اعمال عید غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
=== الف. اعمال شب عيد غدير === | === الف. اعمال شب عيد غدير === | ||
شب عيد غدير - پس از اذان مغرب روز هفدهم | شب عيد غدير - پس از اذان مغرب روز هفدهم ذى الحجه - يكى از شبهاى مبارک، و فرصت گرانقدرى براى ذكر و تسبيح و تقديس و عبادت پروردگار مى باشد. همچنين فرصتى براى بيان فضائل و مناقب سيد كائنات حضرت ختمى مرتبت محمد مصطفى صلى الله عليه وآله و اهلبيت عصمت و طهارت اوعليهم السلام و به ويژه ذكر اميرالمؤمنين عليه السلام است. | ||
==== اول: نماز شب عيد غدير<ref>الاقبال: ص ۴۵۲. </ref> ==== | ==== اول: نماز شب عيد غدير<ref>الاقبال: ص ۴۵۲. </ref> ==== | ||
كيفيت نماز شب عيد غدير چنين است | كيفيت نماز شب عيد غدير چنين است: | ||
نماز شب عيد غدير دوازده ركعت است؛ در هر دو ركعت | نماز شب عيد غدير دوازده ركعت است؛ در هر دو ركعت يک تشهد، و در پايان دوازده ركعت سلام مى دهى. در هر ركعت از آن سوره حمد و توحيد را هر كدام ده مرتبه، و آيةالكرسى را يک مرتبه مى خوانى. ولى در ركعت آخر - يعنى ركعت دوازدهم - هر يک از سوره حمد و توحيد را هفت مرتبه مى خوانى. | ||
سپس در قنوت مى گويى: | |||
«لا اِله الاّ اللَّهُ وَحدهُ لا شريكَ لَهُ. لَهُ المُلكُ و لَهُ الحَمدُ، يُحيى و يُميتُ و يُميتُ و يُحيى، و هوَ حَىٌّ لا يَموت. بِيَدِه الخَيرُ، و هو على كُلِّ شَىءٍ قَديرٌ». | |||
پس از ركوع به سجده مى روى و در سجده ده مرتبه مى گويى: | |||
«سُبحانَ مَن أحصى كُلَّ شَىءٍ عِلمُهُ. سُبحانَ مَن لا يَنبَغى التَسبيحُ إلا لَه. سُبحانَ ذى المَنِّ و النِعَم. سُبحانَ ذى الفَضل و الطَول. سُبحانَ ذى العِزَّةِ و الكَرَم. أسألُكَ بِمَعاقِدِ العِزِّ مِن عَرشِك، و مُنتَهى الرحمَةِ مِن كِتابِك، و بالاسمِ الأعظمِ و كَلِماتِهِ {كَلِماتِك }التامَّةِ، أن تُصلِّىَ على محمّدٍ رَسولِك و أهلِبَيتِه الطيّبينَ الطاهِرينَ، و أن تَفعَلَ بى كذا و كذا (به جاى عبارت «كذا و كذا»حاجت خود را طلب مى كنى) . إنّك سَميعٌ مُجيبٌ. | |||
در نقل ديگر چنين آمده است: | در نقل ديگر چنين آمده است: | ||
در هر ركعت اين نماز يک بار حمد و هفت بار قل هو اللَّه مى خواند، و در قنوت آن ده بار مى گويد: «لا اله الا اللَّه وحده لا شريك له، له الملك و له الحمد، يحيى و يميت و يميت و يحيى و هو حى لا يموت». بعد يک بار مى گويد: «و هو على كل شى قدير.» | |||
سپس در سجده ده بار دعاى سجده كه در بالا گذشت خوانده مى شود. | |||
سپس در سجده ده بار دعاى سجده كه در بالا گذشت خوانده | |||
==== دوم: دعاى شب عيد غدير<ref>الاقبال: ص ۴۵۲. </ref> ==== | |||
براى شب عيد غدير اين دعا وارده شده است: | براى شب عيد غدير اين دعا وارده شده است: | ||
«اللّهُمَّ إنَّكَ دَعَوتَنا إلى سَبيلِ طاعَتِكَ، و طاعَةِ نَبيِّكَ و وَصيِّهِ و عِترَتِهِ دُعاءاً لَهُ نُورٌ و ضياءٌ و بَهجَةٌ و استِنارٌ فَدَعانا نَبيُّكَ لِوَصيِّه يَومَ غَديرِ خُمٍّ فَوَفَّقتَنا لِلإصابَةِ و سَدَّدتَنا لِلإجابَةِ لِدُعائِهِ. فَأنَبنا الَيكَ بِالإنابَةِ و أسلَمنا لِنَبيِّكَ قُلُوبَنا، و لِوَصيِّهِ نُفُوسَنا و لِما دَعَوتَنا إلَيهِ عُقُولَنا. | |||
فَتَمَّ لَنا نُورُكَ يا هادِىَ المُضِلّينَ. أخرِج البُغضَ و المُنكَرَ و الغُلُوَّ لأمينِكَ أميرِالمُؤمِنينَ، و الأئِمَّةِ مِن وُلدِهِ مِن قُلُوبِنا و نُفُوسِنا و ألسِنَتِنا و هُمُومِنا، و زِدنا مِن مُوالاتِهِ و مَحَبَّتِهِ و مَوَدَّتِهِ لَهُ و الأئِمَّةِ مِن بَعدِهِ. زياداتٍ لا انقِطاعَ لَها، و مُدَّةً لا تَناهِىَ لَها و اجعَلنا نُعادى لِوَليِّكَ مَن ناصَبَهُ، و نُوالى مَن أحَبَّهُ، و نَأمُلُ بِذلِكَ طاعَتَكَ. يا أرحَمَ الراحِمينَ. | فَتَمَّ لَنا نُورُكَ يا هادِىَ المُضِلّينَ. أخرِج البُغضَ و المُنكَرَ و الغُلُوَّ لأمينِكَ أميرِالمُؤمِنينَ، و الأئِمَّةِ مِن وُلدِهِ مِن قُلُوبِنا و نُفُوسِنا و ألسِنَتِنا و هُمُومِنا، و زِدنا مِن مُوالاتِهِ و مَحَبَّتِهِ و مَوَدَّتِهِ لَهُ و الأئِمَّةِ مِن بَعدِهِ. زياداتٍ لا انقِطاعَ لَها، و مُدَّةً لا تَناهِىَ لَها و اجعَلنا نُعادى لِوَليِّكَ مَن ناصَبَهُ، و نُوالى مَن أحَبَّهُ، و نَأمُلُ بِذلِكَ طاعَتَكَ. يا أرحَمَ الراحِمينَ. | ||
