۲۵۱
ویرایش
غدیر از زبان حضرت زهرا سلام الله علیها (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۹ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۸
، ۹ آوریل ۲۰۲۴بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
لازم است ذکر شود که شیعیان اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام نیز در طول تاریخ بیش‌ترین تلاش را برای حفظ و صیانت از حدیث غدیر به عمل آورده‌اند و در مباحثات علمی خود، پیوسته به آن احتجاج نموده‌اند. خداوند را سپاسگزاریم که بر اثر تلاش عالمان بزرگ اسلامی، امروز نیز حدیث غدیر بر تارک احادیث به یادگار مانده از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌درخشد و جایگاه ویژه خود را حفظ نموده است و حقیقتاً می‌تواند مهم‌ترین عامل «وحدت» بین تمام گروه‌های مسلمان باشد. امید است کلماتی که از حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام پیرامون غدیر تقدیم می‌گردد، در روشن‌تر شدن راه حقیقت جویان، مفید و کارگشا باشد. ان‌شاءاللّه! | لازم است ذکر شود که شیعیان اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام نیز در طول تاریخ بیش‌ترین تلاش را برای حفظ و صیانت از حدیث غدیر به عمل آورده‌اند و در مباحثات علمی خود، پیوسته به آن احتجاج نموده‌اند. خداوند را سپاسگزاریم که بر اثر تلاش عالمان بزرگ اسلامی، امروز نیز حدیث غدیر بر تارک احادیث به یادگار مانده از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌درخشد و جایگاه ویژه خود را حفظ نموده است و حقیقتاً می‌تواند مهم‌ترین عامل «وحدت» بین تمام گروه‌های مسلمان باشد. امید است کلماتی که از حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام پیرامون غدیر تقدیم می‌گردد، در روشن‌تر شدن راه حقیقت جویان، مفید و کارگشا باشد. ان‌شاءاللّه! | ||
۱. هرکس را که من مولای اوباشم، علی نیز مولای اوست. | == '''۱. هرکس را که من مولای اوباشم، علی نیز مولای اوست.''' == | ||
ابوالخیر محمد جزری شافعی (متوفّای ۸۳۳ ق) در کتاب أسنی المطالب فی مناقب سیّدنا علیّ بن ابی‌طالب با سند بسیار زیبایی، حدیث غدیر را از حضرت فاطمه علیهاالسلام چنین نقل می‌کند: فاطمه، دختر امام علیّ بن موسی الرّضا علیه‌السلام از عمّه‌هایش فاطمه، زینب و امّ‌کلثوم، دختران امام موسی بن جعفر علیه‌السلام نقل می‌کند که آنان فرمودند: فاطمه دختر امام صادق علیه‌السلام از عمّه‌اش فاطمه، دختر امام محمدباقر علیه‌السلام و او از عمّه‌اش فاطمه دختر امام زین العابدین علیه‌السلام نقل می‌کند که فاطمه و سکینه دختران امام حسین علیه‌السلام از عمّه‌شان امّ‌کلثوم دختر امیرمؤمنان علیه‌السلام نقل می‌کند که مادرش فاطمه زهرا علیهاالسلام دختر مکرّم رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم خطاب به مردم فرمود: {{متن عربی|أنسيتم قول رسول اللّه صلي الله‌عليه‌وآله‌وسلم يوم غديرخم: من كنت مولاه فعليّ مولاه و قوله صلي الله‌عليه‌وآله‌وسلم : أنت منيّ بمنزلة هارون من موسي}}؛<ref>اسنی المطالب، ص۵۰؛ الغدیر، ج ۱، ص۹۷.</ref> آیا کلام رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را فراموش کردید که در روز غدیر خم فرمود: «هرکس را که من مولای او باشم، پس علی نیز مولای اوست.»؟ و کلام دیگر رسول رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم که فرمود: «یا علی! جایگاه تو نسبت به من همانند موقعیت هارون نسبت به موسی علیه‌السلام می‌باشد.» ؟! | ابوالخیر محمد جزری شافعی (متوفّای ۸۳۳ ق) در کتاب أسنی المطالب فی مناقب سیّدنا علیّ بن ابی‌طالب با سند بسیار زیبایی، حدیث غدیر را از حضرت فاطمه علیهاالسلام چنین نقل می‌کند: فاطمه، دختر امام علیّ بن موسی الرّضا علیه‌السلام از عمّه‌هایش فاطمه، زینب و امّ‌کلثوم، دختران امام موسی بن جعفر علیه‌السلام نقل می‌کند که آنان فرمودند: فاطمه دختر امام صادق علیه‌السلام از عمّه‌اش فاطمه، دختر امام محمدباقر علیه‌السلام و او از عمّه‌اش فاطمه دختر امام زین العابدین علیه‌السلام نقل می‌کند که فاطمه و سکینه دختران امام حسین علیه‌السلام از عمّه‌شان امّ‌کلثوم دختر امیرمؤمنان علیه‌السلام نقل می‌کند که مادرش فاطمه زهرا علیهاالسلام دختر مکرّم رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم خطاب به مردم فرمود: {{متن عربی|أنسيتم قول رسول اللّه صلي الله‌عليه‌وآله‌وسلم يوم غديرخم: من كنت مولاه فعليّ مولاه و قوله صلي الله‌عليه‌وآله‌وسلم : أنت منيّ بمنزلة هارون من موسي}}؛<ref>اسنی المطالب، ص۵۰؛ الغدیر، ج ۱، ص۹۷.