آيه ۱۷۲ اعراف و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «== «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰۷: خط ۱۰۷:
در احاديث متعددى از امام صادق و امام كاظم و امام رضا عليهم السلام نقل شده كه مقصود از اين آيه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است.<ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۲ و ج ۳۵ ص ۳۷۲. شرح الاخبار: ج ۱ ص ۲۴۴. الغارات: ج ۲ ص ۸۹۴ .</ref> جالب است كه اين فضيلت را از لسان يكى از اصحاب اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در حالى كه حضرت در ميدان جنگ بر بالين او آمده بود بشنويم. در جنگ جمل زيد بن صوحان به ميدان رفت و پس از جنگ نمايانى بر زمين افتاد.
در احاديث متعددى از امام صادق و امام كاظم و امام رضا عليهم السلام نقل شده كه مقصود از اين آيه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است.<ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۱۲ و ج ۳۵ ص ۳۷۲. شرح الاخبار: ج ۱ ص ۲۴۴. الغارات: ج ۲ ص ۸۹۴ .</ref> جالب است كه اين فضيلت را از لسان يكى از اصحاب اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در حالى كه حضرت در ميدان جنگ بر بالين او آمده بود بشنويم. در جنگ جمل زيد بن صوحان به ميدان رفت و پس از جنگ نمايانى بر زمين افتاد.


اميرالمؤمنين‏ عليه السلام بالاى سر او آمد و كنارش نشست و فرمود: اى زيد، خدا تو را رحمت كند، كه هزينه‏ ات كم اما كمكت بسيار بود. زيد سرش را به سمت حضرت بلند كرد و عرضه داشت: يا اميرالمؤمنين، خدا تو را جزاى خير دهد. به خدا قسم تو را نشناختم مگر كسى كه به خدا آگاهى دارى و در لوح محفوظ على حكيم هستى، و خدا در سينه تو جلوه عظيم دارد.<ref>الغارات: ج ۲ ص ۸۹۴ .</ref>


اميرالمؤمنين‏عليه السلام بالاى سر او آمد و كنارش نشست و فرمود: اى زيد، خدا تو را رحمت كند، كه هزينه‏ات كم اما كمكت بسيار بود. زيد سرش را به سمت حضرت بلند كرد و عرضه داشت: يا اميرالمؤمنين، خدا تو را جزاى خير دهد. به خدا قسم تو را نشناختم مگر كسى كه به خدا آگاهى دارى و در لوح محفوظ على حكيم هستى، و خدا در سينه تو جلوه عظيم دارد.××× 2 الغارات: ج 2 ص 894 . ×××
===== ب. آيت كبرى =====
 
 
ب. آيت كبرى
 
وَ جَعَلْتَهُ آيَةً لِنَبِيِّكَ وَ آيَةً مِنْ آياتِكَ الْكُبْرى.
وَ جَعَلْتَهُ آيَةً لِنَبِيِّكَ وَ آيَةً مِنْ آياتِكَ الْكُبْرى.


اين جمله اشاره به آيات سوره نجم است كه معراج پيامبر صلى الله عليه وآله را ترسيم مى‏كند و اينكه در آن شب خداوند آيات بزرگ را به رسولش نشان داد، آنجا كه مى‏ فرمايد: «لَقَدْ رَأى مِنْ آياتِ رَبِّهِ الْكُبْرى» . اين فراز دعا نشان مى‏ دهد كه در آن شب يكى از آيات كبراى الهى -  بلكه اكبر آيات الهى -  به پيامبر صلى الله عليه وآله نشان داده شده است. وجود مبارك اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در اين باره مى‏ فرمايد: ما للَّهِ نَبَأٌ اعْظَمُ مِنّى وَ ما للَّهِ آيَةٌ اكْبَرُ مِنّى: خداوند خبرى عظيم‏تر از من ندارد، و براى خداوند آيت و نشانه ‏اى بزرگ‏تر از من نيست.<ref>بحار الانوار: ج ۳۶ ص ۱ ح ۲.</ref>


اين جمله اشاره به آيات سوره نجم است كه معراج پيامبرصلى الله عليه وآله را ترسيم مى‏كند و اينكه در آن شب خداوند آيات بزرگ را به رسولش نشان داد، آنجا كه مى‏فرمايد: »لَقَدْ رَأى مِنْ آياتِ رَبِّهِ الْكُبْرى« . اين فراز دعا نشان مى‏دهد كه در آن شب يكى از آيات كبراى الهى -  بلكه اكبر آيات الهى -  به پيامبرصلى الله عليه وآله نشان داده شده است. وجود مبارك اميرالمؤمنين‏عليه السلام در اين باره مى‏فرمايد: ما للَّهِ نَبَأٌ اعْظَمُ مِنّى وَ ما للَّهِ آيَةٌ اكْبَرُ مِنّى: خداوند خبرى عظيم‏تر از من ندارد، و براى خداوند آيت و نشانه‏اى بزرگ‏تر از من نيست.××× 1 بحار الانوار: ج 36 ص 1 ح 2. ×××
===== ج. نبأ عظيم =====
 
 
ج. نبأ عظيم
 
جَعَلْتَهُ النَّبَأَ الْعَظيمَ الَّذى هُمْ فيهِ مُخْتَلِفُونَ وَ النَّبَأَ الْعَظيمَ الَّذى هُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ.
جَعَلْتَهُ النَّبَأَ الْعَظيمَ الَّذى هُمْ فيهِ مُخْتَلِفُونَ وَ النَّبَأَ الْعَظيمَ الَّذى هُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ.


