۲۱٬۹۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
يكى از جلوه هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است. | يكى از جلوه هاى قرآنى غدير كه مورد غفلت قرار گرفته، فرازهاى دعا و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدير پرداخته شده است. | ||
در بسيارى از دعاها و زيارات - به خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است - ناگفته هايى از مسئله غدير به چشم مى خورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمى شود. | در بسيارى از دعاها و زيارات - به خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است - ناگفته هايى از مسئله غدير به چشم مى خورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمى شود. | ||
در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيه هاى قرآن كريم و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است. از جمله اين موارد است: | |||
«وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا»: | |||
«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً»<ref>مائده / ۳.</ref>: «امروز دين شما را كامل كردم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم» . | «آنگاه كه پروردگار تو از بنى آدم - از صلب آنان - نسل آنان را گرفت و آنان را بر خودشان شاهد قرار داد كه آيا من پروردگار شما نيستم؟ گفتند: آرى، شهادت داديم». | ||
«ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ»<ref>تكاثر / ۸ .</ref>: «سپس در آن روز درباره نعمت ها مورد سؤال قرار خواهيد گرفت». | |||
«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً»<ref>مائده / ۳.</ref>: «امروز دين شما را كامل كردم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم». | |||
«وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ»<ref>صافات / ۲۴.</ref>: «آنان را متوقف كنيد كه بايد مورد سؤال قرار گيرند» . | «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ»<ref>صافات / ۲۴.</ref>: «آنان را متوقف كنيد كه بايد مورد سؤال قرار گيرند» . | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۳: | ||
اللَّهُمَّ فَكَما كانَ مِنْ شَأْنِكَ، يا صادِقَ الْوَعْدِ، يا مَنْ لا يُخْلِفُ الْميعادَ، يا مَنْ هُوَ فى كُلِّ يَوْمٍ فى شَأْنٍ، انْ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِمُوالاةِ اوْلِيائِكَ الْمَسْؤُولِ عَنْهُمْ عِبادَكَ، فَانَّكَ قُلْتَ:«ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» ، وَ قُلْتَ: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» ، وَ مَنَنْتَ عَلَيْنا بِشَهادَةِ الاخْلاصِ لَكَ بِوِلايَةِ اوْلِيائِكَ، الْهُداةِ مِنْ بَعْدِ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ السِّراجِ الْمُنيرِ وَ اكْمَلْتَ لَنَا الدّينَ بِمُوالاتِهِمْ وَ الْبَراءَةِ مِنْ عَدُوِّهِمْ، وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنَا النِّعَمَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ، وَ ذَكَّرْتَنا ميثاقَكَ الْمَأْخُوذَ مِنّا فى مُبْتَدَءِ خَلْقِكَ ايّانا وَ جَعَلْتَنا مِنْ اهْلِ الاجابَةِ، وَ ذَكَّرْتَنَا الْعَهْدَ وَ الْميثاقَ وَ لَمْ تُنْسِنا ذِكْرَكَ، فَانَّكَ قُلْتَ: «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا». | اللَّهُمَّ فَكَما كانَ مِنْ شَأْنِكَ، يا صادِقَ الْوَعْدِ، يا مَنْ لا يُخْلِفُ الْميعادَ، يا مَنْ هُوَ فى كُلِّ يَوْمٍ فى شَأْنٍ، انْ اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِمُوالاةِ اوْلِيائِكَ الْمَسْؤُولِ عَنْهُمْ عِبادَكَ، فَانَّكَ قُلْتَ:«ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» ، وَ قُلْتَ: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» ، وَ مَنَنْتَ عَلَيْنا بِشَهادَةِ الاخْلاصِ لَكَ بِوِلايَةِ اوْلِيائِكَ، الْهُداةِ مِنْ بَعْدِ النَّذيرِ الْمُنْذِرِ السِّراجِ الْمُنيرِ وَ اكْمَلْتَ لَنَا الدّينَ بِمُوالاتِهِمْ وَ الْبَراءَةِ مِنْ عَدُوِّهِمْ، وَ اتْمَمْتَ عَلَيْنَا النِّعَمَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ، وَ ذَكَّرْتَنا ميثاقَكَ الْمَأْخُوذَ مِنّا فى مُبْتَدَءِ خَلْقِكَ ايّانا وَ جَعَلْتَنا مِنْ اهْلِ الاجابَةِ، وَ ذَكَّرْتَنَا الْعَهْدَ وَ الْميثاقَ وَ لَمْ تُنْسِنا ذِكْرَكَ، فَانَّكَ قُلْتَ: «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا». | ||
بِمَنِّكَ بِانَّكَ انْتَ اللَّهُ لا الهَ الاّ انْتَ رَبُّنا، وَ انَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ نَبِيَّنا، وَ انَّ عَلِيّاً اميرَالْمُؤْمِنينَ وَلِيُّنا وَ مَوْلانا، وَ شَهِدْنا بِالْوِلايَةِ لِوَلِيِّنا وَ مَوْلانا مِنْ ذُرِّيَّةِ نَبِيِّكَ مِنْ صُلْبِ وَلِيِّنا وَ مَوْلانا عَلِىِّ بْنِ ابى طالِبٍ اميرِالْمُؤْمِنينَ، عَبْدُكَ الَّذى انْعَمْتَ عَلَيْهِ وَ جَعَلْتَهُ فى امِّ الْكِتابِ لَدَيْكَ عَلِيّاً حَكيماً، وَ جَعَلْتَهُ آيَةً لِنَبِيِّكَ، وَ آيَةً مِنْ آياتِكَ الْكُبْرى وَ النَّبَأَ الْعَظيمَ الَّذى هُمْ فيهِ مُخْتَلِفُونَ، وَ النَّبَأَ الْعَظيمَ الَّذى هُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ وَ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَسْؤُولُونَ، وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ الَّتى عَنْها يُسْأَلُ عِبادُكَ اذْ هُمْ مَوْقُوفُونَ وَ عَنِ النَّعيمِ مَسْؤُولُونَ<ref>عوالم العلوم: ج | بِمَنِّكَ بِانَّكَ انْتَ اللَّهُ لا الهَ الاّ انْتَ رَبُّنا، وَ انَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ نَبِيَّنا، وَ انَّ عَلِيّاً اميرَالْمُؤْمِنينَ وَلِيُّنا وَ مَوْلانا، وَ شَهِدْنا بِالْوِلايَةِ لِوَلِيِّنا وَ مَوْلانا مِنْ ذُرِّيَّةِ نَبِيِّكَ مِنْ صُلْبِ وَلِيِّنا وَ مَوْلانا عَلِىِّ بْنِ ابى طالِبٍ اميرِالْمُؤْمِنينَ، عَبْدُكَ الَّذى انْعَمْتَ عَلَيْهِ وَ جَعَلْتَهُ فى امِّ الْكِتابِ لَدَيْكَ عَلِيّاً حَكيماً، وَ جَعَلْتَهُ آيَةً لِنَبِيِّكَ، وَ آيَةً مِنْ آياتِكَ الْكُبْرى وَ النَّبَأَ الْعَظيمَ الَّذى هُمْ فيهِ مُخْتَلِفُونَ، وَ النَّبَأَ الْعَظيمَ الَّذى هُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ وَ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَسْؤُولُونَ، وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ الَّتى عَنْها يُسْأَلُ عِبادُكَ اذْ هُمْ مَوْقُوفُونَ وَ عَنِ النَّعيمِ مَسْؤُولُونَ<ref>عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۲۱۸،۲۱۷. الاقبال: ص ۴۷۵.</ref>: | ||
خدايا، اى صادق الوعد، اى خدايى كه در وعدهات تخلفى نمى كنى، اى خدايى كه هر روزى در شأنى هستى، همان گونه كه نعمتت را بر ما ارزانى داشتى با پذيرش ولايت اوليائت كه درباره آنان از بندگانت سؤال خواهد شد، چنان كه فرمودهاى: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» ، و فرموده اى «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ | خدايا، اى صادق الوعد، اى خدايى كه در وعدهات تخلفى نمى كنى، اى خدايى كه هر روزى در شأنى هستى، همان گونه كه نعمتت را بر ما ارزانى داشتى با پذيرش ولايت اوليائت كه درباره آنان از بندگانت سؤال خواهد شد، چنان كه فرمودهاى: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» ، و فرموده اى «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ»، و با شهادت اخلاص براى تو بر ما منت گذاشته اى با ولايت اوليائت، هدايتگران بعد از پيامبر ترساننده منذر كه چراغ تابان است، و دين ما را با ولايت آنان و بيزارى از دشمنانشان كامل كرده اى، و نعمتت را بر ما تمام كردى با پيمانى كه با ما تجديد نمودى و به ما يادآور شدى ميثاقى را كه در ابتداى خلقتت از ما گرفته اى، و ما را از اهل اجابت قرار دادى و عهد و پيمان را به يادمان آوردى و آن را از خاطر ما به فراموشى نسپردى چنان كه فرموده اى: «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا» . | ||
بلى، خدايا به لطف تو شهادت مى دهيم كه تو خدايى و جز تواى پروردگار ما خدايى نيست، و محمد بنده و پيامبر تو و نبى ماست، و على اميرالمؤمنين ولى و صاحب اختيار ماست؛ و شهادت مى دهيم به ولايت آنان كه ولى و صاحب اختيار ما از نسل پيامبرت از صلب ولى و مولاى ما على بن ابى طالب هستند. همان بنده تو كه بر او عنايت فرمودى و او را درام الكتاب «عَلِىٌّ حَكِيمٌ» قرار دادى، و او را آيتى براى پيامبرت و آيتى از آيات كبراى خويش و خبر عظيمى قرار دادى كه درباره آن اختلاف دارند و نبأ عظيمى كه از آن اعراض مى كنند و روز قيامت درباره او مورد سؤال قرار مى گيرند. همان كسى كه تمام نعمت توست كه بندگانت درباره او مورد سؤال قرار مى گيرند، آنگاه كه همه متوقف شوند و درباره نعمتها مورد سؤال قرار گيرند. | بلى، خدايا به لطف تو شهادت مى دهيم كه تو خدايى و جز تواى پروردگار ما خدايى نيست، و محمد بنده و پيامبر تو و نبى ماست، و على اميرالمؤمنين ولى و صاحب اختيار ماست؛ و شهادت مى دهيم به ولايت آنان كه ولى و صاحب اختيار ما از نسل پيامبرت از صلب ولى و مولاى ما على بن ابى طالب هستند. همان بنده تو كه بر او عنايت فرمودى و او را درام الكتاب «عَلِىٌّ حَكِيمٌ» قرار دادى، و او را آيتى براى پيامبرت و آيتى از آيات كبراى خويش و خبر عظيمى قرار دادى كه درباره آن اختلاف دارند و نبأ عظيمى كه از آن اعراض مى كنند و روز قيامت درباره او مورد سؤال قرار مى گيرند. همان كسى كه تمام نعمت توست كه بندگانت درباره او مورد سؤال قرار مى گيرند، آنگاه كه همه متوقف شوند و درباره نعمتها مورد سؤال قرار گيرند. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۴: | ||
===== الف. كمال دين ===== | ===== الف. كمال دين ===== | ||
در اين باره ولايت و برائت را ملازم و دخيل در كمال دين مى داند و مى فرمايد: «اكْمَلْتَ لَنَا الدّينَ بِمُوالاتِهِمْ وَ الْبَراءَةِ مِنْ عَدُوِّهِمْ» يعنى دين را با ولايت | در اين باره ولايت و برائت را ملازم و دخيل در كمال دين مى داند و مى فرمايد: «اكْمَلْتَ لَنَا الدّينَ بِمُوالاتِهِمْ وَ الْبَراءَةِ مِنْ عَدُوِّهِمْ» يعنى دين را با ولايت اهل بيت عليهم السلام و بيزارى از دشمنانشان براى ما كامل فرمودى. اين بدان معنى است كه قبول ولايت و صاحب اختيارى امامان معصوم عليهم السلام هنگامى نزد خدا دين كامل است كه از دشمنان و مخالفان ايشان برائت و بيزارى داشته باشيم، و دين آنان را با دين دشمنانشان قابل جمع ندانيم. به عبارت ديگر اگر با پذيرش ولايت آنان دين كامل مى شود لازمه اش آن است كه با پذيرش ولايت غير آنان از اين كمال سقوط مى كند. | ||
