فرهنگ سازی تبلیغ غدیر توسط امامان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۷: خط ۱۷:
اولین فرهنگ سازِ غدیر که فرمان عامی در این باره صادر فرموده و خود پایه آن را گذاشته پیامبر صلی الله علیه و آله است.
اولین فرهنگ سازِ غدیر که فرمان عامی در این باره صادر فرموده و خود پایه آن را گذاشته پیامبر صلی الله علیه و آله است.


فرهنگ سازی برای غدیر در تبلیغی که توسط خود پیامبر صلی الله علیه و آله صورت گرفته، ناظر به انواع مخاطبین تا روز قیامت است، که در این فراز خطبه غدیر بیان شده است:<blockquote>{{متن عربی|وَ قَدْ بَلَّغْتُ مَا أُمِرْتُ بِتَبْلِيغِهِ حُجَّةً عَلَى كُلِّ حَاضِرٍ وَ غَائِبٍ وَ عَلَى كُلِّ أَحَدٍ مِمَّنْ شَهِدَ أَوْ لَمْ يَشْهَدْ وُلِدَ أَوْ لَمْ يُولَد}}؛ <ref>الاحتجاج، ج۱، ص ۶۲؛ الیقین، ص ۳۵۵، بحارالانوار، ج۳۷، ص ۲۱۱؛ تفسير نور الثقلين، ج‏۵، ص ۱۹۴؛ مستدرك الوسائل، ج‏۱۷، ص ۲۹۵.</ref>
فرهنگ سازی برای غدیر در تبلیغی که توسط خود پیامبر صلی الله علیه و آله صورت گرفته، ناظر به انواع مخاطبین تا روز قیامت است، که در این فراز خطبه غدیر بیان شده است:<blockquote>{{متن عربی|ِ وَ قَدْ بَلَّغْتُ مَا أُمِرْتُ بِتَبْلِيغِهِ حُجَّةً عَلَى كُلِّ حَاضِرٍ وََ غَائب وَ عَلَى مَنْ شَهِدَ وَ مَنْ لَمْ يَشْهَدْ وَ وُلِدَ أَمْ لَمْ يُولَد}}؛ <ref>الاحتجاج، ج۱، ص ۶۲؛ الیقین، ص ۳۵۵، بحارالانوار، ج۳۷، ص ۲۱۱؛ تفسير نور الثقلين، ج‏۵، ص ۱۹۴؛ مستدرك الوسائل، ج‏۱۷، ص ۲۹۵.</ref>


«من رسانیدم آنچه مأمور به ابلاغش بودم تا حجت باشد بر حاضر و غایب و بر همه کسانی که حضور دارند یا ندارند، به دنیا آمده‌اند یا نیامده اند.»</blockquote>پیامبر صلی الله علیه و آله در این جملات که در آن دو بار از واژه «تبلیغ» استفاده شده (بَلَّغتُ، بِتَبلیغِهِ)، مخاطب خود را از آن مجلس خاص گسترده‌تر اعلام کرده و این عمومیت را از سه جهت گسترش داده است:
«من رسانیدم آنچه مأمور به ابلاغش بودم تا حجت باشد بر حاضر و غایب و بر همه کسانی که حضور دارند یا ندارند، به دنیا آمده‌اند یا نیامده اند.»</blockquote>پیامبر صلی الله علیه و آله در این جملات که در آن دو بار از واژه «تبلیغ» استفاده شده (بَلَّغتُ، بِتَبلیغِهِ)، مخاطب خود را از آن مجلس خاص گسترده‌تر اعلام کرده و این عمومیت را از سه جهت گسترش داده است:
خط ۳۰: خط ۳۰:
از جالب‌ترین دستورات خداوند متعال دستور فرهنگ سازی برای غدیر در دو فاز بزرگ و کوچک جامعه یعنی محیط‌های خانوادگی و محیط‌های عمومی است.
از جالب‌ترین دستورات خداوند متعال دستور فرهنگ سازی برای غدیر در دو فاز بزرگ و کوچک جامعه یعنی محیط‌های خانوادگی و محیط‌های عمومی است.


