گونه شناسی احادیث غدیر در آثار نسائی و طبرانی

چکیده مقاله:

بررسی گونه های مختلف احادیث غدیر در ارائه تصویری روشن و کشف حقایق و معارف مغفول از واقعه وحیانی غدیر، امری ضروری و از ظرفیت پاسخ گویی به نیازهای پژوهشی و آموزشی عصر کنونی برخوردار است. نوشتار حاضر به روش تحلیل محتوا و اسناد کتابخانه ای به گونه شناسی، تعیین فراوانی، مقایسه احادیث غدیر در آثار دو عالم اهل سنت قرون سوم و چهارم یعنی؛ احمدبن شعیب نسائی و سلیمان بن احمد طبرانی و توجه به معارف قابل استخراج از گونه های مختلف حدیث غدیر پرداخته است. بیست روایت غدیر استخراج شده از آثار نسائی در شش گونه و چهل روایت غدیر در آثار طبرانی در نه گونه قرار گرفت.

مناشدات امام علی (علیه السلام)، اخذ شهادت از مردم توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله)، جملات خبری و همچنین روایت ابن عباس از گونه های مشترک (و در عین حال متفاوت از جهت فراوانی و ساختار) در آثار نسائی و طبرانی است.

از جمله وجوه اشتراک و اختلاف می توان به گونه اخذ شهادت پیامبر (صلی الله علیه و آله) اشاره کرد. در آثار نسائی موردی از احادیث اخذ شهادت بدون طرح سوال (جنبه خبری) اما در آثار طبرانی همگی با جملات سوالی پیامبر (صلی الله علیه و آله) نظیر؛ «الست اولی بکم من انفسکم؟» مشاهده شد.

همچنین از گونه های مشترک در آثار نسائی و طبرانی، روایت ابن عباس که هم از جهت سند و متن از همخوانی بالایی برخوردار است معارفی چون؛ مقام امامت و ولایت معصومان (علیهم السلام) به ویژه امیرمومنان علی بن ابی طالب (علیه السلام)، فضائل اهل بیت (علیهم السلام)، نسبت قرآن و عترت (ثقلین)، پاسخ شبهات امامت و ... از گونه های احادیث غدیر قابل استخراج است.

منبع

مجله مطالعات فهم حدیث، دوره: ۹، شماره: ۲.