===== ب. تمام نعمت ===== | ===== ب. تمام نعمت ===== | ||
درباره اتمام نعمتِ خداوند دو عبارت در اين دعا به چشم مى خورد: | درباره اتمام نعمتِ خداوند دو عبارت در اين دعا به چشم مى خورد: | ||
اول: جمله «اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِمُوالاةِ اوْلِيائِكَ الْمَسْؤُولِ عَنْهُمْ عِبادَكَ» . معناى اين عبارت آن است كه ولايتِ واجب شده بر ما درباره امامان به اندازه اى مهم است كه خدا بندگان را در اين باره مورد سؤال قرار خواهد داد، و هيچ كس نمىتواند از پاسخ چنين سؤالى شانه خالى كند. | اول: جمله «اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِمُوالاةِ اوْلِيائِكَ الْمَسْؤُولِ عَنْهُمْ عِبادَكَ». | ||
معناى اين عبارت آن است كه ولايتِ واجب شده بر ما درباره امامان به اندازه اى مهم است كه خدا بندگان را در اين باره مورد سؤال قرار خواهد داد، و هيچ كس نمىتواند از پاسخ چنين سؤالى شانه خالى كند. | |||
دوم: جمله «اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ وَ ميثاقَكَ الْمَأْخُوذَ مِنّا فى مُبْتَدَءِ خَلْقِكَ ايّانا» . ارزش اين اتمام نعمت آن است كه نعمت سابقه دار خداوند متعال در روز اول خلقت بار ديگر به ما يادآورى مى شود. | دوم: جمله «اتْمَمْتَ عَلَيْنا نِعْمَتَكَ بِالَّذى جَدَّدْتَ لَنا عَهْدَكَ وَ ميثاقَكَ الْمَأْخُوذَ مِنّا فى مُبْتَدَءِ خَلْقِكَ ايّانا». | ||
ارزش اين اتمام نعمت آن است كه نعمت سابقه دار خداوند متعال در روز اول خلقت بار ديگر به ما يادآورى مى شود. | |||
در اين يادآورى دو جهت باعث اتمام نعمت است: يكى به ياد آوردن عهد و پيمان روز الَست، و ديگرى تجديد پيمان و اعلان وفادارى بر آن، كه هر دو عظمت اين نعمت را بر ما روشن مى نمايد. | در اين يادآورى دو جهت باعث اتمام نعمت است: يكى به ياد آوردن عهد و پيمان روز الَست، و ديگرى تجديد پيمان و اعلان وفادارى بر آن، كه هر دو عظمت اين نعمت را بر ما روشن مى نمايد. | ||
| خط ۸۸: | خط ۹۶: | ||
اكنون جا دارد به كلماتى از معصومين عليهم السلام در اين باره اشاره كنيم: | اكنون جا دارد به كلماتى از معصومين عليهم السلام در اين باره اشاره كنيم: | ||
امام باقر عليه السلام درباره آيه «أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ» مى فرمايد: پروردگار عزوجل آنگاه كه فرزندان آدم را از صلب آنان گرفت و آنان را بر خودشان شاهد قرار داد، به آنان چنين فرمود: | امام باقر عليه السلام درباره آيه «أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ» مى فرمايد: پروردگار عزوجل آنگاه كه فرزندان آدم را از صلب آنان گرفت و آنان را بر خودشان شاهد قرار داد، به آنان چنين فرمود: | ||
الَسْتُ بِرَبِّكُمْ وَ مُحَمَّدٌ رَسُولى وَ عَلِىٌّ اميرُ الْمُؤْمِنينَ؟<ref>دلائل الامامة: ص ۵۳ .</ref> | |||
امام صادق عليه السلام درباره اين آيه مى فرمايد: از آنان پيمان بر ربوبيت خداوند و نبوت | امام صادق عليه السلام درباره اين آيه مى فرمايد: از آنان پيمان بر ربوبيت خداوند و نبوت پيامبر صلى الله عليه و آله و امامت اميرالمؤمنين و ائمه عليهم السلام گرفته شد، و خدا چنين فرمود: | ||
الَسْتُ بِرَبِّكُمْ وَ مُحَمَّدٌ نَبِيُّكُمْ وَ عَلِىٌّ امامُكُمْ وَ الائِمَّةُ الْهادِيَة الْمَهْدِيَّة ائِمَّتُكُمْ؟ همه بنى آدم در آن روز گفتند: بلى ما شاهد هستيم. خداوند فرمود: اين اقرار براى آن بود كه مبادا روز قيامت بگوييد: ما از اين غافل بوديم.<ref>مدينة المعاجز: ج ۱ ص ۵۹ .</ref> | |||