این شیوه رواج فرهنگ غدیر در کل دنیا، در عبارتی بسیار کوتاه در خطابه غدیر آمده است:
این شیوه رواج فرهنگ غدیر در کل دنیا، در عبارتی بسیار کوتاه در خطابه غدیر آمده است:<blockquote>{{متن عربی|فَلْيُبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَة}}<ref>الإحتجاج، ج‏۱، ص ۶۲؛ تفسیر الصافی، ج۲، ص۶۲.</ref> «پس حاضران به غایبان و پدران به فرزندان تا روز قیامت برسانند.»</blockquote>از این فراز خطبه غدیر سه نکته برای فرهنگ سازی عمومی غدیر استفاده می‌شود:
 
فَلیُبَلِّغِ الحاضِرُ الغائِبَ وَ الوالِدُ الوَلَدَ اِلی یَومِ القِیامَةِ:<ref>الإحتجاج، ج‏۱، ص ۶۲؛ تفسیر الصافی، ج۲، ص۶۲.</ref> پس حاضران به غایبان و پدران به فرزندان تا روز قیامت برسانند.
 
از این فراز خطبه غدیر سه نکته برای فرهنگ سازی عمومی غدیر استفاده می‌شود:


==== نکته اول: فَلیُبَلِّغِ الحاضِرُ الغائب ====
==== نکته اول: فَلیُبَلِّغِ الحاضِرُ الغائب ====
خط ۴۸: خط ۴۴:
همچنین اگر در مکان‌ها و زمان‌هایی امکان تبلیغ عمومی غدیر نبود و فرزندانمان از بُعد اجتماعی آن محروم ماندند، لااقل محیط خانواده در محدوده بسته خود بتواند وظیفه تبلیغ غدیر را ادامه دهد، بدون آنکه آسیبی از سوی سقیفه بدان برسد یا بتواند ممانعتی نسبت به ابلاغ این اعتقاد حیاتی اسلام ایجاد کند.
همچنین اگر در مکان‌ها و زمان‌هایی امکان تبلیغ عمومی غدیر نبود و فرزندانمان از بُعد اجتماعی آن محروم ماندند، لااقل محیط خانواده در محدوده بسته خود بتواند وظیفه تبلیغ غدیر را ادامه دهد، بدون آنکه آسیبی از سوی سقیفه بدان برسد یا بتواند ممانعتی نسبت به ابلاغ این اعتقاد حیاتی اسلام ایجاد کند.


از نظر ادبیات مسلَّم است که منظور از «والد» در اینجا «پدر» به‌طور خاص نیست، بلکه به عنوان مصداق بارز گفته شده و قطعاً شامل مادر را و همه کسانی می‌شود که به نوعی وظیفه سرپرستی فرزندانی را بر عهده دارند و نقش پدر یا مادر را برای آنان ایفا می‌کنند؛ همه آنان «والِد»‌هایی هستند که به دستور خاص پیامبر صلی الله علیه و آله باید پیام غدیر را به «وَلَد»‌های خود برسانند.
از نظر ادبیات مسلَّم است که منظور از «والد» در اینجا «پدر» به‌طور خاص نیست، بلکه به عنوان مصداق بارز گفته شده و قطعاً شامل مادر را و همه کسانی می‌شود که به نوعی وظیفه سرپرستی فرزندانی را بر عهده دارند و نقش پدر یا مادر را برای آنان ایفا می‌کنند؛ همه آنان «والِد»هایی هستند که به دستور خاص پیامبر صلی الله علیه و آله باید پیام غدیر را به «وَلَد»های خود برسانند.