</ref> آیا کلام رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را فراموش کردید که در روز غدیر خم فرمود: «هرکس را که من مولای او باشم، پس علی نیز مولای اوست.»؟ و کلام دیگر رسول رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم که فرمود: «یا علی! جایگاه تو نسبت به من همانند موقعیت هارون نسبت به موسی علیه‌السلام می‌باشد.» ؟! | ||
=== '''اهتمام اهل بیت علیهم السلام حفظ و نقل حدیث غدیر''' === | |||
نکته قابل توجه در این حدیث، اهتمام خاندان اهل بیت علیهم‌السلام به حدیث غدیر و حفظ آن است، به گونه‌ای که پاسداری از حریم ولایت با نقل مستمرّ حدیث غدیر در میان آنان و فرزندانشان، یک سیره دائمی شده بود و سعی و کوشش آن بزرگواران برای روشن ماندن چراغی که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در غدیرخم مشتعلش ساخته بود، بسیار جدّی و قابل تأمّل است. | نکته قابل توجه در این حدیث، اهتمام خاندان اهل بیت علیهم‌السلام به حدیث غدیر و حفظ آن است، به گونه‌ای که پاسداری از حریم ولایت با نقل مستمرّ حدیث غدیر در میان آنان و فرزندانشان، یک سیره دائمی شده بود و سعی و کوشش آن بزرگواران برای روشن ماندن چراغی که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در غدیرخم مشتعلش ساخته بود، بسیار جدّی و قابل تأمّل است. | ||
در حقیقت، این اهتمام و جدّیت، میراثی بود که از حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام به آنان رسیده بود. و درسی بود که از مکتب آن بزرگوار تعلیم دیده بودند؛ زیرا ایشان یگانه مربّی دفاع از ولایت بود که با منطق بسیار مستحکم خود و با صلابت و استواری غیرقابل وصف خود، راه پر افتخار حمایت از ولایت را گشود، و اهل‌بیت علیهم‌السلام و خاندان پربرکتشان نیز بهترین رهروان این راه شدند و با مجاهدت‌های طاقت فرسای خود این امانت را به نسل‌های بعد و در نهایت به ما و آیندگان سپردند. | در حقیقت، این اهتمام و جدّیت، میراثی بود که از حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام به آنان رسیده بود. و درسی بود که از مکتب آن بزرگوار تعلیم دیده بودند؛ زیرا ایشان یگانه مربّی دفاع از ولایت بود که با منطق بسیار مستحکم خود و با صلابت و استواری غیرقابل وصف خود، راه پر افتخار حمایت از ولایت را گشود، و اهل‌بیت علیهم‌السلام و خاندان پربرکتشان نیز بهترین رهروان این راه شدند و با مجاهدت‌های طاقت فرسای خود این امانت را به نسل‌های بعد و در نهایت به ما و آیندگان سپردند. | ||
نکته مهمّ دیگر حدیث، این است که امامان معصوم علیهم‌السلام در تعلیم و تربیت فرزندان خود، فرقی بین دختران و پسران نمی‌گذاشتند و همه آنان را از سرچشمه معارف ناب اسلامی سیراب می‌ساختند و بار مسؤولیت حفظ امانت‌های الهی و یادگارهای رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و فاطمه زهرا علیهاالسلام را بر عهده آنان می‌گذاشتند و آنان نیز با شایستگی، این امانت‌ها را به نسل‌های بعدی انتقال می‌دادند. این حدیث، نمونه‌ای از احادیث «فاطمیّات» است و نمونه‌های فراوان دیگری نیز در ابواب مختلف وجود دارد. | |||
به راستی خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام خاندان علم و دانش و حکمت بودند و زن و مردشان ستارگان درخشان آسمان علم و عمل هستند. | نکته مهمّ دیگر حدیث، این است که امامان معصوم علیهم‌السلام در تعلیم و تربیت فرزندان خود، فرقی بین دختران و پسران نمی‌گذاشتند و همه آنان را از سرچشمه معارف ناب اسلامی سیراب می‌ساختند و بار مسؤولیت حفظ امانت‌های الهی و یادگارهای رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و فاطمه زهرا علیهاالسلام را بر عهده آنان می‌گذاشتند و آنان نیز با شایستگی، این امانت‌ها را به نسل‌های بعدی انتقال می‌دادند. | ||