اللَّهُمَّ اجعَل عَذابَكَ و سَخَطَكَ عَلى مَن ناصَبَ وَليَّكَ، و جاحَدَ (و جَحَدَ)إمامَتَهُ، وَ أنكَرَ وَلايَتَهُ، و قَدَّمتَهُ أيّامَ فِتنَتِكَ فى كُلِّ عَصرٍ و زَمانٍ و أوانٍ. إنَّكَ عَلى كُلِّ شَىءٍ قَديرٌ. | |||
اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ رَسُولِكَ و عَلىٍّ وَليِّكَ و الائِمَّةِ مِن بَعدِهِ حُجَجِكَ. فَأثبِت قَلبى عَلى دينِكَ و مُوالاةِ أوليائِكَ، و مُعاداةِ أعدائِكَ، مَعَ خَيرِ الدُنيا وَ الآخِرَةِ؛ تَجمَعُهُما لى و لاِهلى و وُلدى و إخوانىَ المُؤمِنينَ. إنَّكَ عَلى كُلِّ شَىءٍ قَديرٌ».<ref>اقبال الاعمال: ج ۲ ص ۲۳۸.</ref>در اعمال شب عيد غدير، آنچه در كتاب شريف و معتبر «اقبال الاعمال»تأليف سيد بن طاووس و ديگر كتابهاى دعا آمده است، همين نماز و دعايى بود كه ذكر كرديم. | |||
اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ رَسُولِكَ و عَلىٍّ وَليِّكَ و الائِمَّةِ مِن بَعدِهِ حُجَجِكَ. فَأثبِت قَلبى عَلى دينِكَ و مُوالاةِ أوليائِكَ، و مُعاداةِ أعدائِكَ، مَعَ خَيرِ الدُنيا وَ الآخِرَةِ؛ تَجمَعُهُما لى و لاِهلى و وُلدى و إخوانىَ المُؤمِنينَ. إنَّكَ عَلى كُلِّ شَىءٍ | |||
در اعمال شب عيد غدير، آنچه در كتاب شريف و معتبر | |||
=== ب. اعمال روز عيد غدير === | |||
==== اول: روزه گرفتن ==== | |||
يكى از اعمال مستحب در اين روز شريف روزه گرفتن است، كه در روايات فراوان به اين عمل تأكيد شده و ثواب بسيارى به آن اختصاص يافته است. در اينجا به چند روايت در فضيلت روزه روز غدير اشاره مى كنيم: | |||
* ۱.سمعت اباعبداللَّه الصادق عليه السلام يقول: «صيام يوم غدير خم يعدل صيام عمر الدنيا؛ لو عاش انسان ثم صام ما عمرت الدنيا، لكان له ثواب ذلك. و صيامه يعدل عند اللَّه عزوجل فى كل عام مائة حجة، و مائة عمرة مبررات متقبّلات. و هو عيد اللَّه الاكبر ...» <ref>التهذيب: ج ۳ ص ۱۴۳ ح ۳۱۷.</ref>: | |||
از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مى فرمود:ثواب روزه روز غدير خم با ثواب روزه عمر دنيا برابر است؛ اگر انسان به اندازه عمر دنيا زندگى كند و روزه بگيرد، ثواب آن معادل ثواب روزه غدير است. روزه روز غدير نزد خداى عزوجل برابر است با ثواب يكصد حج و يكصد عمره مقبول. و آن بزرگترين عيد خداست... . | |||
* ۲.حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام در خطبه اى طولانى در وصف روزه غدير فرمود: «... و صوم هذا اليوم ممّا ندب اللَّه تعالى اليه، و جعل الجزاء العظيم كفاءاً له عنه. حتى لو تعبّد له عبد من العبيد فى الشبيبة من ابتداء الدنيا الى تقضّيها؛ صائماً نهارهاً، قائماً ليلها. اذا اخلص المخلص فى صومه لقصرت اليه ايام الدنيا عن كفائه... »<ref>وسائل الشيعة: ج ۷ ص ۳۲۶ ح ۱۱، به نقل از «مصباح المتهجد». </ref>: | |||
و روزه اين روز از امورى است كه خداى تعالى به سوى آن فرا خوانده و پاداش بزرگى - كه در خور آن باشد - برايش قرار داده است، تا جايى كه اگر بنده اى از بندگان از آغاز تا پايان عمر دنيا خدا را عبادت كند؛ به طورى كه روزها را روزه بدارد و شبها را به نماز بايستد، روزهاى تمام دنيا از همسنگ بودن با روزه غدير ناتوان هستند. اگر روزه دار خالصانه روزه بگيرد. | |||
