref>
امام رضا علیه السلام فرمودند: «روز غدیر، روز تبسم در چهره مؤمنان است. پس هر کس در روز غدیر به چهره برادرانش لبخند زند، خدواند در قیامت به دیده رحمت به او بنگرد و هزار حاجت او را برآورده سازد و برای او در بهشت قصری از مروارید سفید مهیا نموده و چهره اش را زیبا کند.»<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس، ج ۱، ص ۴۶۴.</ref>


=== هفتم: تبريک گفتن<ref>خطبه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در روز عيد غدير در كوفه. </ref> ===
=== هفتم: تبريک گفتن<ref>خطبه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در روز عيد غدير در كوفه. </ref> ===
یکی دیگر از آداب روز غدیر تبریک گفتن عید است.به همین جهت یکی از نام های این روز {{متن عربی|يَومُ  التَّهنئَة}}می باشد.<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس؛ ج ۱، ص ۴۶۴.</ref> در روایات ما به سه دسته تهنیت گفتن اشاره شده است:
یکی دیگر از آداب روز غدیر تبریک گفتن عید است.به همین جهت یکی از نام های این روز {{متن عربی|يَومُ  التَّهنئَة}}می باشد.<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس، ج ۱، ص ۴۶۴.</ref> در روایات ما به سه دسته تهنیت گفتن اشاره شده است:


==== الف. تبريک گفتن به رسول خداصلى الله عليه وآله: ====
==== الف. تبريک گفتن به رسول خداصلى الله عليه وآله: ====
بنابر آنچه از بعض زیارات و دعاها در روز غدیر بر می آید، این است که مؤمن در درجه اول باید به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم تبریکات خود را عرضه بدارد. چنانچه حضرت در این روز به مردم فرمودند: «به من تهنیت بگویید! به من تبریک بگویید؛ زیرا خداوند متعال مرا به نبوت اختصاص داد و اهل بیت مرا به امامت مخصوص گردانید.»<ref>عوالم العلوم؛ البحرانی؛ ج ۱، ص ۳۷۵.</ref>  
بنابر آنچه از بعض زیارات و دعاها در روز غدیر بر می آید، این است که مؤمن در درجه اول باید به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم تبریکات خود را عرضه بدارد. چنانچه حضرت در این روز به مردم فرمودند: «به من تهنیت بگویید! به من تبریک بگویید؛ زیرا خداوند متعال مرا به نبوت اختصاص داد و اهل بیت مرا به امامت مخصوص گردانید.»<ref>عوالم العلوم؛ البحرانی، ج ۱، ص ۳۷۵.</ref>  


این تهنیت مؤمنان به حضرت در حقیقت، به خاطر همراهی آنان با ملائکه الهی است که در روز غدیر بر حضرت وارد شده و تبریکات خود را به حضرتش عرضه داشتند،<ref>الأمالی؛ الطوسی؛ ص ۱۰۵.</ref> و الا مقام رفیع رسول خدا صلی الله علیه و آله بلند مرتبه تر است از اینکه نیازی به تبریکات ما داشته باشند.  
این تهنیت مؤمنان به حضرت در حقیقت، به خاطر همراهی آنان با ملائکه الهی است که در روز غدیر بر حضرت وارد شده و تبریکات خود را به حضرتش عرضه داشتند،<ref>الأمالی؛ الطوسی، ص ۱۰۵.</ref> و الا مقام رفیع رسول خدا صلی الله علیه و آله بلند مرتبه تر است از اینکه نیازی به تبریکات ما داشته باشند.  