۲. به خدا سوگند! ولایت و رهبری برای علی علیه‌السلام است. | |||
پس از رحلت رسول مکرّم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم جمعی از مهاجران و انصار در سقیفه بنی‌ساعده، گردهم آمدند تا فردی را از میان خود به زمامداری مسلمانان انتخاب نمایند. مذاکرات و مشاجرات طولانی که بین آنان به وقوع پیوست، در کتاب‌های تاریخی به‌طور مبسوط نقل شده است. آنان در نهایت با ابوبکر بیعت کردند و سپس او را به مسجدالنّبی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم آورده و از عموم مردم درخواست بیعت نمودند. | این حدیث، نمونه‌ای از احادیث «فاطمیّات» است و نمونه‌های فراوان دیگری نیز در ابواب مختلف وجود دارد. به راستی خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام خاندان علم و دانش و حکمت بودند و زن و مردشان ستارگان درخشان آسمان علم و عمل هستند. | ||
== '''۲. به خدا سوگند! ولایت و رهبری برای علی علیه‌السلام است.''' == | |||
پس از رحلت رسول مکرّم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم جمعی از مهاجران و انصار در سقیفه بنی‌ساعده، گردهم آمدند تا فردی را از میان خود به زمامداری مسلمانان انتخاب نمایند. مذاکرات و مشاجرات طولانی که بین آنان به وقوع پیوست، در کتاب‌های تاریخی به‌طور مبسوط نقل شده است. | |||
آنان در نهایت با ابوبکر بیعت کردند و سپس او را به مسجدالنّبی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم آورده و از عموم مردم درخواست بیعت نمودند. | |||
جمعی از اصحاب رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم از بیعت با ابوبکر امتناع ورزیدند و در عهدی که با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در روز «غدیرخم» بسته بودند، پایدار ماندند، اما نگرانی عمده اصحاب سقیفه از شخص امیرمؤمنان علیه‌السلام بود و یقین داشتند با گرفتن بیعت از او، بقیه معترضان تسلیم خواهند شد. | جمعی از اصحاب رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم از بیعت با ابوبکر امتناع ورزیدند و در عهدی که با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در روز «غدیرخم» بسته بودند، پایدار ماندند، اما نگرانی عمده اصحاب سقیفه از شخص امیرمؤمنان علیه‌السلام بود و یقین داشتند با گرفتن بیعت از او، بقیه معترضان تسلیم خواهند شد. | ||
علی علیه‌السلام پس از دریافت اخبار سقیفه و اطلاع از بیعت مردم با ابوبکر، در پی وصیت دیگر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، با شتاب فراوان به جمع‌آوری قرآن پرداخت، و در جواب فرستادگانی که او را به مسجد و بیعت با ابوبکر فرا می‌خواندند، می‌فرمود: «مشغول اجرای فرمان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و جمع‌آوری قرآن هستم.» اما نگرانی‌های هیئت حاکمه جدید، مانع از صبر و تحمّل آنان شد و جمعی مأموریت یافتند به هر قیمتی شده که علی علیه‌السلام را از منزل خارج و برای گرفتن بیعت به مسجد آورند. آنان در مقابل منزل حضرت گردهم آمده و از ایشان خواستند به همراه آنان به مسجد برود؛ اما علی علیه‌السلام امتناع ورزید. | |||
بنابر تصریح ابن قتیبه در کتاب الامامة و السّیاسة و دیگر مورّخان، عمر دستور داد هیزم و آتشی فراهم کنند و قسم یاد کرد که اگر علی علیه‌السلام از منزل خارج نشود، خانه را به آتش خواهد کشید. عده‌ای به او اعتراض کردند که در این خانه، فاطمه دختر رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، حسن و حسین، فرزندان رسول پیامبرخدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و یادگارهای ایشان وجود دارند، چگونه این خانه را به آتش می‌کشی؟ عمر که اعتراض عمومی را مشاهده کرد، گفت: به راستی گمان کردید که من چنین کاری را انجام می‌دهم؟ مقصود من تهدید بود. در این هنگام حضرت فاطمه علیهاالسلام به پشت درب منزل آمد و خطاب به آن جماعت که در بیرون منزل اجتماع کرده بودند، فرمود: | علی علیه‌السلام پس از دریافت اخبار سقیفه و اطلاع از بیعت مردم با ابوبکر، در پی وصیت دیگر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، با شتاب فراوان به جمع‌آوری قرآن پرداخت، و در جواب فرستادگانی که او را به مسجد و بیعت با ابوبکر فرا می‌خواندند، می‌فرمود: «مشغول اجرای فرمان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و جمع‌آوری قرآن هستم.» | ||
