نمایش مبدأ برای غدیر، حلقه اتصال بعثت رسول و ظهور موعود

==   غدير، حلقه اتصالِ بعثت رسول و ظهور موعود<ref>مهدى باقرى سيانى</ref> ==

=== چكيده ===
۱ . سه رخداد مهم بشرى: بعثت ، غدير ، ظهور.

۲ . سه تعبير مهم قرآن درباره رخدادهاى فوق به تعابير منّت خدا، اكمال دين ، اشراق ارض.

۳ . مقايس ه‏اى بين بعثت و ظهور.

۴ . جايگاه غدير در اتصال بين بعثت و ظهور.

۵ . مقايس ه‏اى بين قبل و بعد بعثت و بين قبل و بعد ظهور.

۶ . رشد علم و دانش ، عدالتِ جهان شمول.

۷ . مشتركات بعثت و غدير و ظهور.

=== بعثت، غدير، ظهور، سه رخداد مهم بشرى ===
سه رخداد مهم بشرى عبارت است از «بعثت»، «غدير»و «ظهور موعود». خداى هستى بخش در آخرين كتاب هدايت آفرين خويش از اين سه رخداد با سه تعبير مهم ياد می ‏كند:

از بعثت با تعبيرِ «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنينَ اِذ بَعَثَ فيهِم رَسولاً مِن اَنفُسِهِم».<ref>آل عمران: ۱۶۴ .</ref>

از غدير با تعبيرِ «اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم وَ اَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى».<ref>مائده: ۳.</ref>

از دوران ظهور موعود منتظَر با تعبيرِ«وَ اَشرَقَتِ الاَرضُ بِنورِ رَبِّها».<ref>زمر: ۶۹ .</ref>

همچنان كه با تابش نور وجود خاتم الانبياءصلى الله عليه وآله و بعثت آن بزرگوار، تيرگى‏ ها رخت بر مى ‏بندد و جهان با اشعه حياتبخش محمدى روشن و منور مى‏ گردد، با ظهور خاتم اوصياء نيز جهانِ تاريک و ظلمانى پس از فترتى طولانى، به واسطه بارقه الهىِ مهدوى سراسر نور و حيات و تكاپو مى‏ گردد، و حلقه اتصال اين دو خيزش و رستاخيزِ عظيم معنوى همانا غدير است. 

برخى از موضوعاتى كه در اين نوشتار پرداخته شده از اين قرار است:

الف . مقايسه ‏اى اجمالى بين بعثت حضرت خاتم ‏صلى الله عليه وآله و ظهور منجى عالم‏ عليه السلام.

ب . ترسيم جايگاه والاى غدير خم و ولايت و امامت امام اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در اتصال و ارتباط بخشى بين بعثت و ظهور.

ج . مقايس ه‏اى بين دوران قبل و بعد از بعثت با دوران قبل و بعد از ظهور موعود منتظر در موضوعاتى چون رشد علم و دانش پس از بعثت و پس از ظهور؛ تلاش در جهت عدالت گسترى، عام و جهان شمول بودن دعوت رسول اللَّه و دعوت بقية اللَّه‏ عليهما السلام.

د . مشتركات بعثت، غدير ، ظهور موعود.

شروع دعوت رسول اللَّه ‏صلى الله عليه وآله از مكه و از كنار بيت اللَّه با نداى «قولوا لا اله الا اللَّه» و دعوت عمومى و اعلان ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام از غدير خم و مكه با جمله «مَن كُنتُ مولاه فهذا علىٌّ مولاه» بوده و دعوت موعود نيز از كنار خانه كعبه و با نداى «اَنَا بقية  اللَّه»<ref>نور الثقلين: ج ۲ ص ۳۹۲ .</ref>خواهد بود؛ و در هر سه تأييد الهى وجود دارد «وَ نَصَرتَهُ بِالرُّعبِ» <ref>دعاى ندبه .</ref> و «وَ اللَّهُ يَعصِمُكَ مِنَ الناسِ».<ref>مائده: ۶۷ .</ref>

=== الف . برخى مشتركات بين بعثت و عصر ظهور ===
وجوه مشترک بين بعثت و ظهور به سه جهت باز مى ‏گردد كه ذيلاً به آنها مى‏ پردازيم:

==== اول: حضرت عيسى ‏عليه السلام مبشرِ پيامبر و مؤيد حضرت مهدى ‏عليه السلام ====
خداوند حكيم در قرآن كريم از زبان حضرت مسيح ‏عليه السلام چنين مى ‏فرمايد: «اِنّى رَسولُ اللَّهِ اِلَيكُم مُصَدِّقاً لِما بَينَ يَدَىَّ مِنَ التَّوراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسولٍ يَأتى مِن بَعدِى اسمُهُ اَحمَدُ».

