خطبه غدیر امیرالمؤمنین علیه السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۴۷: خط ۳۴۷:


=== روز بيان حقايق ===
=== روز بيان حقايق ===
«و يوم البيان عن حقائق الايمان» . روزى كه خط ايمان را از ديگر خطوط جدا كرد. كسانى كه تا آن روز ادعاى ايمان به خدا و اطاعت از پيامبر صلى الله عليه وآله را داشتند، در آن روز درونشان آشكار شد. در آن روز همه دانستند كه اگر واقعاً معتقد به «اطيعوا اللَّه و اطيعوا الرسول» هستند، بايد از اوامر خدا و پيامبر صلى الله عليه وآله و از جمله ولى ‏امر امیرالمؤمنین ‏عليه السلام -  كه مصداق بارز و اتم اطاعت از خدا و رسول‏ صلى الله عليه وآله اند -  نيز پيروى كنند.
«و يوم البيان عن حقائق الايمان» . روزى كه خط ايمان را از ديگر خطوط جدا كرد. كسانى كه تا آن روز ادعاى ايمان به خدا و اطاعت از پيامبر صلى الله عليه و آله را داشتند، در آن روز درونشان آشكار شد.


اينجا بود كه با نصب امیرالمؤمنین عليه السلام و نقش بر آب شدن نقشه‏ ها و بر باد رفتن خواب و خيال ‏ها حقايق را انكار كردند، و مصداق «لم تؤمنوا» شدند، چرا كه ايمان فقط گفتن شهادتين نيست، بلكه منظور از پذيرش ولايت حقيقت آن است كه بايد در قلب تجلى و در عمل جلوه نمايد.
در آن روز همه دانستند كه اگر واقعاً معتقد به «أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ» هستند، بايد از اوامر خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله و از جمله ولى ‏امر امیرالمؤمنین ‏عليه السلام -  كه مصداق بارز و اتم اطاعت از خدا و رسول‏ صلى الله عليه و آله اند -  نيز پيروى كنند.
 
اينجا بود كه با نصب امیرالمؤمنین عليه السلام و نقش بر آب شدن نقشه‏ ها و بر باد رفتن خواب و خيال ‏ها حقايق را انكار كردند، و مصداق «لَمْ تُؤْمِنُوا» شدند، چرا كه ايمان فقط گفتن شهادتين نيست، بلكه منظور از پذيرش ولايت حقيقت آن است كه بايد در قلب تجلى و در عمل جلوه نمايد.


=== روز راندن شيطان ===
=== روز راندن شيطان ===
«يوم دحر <ref>«دحر» بر وزن «دهر» به معناى راندن است. صحاح اللغه: ماده «دهر» . </ref> الشيطان» . در روز غدير با كامل شدن دين، شيطان نيز -  كه از دين كامل و حقيقت ايمان دل خوشى نداشت -  رانده شد.
«يوم دحر <ref>«دحر» بر وزن «دهر» به معناى راندن است. صحاح اللغه: ماده «دهر» . </ref> الشيطان». در روز غدير با كامل شدن دين، شيطان نيز -  كه از دين كامل و حقيقت ايمان دل خوشى نداشت -  رانده شد.


با واقعه غدير وسوسه‏ ها و توطئه‏ ها و نقشه‏ ها نقش بر آب شد. شيطان نيز مانند كفار مأيوس شد.
با واقعه غدير وسوسه‏ ها و توطئه‏ ها و نقشه‏ ها نقش بر آب شد. شيطان نيز مانند كفار مأيوس شد.
خط ۳۵۸: خط ۳۶۰:
همو كه راضى به خلافت انسان براى خدا نبود و با سجده نكردن طرد شد، چون راضى به خلافت امیرالمؤمنین عليه السلام براى پيامبر صلى الله عليه و آله نيز نبود.
همو كه راضى به خلافت انسان براى خدا نبود و با سجده نكردن طرد شد، چون راضى به خلافت امیرالمؤمنین عليه السلام براى پيامبر صلى الله عليه و آله نيز نبود.


از اين رو در حديثى از امام رضا عليه السلام مى‏ خوانيم «يوم مرغمة الشيطان» <ref>مسند الامام الرضا عليه السلام: ج ۲ ص ۱۸.</ref>، شيطان در اين روز رانده شد.
از اين رو در حديثى از امام رضا عليه السلام مى‏ خوانيم «يوم مرغمة الشيطان»<ref>مسند الامام الرضا عليه السلام: ج ۲ ص ۱۸.</ref>، شيطان در اين روز رانده شد.


