۲۱٬۹۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(←پانویس) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== ايجاد زمينه شهرت غدير<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام: ص ۱۸۰ - ۱۷۵.</ref> == | == ايجاد زمينه شهرت غدير<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام: ص ۱۸۰ - ۱۷۵.</ref> == | ||
ايجاد شرايط اشتهار براى | ايجاد شرايط اشتهار براى [[عیدغدیر|غدیر]] از سوى [[پیامبرصلی الله علیه وآله]] از زاويه هاى متفاوتى صورت گرفت: اعلان عمومى براى حضور در غدير، كيفيت حركت به سوى غدير، تعيين محل غدير براى اجراى مراسم، حضور صد و بيست هزار مخاطب، سه روزه بودنِ مراسم، تلاش فرهنگى در زمان امامان عليهم السلام براى حفظ اشتهار و معروفيت غدير؛ كه هر يک از اينها جداگانه بر اشتهار غدير در گستره زمان و مكان و در صفحات تاريخ تأثير به سزايى داشت. | ||
اين آينده نگرى ها درباره غدير به نوعى ابلاغ غير ارادىِ آن به حساب مى آيد؛ به اين معنى كه اشتهار غدير به طور ناخواسته باعث بلاغ بيشتر و رسيدن گسترده تر پيام آن مى شود، حتى در زمان ها و مكانهايى كه مُبلِّغى براى آن نباشد! اينک به تبيين جزئيات اين پيش بينى ها در پنج جهت مى پردازيم: | اين آينده نگرى ها درباره غدير به نوعى ابلاغ غير ارادىِ آن به حساب مى آيد؛ به اين معنى كه اشتهار غدير به طور ناخواسته باعث بلاغ بيشتر و رسيدن گسترده تر پيام آن مى شود، حتى در زمان ها و مكانهايى كه مُبلِّغى براى آن نباشد! اينک به تبيين جزئيات اين پيش بينى ها در پنج جهت مى پردازيم: | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
از سوى ديگر، اجتماع صد و بيست هزار نفرى حجاج فرصت مناسبى بود تا پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه وآله با سخنرانى هاى متعدد در موضوعات متفاوت آگاهى هاى لازم را به مخاطبانى دهد كه هر يک مى توانست آن مطالب را به صدها مخاطب ديگر منتقل كند. | از سوى ديگر، اجتماع صد و بيست هزار نفرى حجاج فرصت مناسبى بود تا پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه وآله با سخنرانى هاى متعدد در موضوعات متفاوت آگاهى هاى لازم را به مخاطبانى دهد كه هر يک مى توانست آن مطالب را به صدها مخاطب ديگر منتقل كند. | ||
شهر مكه وطن پيامبرصلى الله عليه وآله بود و حضرت با آسايش بيشتر و زمان | شهر مكه وطن پيامبرصلى الله عليه وآله بود و حضرت با آسايش بيشتر و زمان وسيع ترى مى توانست به نشر اسلام و ارتباط مسلمانان با يكديگر بپردازد. | ||
با در نظر گرفتن همه اين شرايط ويژه، انتظار | با در نظر گرفتن همه اين شرايط ويژه، انتظار مى رفت پيامبر خدا در اين اولين و آخرين سفر حج خود مدتى در مكه بماند، ولى بلافاصله پس از اتمام حج حركت به سوى غدير را اعلام كرد، با عجله اى كه بيش از يک روز به حاجيان اجازه توقف در مكه نمى داد؛ و اين براى همه عجيب بود. حضرت به منادىِ خود بلال دستور داد تا به مردم اعلان كند: | ||
فردا كسى جز معلولان نبايد باقى بماند، و همه بايد حركت كنند تا در وقت معين در | فردا كسى جز [[معلولان]] نبايد باقى بماند، و همه بايد حركت كنند تا در وقت معين در [[غدیر خم]] حاضر باشند. | ||
اين عجله براى رسيدن به غدير، در حساس ترين شرايطى كه مكه به خود ديده، از به ياد ماندنى ترين قسمت هاى اين سفر ربّانى است. نتيجه اين اعلام فورى اشتهار غدير در آن روزگار و آينده هاى تاريخ شد؛ چون همگى در جستجوى پاسخ اين سؤال بودند كه: | اين عجله براى رسيدن به غدير، در حساس ترين شرايطى كه مكه به خود ديده، از به ياد ماندنى ترين قسمت هاى اين سفر ربّانى است. نتيجه اين اعلام فورى اشتهار غدير در آن روزگار و آينده هاى تاريخ شد؛ چون همگى در جستجوى پاسخ اين سؤال بودند كه: | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
«غدير» كمى قبل از «جحفه» ، بيابانى وسيع و آبگيرى براى جمع شدن آب سيل ها و همچنين آب چشمه اى كه از سمت شمال غربى به آن مى ريزد و چند درخت كهنسال تنومند بوده، كه براى برنامه سه روزه پيامبرصلى الله عليه وآله و ايراد خطبه براى آن جمعيت انبوه بسيار مناسب بوده است. | «غدير» كمى قبل از «جحفه» ، بيابانى وسيع و آبگيرى براى جمع شدن آب سيل ها و همچنين آب چشمه اى كه از سمت شمال غربى به آن مى ريزد و چند درخت كهنسال تنومند بوده، كه براى برنامه سه روزه پيامبرصلى الله عليه وآله و ايراد خطبه براى آن جمعيت انبوه بسيار مناسب بوده است. | ||
موقعيت حساس اين | موقعيت حساس اين [[بِرکه]] از آن جهت است كه جاده بعد از آن در سمت مدينه، به جُحفِه مى رسد كه تقاطع راه هاست. جادهاى كه از مكه تا غدير را از كنار دريا پيموده در جحفه تقسيم مى شود. راهى به سوى [[مدینه]] به شرق مايل مى شود و به سمت عراق نيز مى رود. راهى به سمت شمال از كنار دريا تا شام مى رود. راه ديگرى از غرب به دريا مى رسد تا با كشتى به مصر و ساير مناطق آفريقا برود. از سمت جنوب هم به شهر مكه منتهى مى شود و بعد از آن هم به يمن مى رسد. | ||
اگر چه مسلمانان آن روز اكثراً از سوى مدينه آمده بودند، ولى انتخاب غدير قبل از اين تقاطع حساس، در | اگر چه مسلمانان آن روز اكثراً از سوى مدينه آمده بودند، ولى انتخاب غدير قبل از اين تقاطع حساس، در آينده هاى تاريخ كه كاروان ها در رفت و برگشت از حج و عمره همين مسير را طى مى كردند، براى هميشه يادآور مراسمى بود كه در هيجدهم ذى الحجه در آنجا انجام گرفت. يعنى قبل آنكه كاروان ها متفرق شوند غدير را - كه يادآور آن روز مقدس بود - زيارت مى كردند و با نماز در مسجد پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير، با اين زيربناى اعتقادى خود هم تجديد خاطره و هم تجديد [[بیعت]] مى نمودند. | ||
اين يک پيش زمينه حساب شده درباره غدير بود كه اشتهار آن را رقم زد و چنان سوزشى در دل دشمنانش داشته و هنوز هم دارد كه بارها دست به تخريب مسجد آن زده اند. براى دوستان | اين يک پيش زمينه حساب شده درباره غدير بود كه اشتهار آن را رقم زد و چنان سوزشى در دل دشمنانش داشته و هنوز هم دارد كه بارها دست به تخريب مسجد آن زده اند. براى [[دوستان غدیر]] نيز آن قدر دل انگيز بوده كه در طول چهارده قرن، پس از هر ويرانىِ دشمن اقدام به بازسازى آن كرده اند، و پرچم غدير را كنار بركه خم در اهتزاز نگه داشته اند. | ||
'''اشتهار غدير به خاطر خطبه يک ساعته''' | '''اشتهار غدير به خاطر خطبه يک ساعته''' | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
'''اشتهار غدير به خاطر مراسم سه روزه بيعت'''<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۳۰۹ ۲۰۵ ۲۰۳ ۱۹۵ ۱۹۴ ۱۳۶ ۱۳۴ ۶۵ ۶۰ ۴۲. بحار الانوار ج ۲۱ ص ۳۸۸ ۳۸۷ و ج ۲۸ ص ۹۰ و ج ۳۷ ص ۱۲۷ ۱۶۶. الغدير: ج ۱ ص ۲۷۴ ۲۷۱ ۵۸.</ref> | '''اشتهار غدير به خاطر مراسم سه روزه بيعت'''<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۳۰۹ ۲۰۵ ۲۰۳ ۱۹۵ ۱۹۴ ۱۳۶ ۱۳۴ ۶۵ ۶۰ ۴۲. بحار الانوار ج ۲۱ ص ۳۸۸ ۳۸۷ و ج ۲۸ ص ۹۰ و ج ۳۷ ص ۱۲۷ ۱۶۶. الغدير: ج ۱ ص ۲۷۴ ۲۷۱ ۵۸.</ref> | ||