در برخى از كتاب هاى فريقين با اين روايت روبرو مى‏ شويم كه حضرت قائم‏ عليه السلام پيش نماز حضرت عيسى بن مريم ‏عليه السلام مى ‏شود، و با اقتداى حضرت عيسى‏ عليه السلام به ايشان آن حضرت از ناحيه حضرت مسيح ‏عليه السلام تأييد مى ‏شود و حجت بر مسيحيان تمام گشته و آنان در زمره گروندگان به امام عصر عليه السلام قرار مى‏ گيرند.

متن حديث چنين است:

عَن رسولِ اللَّه‏ صَلَّی اللهُ عَلیه وَآلِه وَسَلَّم اَنَّه اَخبَرَ الاَئِمَّةَ بِخُروجِ المَهدِىِّ، خاتَمِ الاَئِمَّةِ الَّذى يَمَلأُ الاَرضَ قِسطاً وَ عَدلاً كَما مُلِئَت ظُلماً وَ جَوراً وَ اَنَّ عيسى‏ عليه السلام يَنزِلُ عَلَيهِ وَقتَ خُروجِهِ وَ ظُهورِهِ وَ يُصَلّى خَلفَهُ.

از رسول خداصلى الله عليه وآله منقول است كه آن حضرت امامان را از خروج مهدى‏ عليه السلام خبر داد، همان خاتم امامان كه زمين را همان گونه كه از ظلم و جور پر شده از قسط و عدل پر مى‏ سازد، و خبر داد كه عيسى‏ عليه السلام به هنگام خروج و ظهورش نزد وى فرود مى‏ آيد و پشت سر وى نماز مى ‏گزارد.

در روايت ديگرى آمده است:

عيسى‏ عليه السلام پس از شروع قيام مهدى‏ عليه السلام براى نماز فرود آيد و مهدى‏ عليه السلام پشت سر مى ‏آيد تا عيسى ‏عليه السلام پيش افتد، لكن عيسى‏ عليه السلام دست خود را ميان كتف هاى آن حضرت مى ‏نهد و به او مى‏ گويد: «پيش باش».

فرود آمدن او به هنگام نماز بامداد است و پشت سر مهدى ‏عليه السلام نماز مى ‏گزارد  ....<ref>نجفى، هادى؛ اندوخته خداوند، ترجمه جويا جهانبخش، تهران، حروفيه، ۱۳۸۲ ش، ص ۳۳۳ ح ۳۷ .</ref>

==== دوم: تأييد پيامبر و امام زمان‏ عليهما السلام با ملائكه ====
خداوند بخشايشگر بخشاينده درباره پيامبر عزيز خويش‏ صلى الله عليه وآله چنين فرمود:

فَأَنزَلَ اللَّه سَكينَتَهُ عَلَيهِ وَ اَيَّدَهُ بِجُنودٍ لَم‏ تَرَوها وَ جَعَلَ كَلِمَةَ الَّذينَ كَفَروا السُّفلى وَ كَلِمَةُ اللَّهِ هِىَ العُليا.<ref>توبه: 40 .</ref>

در دعاى افتتاح توصيف حضرت بقية اللَّه‏ عليه السلام را چنين مى‏ يابيم:

اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلى وَلِىِّ اَمرِكَ القائِمِ المُؤَمَّلِ وَ العَدلِ المُنتَظَرِ ، حُفَّهُ بِمَلائِكَتِكَ المُقَرَّبينَ وَ اَيِّدهُ بِروحِ القُدُسِ يا رَبَّ العالَمينَ.

==== سوم: تصريح و تلويح به دو نعمت نبوّت و ظهور موعود ====
قرآن صريحاً نعمت نبوت را و تلويحاً نعمت وجود و ظهور امام عصرعليه السلام را بيان نموده كه در هر دو حاكميت صالحان بر زمين و شكست ستمگران و متمردان محقق خواهد شد. 

آيات آغازين سوره قصص مى‏ فرمايد:

«اِنَّ فِرعَونَ عَلا فِى الاَرضِ وَ جَعَلَ اَهلَها شِيَعاً يَستَضعِفُ طائِفَةً مِنهُم يُذَبِّحُ اَبناءَهُم وَ يَستَحيى نِساءَهُم اِنَّهُ كانَ مِنَ المُفسِدينَ. وَ نُريدُ اَن نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ استُضعِفوا فِى الاَرضِ وَ نَجعَلَهُم اَئِمَّةً وَ نَجعَلَهُمُ الوارِثينَ. وَ نُمَكِّنَ لَهُم فِى الاَرضِ». <ref>قصص: ۶ ۴ .</ref> 

=== ب: نگاهى گذرا به سه رخداد: بعثت، غدير، عصر ظهور ===

==== اول: بعثت ====
بعثت در هنگامه اى رخ مى‏ نمايد كه انسان‏ها شتابان و با سرعت هر چه بيشتر بيراهه هاى جهل و نادانى را مى‏ پيمايند و در مقابل خدايان ساخته شده از سنگ و چوب سجده مى ‏كنند و از قتل ‏ها و غارت‏ها و بيدادگرى ‏ها با افتخار ياد مى‏ نمايند. زمانى كه دختران خويش را زنده در گور مى‏ نهند و عواطف بشرى در سطح اجتماع در پايين ‏ترين مراحل است.

==== دوم: غدير خم ====
غدير خم و عظمت آن هنگامى ملموس ‏تر خواهد بود كه بدانيم دشمنان نبوت و امامت از سال‏ها قبل دلخوش بودند كه رسول خاتم ‏صلى الله عليه وآله را فرزند پسرى نيست و تلاش وى پس از رحلت از اين جهان مادى ناتمام خواهد ماند.

جالب اينكه اين پندار موهوم را تنها در دل نهان نداشتند و بر زبان آوردند تا آنجا كه خالق هستى‏ بخش پيامبر عزيز خويش را چنين تسلا داد و تأييد نمود: 

«اِنّا اَعطَيناكَ الكَوثَرَ، فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انحَر، اِنَّ شانِئَكَ هُوَ الاَبتَرُ».<ref>كوثر: ۳ - ۱ .</ref>در دوران آغازين بعثت يگانه بى‏ همتا در ترسيم آن روزگاران فرمود: 

«وَ اِذ يَمكُرُ بِكَ الَّذينَ كَفَروا لِيُثبِتوكَ اَو يَقتُلُوكَ اَو يُخرِجوكَ ...».<ref>انفال: 30 .</ref>

در زلال جارى غدير، استمرار نبوت سيد الانبياء با امامت سيد الاوصياء تحقق يافت؛ و دين مبين به كمال رسيد و نعمت الهى بر بشريت تمام يافت كه «اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم وَ اَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ الاِسلامَ ديناً».<ref>مائده: ۳ .</ref>

==== سوم: ظهور موعود منتظر ====
ظهور موعود در زمانى است كه مردمان از ظلم و جور به ستوه آمده، و همگى يک  دل و يک زبان مصلح هستى را از خداى خويش مى ‏طلبند. در آن هنگام است كه از كنار خانه كعبه مولايمان مردمان را به خدا دعوت نمايد، و گلبانگ «اَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ»از بيت  اللَّه به گوش جهانيان رسد و مشام جان همگان را نوازش دهد، و با برافراشتن پرچم فتح و پيروزى قسط و عدل را در سراسر گيتى حاكم سازد.

=== ج: معرفى «دوران قبل از بعثت» و «دوران قبل از ظهور» ===

==== ۱ . دوران قبل از بعثت ====
اميرالمؤمنين‏ عليه السلام روزگار عرب پيش از بعثت را چنين ترسيم مى ‏نمايد:

اِنَّ اللَّهَ بَعَثَ مُحَمَّداًصلى الله عليه وآله نَذيراً لِلعالَمينَ وَ اَميناً عَلَى التَّنزيلِ؛ وَ اَنتُم مَعشَرَ العَرَبِ عَلى شَرِّ دينٍ وَ فى شَرِّ دارٍ مُنيخونَ بَينَ حِجارَةٍ خُشنٍ وَ حَيّاتٍ صُمٍّ تَشرَبونَ الكَدِرَ وَ تَأكُلونَ الجَشِبَ وَ تَسفِكونَ دِماءَكُم وَ تَقطَعونَ اَرحامَكُم، الاَصنامُ فيكُم مَنصوبَةٌ وَ الآثامُ بِكُم مَعصوبَةٌ.<ref>نهج البلاغه: خطبه ۲۶ .</ref>

«خداوند محمدصلى الله عليه وآله را بيم دهنده جهانيان و امين وحى و كتاب خود مبعوث كرد در حالى كه شما گروه عرب در بدترين آيين و بدترين جاها به سر مى‏ برديد. در ميان سنگلاخ ‏ها و مارهاى ناشنوا اقامت داشتيد. آب‏هاى لجن را مى آشاميديد و غذاهاى خشن مى‏ خورديد و خون يكديگر را مى‏ ريختيد و از خويشاوندان دورى مى ‏كرديد. بت‏ها در ميان شما سر پا بود و از گناهان اجتناب نمى ‏كرديد».

سپس روزگار بقيه مردم را پيش از بعثت  چنين ترسيم مى‏ نمايد:«وَ اَهلُ الاَرضِ يَومَئِذٍ مِلَلٌ مُتَفَرِّقَةٌ وَ اَهوَاءٌ مُنتَشِرَةٌ، وَ طَرائِقُ مُتَشَتِّتَةٌ بَينَ مُشَبِّهٍ ِللَّهِ بِخَلقِهِ اَو مُلحِدٍ فِى اسمِهِ، اَو مُشيرٍ اِلى غَيرِهِ فَهَداهُم بِهِ مِنَ الضَّلالَةِ وَ اَنقَذَهُم بِمَكانِهِ مِنَ الجَهالَةِ.»<ref>سيد رضى؛ نهج البلاغه، قم، مؤسسه نشر اسلامى، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ ق: ص ۳ خ ۱ .</ref>

مردم آن روز داراى مذهب‏ هاى گوناگون و بدعت‏ هاى مختلف و طوايف متفرق بودند. گروهى خداوند را به خلقش تشبيه مى‏ كردند و برخى در اسم او تصرف مى‏ كردند و جمعى به غير او اشاره مى‏ كردند. خداوند آنان را به وسيله رسول اكرم‏ صلى الله عليه وآله هدايت كرد و به معارف الهى آشنا ساخت.

==== ۲ . دوران قبل از ظهور ====
باب مدينة علم النَّبى‏ صلى الله عليه وآله در قسمت هاى گوناگون كلام گهربار خويش و به هنگام بيان ملاحم و فتن به ترسيم دوران جامعه بشرى در عصر قبل از ظهور موعود پرداخته ‏اند، كه در اين قسمت تنها به نقل گوشه ‏اى از كلام آن حضرت اكتفا مى‏ كنيم:

اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در نهج البلاغه مى ‏فرمايد: 

«حَتّى تَقومَ الحَربُ بِكُم عَلى ساقٍ، بادياً نَواجِذُها، مَملوءَةً اَخلافُها، حُلواً رَضاعُها، عَلقَماً عاقِبَتُها».<ref>سيد رضى؛ نهج البلاغه، قم، مؤسسه نشر اسلامى، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ ق: ص ۶۰ خ ۱۳۸ .</ref>

حضرت پيش بينى مى ‏كند كه قبل از ظهور حضرت مهدى‏ عليه السلام آشوب عجيب و جنگ‏هاى بسيار مهيب و خطرناكى در دنيا اتفاق مى‏ افتد. 

