۲٬۱۶۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
موقعیت تاریخی نزول آیات ۹۶ و ۹۷ سوره مریم در رخداد غدیر چنین ترسیم شده است: روز هفدهم ذىالحجه و پس از اتمام اعمال حج در [[حجةالوداع]]، كاروان پيامبر صلى الله عليه و آله در راه بازگشت به‌سوى غدير به وادى «قُدَيد» رسيد كه تا غدير كمتر از يک روز ديگر فاصله داشت.<ref>عوالم العلوم؛ ج۲/۱۵، ص۳۹؛ عوالم العلوم؛ ج۲/۱۵، ص۵۱.</ref> آبادى «قديد» در آغاز وادى قرار داشت و «غدير خم» در انتهاى همين وادى بود. با ورود به آبادى كاروان توقف كرد و مردم براى استراحت از راهى كه شبانه طى شده بود پياده شدند. با نزول كاروان در قديد و فرا رسيدن هنگام نماز، صفها آماده شد. پيامبر بعد از نماز صداى خود را بلند كرد بهگونهاى كه همه بشنوند و مطلبی درباره محبت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود.<ref>غدیر در قرآن، ج۱، ص۷۴.</ref> | موقعیت تاریخی نزول آیات ۹۶ و ۹۷ سوره مریم در رخداد غدیر چنین ترسیم شده است: روز هفدهم ذىالحجه و پس از اتمام اعمال حج در [[حجةالوداع]]، كاروان پيامبر صلى الله عليه و آله در راه بازگشت به‌سوى غدير به وادى «قُدَيد» رسيد كه تا غدير كمتر از يک روز ديگر فاصله داشت.<ref>عوالم العلوم؛ ج۲/۱۵، ص۳۹؛ عوالم العلوم؛ ج۲/۱۵، ص۵۱.</ref> آبادى «قديد» در آغاز وادى قرار داشت و «غدير خم» در انتهاى همين وادى بود. با ورود به آبادى كاروان توقف كرد و مردم براى استراحت از راهى كه شبانه طى شده بود پياده شدند. با نزول كاروان در قديد و فرا رسيدن هنگام نماز، صفها آماده شد. پيامبر بعد از نماز صداى خود را بلند كرد بهگونهاى كه همه بشنوند و مطلبی درباره محبت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود.<ref>غدیر در قرآن، ج۱، ص۷۴.</ref> | ||
در دو روايت تصريح شده كه نزول امر ولايت در موسم حج بوده و پيامبر صلى الله عليه و آله شش روز بعد از آن صبر كرد كه [[آیه ۱۲ هود و غدیر|آيه ۱۲ سوره هود]] نازل شد و بعد از آن حضرت تا غدير صبر كرد. از يک سو كارشكنى‌هاى [[منافقین|منافقين]] فكر پيامبر صلى الله عليه و آله را به خود مشغول داشت؛ از سوى ديگر اجراى دقيق مهم‌ترين برنامه رسالت، ايجاد و حفظ شرايط لازم براى اجراى آن را مىطلبید. در قدید که آخرين منزل قبل از غدير بود ۱۴ آيه درباره غدير نازل شد كه از دو سوره قرآن است. نزول اين آيات در كنار دو برنامه دقيق براى آماده‌سازى فكرى مردم قبل از غدير بود كه عكس‌العمل‌هايى را نيز به همراه داشت. برخی محققان با مطالعۀ دقيق و جمع‌بندى كامل روايات، آنچه در اين مرحله از واقعۀ غدير در قُدَيد به وقوع پيوسته را چنین صورت‌بندی کرده‌اند:<ref>غدیر در قرآن، ج۱، ص۷۴.</ref> | |||
در | |||
در | |||
نزول اين آيات در كنار دو برنامه دقيق براى | |||
=== دعا براى محبت اميرالمؤمنين عليه السلام در دل مردم === | === دعا براى محبت اميرالمؤمنين عليه السلام در دل مردم === | ||
{{متن عربی|اللّهُمَّ هَبْ لِعَلِىٍّ الْمَوَدَّةَ فِى صُدُورِ الْمُؤْمِنينَ وَ الْهَيْبَةَ وَ الْعَظَمَةَ فى صُدُورِ الْمُنافِقينَ|ترجمه=خدايا، به على محبت در سينه مؤمنان و هيبت و عظمت در سينه منافقان عنايت فرما}}.<ref>تفسير العياشى، ج۲، ص۱۴۲؛ بحارالانوار، ج۳۵، ص۳۵۳، ح۲.</ref> آنگاه براى زمينهسازى جدى براى غدير على عليه السلام را فرا خواند و در حضور مردم فرمود: «يا على، دستان خويش را به‌سوى آسمان بلند كن و دعا كن تا من آمين بگويم». يا على، بگو: {{متن عربی|اللّهُمَّ اجْعَلْ لى عِنْدَكَ عَهْداً وَ اجْعَلْ لى عِنْدَكَ وُدّاً وَ اجْعَلْ لى فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنينَ مَوَدَّةً|ترجمه=خدايا، براى من نزد خود عهد و پيمانى قرار ده و براى من در پيشگاه خود دوستى و مودت قرار ده، و براى من در قلب مؤمنان محبتى قرار ده}}. | {{متن عربی|اللّهُمَّ هَبْ لِعَلِىٍّ الْمَوَدَّةَ فِى صُدُورِ الْمُؤْمِنينَ وَ الْهَيْبَةَ وَ الْعَظَمَةَ فى صُدُورِ الْمُنافِقينَ|ترجمه=خدايا، به على محبت در سينه مؤمنان و هيبت و عظمت در سينه منافقان عنايت فرما}}.<ref>تفسير العياشى، ج۲، ص۱۴۲؛ بحارالانوار، ج۳۵، ص۳۵۳، ح۲.