مَقریزی: تفاوت میان نسخه‌ها

در روز هجدهم ماه ذى ‏حجه سال ۳۶۲ -  يعنى روز غدير -  عده ‏اى از مصريان و مغربيان و تابعانشان براى [[دعا]] جمع مى ‏شوند، چرا كه اين روز روزِ عيد است، زيرا رسول ‏خدا صلى الله عليه و آله در اين روز به اميرالمؤمنين على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام وصیت كرد و او را به جانشينى برگزيد. اين كار ايشان، مُعِزّ<ref>مقصود «المُعِزّ لدين اللَّه» خليفه فاطمى است كه سرزمين‏ هاى مصر را تصرّف كرد. وى به سال ۳۶۵ هجرى درگذشته است. شَذَرات الذهب: ج ۴ ص ۳۴۷ (مترجم). </ref>را به شگفتى مى‏ آورد. اين نخستين كارى بود كه او در مصر انجام داد.<ref>المواعظ و الاعتبار بذكر الخُطط و الآثار: ج ۲ ص ۲۲۰. </ref>

جلال ‏الدین سُیوطی<ref>حسن المحاضرة: ج ۱ ص ۵۵۷ .</ref>وى را توثيق كرده و ستوده است. از جمله تأليفات او است: «درر العقود الفريدة فى تراجم الاعيان المفيدة»، «المواعظ و الاعتبار بذكر الخُطط و الآثار»، «عِقد جواهر الاسفاط من اخبار مدينة فُسطاط»، «ايقاظ الحنفاء باخبار الفاطميّين الخلفاء»، «السلوک بمعرفة دول الملوک» و «التاريخ الكبير».

يكى از علما و بزرگان اهل ‏سنت كه [[حدیث غدیر]] را نقل كرده احمد بن على بن عبدالقادر مَقريزى است. مقريزى در «المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط و الآثار» حديث غدير را با اشاره به ماجراى غدير ذيل عنوان «عید غدیر» نقل كرده است.<ref>المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط و الآثار: ج ۱ ص ۳۸۸. براى شرح حال مقريزى ر.ك: الضوء اللامع: ج ۲ ص ۲۱.</ref>

مراسم جشن و سرور در ايام موفور السرور عيد غدير پيشينه‏ اى بس ديرينه دارد. از جمله اهالى مصر و مراكش در سال ۳۶۲ ق به مدت ده روز «دهه غدیر» را جشن گرفتند.<ref>الخطط المقريزيّه: ج ۲ ص ۱۱۷. </ref>

نخستين جشن رسمى غدير به سال ۳۵۲ ق، در ايام معزّالدوله بوَيهى (ت ۳۰۳ -  م ۳۵۶ ق) در عراق پايه ‏گذارى شد.

 

اساس اين جشن روايت [[احمد بن حنبل]] است كه در مسند كبير خود از براء بن عازب روايت كرده كه گفت: در يكى از سفرها در خدمت رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله بوديم كه در غدير خم فرود آمديم. فرمان اجتماع براى نماز اعلام شد. زير دو درخت براى رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله جارو زده شد و نماز ظهر را خوانديم.

 

پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله دست على‏ عليه السلام را گرفت و فرمود: آيا مى ‏دانيد كه من براى مؤمنان از خودشان صاحب اختيارتر (اولى به نفس) هستم؟ همه گفتند: آرى. فرمود: من كنت مولاه فعلى مولاه.

غدير خم در سه ميلى جحفه در سمت چپ راه مى ‏باشد. چشم ه‏اى در آن بركه مى‏ ريزد. درختان فراوانى در اطراف آن هست، و از سنت آنها (شیعیان) است كه همواره در اين روز روز ۱۸ ذی حجة عيد برگزار مى ‏شود. احياء شب عيد با عبادت مى ‏باشد، نزديک زوال نيز دو ركعت نماز مى ‏خوانند، جامه ‏هاى نو مى‏ پوشند، برده‏ ها خريده و آزاد مى كنند، قربانى مى ‏كشند و كارهاى خير فراوان انجام مى‏ دهند.<ref>الخطط المقريزيه: ج ۲ ص ۱۱۷.</ref>

جالب توجه است كه: اولاً: هجرت در شب اول ربيع الاول آغاز شده و دخول پيامبرصلى الله عليه وآله به غار بدون ترديد در اول ربيع بوده است، نه ۲۶ ذيحجة الحرام!

آن روز روز عيد بود، زيرا در آن روز پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله، على ‏عليه السلام را به عنوان خليفه برگزيده و پيمان خلافت بسته بود.

بيش از ۵۰۰۰ نفر نظامى سواره و در حدود ۱۰۰۰ نفر تيرانداز پياده و در حدود ۷۰۰۰ نفر پرچم به دست، از اصناف مختلف و در صف‏ هاى منظم در اطراف خليفه حركت مى‏ كنند تا به مقام رأس الحسين‏ عليه السلام مشرف مى‏ شوند. خليفه در جايگاه قرار مى ‏گيرد، و خطيب به منبر رفته و متن خطبه پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله را -  كه در روز غدير ايراد فرموده بود -  قرائت مى ‏كند.

 

پس از القاى خطبه، قاضى ‏القضاة آمده و دو ركعت نماز عيد را با مردم مى‏ خواند.

در سال ۵۱۶ ق در مراسم جشن غدیر، هزاران تن از اشراف و اعيان و فقرا و مساكين گرد آمده و جايزه دريافت كردند.

 

همگان؛ از عالى و دانى، ثروتمند و مستمند منتظر جايزه غدير هستند. كسانى كه دختر دم بخت دارند يا قصد داماد كردن پسر دارند، منتظر مى‏ شوند كه دهه غدير فرا رسد و از جايزه خليفه به اهداف خود برسند. شعرا شعر مى‏ خوانند و صله مخصوص دريافت مى‏ كنند: ۷۹۰ دينار به درجه‏ داران تقديم مى ‏شود، ۱۴۴ قطعه لباس فاخر تقسيم مى ‏شود، ۲۵۸ دينار از سوى وزير جايزه داده مى‏ شود.

اين بود اشاره ‏اى كوتاه به آمار و ارقام مربوط به دهه غدير در ايام دولت فاطميان، كه نزديک به يک هزار سال پيش در دهه غدير توسط فاطمیون نثار مى ‏شد.