عنوان «نَبَأ عَظيم» در دو جاى قرآن مطرح شده و هر دو به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تفسير شده است؛ يكى در سوره «ص» كه در پى آن مسئله اعراض مردم از اين نبأ عظيم مطرح شده است. ديگرى در سوره «نبأ» كه در پى آن سخن از اختلاف مردم درباره آن به ميان آمده است.


عنوان »نَبَأ عَظيم« در دو جاى قرآن مطرح شده و هر دو به اميرالمؤمنين‏عليه السلام تفسير شده است؛ يكى در سوره »ص« كه در پى آن مسئله اعراض مردم از اين نبأ عظيم مطرح شده است. ديگرى در سوره »نبأ« كه در پى آن سخن از اختلاف مردم درباره آن به ميان آمده است.
در اين فراز از دعاى غدير با در نظر گرفتن اينكه مردم درباره اميرالمؤمنين‏ عليه السلام اختلاف كرده ‏اند و اكثريتى از او اعراض نموده ‏اند، با صداى بلند اعلام مى ‏كنيم كه خدايا، شَهِدْنا بِالْوِلايَةِ لِوَلِيِّنا وَ مَوْلانا، و ما درباره او هيچ اختلافى نداريم و هرگز از او اعراض نكرده ‏ايم؛ و اگر اختلاف داريم با كسانى است كه ولايت او را قبول نمى ‏كنند و از آن حضرت روي گردانند.
 
 
در اين فراز از دعاى غدير با در نظر گرفتن اينكه مردم درباره اميرالمؤمنين‏عليه السلام اختلاف كرده‏اند و اكثريتى از او اعراض نموده‏اند، با صداى بلند اعلام مى‏كنيم كه خدايا، شَهِدْنا بِالْوِلايَةِ لِوَلِيِّنا وَ مَوْلانا، و ما درباره او هيچ اختلافى نداريم و هرگز از او اعراض نكرده‏ايم؛ و اگر اختلاف داريم با كسانى است كه ولايت او را قبول نمى‏كنند و از آن حضرت رويگردانند.
 
 
در اينجا به ابعادى از مسئله »نبأ عظيم« از لسان مبارك اميرالمؤمنين‏عليه السلام گوش مى‏سپاريم كه اسرارى از آن را براى ما نشان مى‏دهد. آن حضرت ارتباط مستقيم نبأ عظيم را با غدير چنين بيان فرموده است: انَا النَّبَأُ الْعَظيمُ، الَّذى اكْمَلَ اللَّهُ تَعالى بِهِ الدينَ يَوْمَ غَديرِ خُمٍّ. انَا الَّذى قالَ رَسُولُ اللَّهِ صلَّى اللَّه عليه و آله: مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ××× 2 الفضائل )شاذان( : ص 84 . ×××: من هستم آن خبر عظيمى كه خداوند تعالى در روز غدير خم به وسيله آن دين را كامل كرد. من كسى هستم كه پيامبرصلى الله عليه وآله درباره‏ام فرمود: هر كس من صاحب اختيار اويم على صاحب اختيار اوست.
 
در كلامى ديگر آن حضرت به بيان »هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ« مى‏پردازد و با اشاره به برنامه عظيم غدير سزاى اين اختلاف ناروا را به قيامت واگذار مى‏نمايد، آنجا كه مى‏فرمايد: به خدا قسم منم آن نبأ عظيمى كه درباره آن اختلاف كرديد و بر سر ولايت من به نزاع پرداختيد، و پس از آنكه ولايت مرا پذيرفتيد از آن بازگشتيد، و با تجاوز خود هلاك شديد بعد از آنكه با شمشير من نجات يافتيد، و در روز غدير دانستيد، و روز قيامت نتيجه آنچه انجام داديد را خواهيد دانست.××× 1 بحار الانوار: ج 36 ص 3. ×××
 
 
آن حضرت در سخنى ديگر به اعراض امت‏ها از ولايت خود اشاره كرده مى‏فرمايد: به خدا قسم من هستم آن نبأ عظيمى كه همه امت‏ها -  به هر زبانى كه بودند -  درباره آن اختلاف كردند؛ و فضيلت من بر امت‏هاى گذشته -  با اختلاف زبان‏هاى آنان -  عرضه شد، ولى به فضل من اقرار نكردند.××× 2 بحار الانوار: ج 36 ص 4  - 1. تفسير فرات: ص 533 . ×××


در اينجا به ابعادى از مسئله «نبأ عظيم» از لسان مبارك اميرالمؤمنين‏ عليه السلام گوش مى‏ سپاريم كه اسرارى از آن را براى ما نشان مى ‏دهد. آن حضرت ارتباط مستقيم نبأ عظيم را با غدير چنين بيان فرموده است: انَا النَّبَأُ الْعَظيمُ، الَّذى اكْمَلَ اللَّهُ تَعالى بِهِ الدينَ يَوْمَ غَديرِ خُمٍّ. انَا الَّذى قالَ رَسُولُ اللَّهِ صلَّى اللَّه عليه و آله: مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ<ref>الفضائل (شاذان) : ص ۸۴ .</ref>: من هستم آن خبر عظيمى كه خداوند تعالى در روز غدير خم به وسيله آن دين را كامل كرد. من كسى هستم كه پيامبرصلى الله عليه وآله درباره ‏ام فرمود: هر كس من صاحب اختيار اويم على صاحب اختيار اوست.