==== نکته سوم: اِلی یَومِ القِیامَة ====
==== نکته سوم: اِلی یَومِ القِیامَة ====
خط ۶۲: خط ۵۸:


=== ج) استفاده از انواع ابزارهای فرهنگ سازی برای غدیر ===
=== ج) استفاده از انواع ابزارهای فرهنگ سازی برای غدیر ===
یکی از پیش‌بینی‌های عجیب برای آینده غدیر، فرهنگ سازی آن با انواع اتمام حجت است بر مخاطبین متفاوتی که برای آن فرض می‌شود، که در این فراز خطابه غدیر آمده است:
یکی از پیش‌بینی‌های عجیب برای آینده غدیر، فرهنگ سازی آن با انواع اتمام حجت است بر مخاطبین متفاوتی که برای آن فرض می‌شود، که در این فراز خطابه غدیر آمده است:<blockquote>{{متن عربی|اعْلَمُوا مَعَاشِرَ النَّاسِ ذَلِكَ وَ افْهَمُوهُ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ قَدْ نَصَبَهُ لَكُمْ وَلِيّاً وَ إِمَاماً فَرَضَ طَاعَتَهُ عَلَى الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ وَ عَلَى التَّابِعِينَ بِإِحْسَانٍ وَ عَلَى الْبَادِي وَ الْحَاضِرِ وَ عَلَى الْعَجَمِيِّ وَ الْعَرَبِيِّ وَ عَلَى الْحُرِّ وَ الْمَمْلُوكِ وَ الصَّغِيرِ وَ الْكَبِيرِ وَ عَلَى الْأَبْيَضِ وَ الْأَسْوَدِ وَ عَلَى كُلِّ مَوْجُودٍ مَاضٍ حُكْمُهُ وَ جَازٍ قَوْلُهُ وَ نَافِذٍ أَمْرُه}}‏ <ref>روضة الواعظين، ج‏۱، ص ۹۳؛ الإحتجاج، ج‏۱، ص ۵۹؛ إقبال الأعمال ، ج‏۱، ص ۴۵۶؛ التحصين، ص ۵۸۱؛ اليقين؛ ص۳۴۹؛ تفسير الصافي، ج‏۲، ص ۵۸؛ إثبات الهداة، ج‏۳، ص ۱۱۹؛ البرهان، ج‏۲، ص ۲۳۱؛ بحار الأنوار، ج‏۳۷، ص ۲۰۷. </ref>


فَاعلَموا مَعاشِرَ النّاسِ ذلِکَ فیهِ وَ افهَموهُ، وَ اعلَموا اَنَّ اللَّهَ قَد نَصَبَهُ لَکُم وَلِیّاً وَ اِماماً فَرَضَ طاعَتَهُ عَلَی المُهاجِرینَ وَ الاَنصارِ وَ عَلَی التّابِعینَ لَهُم بِاِحسانٍ، وَ عَلَی البادی وَ الحاضِرِ، وَ عَلَی العَجَمِیِّ وَ العَرَبِیِّ، وَ الحُرِّ وَ المَملُوکِ وَ الصَّغیرِ وَ الکَبیرِ، وَ عَلَی الاَبیَضِ وَ الاَسوَدِ، وَ عَلی کُلِّ مُوَحِّدٍ ماضٍ حُکمُهُ، جازٍ قَولُهُ، نافِذٌ اَمرُهُ: <ref>روضة الواعظين، ج‏۱، ص ۹۳؛ الإحتجاج، ج‏۱، ص ۵۹؛ إقبال الأعمال ، ج‏۱، ص ۴۵۶؛ التحصين، ص ۵۸۱؛ اليقين؛ ص۳۴۹؛ تفسير الصافي، ج‏۲، ص ۵۸؛ إثبات الهداة، ج‏۳، ص ۱۱۹؛ البرهان، ج‏۲، ص ۲۳۱؛ بحار الأنوار، ج‏۳۷، ص ۲۰۷. </ref>
ای مردم، این مطلب را درباره او بدانید و بفهمید، و بدانید که خداوند او را برای شما صاحب اختیار و امامی قرار داده که اطاعتش را واجب نموده بر مهاجرین و انصار و بر تابعین آنان به نیکی، و بر روستایی و شهری، و بر عجمی و عربی، و بر آزاد و بنده، و بر بزرگ و کوچک، و بر سفید و سیاه. بر هر یکتاپرستی حکم او اجرا شونده و کلام او مورد عمل و امر او نافذ است.</blockquote>در این خطاب در درجه اول بین زن و مرد در پیام غدیر فرقی گذاشته نشده لزوم ابلاغ آن برای همه یکسان است.
 