امام باقر عليه السلام به نكته ديگرى از اين اقرار روز «الَسْت» اشاره مى فرمايد، و اينكه خداوند در آن روز ولايت را عرضه كرد تا همه به دستور خدا آن را بپذيرند و بايد مى پذيرفتند و كسى حق نداشت بگويد من راه خدا را نمى خواهم، اما با اين همه شيطان صفتان همان روز هم در برابر خدا قد عَلَم كردند. | امام باقر عليه السلام به نكته ديگرى از اين اقرار روز «الَسْت» اشاره مى فرمايد، و اينكه خداوند در آن روز ولايت را عرضه كرد تا همه به دستور خدا آن را بپذيرند و بايد مى پذيرفتند و كسى حق نداشت بگويد من راه خدا را نمى خواهم، اما با اين همه شيطان صفتان همان روز هم در برابر خدا قد عَلَم كردند. | ||
امام باقرعليه السلام مى فرمايد: پيامبرصلى الله عليه وآله به على عليه السلام فرمود: تو هستى آن كسى كه خدا به وسيله تو در آغاز خلقتِ مردم آنان را به صورت اشباحى بپا داشت و به آنان فرمود: أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ؟ گفتند: بلى. فرمود: وَ مُحَمَّدٌ رَسُولى؟ گفتند: بلى. فرمود: وَ عَلِىُّ بْنُ ابى طالِبٍ وَصِيّى؟ در اينجا اكثريت مردم جز عده كمى ابا كردند از اينكه پاسخ مثبت دهند به خاطر تكبر و سركشى از ولايت تو، و آن عده كم - كه جداً كم بودند - اصحاب يمين هستند.<ref>امالى الطوسى: ص ۲۳۲. اليقين: ص ۲۱۴.</ref> | امام باقرعليه السلام مى فرمايد: پيامبرصلى الله عليه وآله به على عليه السلام فرمود: تو هستى آن كسى كه خدا به وسيله تو در آغاز خلقتِ مردم آنان را به صورت اشباحى بپا داشت و به آنان فرمود: | ||
أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ؟ گفتند: بلى. فرمود: وَ مُحَمَّدٌ رَسُولى؟ گفتند: بلى. فرمود: وَ عَلِىُّ بْنُ ابى طالِبٍ وَصِيّى؟ در اينجا اكثريت مردم جز عده كمى ابا كردند از اينكه پاسخ مثبت دهند به خاطر تكبر و سركشى از ولايت تو، و آن عده كم - كه جداً كم بودند - اصحاب يمين هستند.<ref>امالى الطوسى: ص ۲۳۲. اليقين: ص ۲۱۴.</ref> | |||
==== نكته سوم: اوصاف قرآنى اميرالمؤمنين عليه السلام ==== | ==== نكته سوم: اوصاف قرآنى اميرالمؤمنين عليه السلام ==== | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۳۴: | ||
در اين فراز از دعاى غدير با در نظر گرفتن اينكه مردم درباره اميرالمؤمنين عليه السلام اختلاف كرده اند و اكثريتى از او اعراض نموده اند، با صداى بلند اعلام مى كنيم كه خدايا، شَهِدْنا بِالْوِلايَةِ لِوَلِيِّنا وَ مَوْلانا، و ما درباره او هيچ اختلافى نداريم و هرگز از او اعراض نكرده ايم؛ و اگر اختلاف داريم با كسانى است كه ولايت او را قبول نمى كنند و از آن حضرت روي گردانند. | در اين فراز از دعاى غدير با در نظر گرفتن اينكه مردم درباره اميرالمؤمنين عليه السلام اختلاف كرده اند و اكثريتى از او اعراض نموده اند، با صداى بلند اعلام مى كنيم كه خدايا، شَهِدْنا بِالْوِلايَةِ لِوَلِيِّنا وَ مَوْلانا، و ما درباره او هيچ اختلافى نداريم و هرگز از او اعراض نكرده ايم؛ و اگر اختلاف داريم با كسانى است كه ولايت او را قبول نمى كنند و از آن حضرت روي گردانند. | ||
در اينجا به ابعادى از مسئله «نبأ عظيم» از لسان | در اينجا به ابعادى از مسئله «نبأ عظيم» از لسان مبارک اميرالمؤمنين عليه السلام گوش مى سپاريم كه اسرارى از آن را براى ما نشان مى دهد. آن حضرت ارتباط مستقيم نبأ عظيم را با غدير چنين بيان فرموده است: انَا النَّبَأُ الْعَظيمُ، الَّذى اكْمَلَ اللَّهُ تَعالى بِهِ الدينَ يَوْمَ غَديرِ خُمٍّ. انَا الَّذى قالَ رَسُولُ اللَّهِ صلَّى اللَّه عليه و آله: مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ<ref>الفضائل (شاذان) : ص ۸۴ .</ref>: | ||