مى ‏فرمايد: «جنگ روى پاى خودش مى ‏ايستد. دندان‏ هاى خودش را نشان مى‏ دهد مثل يک درنده ‏اى كه دندان نشان مى ‏دهد. شيرِ پستان خودش را نشان مى‏ دهد. يعنى آن ستيزه جويان و آتش افروزانِ جنگ نگاه مى‏ كنند مى‏ بينند اين پستان جنگ خوب شير مى دهد؛ يعنى به نفعشان كار مى ‏كند، اما نمى‏ دانند كه عاقبتِ اين جنگ به ضرر خودشان است.

=== د: معرفى دوران پس از بعثت و پس از ظهور ===

==== ۱ . دوران پس از بعثت ====
خداوند مهربان دوران قبل و بعد از بعثت را به ترتيب چنين بيان مى‏ كند:

«وَ كُنتُم عَلى شَفا حُفرَةٍ مِنَ النّارِ ...»<ref>آل عمران: ۱۰۳ .</ref>: «شما در اوج دشمنى با هم و بر لبه پرتگاه آتش بوديد. خداوند به واسطه نعمت بعثت رسول خاتم‏ صلى الله عليه وآله عداوت را به اُلفت و ضلالت را به هدايت تبديل نمود».

با تأملى در اين آيه و فراز پيشينِ كلامِ اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تصويرى روشن از دوران پس از بعثت نيز به دست مى ‏آيد.

==== ۲ . دوران پس از ظهور ====
اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در ادامه كلامش مى‏ فرمايد: 

«اَلا وَ فى غَدٍ وَ سَيَأتى غَدٌ بِما لاتَعرِفونَ»<ref>نهج البلاغه: خطبه ۱۳۸.</ref>:«بدانيد كه فردا دنيا آبستن چيزهايى است كه هيچ پيش بينى نمى ‏كنيد و نمى‏ شناسيد و آگاه نيستيد، ولى بدانيد كه هست و فردا با خود خواهد آورد».

«يَأخُذُ الوالى مِن غَيرِها عُمّالَها عَلى مَساوى اَعمالِها»:«اول كارى كه آن والى الهى مى‏ كند اين است كه عُمّال و حكام را يک يک مى‏ گيرد، و اعوان خود را اصلاح مى‏ كند و دنيا اصلاح مى‏ شود».

«وَ تُخرِجُ لَهُ الاَرضُ اَفاليذَ كَبِدِها»: «زمين پاره‏ هاى جگر خود را بيرون مى ‏دهد». يعنى زمين هر موهبتى كه در خود دارد از هر معدنى و هر استعدادى كه شما تصور كنيد، همه را بيرون مى‏ دهد.

«وَ تُلقى اِلَيهِ سِلماً مَقاليدَها»: «زمين مى ‏آيد مثل يک غلام در حالى كه تسليم است و كليدهاى خود را در اختيار او قرار مى ‏دهد». يعنى سِرّى در طبيعت باقى نمى ‏ماند مگر اينكه به دست او كشف مى‏ شود و مجهولى در طبيعت باقى نمى ‏ماند مگر اينكه در آن دوره مكشوف مى ‏گردد.

«فَيُريكُم كَيفَ عَدلُ السّيرَةِ»: «آن وقت او به شما نشان خواهد داد كه عدالت واقعى يعنى چه»؟! نشان خواهد داد كه اين همه كه دم از اعلاميه حقوق بشر و آزادى مى ‏زدند همه دروغ بود و اين همه كه دم از صلح مى‏ زدند همه‏ اش دروغ و نفاق و جُو فروشى و گندم نمايى بود.

«وَ يُحيى مَيِّتَ الكِتابِ وَ السُّنَّة»:«قوانين كتاب و سنت را كه متروک مانده و به حسب ظاهر مرده و از ميان رفته زنده خواهد كرد».

و نيز فرمود: «اِذا قامَ القائِمُ حَكَمَ بِالعَدلِ ...». هر يک از امامان ما لقبى دارد و امام زمان‏ عليه السلام لقبى مخصوص به خود دارد كه از مفهوم قيام گرفته شده است: «القائم» يعنى آنكه در جهان قيام مى‏ كند. 

ما حضرت مهدى‏ عليه السلام را به قيام و عدالت مى شناسيم. هر امامى به يک صفت شناخته مى ‏شود و اين امام به قيام و عدالت شناخته مى ‏شود.