همچنين در فرمايش ديگرى دامنه »نبأ عظيم« را به قيامت كشانده مى‏فرمايد: انَا النَّبَأُ الْعَظيمُ؛ اقِفُ بَيْنَ الْجَنَّةِ وَ النّارِ وَ اقُولُ: هذا لى وَ هذا لَكَ: من خبر عظيم هستم. بين بهشت و جهنم مى‏ايستم و )خطاب به آتش( مى‏گويم: اين شخص مربوط به من، و اين ديگرى متعلق به توست.××× 3 الصراط المستقيم: ج 1 ص 279. ×××
در كلامى ديگر آن حضرت به بيان «هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ» مى ‏پردازد و با اشاره به برنامه عظيم غدير سزاى اين اختلاف ناروا را به قيامت واگذار مى‏ نمايد، آنجا كه مى ‏فرمايد: به خدا قسم منم آن نبأ عظيمى كه درباره آن اختلاف كرديد و بر سر ولايت من به نزاع پرداختيد، و پس از آنكه ولايت مرا پذيرفتيد از آن بازگشتيد، و با تجاوز خود هلاك شديد بعد از آنكه با شمشير من نجات يافتيد، و در روز غدير دانستيد، و روز قيامت نتيجه آنچه انجام داديد را خواهيد دانست.<ref>بحار الانوار: ج ۳۶ ص ۳.</ref>


آن حضرت در سخنى ديگر به اعراض امت‏ها از ولايت خود اشاره كرده مى‏ فرمايد: به خدا قسم من هستم آن نبأ عظيمى كه همه امت‏ها -  به هر زبانى كه بودند -  درباره آن اختلاف كردند؛ و فضيلت من بر امت‏ هاى گذشته -  با اختلاف زبان‏هاى آنان -  عرضه شد، ولى به فضل من اقرار نكردند.<ref>بحار الانوار: ج ۳۶ ص۱ - ۴. تفسير فرات: ص ۵۳۳ .</ref>


د. مسؤولٌ عَنه
همچنين در فرمايش ديگرى دامنه «نبأ عظيم» را به قيامت كشانده مى ‏فرمايد: انَا النَّبَأُ الْعَظيمُ؛ اقِفُ بَيْنَ الْجَنَّةِ وَ النّارِ وَ اقُولُ: هذا لى وَ هذا لَكَ: من خبر عظيم هستم. بين بهشت و جهنم مى ‏ايستم و (خطاب به آتش) مى‏ گويم: اين شخص مربوط به من، و اين ديگرى متعلق به توست.<ref>الصراط المستقيم: ج ۱ ص ۲۷۹.</ref>


===== د. مسؤولٌ عَنه =====
وَ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَسْؤُولُونَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ الَّتى مِنْها يُسْأَلُ عِبادُكَ.
وَ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَسْؤُولُونَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ الَّتى مِنْها يُسْأَلُ عِبادُكَ.


خداوند در روز قيامت همه مردم را مورد سؤال قرار خواهد داد و از آنان سؤالات مختلفى به اقتضاى حالشان در دنيا خواهد پرسيد، اما يك سؤال را از همه مى‏ پرسد و آن ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است، چنانكه در اين فراز دعا بدان تصريح شده است.


خداوند در روز قيامت همه مردم را مورد سؤال قرار خواهد داد و از آنان سؤالات مختلفى به اقتضاى حالشان در دنيا خواهد پرسيد، اما يك سؤال را از همه مى‏پرسد و آن ولايت اميرالمؤمنين‏عليه السلام است، چنانكه در اين فراز دعا بدان تصريح شده است.
==== نكته چهارم: سؤال از ولايت ====
 
 
نكته چهارم: سؤال از ولايت
 
چند فراز از دعاى روز غدير اشاره به مسئله سؤال از مردم در روز قيامت مى‏نمايد و به همه اخطار مى‏دهد كه براى چنان روزى پاسخ خود را آماده كنند. اين مطلب در قالب تصريح و اشاره و تفسير دو آيه قرآن در عبارات زير از اين دعا آمده است:
چند فراز از دعاى روز غدير اشاره به مسئله سؤال از مردم در روز قيامت مى‏نمايد و به همه اخطار مى‏دهد كه براى چنان روزى پاسخ خود را آماده كنند. اين مطلب در قالب تصريح و اشاره و تفسير دو آيه قرآن در عبارات زير از اين دعا آمده است: