نمایش مبدأ برای سوره عصر


==سوره عصر<ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص ۱۷۹ - ۱۸۶. غدير در قرآن: ج ۲ ص ۴۰،۳۹.</ref>==
در آن زمانِ محدود در خطبه بلندِ غدير، سه سوره [[ارتباط غدیر با قرآن|قرآن]] به طور كامل مورد [[مفسّرین|تفسیر]] قرار گرفته است. اين نشانه [[اهمیت]] سوره ‏هاى مزبور در ارتباط با ولايت است، و از سوى ديگر گوياى حضور گسترده قرآن در غدير است. يكى از آنها سوره عصر است.

[[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پيامبر صلی الله علیه و آله]] در فرازى از بخش چهارم [[خطبه غدیر]]، [[تقوی]] و [[ایمان]] و [[اخلاص]] را مظهر ولاى على‏ عليه السلام و شقاوت را از آنِ مبغضين على‏ عليه السلام دانست. 

در فراز بعد با قرائت سوره عصر قسم ياد كرد كه مصداق «وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ» در آخر اين سوره على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام است.

اَلا وَ اِنَّهُ لا يُبْغِضُ عَلِيّاً اِلاّ شَقِىٌّ، وَ لا يُوالى عَلِيّاً اِلاّ تَقِىٌّ، وَ لا يُؤمِنُ بِهِ اِلاّ مُؤمِنٌ مُخْلِصٌ. وَ فى عَلِىٍّ وَ اللَّهِ نَزَلَتْ سُورَةُ الْعَصْرِ: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ، وَ الْعَصْرِ، اِنَّ الاِنْسانَ لَفى خُسْرٍ» اِلاّ عَلِىٌّ الَّذى آمَنَ وَ رَضِىَ بِالْحَقِّ وَ الصَّبْرِ. وَ فى عَلِىٍّ نَزَلَتْ وَ الْعَصْرِ، وَ تَفْسيرُها: وَ رَبِّ عَصْرِ الْقِيامَةِ، إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِى خُسْرٍ: اعْداءُ آلِ مُحَمَّدٍ، إِلاّ الَّذِينَ آمَنُوا: بِوِلايَتِهِمْ، وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ بِمُواساةِ اخْوانِهِمْ، وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ: فى غَيْبَةِ قائِمِهِمْ:

بدانيد كه با على دشمنى نمى‏ كند مگر شقى و با على دوستى نمى‏ كند مگر با تقوى، و به او ايمان نمى ‏آورد مگر مؤمن مخلص. به خدا قسم درباره على نازل شده است سوره «و العصر»: 

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحيمِ، وَ الْعَصْرِ، اِنَّ الْإِنْسانَ لَفى خُسْرٍ»، «قسم به عصر، انسان در زيان است» مگر على كه ايمان آورد و به حق و صبر راضى شد. 

سوره والعصر درباره على نازل شده است و تفسير آن چنين است: قسم به پروردگارِ روز قيامت، انسان در زيان است: يعنى دشمنان آل محمد، مگر آنان كه ايمان آوردند: 

يعنى با پذيرفتن ولايت، و عمل صالح انجام دادند: يعنى با هميارى و مواسات با برادران دينى‏شان و به صبر سفارش نمودند در غيبت غائبشان. 

اين سوره از دو بُعد قابل بررسى است:

=== موقعيت تاريخى ===
اندكى پس از آنكه [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین‏ علیه السلام]] بر سر دست پيامبر صلى الله عليه و آله قرار گرفت و حضرت نزول [[آیه اکمال و شبهات ابن کثیر|آیه اکمال دین]] را با ولايت على‏ عليه السلام اعلام فرمود، عنان سخن را به سمت مدح على ‏عليه السلام كشانيد و نزول آيات و سور قرآنى در شأن او را به ميان آورد، و در حالى كه مى‏ فرمود: 

جز مؤمن مخلص به على ايمان نمى‏ آورد، بلافاصله فرمود: سوره عصر در شأن او نازل شده است، و سپس به تفسير آن پرداخت.

=== تحليل اعتقادى ===
تكيه ‏گاه سوره عصر بر زيان انسان است. هر انسانى از جهت يا جهاتى يا از همه جهات در زيان است. 

در يک عبارت آن كسى كه هيچ گونه زيانى در حياتش راه ندارد على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام معرفى شده كه طبعاً امامان بعداز او هم اين گونه ‏اند. 

در تعبير دوم انسان‏ها به دو گروه زيانكار در زندگى و سود برنده در آن تقسيم شده ‏اند. 

دشمنان آل محمد عليهم السلام همانا زيانكارانند، و دوستان آل محمد عليهم السلام و پذيرندگان ولايتشان كسانى ‏اند كه از حيات خود سود برده ‏اند. 

دو علامت مذكور در آيه -  كه يكى عمل صالح است -  به يارى برادران دينى تفسير شده كه نشان ارزش اعتقادى آن عمل است، و ديگرى تحمل و صبر در غيبت امام غائبشان كه مدار اعتقاد آنان است، و با نديدن او از عقيده‏ شان دست بر نمى‏ دارند، بلكه يكديگر را دلدارى مى‏ دهند و سفارش به صبر مى‏ نمايند. 

== پانویس ==
[[رده:خطابه غدیر]]