* ۳.حضرت امام صادق عليه السلام فرمود:« و صوم يوم غدير خم كفارة ستين سنة».<ref>من لا يحضره الفقيه: ج ۲ ص ۹۰ ح ۱۸۱۷. </ref>: روزه روز غدير خم كفاره گناه شصت سال است. | |||
* ۴. مفضّل از حضرت امام صادق عليه السلام درباره آداب روز غدير پرسيد:« ... ما يجب علينا فى ذلك اليوم؟ قال: يحب عليكم صيامه شكراً للَّه و حمداً له، مع انه اهل ان يشكر كل ساعة. و كذلك امرت الانبياءعليهم السلام اوصيائها ان يصوموا اليوم الذى يقام فيه الوصى يتّخذونه عيداً. و من صامه كان افضل من عمل ستين سنة».<ref>وسائل الشيعة: ج ۲ ص ۳۲۵ ح ۷، به نقل از: الخصال.</ref>: | |||
...در آن روز چه وظيفه اى داريم؟ فرمود: شما براى شكر و ستايش خداوند اين روز را روزه بگيريد، با اينكه شايسته است خداوند هر لحظه سپاسگزارى شود. و همين گونه پيامبران عليهم السلام به جانشينان خود فرمان داده اند تا روزه بدارند؛ روزى را كه وصى خاتم پيامبران صلى الله عليه وآله به جانشينى معرفى مى شود، و آن را عيد مى گيرند. و هر كس اين روز را روزه بدارد، ثوابش برتر از عبادت شصت سال است. | |||
* ۵ . عمّار بن حريز عبدى نقل مى كند: دخلت على ابى عبداللَّه عليه السلام فى اليوم الثامن عشر من ذى الحجة فوجدته صائماً. فقال لى: هذا يوم عظيم عظّم اللَّه حرمته - الى ان قال: - فقيل له: ما ثواب صوم هذا اليوم؟ قال: انه يوم عيد و فرح و سرور، و يوم صوم شكراً للَّه، و ان صومه يعدل ستين شهراً من اشهر الحرم.<ref>وسائل الشيعة: ج ۷ ص ۳۲۶ ح ۱۰، به نقل از: مصباح المتهجد.</ref>: | |||
روز هجدهم ذی الحجه بر امام صادق عليه السلام وارد شدم، ايشان روزه دار بود. به من فرمود: اين روز روز بزرگى است. خدا حرمت آن را بزرگ داشته است. به آن حضرت عرض شد: روزه اين روز چه ثوابى دارد؟ فرمود: غدير روز عيد و شادى و شادمانى است، و روز روزه گرفتن جهت سپاسگزارى از خداوند است، و ثواب روزه اش برابر است با عبادت شصت ماه از ماههاى حرام.... <ref>ماه هايى كه از احترام خاصى برخوردارند، ماه هاى: محرم، رجب، ذى القعده و ذى الحجه.</ref> | |||
===== الف. استحباب روزه غدير ===== | |||
روزه اين روز با سندهاى مختلف ذكر شده<ref>الاقبال: ص ۴۷۲،۴۶۶، ۴۶۳. وسائل: ج ۷ ب ۱۴، از ابواب بقية الصوم المندوب. من لا يحضره الفقيه. لوامع صاحبقرانى. جواهر الكلام. بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۱۱۲ و ج ۹۸، اعمال يوم غدير. مصباح المتهجد: اعمال يوم غدير. بشارة المصطفى صلى الله عليه وآله: ص ۳۲۳. مرآة الكمال: ج ۱ ص ۵۲۵ ، از مصباح المتهجد. الفقيه: ج ۲ ص ۵۵ ب ۲۵. </ref>، و علماى شيعه فتوا به آن داده اند. | |||
در روايتى حضرت آدم، حضرت ابراهيم، حضرت موسى، حضرت عيسى عليهم السلام و حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله در اين روز روزه بوده اند. حتى در روايتى در همان كتاب وارد شده است كه دلالت بر روزه بودن معصومين عليهم السلام در روز عيد غدير مى كند.<ref>وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۱. </ref> | |||
ب. | مثلاً راوى مى گويد: در روز هيجدهم ذى حجه خدمت امام صادق عليه السلام وارد شدم و آن حضرت را روزه دار يافتم. حضرت به من فرمود: امروز روز عظيمى است. <ref>وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۱. </ref> | ||
===== ب. نيت روزه غدير ===== | |||
در غالب روايات به نيت روزه شكر و سپاس بر نعمت ولايت آمده است. | در غالب روايات به نيت روزه شكر و سپاس بر نعمت ولايت آمده است. | ||
===== ج. ثواب روزه عيد غدير ===== | |||
روزه روز غدير ثوابش برابر با روزه عمر دنياست، اگر زنده باشد تا زمانى كه دنيا باشد.<ref>العدد القوية: ص ۱۶۶. بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۲۱ ۳۰۲. وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۴.</ref> همچنين روزه اين روز نزد خداوند متعال با صد حج و صد عمره مقبول و مبرور برابر است.<ref>العدد القوية: ص ۱۶۶. بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۲۱ ۳۰۲. وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۴.</ref>در روايتى ديگر آمده كه روزه اين روز برابر با روزه 60 ماه است.<ref>بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۲۲ ،۳۲۱ ،۲۹۸. وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۱۰. الفقيه: ج ۲ ص ۵۵ ب ۲۵. الاقبال: ص ۴۶۶، ۴۶۵. بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۱۱۲.</ref> | |||
==== دوم: افطارى دادن ==== | |||
يكى از اعمال نيک در شرع مقدس اسلام افطار دادن به مؤمنين روزه دار است، كه در كتب فريقين ثوابهاى زيادى براى آن ذكر شده است، و معصومين عليهم السلام ما را امر به آن كرده و خود به آن عمل نموده اند، و بزرگان و خيرين و مؤمنين اين عمل صالح را ارج نهاده و مداومت نموده اند. به خصوص در ايام ماه مبارک رمضان و ليالى متبركه ديگر به اين سنت حسنه جامه عمل پوشانده اند. | |||
دوم: افطارى دادن | |||
يكى از اعمال | |||
از كارهاى مستحب در روز عيد غدير افطارى دادن به مؤمنان روزه دار است. همان طورى كه بسيارى از اعمال مستحب در روز غدير ثواب بيشترى دارند، طبعاً افطارى دادن در اين روز نيز از ثواب فزونترى برخوردار است. چنانكه در برخى از روايات، اين روز را«يوم تفطير الصائمين»يعنى روز افطارى دادن به روزه داران، نام نهاده اند. | |||
حضرت امام صادق عليه السلام فرموده است: «من فطّر فيه مؤمناً كان كمن اطعم فئاماً و فئاماً؛ فلم يزل يعد الى ان عقد بيده عشراً. ثم قال: اتدرى كم الفئام؟ قلت: لا. قال: مائة الف كل فئام. كان له ثواب من اطعم بعددها من النبيين عليهم السلام و الصديقين و الشهداء فى حرم اللَّه عزوجل و سقاهم فى يوم ذى مسغبة...»<ref>التهذيب: ج ۳ ص ۱۴۴ ح ۳۱۷. </ref>: | |||
كسى كه در آن شب مؤمنى را افطار دهد مانند كسى است كه اطعام كرده فئام و فئامى را، تا اينكه ده فئام را شمردند. سپس حضرت از راوى پرسيدند: آيا مى دانى «فئام»چيست؟ عرض كرد: خير. حضرت فرمود: صد هزار<ref>در بحار: ج ۹۷ ص ۱۱۸، از امام رضاعليه السلام حديثى نقل كرده كه مى فرمايد: بعد از آنكه اميرالمؤمنين عليه السلام در خطبه روز غدير در كوفه ثواب افطار دادن را فرمودند و كلمه«فئام» ذكر شد، حضرت ۱۰ بار فئام را تكرار كردند. شخصى از آن حضرت سؤال كرد: يا اميرالمؤمنين، فئام چيست؟ فرمودند: ۲۰۰ هزار پيامبر و صديق و شهيد. چه كسى مى تواند اين عدد را كفالت كند از مؤمنين و مومنات؟ من ضامن هستم او را نزد خداوند متعال كه در امان باشد از كفر و فقر، و اگر بميرد در آن شب يا روز بميرد بدون اينكه مرتكب كبيره اى شود اجر او بر خداست.</ref>، و براى شخص اطعام كننده ثواب كسى است كه به همان عدد از انبياء عليهم السلام و صديقين و شهدا را در حرم خداوند متعال اطعام كند و سيراب نمايد. | |||
در | حتى بعضى از معصومين عليهم السلام مانند حضرت رضاعليه السلام، در روز غدير مجلسى براى افطار دادن مى گرفتند.<ref>الاقبال: ص ۴۶۱. </ref> آن حضرت فرمودند: كسى كه مؤمنى را در آن روز اطعام كند مانند كسى است كه جميع انبياءعليهم السلام و صديقين را اطعام كرده باشد.<ref>الاقبال: ص ۴۶۶ ۴۶۵. </ref> | ||
==== سوم: غسل روز عيد غدير<ref>العدد القوية: ص ۱۶۶. تهذيب الاحكام: ج ۳ ص ۱۴۳. مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۶. الاقبال: ص ۴۷۴. بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۲۱ ح ۶ . مرآة الكمال: ج ۱ ص ۳۱۳، به نقل از: تهذيب: ج ۳ ص ۱۴۳. جواهر الكلام: ج ۵ ص ۶۵ . بحار الانوار: ج ۱۰۱ ص ۳۷۱. مزار شهيد: ص ۱۹. المزار (ابن المشهدى) . فرحة الغرى. وسائل الشيعة: ج ۲ ص ۹۶۱ و ج ۸ ص ۸۹ . بحار الانوار: ج ۸۱ ص ۲۲ و ج ۹۵ ص ۲۹۸. مستمسک العروة: ج ۴ ص ۲۸۰. الحدائق الناظرة: ج ۴ ص ۲۰۶.</ref> ==== | |||
در ليالى و ايام متبركه و با فضليت - كه خداوند متعال عنايت خاصى در آن به بندگان خويش دارد - غسل هايى در مذهب حقه اثناعشرى وارد شده است. يكى از آن ايام - كه اشرف و اعظم و اكبر اعياد اسلامى است - روز عيد غدير هيجدهم ذى الحجه است. | |||
غسل روز عيد غدير از اعمال | غسل روز عيد غدير از اعمال مستحبه بوده، و بهتر است دو بار انجام شود: يک بار صبح و يک بار براى نماز عيد، كه نزديک ظهر خوانده مى شود. | ||
براى غسل اول روايتى از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام نقل شده است كه فرمود:« فاذا كان صبيحة ذلك اليوم، وجب الغسل فى صدر نهاره... ».<ref>اقبال الاعمال: ج ۲ ص ۲۸۰. </ref>: چون صبح اين روز فرا رسيد، غسل در اول روز واجب است... .<ref>عبارت«واجب است»در اينجا بر مستحب بودن دلالت دارد.</ref> | |||
نسخهٔ ۲۳ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۱۴
الف. اعمال شب عيد غدير
شب عيد غدير - پس از اذان مغرب روز هفدهم ذى الحجه - يكى از شبهاى مبارک، و فرصت گرانقدرى براى ذكر و تسبيح و تقديس و عبادت پروردگار مى باشد. همچنين فرصتى براى بيان فضائل و مناقب سيد كائنات حضرت ختمى مرتبت محمد مصطفى صلى الله عليه وآله و اهلبيت عصمت و طهارت اوعليهم السلام و به ويژه ذكر اميرالمؤمنين عليه السلام است.
اول: نماز شب عيد غدير[۱]
كيفيت نماز شب عيد غدير چنين است:
نماز شب عيد غدير دوازده ركعت است؛ در هر دو ركعت يک تشهد، و در پايان دوازده ركعت سلام مى دهى. در هر ركعت از آن سوره حمد و توحيد را هر كدام ده مرتبه، و آيةالكرسى را يک مرتبه مى خوانى. ولى در ركعت آخر - يعنى ركعت دوازدهم - هر يک از سوره حمد و توحيد را هفت مرتبه مى خوانى.
سپس در قنوت مى گويى:
«لا اِله الاّ اللَّهُ وَحدهُ لا شريكَ لَهُ. لَهُ المُلكُ و لَهُ الحَمدُ، يُحيى و يُميتُ و يُميتُ و يُحيى، و هوَ حَىٌّ لا يَموت. بِيَدِه الخَيرُ، و هو على كُلِّ شَىءٍ قَديرٌ».
پس از ركوع به سجده مى روى و در سجده ده مرتبه مى گويى:
«سُبحانَ مَن أحصى كُلَّ شَىءٍ عِلمُهُ. سُبحانَ مَن لا يَنبَغى التَسبيحُ إلا لَه. سُبحانَ ذى المَنِّ و النِعَم. سُبحانَ ذى الفَضل و الطَول. سُبحانَ ذى العِزَّةِ و الكَرَم. أسألُكَ بِمَعاقِدِ العِزِّ مِن عَرشِك، و مُنتَهى الرحمَةِ مِن كِتابِك، و بالاسمِ الأعظمِ و كَلِماتِهِ {كَلِماتِك }التامَّةِ، أن تُصلِّىَ على محمّدٍ رَسولِك و أهلِبَيتِه الطيّبينَ الطاهِرينَ، و أن تَفعَلَ بى كذا و كذا (به جاى عبارت «كذا و كذا»حاجت خود را طلب مى كنى) . إنّك سَميعٌ مُجيبٌ.
در نقل ديگر چنين آمده است:
در هر ركعت اين نماز يک بار حمد و هفت بار قل هو اللَّه مى خواند، و در قنوت آن ده بار مى گويد: «لا اله الا اللَّه وحده لا شريك له، له الملك و له الحمد، يحيى و يميت و يميت و يحيى و هو حى لا يموت». بعد يک بار مى گويد: «و هو على كل شى قدير.»
سپس در سجده ده بار دعاى سجده كه در بالا گذشت خوانده مى شود.
دوم: دعاى شب عيد غدير[۲]
براى شب عيد غدير اين دعا وارده شده است:
«اللّهُمَّ إنَّكَ دَعَوتَنا إلى سَبيلِ طاعَتِكَ، و طاعَةِ نَبيِّكَ و وَصيِّهِ و عِترَتِهِ دُعاءاً لَهُ نُورٌ و ضياءٌ و بَهجَةٌ و استِنارٌ فَدَعانا نَبيُّكَ لِوَصيِّه يَومَ غَديرِ خُمٍّ فَوَفَّقتَنا لِلإصابَةِ و سَدَّدتَنا لِلإجابَةِ لِدُعائِهِ. فَأنَبنا الَيكَ بِالإنابَةِ و أسلَمنا لِنَبيِّكَ قُلُوبَنا، و لِوَصيِّهِ نُفُوسَنا و لِما دَعَوتَنا إلَيهِ عُقُولَنا.