ای مردم، این مطلب را درباره او بدانید و بفهمید، و بدانید که خداوند او را برای شما صاحب اختیار و امامی قرار داده که اطاعتش را واجب نموده بر مهاجرین و انصار و بر تابعین آنان به نیکی، و بر روستایی و شهری، و بر عجمی و عربی، و بر آزاد و بنده، و بر بزرگ و کوچک، و بر سفید و سیاه. بر هر یکتاپرستی حکم او اجرا شونده و کلام او مورد عمل و امر او نافذ است.
 
در این خطاب در درجه اول بین زن و مرد در پیام غدیر فرقی گذاشته نشده لزوم ابلاغ آن برای همه یکسان است.


در درجه دوم پیامبر مکرم اسلام صلی الله علیه و آله از اولین شنوندگان غدیر که صحابه و تابعین اطراف خودش بودند آغاز کرده و سپس آن را در وسیع‌ترین دایره ممکن گسترش داده است.
در درجه دوم پیامبر مکرم اسلام صلی الله علیه و آله از اولین شنوندگان غدیر که صحابه و تابعین اطراف خودش بودند آغاز کرده و سپس آن را در وسیع‌ترین دایره ممکن گسترش داده است.
خط ۷۸: خط ۷۰:
در نگاه دیگر غلامان و کنیزان با صاحبان آنها هیچ فرقی در پذیرش و ادای وظیفه نسبت به غدیر ندارند.
در نگاه دیگر غلامان و کنیزان با صاحبان آنها هیچ فرقی در پذیرش و ادای وظیفه نسبت به غدیر ندارند.


از جهتی دیگر کودکان و نوجوانان و جوانان و میانسالان و بزرگسالان و پیران در پیشگاه غدیر به تناسب ظرفیت و قدرت و درک خود موظفند. پ
از جهتی دیگر کودکان و نوجوانان و جوانان و میانسالان و بزرگسالان و پیران در پیشگاه غدیر به تناسب ظرفیت و قدرت و درک خود موظفند.


از جنبه ای دیگر سفیدپوست و سیاه‌پوست و سرخ‌پوست و زردپوست همه باید غدیری باشند و از هیچ‌کدام آنان عذری درباره غدیر پذیرفته نیست.
از جنبه ای دیگر سفیدپوست و سیاه‌پوست و سرخ‌پوست و زردپوست همه باید غدیری باشند و از هیچ‌کدام آنان عذری درباره غدیر پذیرفته نیست.


با توجه به این گستردگی مخاطبانِ غدیر که پیامبر صلی الله علیه و آله با تصریح خاص همه آنان را در خطابه خود نام برده، واضح است که برای اهل هر زبانی با ادبیات آنان، و برای سطح فرهنگ‌های متفاوت مردم با لسان خودشان، و برای سنین مختلف عمر انسان‌ها مناسب با درک مقبول آنان، باید برای غدیر فرهنگ سازی کرد و از ابزارهای تبلیغی مناسب هر یک از موقعیت‌ها معقول‌ترین استفاده را برد.
با توجه به این گستردگی مخاطبانِ غدیر که پیامبر صلی الله علیه و آله با تصریح خاص همه آنان را در خطابه خود نام برده، واضح است که برای اهل هر زبانی با ادبیات آنان، و برای سطح فرهنگ‌های متفاوت مردم با لسان خودشان، و برای سنین مختلف عمر انسان‌ها مناسب با درک مقبول آنان، باید برای غدیر فرهنگ سازی کرد و از ابزارهای تبلیغی مناسب هر یک از موقعیت‌ها معقول‌ترین استفاده را برد.
=== د) وظیفه همگانی در تبلیغ پیام غدیر<ref>کتاب سلیم: حدیث ۱۱.</ref> ===
=== د) وظیفه همگانی در تبلیغ پیام غدیر<ref>کتاب سلیم: حدیث ۱۱.</ref> ===
ابلاغ پیام غدیر در واقع رساندن اصل رسالت الهی و تبلیغ امامی است که همه معارف و احکام دین را باید از او گرفت.
ابلاغ پیام غدیر در واقع رساندن اصل رسالت الهی و تبلیغ امامی است که همه معارف و احکام دین را باید از او گرفت.
خط ۲۳۹: خط ۲۳۰:


{{ب|وَ اَوجَبَ لى وِلايَتَهُ عَلَيكُم|
{{ب|وَ اَوجَبَ لى وِلايَتَهُ عَلَيكُم|
رَسولُ ‏اللَّهِ يَومَ غَديرِ خُمٍّ}}
رَسولُ اللَّهِ يَومَ غَديرِ خُمٍّ}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
یعنی: پیامبر صلی الله علیه وآله در روز غدیر ولایت خود بر شما را، برای من نیز واجب کرد.
یعنی: پیامبر صلی الله علیه وآله در روز غدیر ولایت خود بر شما را، برای من نیز واجب کرد.
خط ۴۰۴: خط ۳۹۵:
آنچه امروز از حدیث و تاریخ غدیر به دست ما رسیده ثمره همان نوشته‌ها و مجموعه‌های تدوین شده در خفا از چشم سقیفه است، که میراث مکتوب غدیر را به دست ما رسانده است:
آنچه امروز از حدیث و تاریخ غدیر به دست ما رسیده ثمره همان نوشته‌ها و مجموعه‌های تدوین شده در خفا از چشم سقیفه است، که میراث مکتوب غدیر را به دست ما رسانده است:


در بين آثار نوشتارى بر جاى مانده از دوران معصومين‏ عليهم السلام، اولين اثركتاب على علیه السلام» است؛ این کتاب به املای پیامبر اکرم و توسط امیرالمؤمنین نوشته شده است. این کتاب فقط در اختیار معصومین بوده است و در دسترس همگان نبوده است. در بعضی از روایات به این واقعیت اشاره شده است. به عنوان مثال وقتی شخصی بنام «معروف» جریان واقعه غدیر را از زبان شخصی بنام «ابی­ الطفیل» نقل کرد، حضرت امام محمد باقر سخنان او را تأیید کرده و فرمود: این مطلب در کتاب علی آمده است. <ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۲۱.</ref>
در بين آثار نوشتارى بر جاى مانده از دوران معصومين عليهم السلام، اولين اثركتاب على علیه السلام» است؛ این کتاب به املای پیامبر اکرم و توسط امیرالمؤمنین نوشته شده است. این کتاب فقط در اختیار معصومین بوده است و در دسترس همگان نبوده است. در بعضی از روایات به این واقعیت اشاره شده است. به عنوان مثال وقتی شخصی بنام «معروف» جریان واقعه غدیر را از زبان شخصی بنام «ابی­ الطفیل» نقل کرد، حضرت امام محمد باقر سخنان او را تأیید کرده و فرمود: این مطلب در کتاب علی آمده است. <ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۲۱.</ref>


دومین اثر «کتاب سلیم بن قیس الهلالی» است که در حضور چهار امام تألیف شده و به تأیید سه امام رسیده و اصحاب ائمه علیهم السلام آن را می‌شناخته‌اند و احادیث آن رانقل کرده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۶۶.</ref>
دومین اثر «کتاب سلیم بن قیس الهلالی» است که در حضور چهار امام تألیف شده و به تأیید سه امام رسیده و اصحاب ائمه علیهم السلام آن را می‌شناخته‌اند و احادیث آن رانقل کرده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۶۶.</ref>