من هستم آن خبر عظيمى كه خداوند تعالى در روز غدير خم به وسيله آن دين را كامل كرد. من كسى هستم كه پيامبرصلى الله عليه وآله درباره ام فرمود: هر كس من صاحب اختيار اويم على صاحب اختيار اوست. | |||
در كلامى ديگر آن حضرت به بيان «هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ» مى پردازد و با اشاره به برنامه عظيم غدير سزاى اين اختلاف ناروا را به قيامت واگذار مى نمايد، آنجا كه مى فرمايد: به خدا قسم منم آن نبأ عظيمى كه درباره آن اختلاف كرديد و بر سر ولايت من به نزاع پرداختيد، و پس از آنكه ولايت مرا پذيرفتيد از آن بازگشتيد، و با تجاوز خود هلاك شديد بعد از آنكه با شمشير من نجات يافتيد، و در روز غدير دانستيد، و روز قيامت نتيجه آنچه انجام داديد را خواهيد دانست.<ref>بحار الانوار: ج ۳۶ ص ۳.</ref> | در كلامى ديگر آن حضرت به بيان «هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ» مى پردازد و با اشاره به برنامه عظيم غدير سزاى اين اختلاف ناروا را به قيامت واگذار مى نمايد، آنجا كه مى فرمايد: به خدا قسم منم آن نبأ عظيمى كه درباره آن اختلاف كرديد و بر سر ولايت من به نزاع پرداختيد، و پس از آنكه ولايت مرا پذيرفتيد از آن بازگشتيد، و با تجاوز خود هلاك شديد بعد از آنكه با شمشير من نجات يافتيد، و در روز غدير دانستيد، و روز قيامت نتيجه آنچه انجام داديد را خواهيد دانست.<ref>بحار الانوار: ج ۳۶ ص ۳.</ref> | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۴۷: | ||
وَ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَسْؤُولُونَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ الَّتى مِنْها يُسْأَلُ عِبادُكَ. | وَ عَنْهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ مَسْؤُولُونَ وَ تَمامَ نِعْمَتِكَ الَّتى مِنْها يُسْأَلُ عِبادُكَ. | ||
خداوند در روز قيامت همه مردم را مورد سؤال قرار خواهد داد و از آنان سؤالات مختلفى به اقتضاى حالشان در دنيا خواهد پرسيد، اما | خداوند در روز قيامت همه مردم را مورد سؤال قرار خواهد داد و از آنان سؤالات مختلفى به اقتضاى حالشان در دنيا خواهد پرسيد، اما يک سؤال را از همه مى پرسد و آن ولايت اميرالمؤمنين عليه السلام است، چنانكه در اين فراز دعا بدان تصريح شده است. | ||
==== نكته چهارم: سؤال از ولايت ==== | ==== نكته چهارم: سؤال از ولايت ==== | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۶۲: | ||
در اين حال اشك از ديدگان آن مرد جارى شد! امام صادق عليه السلام علت گريه را پرسيد، او گفت: آيهاى از كتاب خدا مرا به گريه درآورد. حضرت سؤال كرد: كدام آيه؟ عرض كرد: كلام خداوند كه مى فرمايد: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» ، و سپس گفت: ترسيدم اين نعمت هم از آن نعمتهايى باشد كه خدا درباره آن از ما سؤال خواهد كرد. | در اين حال اشك از ديدگان آن مرد جارى شد! امام صادق عليه السلام علت گريه را پرسيد، او گفت: آيهاى از كتاب خدا مرا به گريه درآورد. حضرت سؤال كرد: كدام آيه؟ عرض كرد: كلام خداوند كه مى فرمايد: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» ، و سپس گفت: ترسيدم اين نعمت هم از آن نعمتهايى باشد كه خدا درباره آن از ما سؤال خواهد كرد. | ||