=== روز برهان ===
=== روز برهان ===
خط ۳۶۴: خط ۳۶۶:


=== روز داورى ===
=== روز داورى ===
«هذا يوم الفصل الذى كنتم توعدون». روز غدير روز جدايى حق از باطل است. در حقيقت امام‏ عليه السلام با اين عبارت غدير را تشبيه به قيامت نموده اند؛ كه خداوند در قرآن مجيد مى ‏فرمايد: «هذا يوم الفصل الذى كنتم به تكذبون» <ref>صافات /  ۲.</ref> . در اين تشبيه دو نكته وجود دارد:
«هذا يوم الفصل الذى كنتم توعدون». روز غدير روز جدايى حق از باطل است. در حقيقت امام‏ عليه السلام با اين عبارت غدير را تشبيه به قيامت نموده اند؛ كه خداوند در قرآن مجيد مى ‏فرمايد:
 
«هَٰذَا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ»<ref>صافات /  ۲.</ref>. در اين تشبيه دو نكته وجود دارد:


'''اول:''' همان طور كه در روز قيامت حق از باطل جدا مى‏ شود اهل حقيقت و ايمان روانه بهشت مى‏ شوند و گروه باطل به سوى دوزخ مى‏ روند، روز غدير نيز فرقه نجات يافته مؤمنان به ولايت هستند و آنها كه از حق و ولايت اعراض كرده ‏اند دوزخى مى‏ شوند.
'''اول:''' همان طور كه در روز قيامت حق از باطل جدا مى‏ شود اهل حقيقت و ايمان روانه بهشت مى‏ شوند و گروه باطل به سوى دوزخ مى‏ روند، روز غدير نيز فرقه نجات يافته مؤمنان به ولايت هستند و آنها كه از حق و ولايت اعراض كرده ‏اند دوزخى مى‏ شوند.


'''دوم:''' كفار و مشركان انتظار وقوع قيامت را ندارند و مى‏ پندارند كه واقعيت ندارد، دشمنان ولايت نيز انتظار چنين روزى را نداشتند و مى ‏پنداشتند كه خداوند وصى و جانشينى براى پيامبر صلى الله عليه وآله تعيين و منصوب نمى كند.
'''دوم:''' كفار و مشركان انتظار وقوع قيامت را ندارند و مى‏ پندارند كه واقعيت ندارد، دشمنان ولايت نيز انتظار چنين روزى را نداشتند و مى ‏پنداشتند كه خداوند وصى و جانشينى براى پيامبر صلى الله عليه و آله تعيين و منصوب نمى كند.


'''روز فرشتگان'''
=== روز فرشتگان ===
«هذا يوم الحلاء الاعلى الذى انتم عنه معرضون». غدير روز فرشتگان والا مقام در عالم بالا است، در حالى كه شما از آن چشم مى ‏پوشانيد! در اين روز فرشتگان به امر الهى فرود آمده و چنين مأموريتى را براى پيامبر صلى الله عليه و آله آوردند.


«هذا يوم الحلاء الاعلى الذى انتم عنه معرضون». غدير روز فرشتگان والا مقام در عالم بالا است، در حالى كه شما از آن چشم مى ‏پوشانيد! در اين روز فرشتگان به امر الهى فرود آمده و چنين مأموريتى را براى پيامبر صلى الله عليه وآله آوردند.
طبق روايت امام رضا عليه السلام «َ إِنَ‏ يَوْمَ‏ الْغَدِيرِ فِي‏ السَّمَاءِ أَشْهَرُ مِنْهُ‏ فِي‏ الْأَرْض‏»<ref>مسند الامام الرضا عليه السلام: ج ۲ ص ۲۰.</ref>: روز غدير در آسمان شهرتى بيش از زمين دارد.


طبق روايت امام رضا عليه السلام «ان يوم الغدير فى السماء اشهر منه فى الارض» <ref>مسند الامام الرضا عليه السلام: ج ۲ ص ۲۰.</ref> : روز غدير در آسمان شهرتى بيش از زمين دارد.
=== روز رهنمون ===
«هذا يوم الارشاد». غدير روزى است كه خداوند به وسيله پيامبر صلى الله عليه و آله مردم را به مسير آينده ‏شان راهنمايى كرد. حقايق را گفت و ولى ‏امر را معرفى كرد و راه ولايت و مسير عداوت را مشخص كرد.


'''روز رهنمون'''
=== روز آزمون ===
«يوم محنة العباد» . محنت به معناى آزمون است. روز غدير روز آزمايش بندگان بود. روزى كه خداوند ولى و پذيرش ولايت او را وسيله آزمودن انسان‏ ها قرار داد. هر كس آن را پذيرفت و به آن پايبند بود سرفراز از بوته آزمايش در آمد.