فَتَمَّ لَنا نُورُكَ يا هادِىَ المُضِلّينَ. أخرِج البُغضَ و المُنكَرَ و الغُلُوَّ لأمينِكَ أميرِالمُؤمِنينَ، و الأئِمَّةِ مِن وُلدِهِ مِن قُلُوبِنا و نُفُوسِنا و ألسِنَتِنا و هُمُومِنا، و زِدنا مِن مُوالاتِهِ و مَحَبَّتِهِ و مَوَدَّتِهِ لَهُ و الأئِمَّةِ مِن بَعدِهِ. زياداتٍ لا انقِطاعَ لَها، و مُدَّةً لا تَناهِىَ لَها و اجعَلنا نُعادى لِوَليِّكَ مَن ناصَبَهُ، و نُوالى مَن أحَبَّهُ، و نَأمُلُ بِذلِكَ طاعَتَكَ. يا أرحَمَ الراحِمينَ.
اللَّهُمَّ اجعَل عَذابَكَ و سَخَطَكَ عَلى مَن ناصَبَ وَليَّكَ، و جاحَدَ (و جَحَدَ)إمامَتَهُ، وَ أنكَرَ وَلايَتَهُ، و قَدَّمتَهُ أيّامَ فِتنَتِكَ فى كُلِّ عَصرٍ و زَمانٍ و أوانٍ. إنَّكَ عَلى كُلِّ شَىءٍ قَديرٌ.
اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ رَسُولِكَ و عَلىٍّ وَليِّكَ و الائِمَّةِ مِن بَعدِهِ حُجَجِكَ. فَأثبِت قَلبى عَلى دينِكَ و مُوالاةِ أوليائِكَ، و مُعاداةِ أعدائِكَ، مَعَ خَيرِ الدُنيا وَ الآخِرَةِ؛ تَجمَعُهُما لى و لاِهلى و وُلدى و إخوانىَ المُؤمِنينَ. إنَّكَ عَلى كُلِّ شَىءٍ قَديرٌ».[۳]در اعمال شب عيد غدير، آنچه در كتاب شريف و معتبر «اقبال الاعمال»تأليف سيد بن طاووس و ديگر كتابهاى دعا آمده است، همين نماز و دعايى بود كه ذكر كرديم.
ب. اعمال روز عيد غدير
اول: روزه گرفتن
يكى از اعمال مستحب در اين روز شريف روزه گرفتن است، كه در روايات فراوان به اين عمل تأكيد شده و ثواب بسيارى به آن اختصاص يافته است. در اينجا به چند روايت در فضيلت روزه روز غدير اشاره مى كنيم:
- ۱.سمعت اباعبداللَّه الصادق عليه السلام يقول: «صيام يوم غدير خم يعدل صيام عمر الدنيا؛ لو عاش انسان ثم صام ما عمرت الدنيا، لكان له ثواب ذلك. و صيامه يعدل عند اللَّه عزوجل فى كل عام مائة حجة، و مائة عمرة مبررات متقبّلات. و هو عيد اللَّه الاكبر ...» [۴]:
از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مى فرمود:ثواب روزه روز غدير خم با ثواب روزه عمر دنيا برابر است؛ اگر انسان به اندازه عمر دنيا زندگى كند و روزه بگيرد، ثواب آن معادل ثواب روزه غدير است. روزه روز غدير نزد خداى عزوجل برابر است با ثواب يكصد حج و يكصد عمره مقبول. و آن بزرگترين عيد خداست... .
- ۲.حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام در خطبه اى طولانى در وصف روزه غدير فرمود: «... و صوم هذا اليوم ممّا ندب اللَّه تعالى اليه، و جعل الجزاء العظيم كفاءاً له عنه. حتى لو تعبّد له عبد من العبيد فى الشبيبة من ابتداء الدنيا الى تقضّيها؛ صائماً نهارهاً، قائماً ليلها. اذا اخلص المخلص فى صومه لقصرت اليه ايام الدنيا عن كفائه... »[۵]:
و روزه اين روز از امورى است كه خداى تعالى به سوى آن فرا خوانده و پاداش بزرگى - كه در خور آن باشد - برايش قرار داده است، تا جايى كه اگر بنده اى از بندگان از آغاز تا پايان عمر دنيا خدا را عبادت كند؛ به طورى كه روزها را روزه بدارد و شبها را به نماز بايستد، روزهاى تمام دنيا از همسنگ بودن با روزه غدير ناتوان هستند. اگر روزه دار خالصانه روزه بگيرد.
- ۳.حضرت امام صادق عليه السلام فرمود:« و صوم يوم غدير خم كفارة ستين سنة».[۶]: روزه روز غدير خم كفاره گناه شصت سال است.