«وَ ارتَفَعَ فى اَيّامِهِ الجَورُ»:«در روزگار او جور و ظلمى در كار نيست».

«وَ اَمِنَت بِهِ السُّبُلُ»:«همه راه ‏ها امن مى ‏شود». چون منشأ اين ناامنى‏ ها، ناراحتى ها و بى‏ عدالتى ‏هاست. وقتى كه عدالت برقرار شود، چون فطرت بشر فطرت عدالت است و دليلى بر ناامنى وجود ندارد.

«وَ اَخرَجَتِ الاَرضُ بَرَكاتِها»:«و زمين تمام بركات خود را بيرون مى‏ آورد».

«وَ لا يَجِدُ الرَّجُلُ مِنكُم يَومَئِذٍ مَوضِعاً لِصَدَقَتِهِ وَ لا بِرِّهِ ... وَ هُوَ قَولُهُ تَعالى: «وَ  العاقِبَةُ لِلمُتَّقينَ». آيا مى‏ دانيد ناراحتى مردمِ آن وقت چيست؟! ناراحتى مردم فقط اين است كه اگر بخواهند صدقه ‏اى بدهند و يا كمكى به كسى نمايند، فقير و مستحق پيدا نمى‏ كنند.

درباره توحيد الهى مى ‏فرمايد: «حَتّى يُوَحِّدوا اللَّهَ وَ لا يُشرِكَ بِهِ شَيئاً»: «تا اينكه همه خدا را يگانه خواهند دانست و ذرّه‏ اى به او شرک نخواهند ورزيد».

درباره «امنيت» مى‏ فرمايد: «وَ تَخرُجُ العَجوزَةُ الضَّعيفَةُ مِنَ المَشرِقِ تُريدُ المَغرِبَ لايُؤذيها اَحَدٌ»:<ref>همان</ref> «يک پيرزن ناتوان از مشرق تا مغرب دنيا را مسافرت مى‏ كند بدون آنكه كسى او را اذيت كند»<ref>سيرى در سيره ائمه اطهارعليه السلام: ص ۱۳ .</ref>

غدير در زمانى است كه دشمنان براى خاموشى اين چراغ فروزان ترفندها به كار برده و در پى قتل و تبعيد و زندانى كردن برآمده ‏اند، اما از اين همه جز رسوايى طرفى بر  نبسته ‏اند، كه خالق هستى مى ‏فرمايد: 

«وَ اِذ يَمكُرُ بِكَ الَّذينَ كَفَروا لِيُثبِتوكَ اَو يَقتُلوكَ اَو يُخرِجوكَ وَ يَمكُرونَ وَ يَمكُرُ اللَّهَ ...».<ref>انفال: ۳۰ .</ref>

پس از گذشت زمانى چند، زبانِ طعنه كينه توزان دراز گشته و جسارت از حد گذرانيده، رسول خاتم را ابتر خوانده و دل در گروِ رفتنِ وى نهاده كه پس از وى به اميال خويش خواهيم رسيد!! اما هستى بخش توانا اين گونه دردانه هستى را مورد مهر و ملاطفت قرار داد كه «ما به تو كوثر ارزانى داشتيم ... و دشمنت را ابتر نموديم».<ref>كوثر: ۱،۳.</ref> و  نيز فرمود: «با اعلام وصايت و امامت سيد اوصياء، دين را بر تو كامل گردانيده و نعمت را تمام نموده و كينه و كيد دشمنان را خنثى و نقش بر آب نموديم».<ref>اشاره به آيه ۳ سوره مائده.</ref>

ظهور موعود منتظر عليه السلام استمرارِ منويّات رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله در بعثت و فتح مكه و غدير خم و نيز تلاش امامان معصوم‏ عليهم السلام در دوران پس از رحلت نبى خاتم‏ صلى الله عليه وآله تا فرا رسيدن دوران غيبت كبراى امام عصرعليه السلام و جامه فعليت پوشاندن و عملى ساختن آن منويّات است. كسى درک صحيح و واقعى از موعود و عصر طلايى ظهور دارد كه حلقه اتصال بعثت و ايام پر شكوفه ظهور را در غدير جستجو نمايد.

== پانویس ==
[[رده:غدیر و مهدویت]]