==== ب. تبريک گفتن به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام: ====
==== ب. تبريک گفتن به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام: ====
خط ۷۳: خط ۷۳:
بنابر آنچه از فرمایشات اهل بیت علیهم السلام دانسته می شود، آن است که از آداب روز غدیر تبریک گفتن مؤمنین به یکدیگر است که با تعابیر مختلفی در روایات وارد شده است:  
بنابر آنچه از فرمایشات اهل بیت علیهم السلام دانسته می شود، آن است که از آداب روز غدیر تبریک گفتن مؤمنین به یکدیگر است که با تعابیر مختلفی در روایات وارد شده است:  


امام صادق علیه السلام فرمودند: «وقتی به دیدار یکدیگر رفتید این جمله را بگویید:{{متن عربی|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَكرَمَنَا بِهَذَا الْيوم  وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِينَ بِعَهْدِهِ الَّذِي عَهِدَ إِلَينَا وَ مِيثَاقِهِ الَّذِي وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وَلَايَهِ وُلَاهِ أَمْرِهِ وَ الْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ يَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِينَ وَ الْمُكَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينِ}}<ref>تهذیب الأحکام؛ الطوسی؛ ج ۳، ص ۱۴۳.</ref>
امام صادق علیه السلام فرمودند: «وقتی به دیدار یکدیگر رفتید این جمله را بگویید:{{متن عربی|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَكرَمَنَا بِهَذَا الْيوم  وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِينَ بِعَهْدِهِ الَّذِي عَهِدَ إِلَينَا وَ مِيثَاقِهِ الَّذِي وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وَلَايَهِ وُلَاهِ أَمْرِهِ وَ الْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ يَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِينَ وَ الْمُكَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينِ}}<ref>تهذیب الأحکام؛ الطوسی، ج ۳، ص ۱۴۳.</ref>


امام رضا علیه السلام فرمودند: «روز غدیر روز تهنیت است، بعضی از شما به بعض دیگر تبریک و تهنیت بگوید. پس اگر مؤمنی برادر خود را ملاقات کرد بگوید:{{متن عربی|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ‏ بِوَلَايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْأَئِمَّةِ عليهم السلام}}.»<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس؛ ج ۱، ص ۴۶۴.</ref>
امام رضا علیه السلام فرمودند: «روز غدیر روز تهنیت است، بعضی از شما به بعض دیگر تبریک و تهنیت بگوید. پس اگر مؤمنی برادر خود را ملاقات کرد بگوید:{{متن عربی|الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ‏ بِوَلَايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْأَئِمَّةِ عليهم السلام}}.»<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس، ج ۱، ص ۴۶۴.</ref>


=== هشتم: هديه دادن به مؤمنين<ref>خطبه حضرت على‏ عليه السلام در كوفه روز عيد غدير. وسائل: ج ۷ باب ۱۴. </ref> ===
=== هشتم: هديه دادن به مؤمنين<ref>خطبه حضرت على‏ عليه السلام در كوفه روز عيد غدير. وسائل؛ ج ۷ ،باب ۱۴. </ref> ===
به طور کلی هدیه دادن در ایجاد و افزایش محبت میان افراد نقش مهمی را ایفا می کند، و از آنجا که فلسفۀ اجتماعیِ ولایت اهل بیت علیهم السلام، تشکیل جامعۀ ایمانی بر محوریت محبت اولیای الهی است، روز غدیر که مبنا و اساس چنین فلسفه ای است، مزیّن به ادبی از آداب گردیده و آن هدیه دادن است.  
به طور کلی هدیه دادن در ایجاد و افزایش محبت میان افراد نقش مهمی را ایفا می کند، و از آنجا که فلسفۀ اجتماعیِ ولایت اهل بیت علیهم السلام، تشکیل جامعۀ ایمانی بر محوریت محبت اولیای الهی است، روز غدیر که مبنا و اساس چنین فلسفه ای است، مزیّن به ادبی از آداب گردیده و آن هدیه دادن است.  


