آيه ۲۵ حج و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۱: خط ۲۱:


== اقدامی شبیه اقدام مشرکان در جاهلیت ==
== اقدامی شبیه اقدام مشرکان در جاهلیت ==
برخی محققان موقعیت تاریخی نزول این آیه را چنین ترسیم کرده‌اند: انتخاب كعبه از سوى اصحاب صحيفه براى اقدام علیه دین الهی امری قابل توجه است. قسم ياد كردن و هم قسم شدن در خانه پروردگار براى پايدارى در تخريب دين الهی بشر هم امری عجیب تلقی شده است؛ عجیب از این نظر که اين قسم به خدا بوده موضوعش بر ضد خدا بوده و اگر به بت‏‌ها بوده چرا در خانه خدا بر بت قسم ياد كرده‌‏اند.
برخی محققان موقعیت تاریخی نزول آیه ۲۵ سوره حج را چنین ترسیم کرده‌اند: انتخاب كعبه از سوى اصحاب صحيفه براى اقدام علیه دین الهی امری قابل توجه است. قسم ياد كردن و هم قسم شدن در خانه پروردگار براى پايدارى در تخريب دين الهی بشر هم امری عجیب تلقی شده است؛ عجیب از این نظر که اين قسم به خدا بوده موضوعش بر ضد خدا بوده و اگر به بت‏‌ها بوده چرا در خانه خدا بر بت قسم ياد كرده‌‏اند.


موضوع عجیب دیگر سپردن و پنهان‌كردن صحيفه در داخل كعبه است كه پيمان‌نامه ضد خدا را نزد خدا به امانت سپردند. اين‌گونه اقدام ضد خدا در خانه خدا يک بار ديگر سابقه داشته، آنگاه كه قريش قبل از هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله براى فشار به آن حضرت در دارالندوة پيمانى بستند كه آن حضرت و يارانش و بنى‌‏هاشم را در شِعب ابى‌‏طالب زندانى كنند و با آنان  رفت‌وآمد و معامله نكنند و آن صحيفه را در كعبه آويزان كردند.<ref>بحارالانوار، ج۱۸، ص۱۲۰.</ref> پيامبر صلى الله عليه و آله نيز درباره صحيفه اهل سقيفه فرمود: در اين امت گروهى پيدا شده‌‏اند كه در نوشتن صحيفه بر ضد ما شباهت به آنانى پيدا كرده‌‏اند كه در جاهليت بر ضد ما صحيفه نوشتند و آن را در كعبه آويختند.<ref>بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۰۶.</ref>
موضوع عجیب دیگر سپردن و پنهان‌كردن صحيفه در داخل كعبه است كه پيمان‌نامه ضد خدا را نزد خدا به امانت سپردند. اين‌گونه اقدام ضد خدا در خانه خدا يک بار ديگر سابقه داشته، آنگاه كه قريش قبل از هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله براى فشار به آن حضرت در دارالندوة پيمانى بستند كه آن حضرت و يارانش و بنى‌‏هاشم را در شِعب ابى‌‏طالب زندانى كنند و با آنان  رفت‌وآمد و معامله نكنند و آن صحيفه را در كعبه آويزان كردند.<ref>بحارالانوار، ج۱۸، ص۱۲۰.</ref> پيامبر صلى الله عليه و آله نيز درباره صحيفه اهل سقيفه فرمود: در اين امت گروهى پيدا شده‌‏اند كه در نوشتن صحيفه بر ضد ما شباهت به آنانى پيدا كرده‌‏اند كه در جاهليت بر ضد ما صحيفه نوشتند و آن را در كعبه آويختند.<ref>بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۰۶.</ref>


== تحليل اعتقادى نزول آیه ==
== تحليل اعتقادى نزول آیه ==
خداوند در قرآن اين اقدام الحادى بر ضد ولايت اهل ‏بيت ‏عليهم السلام را آورده است، و [[امام صادق ‏علیه السلام]] در بيان آن مى ‏فرمايد:
در تحلیل اعتقادی نزول آیه ۲۵ سوره حج چنین گفته شده است: خداوند در قرآن اين اقدام الحادى بر ضد ولايت اهل ‏بيت ‏عليهم السلام را ثبت کرده است. [[امام صادق ‏علیه السلام]] هم در بيان آن مى‌‏فرمايد: آيه {{قرآن|وَ مَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ...}}درباره اصحاب صحيفه نازل شده؛ آنگاه كه داخل كعبه بر كفر خود و انكار آنچه خدا از ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام نازل كرده هم‌پيمان شدند و قرار بستند، و به اين صورت در خانه خدا الحاد نمودند با ظلم به پيامبر صلى الله عليه و آله و ولىّ او.<ref>الكافى، ج۱، ص۴۲۱، ح۴۴؛ الصراط المستقيم، ج۱، ص۲۹۰؛ تأويل الآيات الظاهره، ج۱، ص۳۳۵، ح۶؛بحارالانوار، ج۲۳، ص۳۷۶، ح ۵۹؛ بحارالانوار، ج۳۰، ص۲۶۵.</ref>


آيه {{قرآن|وَ مَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ...}}: «هر كس در مسجدالحرام به سبب الحاد و كفرش ظلمى را اراده كند، عذاب دردناک را به او مى‏ چشانيم» درباره اصحاب صحيفه نازل شده؛ آنگاه كه داخل كعبه بر كفر خود و انكار آنچه خدا از ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام نازل كرده هم پيمان شدند و قرار بستند، و به اين صورت در خانه خدا الحاد نمودند با ظلم به پيامبر صلى الله عليه و آله و ولىّ او.
از [[امام باقر علیه السلام]] درباره آيه {{قرآن|وَ مَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ ...}} سؤال شد، حضرت فرمود: آنان بر ضد آل محمد عليهم السلام هم‌قسم شدند كه اگر پيامبر صلى الله عليه و آله از دنيا رفت خلافت را از آل محمد عليهم السلام مانع شوند و چيزى از خمس به آنان ندهند.<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۲۸۸.</ref> در حديث ديگرى در شأن نزول همين آيه آمده است: {{متن عربی|نَزَلَتْ فى مَنْ يَلْحَدُ بِأَميرِالْمُؤْمِنينَ‏ عليه السلام وَ يَظْلِمُهُ|ترجمه=اين آيه درباره كسانى كه درباره اميرالمؤمنين ‏عليه السلام الحاد مى‏‌ورزند و به آن حضرت ظلم مى‏‌كنند، نازل شده است}}.<ref>تفسير القمى، ج۲، ص۸۴؛ بحارالانوار، ج۳۶، ص۱۶۸، ح۱۵۳. </ref> «الحاد» به‌معناى اعراض و انحراف از حق است، كه درباره ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به‌معناى انحراف از راه خدايى ولايت و كشيده‌شدن به‌سوى راه ضد خدا يعنى [[سقیفه]] است.<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۲۸۷-۲۸۸؛ واقعه قرآنى غدير، ص۵۲.</ref>
 
{{قرآن|فَبُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}<ref>مؤمنون /  ۴۱.</ref>: «پس قوم ظالم دور باشند».<ref>بحار الانوار: ج ۲۳ ص ۳۷۶ ح ۵۹ و ج ۳۰ ص ۲۶۵. الكافى: ج ۱ ص ۴۲۱ ح ۴۴. تأويل الآيات: ج ۱ ص ۳۳۵ ح ۶ . الصراط المستقيم: ج ۱ ص ۲۹۰.</ref>
 
از [[امام باقر علیه السلام]] درباره آيه {{قرآن|وَ مَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ ...}} سؤال شد، حضرت فرمود: آنان بر ضد آل محمد عليهم السلام هم قسم شدند كه اگر پيامبر صلى الله عليه و آله از دنيا رفت خلافت را از آل محمد عليهم السلام مانع شوند و چيزى از خمس به آنان ندهند. خداوند هم آيه نازل كرد: {{قرآن|أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَ نَجْواهُمْ...}}.<ref>مثالب النواصب (ابن شهر آشوب، نسخه خطى) : ص ۹۳.</ref>
 
در حديث ديگرى در شأن نزول همين آيه آمده است:
 
{{متن عربی |نَزَلَتْ فى مَنْ يَلْحَدُ بِأَميرِالْمُؤْمِنينَ‏ عليه السلام وَ يَظْلِمُهُ}}: اين آيه درباره كسانى كه درباره اميرالمؤمنين ‏عليه السلام الحاد مى‏ ورزند و به آن حضرت ظلم مى‏ كنند، نازل شده است.<ref>بحار الانوار: ج ۳۶ ص ۱۶۸ ح ۱۵۳. تفسير القمى: ج ۲ ص ۸۴ .</ref>
 
«الحاد» به معناى اعراض و انحراف از حق است، كه درباره ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به معناى انحراف از راه خدايى ولايت و كشيده شدن به سوى راه ضد خدايى يعنى [[سقیفه]] است.<ref>غدير در قرآن، ج۱، ص۲۸۷-۲۸۸؛ واقعه قرآنى غدير، ص۵۲.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۴۵: خط ۳۵:
{{منابع}}
{{منابع}}
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
* '''تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة'''؛ شرف‌الدین علی حسینی استرآبادی، تحقیق: حسین استادولی، قم:مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۹ق.
* '''تفسير القمی‏'''؛ على بن ابراهيم‏ قمى، تحقیق: طيّب‏ موسوى جزائرى، قم: دار الكتاب‏، ‏۱۴۰۴ق‏.
* '''الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم'''؛ علی بن محمد نباطی عاملی، تحقیق: محمدباقر بهبودی، تهران: مکتبة المرتضوية، ۱۳۸۴ق.
* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
* '''الكافی‏'''؛ محمد بن يعقوب بن اسحاق‏ كلينى، تحقیق: على‌اكبر غفارى و محمد آخوندى، تهران: دار الكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ق.
* '''واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}
[[رده:قرآن و غدیر]]
[[رده:قرآن و غدیر]]
۱٬۶۲۶

ویرایش