ویژگی های دشمنان اهل بیت علیهم السلام در قرآن

پیامبر در این فراز به آیهٔ ۳۸ سورهٔ اعراف اشاره نموده‌اند همانگونه که خداوند می‌فرماید:

قالَ ادْخُلُوا فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فِی النَّارِ کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّی إِذَا ادَّارَکُوا فِیها جَمِیعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ، قالَ لِکُلٍّ ضِعْفٌ وَ لکِنْ لا تَعْلَمُونَ.

گفت: همراه امت‌هایی از جن و انس که قبل از شما بوده‌اند داخل آتش شوید، که هر گروهی داخل آتش جهنم می‌شوند همتای خود را لعنت می‌کنند … تا هنگامی که همه کنار یکدیگر خود را در آتش می‌یابند آخرین آنها به اولینشان می‌گوید: پروردگارا، اینان ما را گمراه کردند، پس عذاب چند برابری از آتش به آنان بده. خداوند در پاسخ می‌فرماید: برای همه عذاب چند برابر است ولی شما نمی‌دانید.[۱]

ترسیم عاقبت اهل سقیفه و تابعین آنها

نیمی از وقت خطبه سپری شده و پیامبر صلی الله علیه وآله در این مرحله یک فراز از دوستان علی علیه السلام و یک فراز از دشمنانش می‌گوید، تا این فراز که صحنه روز قیامت را درباره دشمنان او بیان می‌کند. آیه‌ای که حضرت از اواسط آن در کلامش آورده از آیه ۳۶ سوره اعراف آغاز می‌شود و به آیه ۴۱ ختم می‌شود،[۲] و طبق تفسیری که فرموده چنین بیان می‌گردد: دشمنان علی علیه السلام که آیات خدا را تکذیب نموده و نسبت به آنها سرکشی کردند و خود را بالا گرفتند اهل آتش‌اند و در آن دائمی خواهند بود. چه کسی ظالم‌تر از دشمنان علی علیه السلام است که به خدا افترا و دروغ بستند یا نشانه‌های خدا را تکذیب کردند. آن هنگام که مرگشان فرا رسد فرستادگان خدا از آنان می‌پرسند: کجایند آنچه غیر از خدا صدا می‌زدید؟ در پاسخ می‌گویند: از نزد ما گم شده‌اند، و سپس بر علیه خود شهادت می‌دهند که کافر بوده‌اند!

آنگاه به دشمنان علی علیه السلام گفته می‌شود: شما هم نزد امت‌های قبلی که در آتش هستند بروید که آنچنان دچار نکبت‌اند که یکدیگر را لعنت می‌کنند و گناه را بر عهده پیشینیان خود قرار می‌دهند، ولی خداوند به دشمنان علی علیه السلام خواهد فرمود: عذاب پیروان سقیفه همانند بنیانگذاران آن است، که به پیروان خود خواهند گفت: شما هم مانند ما تخفیفی از عذاب ندارید، پس مانند ما بچشید و دسترنج خود را ببینید.

دشمنان علی علیه السلام که آیات خدا را تکذیب کرده و خود را بالا گرفته‌اند درهای رحمت آسمان برایشان باز نخواهد شد، و بهشت رفتنشان محال است، همان گونه که اگر شتری بخواهد از سوراخ سوزنی عبور کند!! بلکه فرش و روانداز اعداء آل محمد علیهم السلام در جهنم گسترانده شده است.

تا اینجا خلاصه شش آیه بود که پیامبر صلی الله علیه وآله به دشمنان اهل بیت علیهم السلام تفسیر فرمود و معلوم گردید خداوند چگونه آینده اینها را ترسیم نموده است. اکنون معنای کلمات مبارک معصومین علیهم السلام را درباره دشمنانشان درک می‌کنیم آنجا که پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:

«یا علی! اگر بنده‌ای هزار سال خدا را عبادت کند، خدا از او قبول نمی‌کند جز با ولایت تو و امامان از فرزندانت، و ولایت تو پذیرفته نمی‌شود جز با برائت از دشمنانت و دشمنان امامان از فرزندانت».[۳]

و امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید: «بر عهده آن دو است گناه امت محمد صلی الله علیه وآله تا روز قیامت هر خونی که به ناحق ریخته شود و هر مالی که به حرام خورده شود و هر ناموسی که به حرام تصرف شود و هر حکمی که به ظلم داده شود، بر عهده آن دو است بدون آنکه از گناه انجام دهنده آن چیزی کم شود».[۴]

پانویس

  1. اعراف/۳۸.
  2. از متن آیات ۳۶ تا ۴۱ سوره اعراف چنین است: {{وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْها أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ * فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَری عَلَی اللَّهِ کَذِباً أَوْ کَذَّبَ بِآیاتِهِ أُولئِکَ یَنالُهُمْ نَصِیبُهُمْ مِنَ الْکِتابِ حَتَّی إِذا جاءَتْهُمْ رُسُلُنا یَتَوَفَّوْنَهُمْ قالُوا أَیْنَ ما کُنْتُمْ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالُوا ضَلُّوا عَنَّا وَ شَهِدُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ کانُوا کافِرِینَ* قالَ ادْخُلُوا فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّی إِذَا ادَّارَکُوا فِیها جَمِیعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِکُلٍّ ضِعْفٌ وَ لکِنْ لا تَعْلَمُونَ* وَ قالَتْ أُولاهُمْ لِأُخْراهُمْ فَما کانَ لَکُمْ عَلَیْنا مِنْ فَضْلٍ فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما کُنْتُمْ تَکْسِبُونَ* إِنَّ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْها لا تُفَتَّحُ لَهُمْ أَبْوابُ السَّماءِ وَ لا یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ حَتَّی یَلِجَ الْجَمَلُ فِی سَمِّ الْخِیاطِ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُجْرِمِینَ* لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ غَواشٍ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الظَّالِمِینَ}}. و آنان که آیات ما را تکذیب کردند، و از پذیرفتن آنها تکبّر ورزیدند اهلِ آتش و در آن جاودانه‌اند. پس ستمکارتر از کسانی که بر خدا دروغ می‌بندند، یا آیات او را تکذیب می‌کنند، کیست؟! آنانند که سهمشان از آنچه که [از نعمت­ها مقرّر شده به آنان می‌رسد. تا هنگامی که فرستادگان ما برای ستاندن جانشان به سویشان آیند، می‌گویند: بت‌ها و معبودهایی که به جای خدا می‌پرستیدید، کجایند؟ [تا شما را از سختی‌های مرگ و پس از آن نجات دهند] می‌گویند: از دست ما رفتند؛ و بر ضد خود گواهی دهند که کافر بوده‌اند. خدا می‌فرماید: شما هم در میان گروه‌هایی از جن و انس که پیش از شما بودند در آتش درآیید، هرگاه گروهی وارد شوند، هم مسلکان خود را لعنت کنند تا آنکه همه آنان با خفت و خواری در آتش جمع شوند، آن گاه پیروانشان درباره پیشوایانشان گویند: ای پروردگار ما! اینان ما را به گمراهی کشیدند، بنابراین عذابشان را از آتش دو چندان گردان؛ خدا می‌فرماید: برای هر کدامتان دو چندان است ولی نمی‌دانید. و پیشوایانشان به پیروانشان گویند: شما را بر ماهیچ برتری و امتیازی نیست [که عذابتان کمتر باشد] پس به کیفر آن اعمال زشتی که مرتکب می‌شدید، عذاب را بچشید. قطعاً کسانی که آیات ما را تکذیب کردند، و از پذیرفتن آنها تکبّر ورزیدند، درهای آسمان [برای نزول رحمت] بر آنان گشوده نخواهد شد، و در بهشت هم وارد نمی‌شوند مگر آنکه شتر در سوراخ سوزن درآید!! [پس هم چنان‌که ورود شتر به سوراخ سوزن محال است، ورود آنان هم به بهشت محال است؛] این‌گونه گنهکاران را کیفر می‌دهیم. برای آنان بستری از دوزخ و برفرازشان پوشش‌هایی از آتش است، ما این گونه ستمکاران را جزا می‌دهیم.
  3. کنز الفوائد، ص ۱۸۵.
  4. کتاب سلیم، ص ۴۴۰.