بر همین اساس یکی از نام های روز غدیر {{متن عربی|يَومُ الحَبَاء وَ العَطِيَّة}}<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس؛ ج ۱، ص ۴۶۴.</ref> می باشد. هدیه دادن باعث از بین رفتن کدورت ها و کینه ها می شود و صفای قلب را به ارمغان می آورد و از آنجا که محوریت این صفای باطن محبت اولیای الهی علیهم السلام است، جامعه ای پویا و سرزنده را شکل می دهد که نتیجۀ این پویایی، نظم و نظام شکل گرفته بر مبنای امامت اهل بیت علیهم السلام است؛ چنانچه حضرت صدیقه طاهر فاطمه زهرا سلام الله علیها در خطبه فدکیه بر آن تصریح دارند:{{متن عربی|وَ طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ، وَ إِمَامَتَنَا لَمّاً لِلْفُرْقَة}}<ref>دلائل الإمامة؛ الطبری؛ ص ۱۱۳.</ref>  
بر همین اساس یکی از نام های روز غدیر {{متن عربی|يَومُ الحَبَاء وَ العَطِيَّة}}<ref>إقبال الأعمال؛ إبن طاوس، ج ۱، ص ۴۶۴.</ref> می باشد. هدیه دادن باعث از بین رفتن کدورت ها و کینه ها می شود و صفای قلب را به ارمغان می آورد و از آنجا که محوریت این صفای باطن محبت اولیای الهی علیهم السلام است، جامعه ای پویا و سرزنده را شکل می دهد که نتیجۀ این پویایی، نظم و نظام شکل گرفته بر مبنای امامت اهل بیت علیهم السلام است؛ چنانچه حضرت صدیقه طاهر فاطمه زهرا سلام الله علیها در خطبه فدکیه بر آن تصریح دارند:{{متن عربی|وَ طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ، وَ إِمَامَتَنَا لَمّاً لِلْفُرْقَة}}<ref>دلائل الإمامة؛ الطبری، ص ۱۱۳.</ref>  


مردمانی می توانند بدون تفرقه در کنار هم زندگی کنند که دارای باطنی مصفا و بدون کدورت و کینه باشند، و این میسر نمی شود مگر به واسطۀ محبت اهل بیت عصمت و طهارت؛ چرا که اگر منشأ کینه و کدورت، اختلاف اعتقادی و دینی باشد، هدیه دادن گرچه بدون تأثیر نیست، اما حکم داروی مسکنی را دارد که بعد از رفتن اثر آن دارو، دردها خود را دوباره نمایان می کنند.  
مردمانی می توانند بدون تفرقه در کنار هم زندگی کنند که دارای باطنی مصفا و بدون کدورت و کینه باشند، و این میسر نمی شود مگر به واسطۀ محبت اهل بیت عصمت و طهارت؛ چرا که اگر منشأ کینه و کدورت، اختلاف اعتقادی و دینی باشد، هدیه دادن گرچه بدون تأثیر نیست، اما حکم داروی مسکنی را دارد که بعد از رفتن اثر آن دارو، دردها خود را دوباره نمایان می کنند.  
خط ۸۶: خط ۸۶:
به هر حال آنچه از آداب هدیه دادن در روز غدیر می تواند مؤثر افتد، مبنای محبت و دوستی اهل بیت علیهم السلام است که تنها در میان شیعیان و دوستان آن حضرات رایج است.  
به هر حال آنچه از آداب هدیه دادن در روز غدیر می تواند مؤثر افتد، مبنای محبت و دوستی اهل بیت علیهم السلام است که تنها در میان شیعیان و دوستان آن حضرات رایج است.  


ارزشمندترین هدیه در روز غدیر آن هدیه ای است که مؤمنین برای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در نظر می گیرند. که این نشان از محبت و ولایت آنان نسبت به امام خویش دارد، و الا آنکه گمان کند که امام به آنچه در دست مردم است احتیاج دارد، کافر است.<ref>الکافی؛ الکلینی؛ ج ۱، ص ۵۳۷.</ref> این در حالی است که این مردم اند که به امام خود محتاج اند؛ زیرا امام با قبول آن هدیه محبت و عنایت خود را به آنان نشان داده است و این نعمتی است بس بزرگ.  
ارزشمندترین هدیه در روز غدیر آن هدیه ای است که مؤمنین برای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در نظر می گیرند. که این نشان از محبت و ولایت آنان نسبت به امام خویش دارد، و الا آنکه گمان کند که امام به آنچه در دست مردم است احتیاج دارد، کافر است.<ref>الکافی؛ الکلینی، ج ۱، ص ۵۳۷.</ref> این در حالی است که این مردم اند که به امام خود محتاج اند؛ زیرا امام با قبول آن هدیه محبت و عنایت خود را به آنان نشان داده است و این نعمتی است بس بزرگ.  


اهل بیت علیهم السلام با رفتار خود آداب روز غدیر را به ما نشان داده اند: «امام رضا علیه السلام در روز غدیر در حالی که عده ای از شیعیان خاص حضرت مهمان آن جناب بودند، آنان را برای افطار نگاه داشتند و در وقت رفتن به سوی منازلشان، به آنان غذا و پول و لباس و حتی انگشتر و کفش هدیه دادند.»<ref>مصباح المتهجد؛ الطوسی؛ ج ۲، ص ۷۵۲.</ref>
اهل بیت علیهم السلام با رفتار خود آداب روز غدیر را به ما نشان داده اند: «امام رضا علیه السلام در روز غدیر در حالی که عده ای از شیعیان خاص حضرت مهمان آن جناب بودند، آنان را برای افطار نگاه داشتند و در وقت رفتن به سوی منازلشان، به آنان غذا و پول و لباس و حتی انگشتر و کفش هدیه دادند.»<ref>مصباح المتهجد؛ الطوسی؛ ج ۲، ص ۷۵۲.</ref>
خط ۹۳: خط ۹۳:
عيدى دادن در اين روز بزرگ نشانه آن است كه عطا كننده از واقعه روز غدير بسيار خرسند بوده، و حاضر است به شكرانه آن بخشى از مال خود را ميان مؤمنان تقسيم نمايد.
عيدى دادن در اين روز بزرگ نشانه آن است كه عطا كننده از واقعه روز غدير بسيار خرسند بوده، و حاضر است به شكرانه آن بخشى از مال خود را ميان مؤمنان تقسيم نمايد.


اميرالمؤمنين‏ عليه السلام: {{متن عربی|وَعَوِّدُوا بِالمَزِيدِ مِنَ الخَيرِ عَلَى أَهلِ التَّأمِيلِ لَكُم}}:<ref>بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۱۱۷، به نقل از مصباح الزائر. </ref> در روز غدير به كسانى كه به شما اميد دارند زياد خير برسانيد.
اميرالمؤمنين‏ عليه السلام: {{متن عربی|وَعَوِّدُوا بِالمَزِيدِ مِنَ الخَيرِ عَلَى أَهلِ التَّأمِيلِ لَكُم}}:<ref>بحار الانوار؛ج ۹۷ ،ص ۱۱۷، به نقل از مصباح الزائر. </ref> در روز غدير به كسانى كه به شما اميد دارند زياد خير برسانيد.


قال الصادق ‏عليه السلام: {{متن عربی|-فِى هَذَا اليَومِ- وَ لَا تَقعُد عَنِ الخَيرِ وَ سَارِع إِلَى ذَلِكَ}}:<ref>بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۰۷، به نقل از اقبال الاعمال.</ref> در اين روز از انجام كار خير كوتاهى مكن و به سوى آن شتاب كن.
قال الصادق ‏عليه السلام: {{متن عربی|-فِى هَذَا اليَومِ- وَ لَا تَقعُد عَنِ الخَيرِ وَ سَارِع إِلَى ذَلِكَ}}:<ref>بحار الانوار؛ ج ۹۸ ،ص ۳۰۷، به نقل از اقبال الاعمال.</ref> در اين روز از انجام كار خير كوتاهى مكن و به سوى آن شتاب كن.