«هذا يوم الارشاد» . غدير روزى است كه خداوند به وسيله پيامبر صلى الله عليه وآله مردم را به مسير آينده ‏شان راهنمايى كرد. حقايق را گفت و ولى ‏امر را معرفى كرد و راه ولايت و مسير عداوت را مشخص كرد.
=== روز پيشاهنگان ===
«يوم الدليل على الرواد». «رواد» جمع «رايد» به معناى پيشقراول است، چون امیرالمؤمنین عليه السلام از پيشاهنگان اسلام و ايمان بوده اند مى‏ گويند:


'''روز آزمون'''
روز غدير كه روز ولايت و معرفى ولى است دليلى است بر شناخت پيشگامان و پيشاهنگان. آرى ایشان پيشگام در ايمان به رسالت و پيشاهنگ در امامت و صدر ائمه طاهرين‏ عليهم السلام اند.


«يوم محنة العباد» . محنت به معناى آزمون است. روز غدير روز آزمايش بندگان بود. روزى كه خداوند ولى و پذيرش ولايت او را وسيله آزمودن انسان‏ ها قرار داد. هر كس آن را پذيرفت و به آن پايبند بود سرفراز از بوته آزمايش در آمد.
=== روز هويدا شدن نهان‏ ها ===
«هذا يوم ابدى خفايا الصدور و مضمران الامور» . در اين بخش دو احتمال وجود دارد:


'''روز پيشاهنگان'''
'''الف)''' گوشزد كردن مجدد جريان نفاق و دورويى.


«يوم الدليل على الرواد» . «رواد» جمع «رايد» به معناى پيشقراول است، چون امیرالمؤمنین عليه السلام از پيشاهنگان اسلام و ايمان بوده اند مى‏ گويند: روز غدير كه روز ولايت و معرفى ولى است دليلى است بر شناخت پيشگامان و پيشاهنگان. آرى ایشان پيشگام در ايمان به رسالت و پيشاهنگ در امامت و صدر ائمه طاهرين‏ عليهم السلام اند.
'''ب)''' اسرار و رازى كه بين خدا و رسولش بود آشكار گشت. در آن روز پيامبر صلى الله عليه و آله سرّى را كه خداوند در درونشان به امانت نهاده بود و پيامبر از افشاى آن در هراس بودند با تضمين الهى آشكار كردند: «بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ».


'''روز هويدا شدن نهان‏ ها'''
=== روز شناسايى خاصان ===
«هذا يوم النصوص على اهل الخصوص». پيامبر صلى الله عليه و آله از آغاز بعثت تا حجة البلاغ، بارها با اشاره و كنايه به معرفى امیرالمؤمنین عليه السلام پرداخته بودند.


«هذا يوم ابدى خفايا الصدور و مضمران الامور» . در اين بخش دو احتمال وجود دارد:
اما در جريان غدير بدون هيچ پرده پوشى و با صراحت تمام به معرفى امیرالمؤمنین عليه السلام به عنوان ولى امر مسلمين پرداختند و راه هر گونه توجيه را مسدود كردند.


'''الف:''' گوشزد كردن مجدد جريان نفاق و دورويى.
روى اين اساس حضرت فرمودند: «غدير روز تنصيص است روز معرفى با سخن صريح است» .


'''ب:''' اسرار و رازى كه بين خدا و رسولش بود آشكار گشت. در آن روز پيامبر صلى الله عليه وآله سرّى را كه خداوند در درونشان به امانت نهاده بود و پيامبر از افشاى آن در هراس بودند با تضمين الهى آشكار كردند: «بلّغ ما انزل اليک من ربک» .
=== روز اوصياء و انبياء عليهم السلام ===
«ِ هَذَا يَوْمُ‏ شِيثٍ‏ علیه السلام هَذَا يَوْم إِدْرِيسَ علیه السلامُ هذا یوم يُوشَعَ علیه السلام هذا یوم شَمْعُون‏ علیه السلام».


'''روز شناسايى خاصان'''
در اين فراز از خطبه امام‏ عليه السلام به تعلق روز غدير به برخى از انبياء و اوصياء عليهم السلام اشاره مى ‏كنند. شيث‏ عليه السلام به حسب تاريخ وصى حضرت آدم‏ عليه السلام بوده، و يوشع نيز جانشين حضرت موسى ‏عليه السلام <ref>تاريخ اليعقوبى: ج ۱ ص ۴۶،۸.</ref> ، و شمعون ‏عليه السلام نيز جانشين حضرت عيسى‏ عليه السلام بوده است.<ref>وسائل الشيعة: كتاب الصوم.</ref>