</ref> آنگاه براى زمينهسازى جدى براى غدير على عليه السلام را فرا خواند و در حضور مردم فرمود: «يا على، دستان خويش را به‌سوى آسمان بلند كن و دعا كن تا من آمين بگويم». يا على، بگو: {{متن عربی|اللّهُمَّ اجْعَلْ لى عِنْدَكَ عَهْداً وَ اجْعَلْ لى عِنْدَكَ وُدّاً وَ اجْعَلْ لى فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنينَ مَوَدَّةً|ترجمه=خدايا، براى من نزد خود عهد و پيمانى قرار ده و براى من در پيشگاه خود دوستى و مودت قرار ده، و براى من در قلب مؤمنان محبتى قرار ده}}.ا ميرالمؤمنين عليه السلام هم اين دعا را تكرار كرد و پيامبر صلى الله عليه و آله آمين گفت.<ref>تفسير فرات الكوفی، ص۲۴۸-۲۴۹؛ شواهد التنزيل، ج۱، ص۴۷۴؛ بحارالانوار، ج۳۵، ص۳۵۴، ح۴؛ بحارالانوار، ج۳۵، ص۳۵۵-۳۵۶.</ref> | ||
همچنين پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «يا على، هر دعايى براى خود دوست دارى بنما تا آمين بگويم». اميرالمؤمنین علیه السلام هم سه بار اين دعا را تكرار كرد: {{متن عربی|اللّهُمَّ ثَبِّتْ مَوَدَّتى فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ اِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ|ترجمه=خدايا، مودت و محبت مرا تا روز قيامت در قلوب مردان و زنان مؤمن ثابت و پايدار فرما}} و پيامبر صلى الله عليه و آله آمين گفت.<ref>بحارالانوار، ج۳۵، ص۳۵۸.</ref> | |||
=== استجابت دعا و نزول آیه === | === استجابت دعا و نزول آیه === | ||
| خط ۴۹: | خط ۳۲: | ||
در همين موقعيت پيامبر صلى الله عليه و آله خبر از خواسته قلبى خود داد و به اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: «من از پروردگارم خواستم كه بين من و تو ولايت قرار دهد و خدا پذيرفت؛ و از او خواستم بين من و تو برادرى قرار دهد، او پذيرفت؛ و از او خواستم تو را جانشين من قرار دهد، و او پذيرفت». اين مراسمِ دعا و استجابت فورى الهى با نزول آيه در حضور مردم در آستانه غدير مقام عظيم على بن ابىطالب عليه السلام را در پيشگاه خداوند روشن ساخت.<ref>غدیر در قرآن، ج۱، ص۷۶-۷۷.</ref> | در همين موقعيت پيامبر صلى الله عليه و آله خبر از خواسته قلبى خود داد و به اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: «من از پروردگارم خواستم كه بين من و تو ولايت قرار دهد و خدا پذيرفت؛ و از او خواستم بين من و تو برادرى قرار دهد، او پذيرفت؛ و از او خواستم تو را جانشين من قرار دهد، و او پذيرفت». اين مراسمِ دعا و استجابت فورى الهى با نزول آيه در حضور مردم در آستانه غدير مقام عظيم على بن ابىطالب عليه السلام را در پيشگاه خداوند روشن ساخت.<ref>غدیر در قرآن، ج۱، ص۷۶-۷۷.</ref> | ||
==== ب) استجابت دعا و نزول آيه ==== | ==== ب) استجابت دعا و نزول آيه ==== | ||
| خط ۲۲۰: | خط ۱۷۸: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* '''تفسير العياشى'''؛ محمد بن مسعود عیاشی، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: مکتبة العلمية الاسلامیة، ۱۳۸۰ق. | * '''تفسير العياشى'''؛ محمد بن مسعود عیاشی، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: مکتبة العلمية الاسلامیة، ۱۳۸۰ق. | ||
* '''تفسير فرات الکوفی'''؛ فرات بن ابراهیم کوفی، تحقیق: محمد الکاظم، تهران: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی (مؤسسة الطبع و النشر)، ۱۴۱۰ق. | |||
* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش. | * '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش. | ||
* '''عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال'''؛ عبدالله بن نورالله بحرانى اصفهانى، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى، قم: مؤسسة الإمام المهدى علیه السلام، ۱۳۸۲ش. | * '''عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال'''؛ عبدالله بن نورالله بحرانى اصفهانى، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى، قم: مؤسسة الإمام المهدى علیه السلام، ۱۳۸۲ش. | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
[[رده:قرآن و غدیر]] | [[رده:قرآن و غدیر]] | ||