۴٬۰۶۴
ویرایش
(←پانویس) |
|||
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
== اعلان عمومی == | == '''اعلان عمومی''' == | ||
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بعد از هجرت به مدینه منوره، سه بار به مکه مشرّف شدهاند: بار اوّل در سال هشتم، پس از صلح حدیبیّه به عنوان انجام | پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بعد از هجرت به مدینه منوره، سه بار به مکه مشرّف شدهاند: بار اوّل در سال هشتم، پس از صلح حدیبیّه به عنوان انجام {{متن عربی|عمرة القضا}} وارد مکّه شدند؛ ولی هرگز برای حضور در این عمره اعلان عام نداد و جمعیت زیادی هم شرکت نکرد؛ بار دوم در سال نهم هجری به عنوان «فتح مکّه» وارد این شهر شد که مجموع جمعیّت را حدود ۱۰ هزار نفر تشکیل میداد. | ||
و سومین و آخرین بار در سال دهم هجری بود که روز شنبه، پنج یا ششم ذی قعده به عنوان «حجّه الوداع» به طور رسمی اعلان حج عمومی دادند. | و سومین و آخرین بار در سال دهم هجری بود که روز شنبه، پنج یا ششم ذی قعده به عنوان «حجّه الوداع» به طور رسمی اعلان حج عمومی دادند. | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
== کیفیت خروج و همراه بردن خانواده == | == کیفیت خروج و همراه بردن خانواده == | ||
کیفیّت خروج حضرت از مدینه، موجآفرین بود، گفتار علاّمه امینی در اینباره به این صورت است: {{متن عربی|فَخَرَجَ صلّي الله عليه وآله مِنَ المَدِينَهِ مُغْتَسِلاً مُتدهِّناً مُتَرَجِّلاً مُتجَرِّداً فِي ثَوبين صحاريين اِزارٍ و رداءٍ}}؛<ref>همان، | کیفیّت خروج حضرت از مدینه، موجآفرین بود، گفتار علاّمه امینی در اینباره به این صورت است: {{متن عربی|فَخَرَجَ صلّي الله عليه وآله مِنَ المَدِينَهِ مُغْتَسِلاً مُتدهِّناً مُتَرَجِّلاً مُتجَرِّداً فِي ثَوبين صحاريين اِزارٍ و رداءٍ}}؛<ref>همان، ص۹.</ref> «پیامبر صلی الله علیه و آله از مدینه خارج شد در حالی که غسل کرده بود و روغن زده بود، با پای پیاده و بدون لباس، بلکه فقط دو جامهای که نماد سفیدی داشته به عنوان ازار و رداء (یعنی همان لباس احرامی) بر تن کرده بود». | ||
این نشان میدهد که حضرت یا از خود مدینه محرم شده است و یا اگر هم محرم نشده، لباس احرامی را پوشیده و در مسجد شجره نیت احرام کرده است. این حالت در مدینه توجه برانگیز و حرکت آفرین بود؛ از اینرو جمعیّت زیادی همراه شدند. | این نشان میدهد که حضرت یا از خود مدینه محرم شده است و یا اگر هم محرم نشده، لباس احرامی را پوشیده و در مسجد شجره نیت احرام کرده است. این حالت در مدینه توجه برانگیز و حرکت آفرین بود؛ از اینرو جمعیّت زیادی همراه شدند. | ||
در کنار این حالت رسول خدا صلی الله علیه و آله مسئله دیگری که قابل توجه بود، حضور تمام بانوان آن حضرت در این سفر بود {{متن عربی|...وَأَخْرَجَ مَعَهُ نِسَاءَ كُلِّهِنَّ فِي الْهَوْدَاج}}؛<ref> | در کنار این حالت رسول خدا صلی الله علیه و آله مسئله دیگری که قابل توجه بود، حضور تمام بانوان آن حضرت در این سفر بود {{متن عربی|...وَأَخْرَجَ مَعَهُ نِسَاءَ كُلِّهِنَّ فِي الْهَوْدَاج}}؛<ref>همان.</ref> «...و با رسول خدا صلی الله علیه و آله همه زنانش در هوداج خارج شدند.» و همینطور فرزندان آن حضرت از جمله حضور شخص فاطمه زهرا علیها السلام در این حج و در جریان غدیر.<ref>در ذیل داستان حارث فهری، به حضور فعّال فاطمه زهراعلیها السلام در حادثه غدیر اشاره میشود.</ref> | ||
== هجوم مردم به سوی اسلام == | == هجوم مردم به سوی اسلام == | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
=== دو: خبر از ارتداد برخی افراد === | === دو: خبر از ارتداد برخی افراد === | ||
{{متن عربی|أَلَا وَ إِنَّهُ سَيَرِدُ عَلَيّ الْحَوْضَ مِنْكُمْ رِجَالٌ فَيُدْفَعُونَ عَنِّي فَأَقُولُ رَبِّ أَصْحَابِي فَيُقَالُ يا مُحَمَّدُ إِنَّهُمْ أَحْدَثُوا بَعْدَك وَ غَيَّرُوا سُنَّتَك فَأَقُولُ سُحْقاً سُحْقاً}}؛<ref>همان، ص۱۱۴، ادامه حدیث ۶ و ر. ک: منابع روایی و تاریخی اهل سنّت.</ref> «هشیار باشید! به زودی گروهی از مردان شما بر من کنار حوض (کوثر) وارد میشوند، پس از من دور میشوند، لذا میگویم: پروردگارا [اینها] اصحاب من هستند. پس گفته میشود: ای محمد! آنها بعد از [رحلت] تو، بدعتگذاری کردند و سنّتت را تغییر دادند. پس میگویم: دور باد از رحمت خدا، دور باد.» | <blockquote>{{متن عربی|أَلَا وَ إِنَّهُ سَيَرِدُ عَلَيّ الْحَوْضَ مِنْكُمْ رِجَالٌ فَيُدْفَعُونَ عَنِّي فَأَقُولُ رَبِّ أَصْحَابِي فَيُقَالُ يا مُحَمَّدُ إِنَّهُمْ أَحْدَثُوا بَعْدَك وَ غَيَّرُوا سُنَّتَك فَأَقُولُ سُحْقاً سُحْقاً}}؛<ref>همان، ص۱۱۴، ادامه حدیث ۶ و ر. ک: منابع روایی و تاریخی اهل سنّت.</ref> «هشیار باشید! به زودی گروهی از مردان شما بر من کنار حوض (کوثر) وارد میشوند، پس از من دور میشوند، لذا میگویم: پروردگارا [اینها] اصحاب من هستند. پس گفته میشود: ای محمد! آنها بعد از [رحلت] تو، بدعتگذاری کردند و سنّتت را تغییر دادند. پس میگویم: دور باد از رحمت خدا، دور باد.»</blockquote> | ||
=== سه: تذکر مکرر حدیث ثقلین === | === سه: تذکر مکرر حدیث ثقلین === | ||
حضرت بارها حدیث ثقلین را یادآوری کرد، در بخشی از خطبه منا فرمود: {{متن عربی|أَلَا وَ إِنِّي قَدْ تَرَكتُ فِيكُمْ أَمْرَينِ إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيتِي فَإِنَّهُ قَدْ نَبَّأَنِيَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ أَنَّهُمَا لَنْ يفْتَرِقَا حَتَّى يرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ أَلَا فَمَنْ اعْتَصَمَ بِهِمَا فَقَدْ نَجَا وَ مَنْ خَالَفَهُمَا فَقَدْ هَلَكَ أَلَا هَلْ بَلَّغْتُ}}؛<ref>بحار الانوار، | حضرت بارها حدیث ثقلین را یادآوری کرد، در بخشی از خطبه منا فرمود: {{متن عربی|أَلَا وَ إِنِّي قَدْ تَرَكتُ فِيكُمْ أَمْرَينِ إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيتِي فَإِنَّهُ قَدْ نَبَّأَنِيَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ أَنَّهُمَا لَنْ يفْتَرِقَا حَتَّى يرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ أَلَا فَمَنْ اعْتَصَمَ بِهِمَا فَقَدْ نَجَا وَ مَنْ خَالَفَهُمَا فَقَدْ هَلَكَ أَلَا هَلْ بَلَّغْتُ}}؛<ref>بحار الانوار، ج۳۷، ص۱۱۴.</ref> | ||
«توجه کنید دو امر در بین شما باقی میگذارم، اگر به آن دو تمسک کنید هرگز گمراه نمیشوید، کتاب خدا و عترت و اهل بیتم. به راستی خدای ریزبین و آگاه به من خبر داد که آن دو هرگز از هم جدا نمیشوند تا در حوض (کوثر) بر من وارد شوند. بیدار باشید! هر کس به آن دو چنگ زند، نجات یافته و هر کس مخالفت کند، هلاک شده است. آیا من [پیام خداوند را] رساندم؟» همه گفتند: بلی. | «توجه کنید دو امر در بین شما باقی میگذارم، اگر به آن دو تمسک کنید هرگز گمراه نمیشوید، کتاب خدا و عترت و اهل بیتم. به راستی خدای ریزبین و آگاه به من خبر داد که آن دو هرگز از هم جدا نمیشوند تا در حوض (کوثر) بر من وارد شوند. بیدار باشید! هر کس به آن دو چنگ زند، نجات یافته و هر کس مخالفت کند، هلاک شده است. آیا من [پیام خداوند را] رساندم؟» همه گفتند: بلی. | ||
خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
تکرار حدیث ثقلین واقعاً مؤثر بود؛ شاهدش این است که عدهای به خوبی مقصود پیامبر صلی الله علیه و آله را از این اقدامات متوجه شدند؛ از اینرو دست به توطئه زدند. | تکرار حدیث ثقلین واقعاً مؤثر بود؛ شاهدش این است که عدهای به خوبی مقصود پیامبر صلی الله علیه و آله را از این اقدامات متوجه شدند؛ از اینرو دست به توطئه زدند. | ||
در این زمینه میخوانیم:{{متن عربی|فَاجْتَمَعَ قَوْمٌ مِنْ أَصْحَابِهِ وَ قَالُوا: يرِيدُ مُحَمَّدٌ صلي الله عليه و آله أَنْ يجْعَلَ الْإِمَامَة فِي أَهْلِ بَيتِهِ فَخَرَجَ مِنْهُمْ أَرْبَعَة نَفَرٍ إِلَي مَكهَ وَ دَخَلُوا الْكعْبَة وَ تَعَاهَدُوا وَ تَعَاقَدُوا وَ كتَبُوا فِيمَا بَينَهُمْ كتَاباً إِنْ أَمَاتَ اللَّهُ مُحَمَّداً أَوْ قَتَلَهُ أَنْ لَا يرُدُّوا هَذَا الْأَمْرَ فِي أَهْلِ بَيتِهِ أَبَداً فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَي عَلَي نَبِيهِ فِي ذَلِك}} {{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْرًا فَإِنَّا مُبْرِمُونَ أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ ۚ بَلَىٰ وَرُسُلُنَا لَدَيْهِمْ يَكْتُبُونَ}}؛<ref> | در این زمینه میخوانیم:{{متن عربی|فَاجْتَمَعَ قَوْمٌ مِنْ أَصْحَابِهِ وَ قَالُوا: يرِيدُ مُحَمَّدٌ صلي الله عليه و آله أَنْ يجْعَلَ الْإِمَامَة فِي أَهْلِ بَيتِهِ فَخَرَجَ مِنْهُمْ أَرْبَعَة نَفَرٍ إِلَي مَكهَ وَ دَخَلُوا الْكعْبَة وَ تَعَاهَدُوا وَ تَعَاقَدُوا وَ كتَبُوا فِيمَا بَينَهُمْ كتَاباً إِنْ أَمَاتَ اللَّهُ مُحَمَّداً أَوْ قَتَلَهُ أَنْ لَا يرُدُّوا هَذَا الْأَمْرَ فِي أَهْلِ بَيتِهِ أَبَداً فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَي عَلَي نَبِيهِ فِي ذَلِك}}<ref>بحارالأنوار، ج ۳۷، ص۱۱۳، باب۵۲.</ref> {{متن قرآن|أَمْ أَبْرَمُوا أَمْرًا فَإِنَّا مُبْرِمُونَ أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ ۚ بَلَىٰ وَرُسُلُنَا لَدَيْهِمْ يَكْتُبُونَ}}؛<ref>زخرف/۷۹ - ۸۰.</ref> | ||
گروهی از صحابه اجتماع کردند و گفتند: محمد اراده کرده که امامت را در اهل بیت خود قرار دهد. پس چهار نفر از آنها به سمت مکّه رفتند و داخل کعبه رفته و عهد و پیمان بستند و پیماننامهای نوشتند که اگر خدا، پیامبر را از دنیا برد و یا کشته شد، نگذارند به هیچ وجه خلافت به اهل بیت او برگردد. پس خداوند بلندمرتبه در این رابطه این آیه را بر پیامبرش نازل فرمود: «بلکه آنها تصمیم محکم بر توطئه گرفتند ما نیز اراده محکمی [درباره آنها] داریم. آیا آنان میپندارند که ما اسرار نهانی و سخنان درگوشی آنان را نمیشنویم؟ آری، رسولان (و فرشتگان) ما نزد آنها هستند و مینویسند.» | گروهی از صحابه اجتماع کردند و گفتند: محمد اراده کرده که امامت را در اهل بیت خود قرار دهد. پس چهار نفر از آنها به سمت مکّه رفتند و داخل کعبه رفته و عهد و پیمان بستند و پیماننامهای نوشتند که اگر خدا، پیامبر را از دنیا برد و یا کشته شد، نگذارند به هیچ وجه خلافت به اهل بیت او برگردد. پس خداوند بلندمرتبه در این رابطه این آیه را بر پیامبرش نازل فرمود: «بلکه آنها تصمیم محکم بر توطئه گرفتند ما نیز اراده محکمی [درباره آنها] داریم. آیا آنان میپندارند که ما اسرار نهانی و سخنان درگوشی آنان را نمیشنویم؟ آری، رسولان (و فرشتگان) ما نزد آنها هستند و مینویسند.» | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
=== ۳. تذکر مجدد حدیث ثقلین === | === ۳. تذکر مجدد حدیث ثقلین === | ||