«هذا يوم النصوص على اهل الخصوص» . پيامبرصلى الله عليه وآله از آغاز بعثت تا حجة البلاغ، بارها با اشاره و كنايه به معرفى امیرالمؤمنین عليه السلام پرداخته بودند. اما در جريان غدير بدون هيچ پرده پوشى و با صراحت تمام به معرفى امیرالمؤمنین عليه السلام به عنوان ولى امر مسلمين پرداختند و راه هر گونه توجيه را مسدود كردند. روى اين اساس حضرت فرمودند: «غدير روز تنصيص است روز معرفى با سخن صريح است» .
گويا روز غدير يادآور نقاط حساس در نبوت و وصايت است، كه بسيارى از انبياء عليهم السلام از جمله پيامبر اسلام‏ صلى الله عليه و آله در آن تعيين جانشين كرده ‏اند.


'''روز اوصياء و انبياء عليهم السلام'''
=== روز آسايش و آسودگى ===
«هَذَا يَوْمُ الْأَمْنِ الْمَأْمُون‏». قبل از واقعه غدير، نگرانى‏ هايى نسبت به آينده اسلام وجود داشت.


«هذا يوم شيث‏ عليه السلام، هذا يوم ادريس ‏عليه السلام، هذا يوم يوشع ‏عليه السلام، هذا يوم شمعون ‏عليه السلام» . در اين فراز از خطبه امام‏ عليه السلام به تعلق روز غدير به برخى از انبياء و اوصياء عليهم السلام اشاره مى ‏كنند. شيث‏ عليه السلام به حسب تاريخ وصى حضرت آدم‏ عليه السلام بوده، و يوشع نيز جانشين حضرت موسى ‏عليه السلام <ref>تاريخ اليعقوبى: ج ۱ ص ۴۶ ۸.</ref> ، و شمعون ‏عليه السلام نيز جانشين حضرت عيسى‏ عليه السلام بوده است. <ref>وسائل الشيعة: كتاب الصوم.</ref> گويا روز غدير يادآور نقاط حساس در نبوت و وصايت است، كه بسيارى از انبياء عليهم السلام از جمله پيامبر اسلام‏ صلى الله عليه وآله در آن تعيين جانشين كرده ‏اند.
حتى پيامبر صلى الله عليه و آله نيز نگران آينده امت بودند. اما پس از جريان غدير اين نگرانى به سرور و شادى مبدل شد و پيامبر فرمودند:


'''روز آسايش و آسودگى'''
«َ هَذَا يَوْمُ الْأَمْنِ الْمَأْمُون‏


«هذا يوم الامن و المأمون» . قبل از واقعه غدير، نگرانى‏ هايى نسبت به آينده اسلام وجود داشت. حتى پيامبر صلى الله عليه وآله نيز نگران آينده امت بودند. اما پس از جريان غدير اين نگرانى به سرور و شادى مبدل شد و پيامبر فرمودند: «اللَّه اكبر على اكمال الدين و اتمام النعمة و رضى الرب برسالتى و الولاية من بعدى»<ref>الغدير: ج ۱ ص ۱۱.</ref> : ...نعمت تمام و خداوند راضى به رسالتم و ولايت بعد از من شد.
<font color="#000000" face="Traditional Arabic"><font color="#242887" face="Traditional Arabic"><font color="#d30000" face="Traditional Arabic"><font color="#d30000" face="Traditional Arabic"></font></font></font></font>


'''روز گنج پنهان'''
»<ref>الغدير: ج ۱ ص ۱۱.</ref> : ...نعمت تمام و خداوند راضى به رسالتم و ولايت بعد از من شد.


=== روز گنج پنهان ===
«هذا يوم اظهار المصون من المكنون» . غدير روزى است كه آنچه در نهان نگهدارى مى‏ شد آشكار گرديد و اين همان امر مهم ولايت است. اين تعبير بيانگر آن است كه، حادثه غدير برنامه ‏اى نبوده است كه ناگهانى پديد آمده باشد، بلكه پيش از فرا رسيدن اين برهه از زمان در صندوقچه محفوظ علم الهى و سينه پيامبر صلى الله عليه وآله وجود داشت، و غدير تنها ظرف اعلان آن بود.
«هذا يوم اظهار المصون من المكنون» . غدير روزى است كه آنچه در نهان نگهدارى مى‏ شد آشكار گرديد و اين همان امر مهم ولايت است. اين تعبير بيانگر آن است كه، حادثه غدير برنامه ‏اى نبوده است كه ناگهانى پديد آمده باشد، بلكه پيش از فرا رسيدن اين برهه از زمان در صندوقچه محفوظ علم الهى و سينه پيامبر صلى الله عليه وآله وجود داشت، و غدير تنها ظرف اعلان آن بود.