سبک‌شناسی خطبه غدیر (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

پيشينه سبک شناسى را بايد در يونان و روم جستجو كرد. افلاطون سبک را كيفيت و امتيازى تعريف مى‏ كند كه گوينده ‏اى به لحاظ برخوردارى از الگوى مناسب و شايسته كلام از آن بهره ‏مند است، و گوينده ‏اى ديگر به دليل فقدان اين الگوى مناسب از آن بى‏ بهره است. اما ارسطو سبک را خاصيت ذاتى كلام میداند و معتقد است هر اثرى داراى سبک است؛ حال اين سبک ممكن است ضعيف، متوسط يا عالى باشد.

الفاظ متفاوت و بسيار هستند، ولى معنى يكى است.<ref>دلائل الاعجاز (جرجانى): ص ۲۴۲.</ref> پيامبر صلى الله عليه وآله در [[خطبه غدیر]] براى مفاهيم مختلف از كلمات مترادف بسيار استفاده كرده است. با توجه به اينكه چنين كاربردى كمتر در گفتار ديگران به كار مى‏رود و به اين دليل كه داراى بسامد بالايى مى ‏باشد، مى ‏توان آن را يكى از شاخصه‏ هاى سبک خطابى ايشان به شمار آورد. به عنوان نمونه:

علم نحو زبان و ادبیات عرب را قانونمند میكند و سعى در تعریف زبان و تمايل زيادى به ساكن بودن و ايستايى دارد، چون زبان دستگاهى زنده است و با جنبه‏ هاى مختلف زندگى ارتباط مستقيم دارد. تا زمانى كه جوشندگى زندگى هست زبان زنده است و متناسب با تغييرات زندگى، خود را با آن وفق مى‏ دهد و پيش مى‏رود، و دوره‏ هايى چون جوانى، ميانسالى، پيرى و مرگ را تجربه مى‏ كند. زبان ارگانيسمى زنده و در حال تحول است.<ref>مطلق (بهمنى): ص ۱۰۰.</ref>

اين امر در خطبه غدير به شكل تام انجام پذيرفته، به طورى كه مى ‏توان گفت: گفتار [[حضرت محمّد صلی الله علیه وآله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] از سستى تركيبات و ضعف تألیف به دور است، و زبان ايشان زبان استوار، فصيح و داراى زيبايى‏ هايى مى ‏باشد كه در ادامه اشاره خواهد شد.

تركيب واژه ‏ها براى دلالت بيشتر بر معناى مورد نظر، نشان از قدرت زبانى گوينده دارد. [[حضرت محمّد صلی الله علیه وآله|پیامبر صلی الله علیه وآله]] در خطبه غدير در اين باره تركيبات زيبايى به كاربرده، كه موجب اداى بيشتر معناى مورد نظر خواهد شد. برخى از اين تركيبات به كار رفته در جملات عبارتند از:

عن السلام: ان [[جبرئیل]] هبط الىّ مراراً ثلاثاً، يأمرنى عن السلام ربى -  و هو السلام -  ان اقوم فى هذا المشهد.

بلاغت آنچنان، در روح [[خطبه غدیر]] عجين گشته كه تمامى الفاظش مراعات نظير را دارد، و مراعات نظير يعنى تناسب الفاظ از هر حيثى. اين مسئله به وجود نمى ‏آيد مگر اينكه گوينده از ذوق سرشار ادبى برخوردار باشد.