«{{متن عربی|أيهَا الناس قد خَلَّفْتُ | «{{متن عربی|أيهَا الناس قد خَلَّفْتُ فِيكمْ مَا اِنْ تَمَسَّكتُم بِهِ لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي: كتَابَ الله وَاَهل بيتي، ألاَ وَ اِنَّ اللَّطِيفَ الْخَبِيرَ أخْبَرَنِي: أنَّهُمَا لَمْ يفْتَرِقَا حَتَّي يرِدَا عَلَيّ الْحَوْض … اِنَّ اللهَ مسائلكم كيفَ فِي كتَابِهِ وَأهْلَ بَيتي}}؛<ref>همان، به نقل از الریاض النضرة، ج۲، ص ۱۶۹، تلخیص ذهبی، ج ۳، ص۵۳۳؛ میزان الاعتدال، ج۳، ص ۲۲۴ و …</ref> | ||
«ای مردم! بیدار باشید. در بین شما چیزی را جا گذاشتم که اگر به آن تمسک جویید، بعد از من گمراه نمیشوید: کتاب خدا و اهل بیتم. آگاه باشید (خدای) ریزبین و خیلی آگاه به من خبر داده که آن دو از هم جدا نمیشوند تا بر من کنار حوض (کوثر) وارد شوند. به راستی خداوند از شما خواهد پرسید که بعد از من با کتابش و اهل بیتم چگونه رفتار کردید». | |||
جالب اینکه در این نقل به جای «ثقلین» «ما» آمده. در واقع قرآن و اهل بیت یک چیز شمرده شدهاند! | جالب اینکه در این نقل به جای «ثقلین» «ما» آمده. در واقع قرآن و اهل بیت یک چیز شمرده شدهاند! | ||
خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|مرتضی را دان ولیّ اهل ایمان تا ابد|چون ز دیوان ابد دارد مثال «انّما»}} | {{ب|مرتضی را دان ولیّ اهل ایمان تا ابد|چون ز دیوان ابد دارد مثال «انّما»}} | ||
{{شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
=== آیه کلمه باقیه: === | === آیه کلمه باقیه: === | ||
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: ای مردم! قرآن بیان میکند که امامان بعد از او (علی علیه السلام) فرزندان او هستند و من نیز به شما اعلام کردم که آنان از [نسل] من و او هستند. آنجا که خداوند عزیز و جلیل میفرماید: | رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: ای مردم! قرآن بیان میکند که امامان بعد از او (علی علیه السلام) فرزندان او هستند و من نیز به شما اعلام کردم که آنان از [نسل] من و او هستند. آنجا که خداوند عزیز و جلیل میفرماید: {{متن قرآن|وَجَعَلَهَا كَلِمَةً بَاقِيَةً فِي عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ}})؛<ref>زخرف/ ۲۸. | ||
</ref> یعنی: «کلمه پاینده در نسل او»<ref>بحارالانوار، ج ۳۷، ص ۲۱۵.</ref> | |||
=== آیه بیعت: === | === آیه بیعت: === | ||
{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ ۚ فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّمَا يَنْكُثُ عَلَىٰ نَفْسِهِ ۖ وَمَنْ أَوْفَىٰ بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا}}؛<ref>فتح/ ۱۰؛ بحار الانوار، ج ۳۷، ص ۱۲۶ و ص۱۶۶؛ الغدیر، همان، ج ۱، ص ۵۸. | |||
</ref> «کسانی که با تو بیعت میکنند [در حقیقت] تنها با خدا بیعت مینمایند و دست خدا بالای دست آنهاست، پس هر کس پیمانشکنی کند، تنها بر زیان خود پیمان شکسته است.» | |||
=== آیات دیگر === | === آیات دیگر === | ||
همینطور آیات اکمال، افشای منافقین | همینطور آیات اکمال، افشای منافقین<ref>نور/ ۱۵، برای اطلاع بیشتر، ر. ک: مقاله «خطبه غدیر و آیات مطرح شده در آن»، از نگارنده. مجله پاسدار اسلام، ش ۲۸۹، ص ۲۰.</ref> و در پایان اشاره فرمود که آیات بیشماری درباره علی علیه السلام در قرآن نازل شده است، آنجا که فرمود: «و آیه خشنودی [پروردگار] جز درباره او نازل نشده است. و مخاطب خداوند با مؤمنان آغازش با او (علی علیه السلام) است. آیه مدحی در قرآن نازل نشده است مگر او داخل آن است و در سوره «هل اتی» بهشت را برای او شهادت داده است و این سوره {هل اتی} درباره غیر او [و اهل بیتش] نازل نشده است و جز او به وسیله آن مدح نشده است»<ref>بحار الانوار، ج ۳۷، ص ۲۱۵ | ||