حضرت امام جعفر صادق‏ عليه السلام فرموده است: {{متن عربی|اَلدِّرهَمُ فِيهِ بِأَلفِ أَلفِ دِرهَمٍ}}:<ref>التهذيب: ج ۳ ص ۱۴۴ ح ۳۱۷. </ref> انفاق يک درهم در اين روز معادل يک ميليون درهم است.
حضرت امام جعفر صادق‏ عليه السلام فرموده است: {{متن عربی|اَلدِّرهَمُ فِيهِ بِأَلفِ أَلفِ دِرهَمٍ}}:<ref>التهذيب؛ ج ۳ ،ص ۱۴۴ ،ح ۳۱۷. </ref> انفاق يک درهم در اين روز معادل يک ميليون درهم است.


=== دهم. عقد اخوّت(برادرى) ===
=== دهم. عقد اخوّت(برادرى) ===
يكى از سنت‏هاى حسنه در شرع مقدس اسلام عقد اخوت بين مؤمنين است، كه خود پيامبرصلى الله عليه وآله هم با على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام عقد اخوت بستند. گر چه مؤمنان نسبت به امور يكديگر اهتمام داشته و خود را مسؤول مى ‏دانند، به گونه‏ اى كه تا سر حد برادرى به هم نزديک شده ‏اند، ولى خواندن صيغه برادرى حال و هواى ديگرى را ايجاد مى‏ كند و تعهد بيشترى به دنبال خواهد داشت.
يكى از سنت‏هاى حسنه در شرع مقدس اسلام عقد اخوت بين مؤمنين است، كه خود پيامبرصلى الله عليه وآله هم با على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام عقد اخوت بستند. گر چه مؤمنان نسبت به امور يكديگر اهتمام داشته و خود را مسؤول مى ‏دانند، به گونه‏ اى كه تا سر حد برادرى به هم نزديک شده ‏اند، ولى خواندن صيغه برادرى حال و هواى ديگرى را ايجاد مى‏ كند و تعهد بيشترى به دنبال خواهد داشت.


در روز غدير به اين عمل حسنه تأكيد به سزايى شده است. تا آنجا اگر كسى خواست با ديگرى پيمان اخوت ببندد و امكان حضور با برادر دينى‏ اش را پيدا نكرد، به كسى وكالت دهد كه آن عقد را بخواند.
در روز غدير به اين عمل حسنه تأكيد به سزايى شده است. تا آنجا که اگر كسى خواست با ديگرى پيمان اخوت ببندد و امكان حضور با برادر دينى‏ اش را پيدا نكرد، به كسى وكالت دهد كه آن عقد را بخواند.


مؤلف كتاب «زاد الفردوس» مى‏ گويد: شايسته است در اين روز با برادران عقد برادرى بسته شود؛ به اين صورت كه مؤمن دست راستش را در دست برادر مؤمنش مى‏ گذارد و به عنوان طرف ايجاب مى‏ گويد:
مؤلف كتاب «زاد الفردوس» مى‏ گويد: شايسته است در اين روز با برادران عقد برادرى بسته شود؛ به اين صورت كه مؤمن دست راستش را در دست برادر مؤمنش مى‏ گذارد و به عنوان طرف ايجاب مى‏ گويد:


واخيتك فى اللَّه، و صافيتك فى اللَّه، و صاحفتك فى اللَّه، و عاهدت اللَّه و ملائكته و كتبه و رسله و انبياؤه و الائمة المعصومين ‏عليهم السلام على انى ان كنت من اهل الجنة و الشفاعة و اُذن لى بأن ادخل الجنة، لا ادخلها الا و انت معى:
{{متن عربی|وَاخَيْتُكَ‏ فِي اللَّهِ وَ صَافَيْتُكَ فِي اللَّهِ وَ صَافَحْتُكَ فِي اللَّهِ وَ عَاهَدْتُ اللَّهَ وَ مَلَائِكَتَهُ وَ كُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِيَاءَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِينَ ع عَلَى أَنِّي إِنْ كُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفَاعَةِ وَ أُذِنَ لِي بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لَا أَدْخُلُهَا إِلَّا وَ أَنْتَ مَعِي}}:


در راه رضاى خدا با تو برادرى مى‏ كنم، و در راه رضاى خدا با تو رو راست و يكرنگ مى‏ شوم، و در راه رضاى خدا با تو دست مى‏ دهم، و با خدا و فرشتگان و كتاب‏ها و فرستادگان و پيامبرانش و امامان معصوم ‏عليهم السلام پيمان مى‏ بندم كه اگر من اهل بهشت و اهل شفاعت گردم و به من اجازه دهند كه به بهشت بروم، داخل بهشت نشوم مگر اينكه تو همراه من باشى.
در راه رضاى خدا با تو برادرى مى‏ كنم، و در راه رضاى خدا با تو رو راست و يكرنگ مى‏ شوم، و در راه رضاى خدا با تو دست مى‏ دهم، و با خدا و فرشتگان و كتاب‏ها و فرستادگان و پيامبرانش و امامان معصوم ‏عليهم السلام پيمان مى‏ بندم كه اگر من اهل بهشت و اهل شفاعت گردم و به من اجازه دهند كه به بهشت بروم، داخل بهشت نشوم مگر اينكه تو همراه من باشى'''.'''


و برادر مؤمن - كه مخاطب او است -  به عنوان طرف قبول مى ‏گويد:  
و برادر مؤمن - كه مخاطب او است -  به عنوان طرف قبول مى ‏گويد:  


قبلت: اين برادرى را پذيرفتم.
{{متن عربی|فَيَقُولُ الْأَخُ الْمُؤْمِنُ: قَبِلْتُ}}: اين برادرى را پذيرفتم.


سپس طرف ايجاب مى ‏تواند به ملاحظه برادر خود -  كه ممكن است از عهده اداى تمام حقوق برادرى بر نيايد -  بگويد:
سپس طرف ايجاب مى ‏تواند به ملاحظه برادر خود-كه ممكن است از عهده اداى تمام حقوق برادرى بر نيايد -  بگويد:


اسقطت عنك جميع حقوق الاخوّة، ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۹ ح ۶۸۴۳ . </ref>: من همه حقوق برادرى را از عهده تو ساقط كردم. بجز شفاعت و دعا و زيارت.
{{متن عربی|فَيَقُولُ: أَسْقَطْتُ عَنْكَ جَمِيعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلَا الشَّفَاعَةَ وَ الدُّعَاءَ وَ الزِّيَارَة}}<ref>مستدرك الوسائل؛ ج ۶ ،ص ۲۷۹ ،ح ۶۸۴۳ . </ref>: من همه حقوق برادرى را از عهده تو ساقط كردم. بجز شفاعت و دعا و زيارت.


محدث فيض نيز در «خلاصة الاذكار» صيغه اخوت را قريب به همين ذكر نموده، و آنگاه فرموده است:  
محدث فيض نيز در «خلاصة الاذكار» صيغه اخوت را قريب به همين ذكر نموده، و آنگاه فرموده است:  


پس قبول نمايد طرف مقابل از براى خود يا موكّل خود به لفظى كه دلالت بر قبول نمايد. پس از يكديگر جميع حقوق اخوت به جز دعا و زيارت را ساقط كنند.<ref>مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۸. </ref>
پس قبول نمايد طرف مقابل از براى خود يا موكّل خود به لفظى كه دلالت بر قبول نمايد. پس از يكديگر جميع حقوق اخوت به جز دعا و زيارت را ساقط كنند.<ref>مستدرك الوسائل؛ ج ۶ ،ص ۲۷۸. </ref>


== يازدهم. كارهاى پسنديده ==
== يازدهم. كارهاى پسنديده ==
۷۶۴

ویرایش