امام عليه السلام خنديد به گونه اى كه دندان هاى | امام عليه السلام خنديد به گونه اى كه دندان هاى مبارک نمايان شد، و فرمود:درباره غذاى لذيذ و لباس نرم و بوى خوش مورد سؤال قرار نمى گيرى! همه اينها براى ما خلق شده و ما براى آنها خلق شده ايم، و هدف اين است كه با آنها آنچه اطاعت خداست انجام دهيم. | ||
عرض كرد: يابن رسول اللَّه! پس منظور از نعيم كه مورد سؤال قرار خواهد گرفت، چيست؟ امام عليه السلام فرمود: حب على و عترتش كه خداوند در روز قيامت درباره آن از مردم سؤال خواهد كرد، كه سپاسگزارى شما نسبت به من چگونه بود، آنگاه كه با حب على و عترتش به شما نعمت دادم.<ref>تفسير فرات: ص ۶۰۶ .</ref> | عرض كرد: يابن رسول اللَّه! پس منظور از نعيم كه مورد سؤال قرار خواهد گرفت، چيست؟ امام عليه السلام فرمود: حب على و عترتش كه خداوند در روز قيامت درباره آن از مردم سؤال خواهد كرد، كه سپاسگزارى شما نسبت به من چگونه بود، آنگاه كه با حب على و عترتش به شما نعمت دادم.<ref>تفسير فرات: ص ۶۰۶ .</ref> | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۶۸: | ||
پيامبر صلى الله عليه وآله در بيان آيه «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» برات آزادى از آتش جهنم را مطرح كرد كه به نام اميرالمؤمنين عليه السلام است، و فرمود: روز قيامت كه مى شود خداوند دو ملائكه را امر مى كند تا كنار صراط بنشينند. آنگاه هيچ كس نمى تواند از آنجا عبور كند مگر با برات اميرالمؤمنين على بن ابى طالب، و هر كس كه برات اميرالمؤمنين همراه او نباشد خداوند گلوى او را گرفته در آتش مى اندازد؛ و اين همان كلام خداست كه مى فرمايد: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» پرسيدند: معناى برات اميرالمؤمنين چيست؟ فرمود: «لا الهَ الاّ اللَّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، اميرُالْمُؤْمِنينَ وَصِىُّ رَسُولِ اللَّهِ».<ref>التحصين (ابن طاووس) : ص ۵۵۹ .</ref> | پيامبر صلى الله عليه وآله در بيان آيه «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» برات آزادى از آتش جهنم را مطرح كرد كه به نام اميرالمؤمنين عليه السلام است، و فرمود: روز قيامت كه مى شود خداوند دو ملائكه را امر مى كند تا كنار صراط بنشينند. آنگاه هيچ كس نمى تواند از آنجا عبور كند مگر با برات اميرالمؤمنين على بن ابى طالب، و هر كس كه برات اميرالمؤمنين همراه او نباشد خداوند گلوى او را گرفته در آتش مى اندازد؛ و اين همان كلام خداست كه مى فرمايد: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ» پرسيدند: معناى برات اميرالمؤمنين چيست؟ فرمود: «لا الهَ الاّ اللَّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، اميرُالْمُؤْمِنينَ وَصِىُّ رَسُولِ اللَّهِ».<ref>التحصين (ابن طاووس) : ص ۵۵۹ .</ref> | ||
در كلام ديگرى پيامبر صلى الله عليه | در كلام ديگرى پيامبر صلى الله عليه و آله حضور خود و على عليه السلام را بر سر پل صراط براى سؤال از مردم اعلان كرد و فرمود: روز قيامت كه مى شود من و على بر پل صراط مى ايستيم در حالى كه در دست هر يک از ما شمشيرى است. هيچ يك از خلق خدا از آنجا عبور نمى كند مگر آنكه از او درباره ولايت على سؤال خواهيم كرد. اگر چيزى از آن را داشت نجات مى يابد و رستگار مى شود و گرنه گردن او را مى زنيم و او را در آتش مى اندازيم. سپس پيامبر صلى الله عليه و آله اين آيه را تلاوت فرمود: «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ».<ref>بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۲۷۳.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||