</ref> | |||
== مطرح نمودن امامت امامان و حضرت مهدی علیه السلام == | == مطرح نمودن امامت امامان و حضرت مهدی علیه السلام == | ||
نکته دیگری که موجآفرین بود، مطرح نمودن امامت تمامی امامان دوازدهگانه در خطبه غدیر است، برخلاف آنچه که در اذهان عمومی جا گرفته است، حضرت بر امامت تمامی امامان در بیش از شش مورد تصریح نموده است. | نکته دیگری که موجآفرین بود، مطرح نمودن امامت تمامی امامان دوازدهگانه در خطبه غدیر است، برخلاف آنچه که در اذهان عمومی جا گرفته است، حضرت بر امامت تمامی امامان در بیش از شش مورد تصریح نموده است.<ref>مقاله تحت عنوان «حدیث غدیر، امامت علی علیه السلام و معصومین» در مجلّه مبلغان شماره ۶۲ به چاپ رسیده است. | ||
و همینطور امامت حضرت مهدی علیه السلام و دستآوردهای حکومت او که در خطبه غدیر مطرح کرده | </ref> | ||
از جمله فرمود:<blockquote>{{متن عربی|ثُمَّ مِنْ بَعْدِي عَلِيٌّ وَلِيُّكُمْ وَ إِمَامُكُمْ بِأَمْرِ اللَّهِ رَبِّكُمْ ثُمَّ الْإِمَامَةُ فِي ذُرِّيَّتِي مِنْ وُلْدِهِ إِلَى يَوْمِ تَلْقَوْنَ اللَّهَ عَزَّ اسْمُهُ وَ رَسُولُه}}؛<ref>بحار الانوار، ج۳۷، ص۲۰۷ و ۲۰۸؛ عوالم العلوم، ج ۱۵، ص ۳۷۵ و ۳۷۶. | |||
</ref> «سپس بعد از من، علی علیه السلام ولیّ و امام شما به فرمان خداست. سپس امامت در نسل من از فرزندان علی علیه السلام تا روزی که خدا و رسولش را ملاقات کنید، میباشد».</blockquote>و همینطور امامت حضرت مهدی علیه السلام و دستآوردهای حکومت او که در خطبه غدیر مطرح کرده است؛مثل: <blockquote>{{متن عربی|مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنِّي نَبِيُّ وَ عَلِيٌّ وَصِيّي أَلَا إِنَّ خَاتَمَ الْأَئِمَّة مِنَّا الْقَائِمُ الْمَهْدِي}}؛<ref>بحار الانوار، ج۳۷، ص۲۱۲؛ رک: مقاله «مهدی در آیینه خطبه غدیر»، از نگارنده، مجلّه مبلغان، شماره ۹۸. | |||
</ref> «ای مردم! به راستی من نبی، و علی وصیّ من است. بدانید که آخرین امامان از ما، مهدی قائم{عج الله تعالی فرجه الشریف} است…»</blockquote> | |||
== تأکید و تجسّمی نمودن حادثه == | == تأکید و تجسّمی نمودن حادثه == | ||
امر دیگری که برجستگی آفرید، تأکید و تکرار ولایت علی علیه السلام بود. علاّمه امینی در بخش دیگر از خطبه غدیر به نقل از اهل سنّت نقل میکند که «پیامبر فرمود: | امر دیگری که برجستگی آفرید، تأکید و تکرار ولایت علی علیه السلام بود. علاّمه امینی در بخش دیگر از خطبه غدیر به نقل از اهل سنّت نقل میکند که «پیامبر فرمود: {{متن عربی|إِنَّ اللَّهَ مَوْلَاي وَ أَنَا مَوْلَي الْمُؤْمِنِينَ وَ أَنَا أَوْلَي بِهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ فَمَنْ كنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِي مَوْلَاه}}؛ به راستی خدا، مولای من است و من، مولا و سرپرست مؤمنان هستم، و بر آنها از خودشان اولی میباشم. پس هر کس من مولا و سرپرست او بودهام، علی مولا و سرپرست اوست». در ادامه می نویسد: {{متن عربی|يقُولُهَا ثَلاَثَ مَرَّاتِ وَفِِي لَفْظِ اَحْمَد اِمَامِ الْحَنَابِلَه: أرْبَعَ مَرَّات}}<ref>۳۲) الغدیر، ج ۱، ص ۱۱.</ref>؛ «پیامبر صلی الله علیه و آله این جمله را سه بار و بنا بر قول احمد، امام حنابله چهار بار تکرار نمود.» | ||
علاوه بر تکرار، مسئله را نمایشی و تجسّمی اجرا کرد، به این صورت که دست علی علیه السلام را بالا برد به گونهای که زیر بغل هر دو نفر پیدا شد | علاوه بر تکرار، مسئله را نمایشی و تجسّمی اجرا کرد، به این صورت که دست علی علیه السلام را بالا برد به گونهای که زیر بغل هر دو نفر پیدا شد و اشاره کرد که این علی را میگویم، حضرت اگر تجسم نمیکرد، امکان داشت که علی نامی را پیدا کنند و بگویند که شاید منظور پیامبر صلی الله علیه و آله این علی بوده است. | ||
راستی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در بحث ولایت و امامت، سنگ تمام گذاشت و با روشهای گوناگون مسئله را تبیین نمود. حتی اهل بیت | راستی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در بحث ولایت و امامت، سنگ تمام گذاشت و با روشهای گوناگون مسئله را تبیین نمود. حتی اهل بیت را در جریان نزول آیه تطهیر و حدیث کساء زیر عبا قرار داد، و فرمود: اینها اهل بیت من هستند، تا عدهای نیایند و بگویند که همسران پیامبر نیز داخل اهل بیت میباشند [چنانکه گفتند]. در اینجا نیز دست علی را بالا برد تا بر همه روشن شود که مقصود، علی بن ابی طالب است».<ref>۳۳) همان، ج ۱، ص ۳۳. | ||
</ref> | |||
== تأکید بر اعلان به دیگران == | == تأکید بر اعلان به دیگران == | ||
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در طول عمر مبارکش دهها خطبه ایراد نموده است که در هیچ یک از آنها جز آنچه مربوط به ولایت و امامت میشود، تأکید نکرده است که حاضران به غائبان برسانند و نسل امروز به نسل فردا. | پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در طول عمر مبارکش دهها خطبه ایراد نموده است که در هیچ یک از آنها جز آنچه مربوط به ولایت و امامت میشود، تأکید نکرده است که حاضران به غائبان برسانند و نسل امروز به نسل فردا. | ||
در روایت و نقل اهل سنّت، این جمله آمده است: | در روایت و نقل اهل سنّت، این جمله آمده است: {{متن عربی|أَلَا فَلْيُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِب}}؛<ref>همان، ص ۱۱ و ۳۳.</ref> «توجه کنید باید که حاضران به غائبان [داستان غدیر را] برسانند»؛ ولی در نقلهایی که از طرق شیعه آمده، با تأکید و وضوح بیشتر بیان شده است. در بخشی از خطبه غدیر میخوانیم: | ||
{{متن عربی|مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنِّي أَدَعُهَا إِمَامَهً وَ وِرَاثَهً فِي عَقِبِي إِلَي يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ قَدْ بَلَّغْتُ مَا أُمِرْتُ بِتَبْلِيغِهِ حُجَّهً عَلَي كُلِّ حَاضِرٍ وَ غَائِبٍ وَ عَلَي كُلِّ أَحَدٍ مِمَّنْ شَهِدَ أَوْ لَمْ يَشْهَدْ وُلِدَ أَوْ لَمْ يُولَدْ فَلْيُبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَي يوْمِ الْقِيامَةِ}}؛<ref>بحار الانوار، ج ۳۷، ص ۲۱۱؛ عوالم العلوم، ج۱۵، ص ۳۷۵ و ۳۷۶.</ref> «ای مردم! خلافت را به عنوان امامت و وراثت در نسل خود تا روز قیامت به ودیعه میسپارم، و من ابلاغ کردم آنچه مأمور به ابلاغش بودم تا حجّت باشد بر هر حاضر و غائب و بر همه کسانی که حضور دارند یا ندارند، به دنیا آمدهاند یا نیامدهاند. پس حاضران، به غائبان و پدران، به فرزندان تا روز قیامت برسانند.» | |||
پیامبر صلی الله علیه و آله به این هم اکتفا نکرد، بلکه از آنان تعهد گرفت که جریان غدیر را به نسلهای آینده برسانند: | پیامبر صلی الله علیه و آله به این هم اکتفا نکرد، بلکه از آنان تعهد گرفت که جریان غدیر را به نسلهای آینده برسانند: | ||
{{متن عربی|فَقُولُوا بِأَجْمَعِكُمْ… نَحْنُ نُؤَدِّي ذَلِك عَنْك الدَّانِي وَ الْقَاصِي مِنْ أَوْلَادِنَا وَ أَهَالِينَا نُشْهِدُ اللَّهَ بِذَالِك وَ كفَى بِاللَّهِ شَهِيداً وَ أَنْتَ عَلَينَا بِهِ شَهِيدٌ}}؛<ref>همان، ج۳۷، ص ۲۱۵. | |||
</ref> «سپس همگی بگویید … [ای رسول خدا، این مطالب خطبه غدیر را] از طرف تو به نزدیک و دور از فرزندانمان و فامیلهایمان میرسانیم، و خدا را بر آن شاهد میگیریم. خداوند در شاهد بودن کفایت میکند و تو نیز بر این اقرار، شاهد هستی» | |||
== تاجگذاری با عمامه «سحاب» == | == تاجگذاری با عمامه «سحاب» == | ||
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در جریان غدیر خم، عمّامه خود «سحاب» را به عنوان تاج افتخار بر سر امام علی علیه السلام، نهاد. محمد جوینی از امام باقر علیه السلام در این زمینه چنین نقل کرده است: | پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در جریان غدیر خم، عمّامه خود «سحاب» را به عنوان تاج افتخار بر سر امام علی علیه السلام، نهاد. محمد جوینی از امام باقر علیه السلام در این زمینه چنین نقل کرده است:<blockquote>{{متن عربی|اِنَّ رسُول اللَّه عَمَّ عَلِيَّ بْنَ اَبي طَالِب صَلَوَاتُ الله عَلَيه وَالِهِ عَمَامَتُهُ السَّحَابَ فَأَرْخَاهَا مِنْ بَينِ يَدَيهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ}}؛<ref>الغدیر، ج ۱، ص ۲۹۱ و ۲۹۲؛ فرائد السمطین، ج ۱، ص ۷۶، باب ۱۲.</ref> «پیامبر صلی الله علیه و آله[در مراسم غدیر خم] عمامه خود «سحاب» را بر سر علی بن ابی طالب علیه السلام قرار داد و انتهای عمّامه را بر دوش آن حضرت آویزان نمود» و فرمود: {{متن عربی|الْعَمَائِمُ تيجَانُ الْعَرَبِ}}؛<ref>الغدیر، ج ۱، ص ۲۹۱.</ref> «عمامهها تاجهای عرب است»</blockquote>و خود امام علی علیه السلام گزارش داده است که: | ||
{{متن عربی|عَمَّمَنِي رَسُولُ اللهِ يَوْمَ غَدِيرِ خُمِّ بِعَمَامَةٍ فَدَلَ نِمْرَقَهَا عَلَي مِنْكبي وَقَالَ اِنَّ اللهَ اَيَّدنِي يَوْمَ بَدْرٍ وَحُنَينٍ بِمَلَائِكةٍ مُتَعَمِّمِينَ بِهَذِهِ الْعِمَامَة}}؛ <ref>همان. | |||
و | </ref> «رسول خدا صلی الله علیه و آله در غدیر خم عمامهای بر سرم بست و یک طرفش را بر دوشم رها کرد، و فرمود: خداوند در روز بدر و حنین مرا به وسیله ملائکهای که چنین عمّامهای بر سر داشتند، یاری نمود». | ||
عمّامه گذاردن از این جهت مؤثر است که اوّلاً در مردم شوق و شادی ایجاد میکند و ثانیاً نشانه رسیدن به مقامی است همچون امامت و وصایت.<ref>علاّمه امینی روایات متعددی در این زمینه نقل نموده است. الغدیر، ص ۲۹۰ ـ ۲۹۳. | |||
</ref> | |||
== تأکید بر بیعت گرفتن رسمی == | == تأکید بر بیعت گرفتن رسمی == | ||
حضرت در متن خطبه غدیر، بر بیعتگیری و بیعت کردن مردم پای فشرد، که این نکته نیز موجآفرین است؛ چون میفهماند که بحث امامت و پیشوایی مطرح است نه فقط دوستی و محبت؛ لذا فرمود: | حضرت در متن خطبه غدیر، بر بیعتگیری و بیعت کردن مردم پای فشرد، که این نکته نیز موجآفرین است؛ چون میفهماند که بحث امامت و پیشوایی مطرح است نه فقط دوستی و محبت؛ لذا فرمود: | ||
«ای مردم! من برایتان بیان کردم و به شما فهمانیدم، و این علی است که بعد ازمن به شما میفهماند. بدانید که من بعد از پایان خطابهام، شما را به دست دادن با خودم به عنوان بیعت با او و اقرار به او، و بعد از من به دست دادن با خود او فرا میخوانم. بدانید که من با خدا بیعت کردهام و علی با من بیعت کرده است، و من از جانب خداوند برای او از شما بیعت میگیرم… | |||