مراسم غدير كه نه يک ساعت و نه نيمروز و نه يک روز، بلكه سه روز به طول انجاميده و اين طولانى شدن هيچ دليلى جز بيعت ۱۲۰۰۰۰ نفرى نداشته، آن را به صورت يكى از مشهورترين وقايع تاريخ در آورده است. با در نظر گرفتن اينكه بدون بيعت هم مى شد به اين مراسم خاتمه داد، ولى اين تأكيد بر بيعت هم با پيامبرصلى الله عليه وآله و هم با اميرالمؤمنين عليه السلام و توقف در | مراسم غدير كه نه يک ساعت و نه نيمروز و نه يک روز، بلكه [[سه روز]] به طول انجاميده و اين طولانى شدن هيچ دليلى جز بيعت ۱۲۰۰۰۰ نفرى نداشته، آن را به صورت يكى از مشهورترين وقايع تاريخ در آورده است. با در نظر گرفتن اينكه بدون بيعت هم مى شد به اين مراسم خاتمه داد، ولى اين تأكيد بر بيعت هم با پيامبرصلى الله عليه وآله و هم با اميرالمؤمنين عليه السلام و توقف در [[بیابان]] در آن شرايط گرم و طاقت فرسا براى هر شنونده اى تعجب برانگيز و به ياد ماندنى است و از نگاهى ديگر اشتهار واقعه غدير را رقم مى زند. | ||
اگر بقيه وقايعى را كه در اين سه روز اتفاق افتاده به ماجراى بيعت اضافه كنيم اين معروفيت چند برابر مى شود. برنامه | اگر بقيه وقايعى را كه در اين سه روز اتفاق افتاده به ماجراى بيعت اضافه كنيم اين معروفيت چند برابر مى شود. برنامه [[تبریک]] مردم كه حتى [[عمر بن خطاب]] «بَخٍ بَخٍ لَكَ يا عَلى» گفت <ref>بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۷. امالى شيخ مفيد: ص ۵۷ .</ref>و بستن عمامه پيامبرصلى الله عليه وآله بر سر اميرالمؤمنين عليه السلام<ref>الغدير: ج ۱ ص ۲۹۱. عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۱۹۹. اثبات الهداة: ج ۲ ص ۲۱۹ ح ۱۰۲.</ref> و شعر [[حسان بن ثابت|حَسّان بن ثابت]]<ref>بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۸ و ج ۳۷ ص ۱۹۵ ۱۶۶ ۱۱۲. عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۰۱ ۱۴۴ ۹۸ ۴۱. كفاية الطالب: ص ۶۴ . كتاب سليم: ص ۸۲۸ .</ref> و ظهور [[جبرئیل|جبرئيل]] در غدير<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۶۱ ۱۲۰. عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۱۳۶ ۸۵.</ref> و نوشتن [[سند مکتوب غدیر]] به امر پيامبرصلى الله عليه وآله<ref>بحار الانوار: ج ۳۵ ص ۲۸۲. عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۱۵۱.</ref> و ماجراى [[سنگ آسمانی]] بر دشمن غدير<ref>بحار الانوار: ج ۸ ص ۶ ح ۱۰ و ج ۱۵ ص ۶ ح ۶ و ج ۳۵ ص ۳۲۳ - ۳۲۰ ح ۲۲ و ج ۳۷ ص ۱۷۶ ۱۷۳ ۱۶۶ ۱۶۲ و ج ۴۲ ص ۴۲ - ۴۰ ح ۱۴ و ج ۹۴ ص ۱۳ ح ۲۲. تفسير القمى: ص ۶۹۵ . الفضائل (شاذان): ص ۸۴ . تفسير فرات: ص ۵۰۵ ۱۹۰ ح ۶۶۳ . مناقب ابن شهرآشوب: ص ۳ ح ۴۰. اربعين منتجبالدين: ص ۸۳ . العمدة (ابن بطريق) : ص ۱۰۱. الاقبال: ص ۴۵۹ - ۴۵۳. حلية الابرار: ج ۲ ص ۱۲۵. مدينة المعاجز: ج ۲ ص ۲۷۶ - ۲۶۷. عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۵۶ ح ۲۲، ص ۶۸ ح ۴۵، ص ۱۳۰ ح ۱۸۵، ص ۳۰۶. تفسير الثعالبى: ج ۳ ص ۲۳۹. تفسير القرطبى: ج ۸ ص ۳۱۶ ۳۱۵ و ج ۱۰ ص ۲۲۵. زاد المسير )ابن جوزى( : ج ۴ ص ۱۰. الكافى: ج ۱ ص ۴۲۲ ح ۴۷ و ج ۸ )الروضة( ص ۵۷ ح ۱۸.</ref>، همه اينها مسائلى است كه در هيچ مراسمى كنار هم جمع نشده و اجتماع آنها نتيجه اى جز اشتهار استثنائى براى غدير نداشته است. | ||
'''تابلوى اشتهار بر پيشانى غدير'''<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۴۲.</ref> | '''تابلوى اشتهار بر پيشانى غدير'''<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۴۲.</ref> | ||