اما نگرانی‌های هیئت حاکمه جدید، مانع از صبر و تحمّل آنان شد و جمعی مأموریت یافتند به هر قیمتی شده که علی علیه‌السلام را از منزل خارج و برای گرفتن بیعت به مسجد آورند. آنان در مقابل منزل حضرت گردهم آمده و از ایشان خواستند به همراه آنان به مسجد برود؛ اما علی علیه‌السلام امتناع ورزید. | |||
بنابر تصریح ابن قتیبه در کتاب الامامة و السّیاسة و دیگر مورّخان، عمر دستور داد هیزم و آتشی فراهم کنند و قسم یاد کرد که اگر علی علیه‌السلام از منزل خارج نشود، خانه را به آتش خواهد کشید. | |||
عده‌ای به او اعتراض کردند که در این خانه، فاطمه دختر رسول اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، حسن و حسین، فرزندان رسول پیامبرخدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و یادگارهای ایشان وجود دارند، چگونه این خانه را به آتش می‌کشی؟ عمر که اعتراض عمومی را مشاهده کرد، گفت: به راستی گمان کردید که من چنین کاری را انجام می‌دهم؟ مقصود من تهدید بود. در این هنگام حضرت فاطمه علیهاالسلام به پشت درب منزل آمد و خطاب به آن جماعت که در بیرون منزل اجتماع کرده بودند، فرمود: {{متن عربی|لا عَهدَ لي بِقَومٍ أسوَأَ مَحضَراً مِنكم! تَرَكتُم رَسولَ اللّهِ(ص) جَنازَةً بَينَ أيدينا وقَطَعتُم أمرَكم فيما بَينَكم ولَم تُؤمِّرونا ولَم تَرَوا لَنا حَقّاً! كأَنَّكم لَم تَعلَموا ما قالَ يومَ غَديرِ خُمٍّ! وَاللّهِ لَقَد عَقَدَ لَهُ يومَئِذٍ الوَلاءَ لِيقطَعَ مِنكم بِذلِك مِنهَا الرَّجاءَ، ولكنَّكم قَطَعتُمُ الأَسبابَ بَينَكم وبَينَ نَبِيكم، وَاللّهُ حَسيبٌ بَينَنا وبَينَكم فِی الدُّنيا وَالآخِرَةِ .}}۴؛ من قومی همانند شما سراغ ندارم که این چنین عهد شکن و بدبرخورد باشند! پیکر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را بر روی دستان ما گذاشته و رها کردید و عهد و پیمانی که در میان خود داشتید، قطع کردید و برخلاف عمل نمودید، ولایت و رهبری ما اهل‌بیت را انکار کردید، و زمام امر را از دست ما خارج ساختید، و هیچ حقّی برای ما قائل نشدید؛ گویا از سخنان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در روز غدیرخم آگاهی نداشتید! به خدا سوگند! رسول خدا در آن روز (غدیرخم) ولایت و رهبری را برای علی علیه‌السلام تعیین کرد، تا امید و طمع شما را از خلافت قطع نماید؛ ولی شما رشته‌های پیوند میان خود و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را پاره کردید. بدانید که خداوند در دنیا و آخرت بین ما و شما داوری خواهد کرد.» | |||
۳. غدیرخم را فراموش کرده‌اید!؟ | ۳. غدیرخم را فراموش کرده‌اید!؟ | ||
در دوران غربت بعد از پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، که توأم با اختناق نیز بود، از جمله جاهایی که مردم می‌توانستند با حضرت زهرا علیهاالسلام دیداری داشته باشند و سؤالاتشان را مطرح نمایند، در خارج از شهر مدینه، بر سر مزار شهدای احد و حمزه سیّدالشّهدا بود. از جمله کسانی که در کنار مزار شهدا با حضرت زهرا علیهاالسلام ملاقات کرده، محمود بن لبید (و یا اسید) است. او می‌گوید: | در دوران غربت بعد از پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، که توأم با اختناق نیز بود، از جمله جاهایی که مردم می‌توانستند با حضرت زهرا علیهاالسلام دیداری داشته باشند و سؤالاتشان را مطرح نمایند، در خارج از شهر مدینه، بر سر مزار شهدای احد و حمزه سیّدالشّهدا بود. از جمله کسانی که در کنار مزار شهدا با حضرت زهرا علیهاالسلام ملاقات کرده، محمود بن لبید (و یا اسید) است. او می‌گوید: | ||