ای مردم! شما بیش از آن هستید که با یک دست و در یک زمان با من دست دهید و پروردگارم مرا مأمور کرده است که درباره آنچه برای علی امیر المؤمنین علیه السلام و امامانی که بعد از او میآیند و از نسل من و اویند، منعقد نمودم، از زبان شما اقرار بگیرم…» آنگاه فرمود:<blockquote>{{متن عربی|مَعَاشِرَ النَّاسِ فَبَايِعُوا اللهَ وَبَايِعُونِي عَلِيًّاً اَميرَ الْمُؤمِنينَ وَالْحَسَنَ وَالْحُسَينَ وَالْاَئِمَّة كلِمَةً بَاقِيةً}}؛<ref>عوالم العلوم، ج۱۵، ص۳۲۸؛ الغدیر، ج۱، ص۳۹۹ و ۳۴۰؛الیقین، ص ۳۵۸. | |||
و نیز فرمود: «هر کس بیعت را بشکند، به ضرر خویش شکسته است، و هر کس به آنچه با خدا پیمان بسته وفا کند، خداوند به او اجر بزرگی عنایت میفرماید…» | </ref> «ای مردم! با خدا بیعت کنید و با من بیعت نمایید و با علی امیرمؤمنان علیه السلام و حسن و حسین و امامان از ایشان به عنوان کلمه باقیه، بیعت کنید».</blockquote>و نیز فرمود: <blockquote>«هر کس بیعت را بشکند، به ضرر خویش شکسته است، و هر کس به آنچه با خدا پیمان بسته وفا کند، خداوند به او اجر بزرگی عنایت میفرماید…»</blockquote> | ||
== موجهایی که خداوند ایجاد کرد == | == موجهایی که خداوند ایجاد کرد == | ||
خداوند متعال علاوه بر دستوراتی که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله داده بود، آیاتی را نیز مستقیماً نازل نمود که هر یک برای حادثه غدیر موجآفرین بود. | خداوند متعال علاوه بر دستوراتی که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله داده بود، آیاتی را نیز مستقیماً نازل نمود که هر یک برای حادثه غدیر موجآفرین بود. | ||
=== نزول سوره نصر در منا === | === ۱. نزول سوره نصر در منا === | ||
علامه مجلسی نقل کرده است که در روزهای آخر ایّام تشریق، سوره | علامه مجلسی نقل کرده است که در روزهای آخر ایّام تشریق، سوره نصر؛ {{متن قرآن|إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ}} بر پیامبر نازل شد که هم رویآوردن مردم به اسلام را و هم به نحوی نزدیک بودن رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را گوشزد میکند. | ||
=== ۲. نزول آیه تبلیغ === | |||
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «ای مردم! من در رساندن آنچه خداوند بر من نازل کرده، کوتاهی نکردهام. جبرئیل سه مرتبه بر من نازل شده و از طرف خداوند سلام رسانده… و مرا مأمور نموده که آنچه وحی شده است، بیان کنم. خداوند چنین وحی کرده است: «ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت نازل شده، ابلاغ کن و اگر انجام ندهی، رسالت او را نرساندهای و خداوند تو را از مردم حفظ میکند»<ref>بحار الانوار، ج۳۷، ص ۱۸۰ ـ۱۸۱؛ عوالم العلوم، ج ۱۵، ص ۳۰۷. | |||
</ref> | |||
علاّمه امینی از سی منبع اهل سنّت نقل نموده است که این آیه در روز ۱۸ ذی حجّه بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نازل شده است.<ref>بحار الانوار، ج۳۷، ص۱۸۰ ـ۱۸۱؛ عوالم العلوم، ج ۱۵، ص۳۰۷. | |||
پیامبر صلی الله علیه و آله | |||
</ref> | |||
نزول این آیه از چند جهت موجزا بود: | نزول این آیه از چند جهت موجزا بود: | ||
خط ۱۹۲: | خط ۲۱۰: | ||
سه. خبر از اینکه اعلام این امر مخالفان سرسختی دارد؛ ولی خداوند، پیامبر را از توطئه دشمنان محافظت میکند. | سه. خبر از اینکه اعلام این امر مخالفان سرسختی دارد؛ ولی خداوند، پیامبر را از توطئه دشمنان محافظت میکند. | ||
=== نزول آیه اکمال دین و اتمام نعمت. === | === ۳. نزول آیه اکمال دین و اتمام نعمت. === | ||
=== نزول آیه (سأل سائل). === | === ۴. نزول آیه (سأل سائل). === | ||
== منبع == | == منبع == | ||
خط ۲۰۲: | خط ۲۲۰: | ||
[[رده:تاریخ غدیر]] | [[رده:تاریخ غدیر]] | ||
<references /> | <references /> |
ویرایش