- ۴. مفضّل از حضرت امام صادق عليه السلام درباره آداب روز غدير پرسيد:« ... ما يجب علينا فى ذلك اليوم؟ قال: يحب عليكم صيامه شكراً للَّه و حمداً له، مع انه اهل ان يشكر كل ساعة. و كذلك امرت الانبياءعليهم السلام اوصيائها ان يصوموا اليوم الذى يقام فيه الوصى يتّخذونه عيداً. و من صامه كان افضل من عمل ستين سنة».[۷]:
...در آن روز چه وظيفه اى داريم؟ فرمود: شما براى شكر و ستايش خداوند اين روز را روزه بگيريد، با اينكه شايسته است خداوند هر لحظه سپاسگزارى شود. و همين گونه پيامبران عليهم السلام به جانشينان خود فرمان داده اند تا روزه بدارند؛ روزى را كه وصى خاتم پيامبران صلى الله عليه وآله به جانشينى معرفى مى شود، و آن را عيد مى گيرند. و هر كس اين روز را روزه بدارد، ثوابش برتر از عبادت شصت سال است.
- ۵ . عمّار بن حريز عبدى نقل مى كند: دخلت على ابى عبداللَّه عليه السلام فى اليوم الثامن عشر من ذى الحجة فوجدته صائماً. فقال لى: هذا يوم عظيم عظّم اللَّه حرمته - الى ان قال: - فقيل له: ما ثواب صوم هذا اليوم؟ قال: انه يوم عيد و فرح و سرور، و يوم صوم شكراً للَّه، و ان صومه يعدل ستين شهراً من اشهر الحرم.[۸]:
روز هجدهم ذی الحجه بر امام صادق عليه السلام وارد شدم، ايشان روزه دار بود. به من فرمود: اين روز روز بزرگى است. خدا حرمت آن را بزرگ داشته است. به آن حضرت عرض شد: روزه اين روز چه ثوابى دارد؟ فرمود: غدير روز عيد و شادى و شادمانى است، و روز روزه گرفتن جهت سپاسگزارى از خداوند است، و ثواب روزه اش برابر است با عبادت شصت ماه از ماههاى حرام.... [۹]
الف. استحباب روزه غدير
روزه اين روز با سندهاى مختلف ذكر شده[۱۰]، و علماى شيعه فتوا به آن داده اند.
در روايتى حضرت آدم، حضرت ابراهيم، حضرت موسى، حضرت عيسى عليهم السلام و حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وآله در اين روز روزه بوده اند. حتى در روايتى در همان كتاب وارد شده است كه دلالت بر روزه بودن معصومين عليهم السلام در روز عيد غدير مى كند.[۱۱]
مثلاً راوى مى گويد: در روز هيجدهم ذى حجه خدمت امام صادق عليه السلام وارد شدم و آن حضرت را روزه دار يافتم. حضرت به من فرمود: امروز روز عظيمى است. [۱۲]
ب. نيت روزه غدير
در غالب روايات به نيت روزه شكر و سپاس بر نعمت ولايت آمده است.
ج. ثواب روزه عيد غدير
روزه روز غدير ثوابش برابر با روزه عمر دنياست، اگر زنده باشد تا زمانى كه دنيا باشد.[۱۳] همچنين روزه اين روز نزد خداوند متعال با صد حج و صد عمره مقبول و مبرور برابر است.[۱۴]در روايتى ديگر آمده كه روزه اين روز برابر با روزه 60 ماه است.[۱۵]
دوم: افطارى دادن
يكى از اعمال نيک در شرع مقدس اسلام افطار دادن به مؤمنين روزه دار است، كه در كتب فريقين ثوابهاى زيادى براى آن ذكر شده است، و معصومين عليهم السلام ما را امر به آن كرده و خود به آن عمل نموده اند، و بزرگان و خيرين و مؤمنين اين عمل صالح را ارج نهاده و مداومت نموده اند. به خصوص در ايام ماه مبارک رمضان و ليالى متبركه ديگر به اين سنت حسنه جامه عمل پوشانده اند.
از كارهاى مستحب در روز عيد غدير افطارى دادن به مؤمنان روزه دار است. همان طورى كه بسيارى از اعمال مستحب در روز غدير ثواب بيشترى دارند، طبعاً افطارى دادن در اين روز نيز از ثواب فزونترى برخوردار است. چنانكه در برخى از روايات، اين روز را«يوم تفطير الصائمين»يعنى روز افطارى دادن به روزه داران، نام نهاده اند.
حضرت امام صادق عليه السلام فرموده است: «من فطّر فيه مؤمناً كان كمن اطعم فئاماً و فئاماً؛ فلم يزل يعد الى ان عقد بيده عشراً. ثم قال: اتدرى كم الفئام؟ قلت: لا. قال: مائة الف كل فئام. كان له ثواب من اطعم بعددها من النبيين عليهم السلام و الصديقين و الشهداء فى حرم اللَّه عزوجل و سقاهم فى يوم ذى مسغبة...»[۱۶]:
كسى كه در آن شب مؤمنى را افطار دهد مانند كسى است كه اطعام كرده فئام و فئامى را، تا اينكه ده فئام را شمردند. سپس حضرت از راوى پرسيدند: آيا مى دانى «فئام»چيست؟ عرض كرد: خير. حضرت فرمود: صد هزار[۱۷]، و براى شخص اطعام كننده ثواب كسى است كه به همان عدد از انبياء عليهم السلام و صديقين و شهدا را در حرم خداوند متعال اطعام كند و سيراب نمايد.
حتى بعضى از معصومين عليهم السلام مانند حضرت رضاعليه السلام، در روز غدير مجلسى براى افطار دادن مى گرفتند.[۱۸] آن حضرت فرمودند: كسى كه مؤمنى را در آن روز اطعام كند مانند كسى است كه جميع انبياءعليهم السلام و صديقين را اطعام كرده باشد.[۱۹]
سوم: غسل روز عيد غدير[۲۰]
در ليالى و ايام متبركه و با فضليت - كه خداوند متعال عنايت خاصى در آن به بندگان خويش دارد - غسل هايى در مذهب حقه اثناعشرى وارد شده است. يكى از آن ايام - كه اشرف و اعظم و اكبر اعياد اسلامى است - روز عيد غدير هيجدهم ذى الحجه است.
غسل روز عيد غدير از اعمال مستحبه بوده، و بهتر است دو بار انجام شود: يک بار صبح و يک بار براى نماز عيد، كه نزديک ظهر خوانده مى شود.
براى غسل اول روايتى از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام نقل شده است كه فرمود:« فاذا كان صبيحة ذلك اليوم، وجب الغسل فى صدر نهاره... ».[۲۱]: چون صبح اين روز فرا رسيد، غسل در اول روز واجب است... .[۲۲]
قال الرضاعليه السلام: الغسل ثلاثة و عشرون: غسل يوم غدير خم××× 6 بحار الانوار: ج 81 ص 13، به نقل از فقه الرضاعليه السلام. ×××: بيست و سه غسل وجود دارد، كه يكى از آنها غسل روز غدير خم است.
عن ابنسنان، عن ابىعبداللَّهعليه السلام، قال: غسل يوم الغدير سنة××× 1 تهذيب الاحكام: ج 1 ص 114. ×××: غسل روز غدير سنت است.
شيخ طوسى در تهذيب الاحكام مىنويسد: و نحن نذكر فيما بعد عند ذكرنا صلاة يوم الغدير ما يدلّ على ان الغسل فى هذا اليوم مستحب مندوب اليه، و عليه ايضاً اجماع الفرقة المحقّة، لا يختلفون فى ذلك××× 2 تهذيب الاحكام: ج 1 ص 114. ×××: در آنجا كه نماز روز غدير را آوردهايم، آنچه دلالت دارد كه غسل روز غدير مستحب است مؤكد است بيان شده است، و اجماع فرقه محقّه )يعنى شيعه( بر اين امر است و در مورد آن اختلافى نيست.
علامه محمدتقى مجلسى نيز در »لوامع صاحبقرانى« مىنويسد: غسل عيد غدير مجمع عليه است.××× 3 لوامع صاحبقرانى: ج 1 س 572 . ×××
عن ابىالحسن الليثى، عن ابىعبداللَّه جعفر بن محمدعليه السلام، انه قال لمن حضره من مواليه و شيعته: فاذا كان صبيحة ذلك اليوم، وجب الغسل فى صدر نهاره××× 4 بحار الانوار: ج 98 ص 301، به نقل از اقبال الاعمال. ×××: حضرت صادقعليه السلام در جمع دوستان و شيعيان خويش فرمود: در صبح روز غدير، غسل در آغاز روز واجب است.××× 5 وجوب در اين روايت به معناى استحباب مؤكد است. ×××
علامه مجلسى در »زاد المعاد« مىنويسد: بدان كه غسل در اول اين روز سنت موكد است.××× 6 زاد المعاد: ص 334. ×××
شيخ مفيد در »المقنعة« مىنويسد: فاذا ارتفع النهار من اليوم الثامنعشر من ذىالحجه فاغتسل فيه××× 7 المقنعة: ص 204. ×××: روز هجدهم ذىالحجه، وقتى روز بالا آمد غسل كن.
عن على بن الحسين العبدى، قال: سمعت اباعبداللَّهعليه السلام يقول: من صلّى فيه ركعتين، يغتسل عند زوال الشمس من قبل ان تزول مقدار نصف ساعة××× 1 وسائل الشيعة: ج 3 ص 338. ×××: هر كس مىخواهد نماز دو ركعتى وارده در روز عيد غدير را بخواند، نيم ساعت قبل از ظهر غسل كند.××× 2 عن عمارة بن جوين ابىهارون العبدى، عن ابىعبداللَّهعليه السلام، قال: قرب الزوال هى الساعة التى اقيم فيها اميرالمؤمنينعليه السلام بغدير خم علماً للناس: حضرت صادقعليه السلام فرمود: روز هجدهم ذىالحجه نزديك ظهر زمانى است كه اميرالمؤمنينعليه السلام در غدير خم به عنوان پرچم هدايت براى مردم اقامه شد. بحار الانوار: ج 98 ص 298، به نقل از اقبال الاعمال. ×××
شيخ حرّ عاملى در »وسائل الشيعة« زمان غسل در روز غدير را چنين بيان مىكند: باب استحباب غسل يوم الغدير قبل الزوال بنصف ساعة××× 3 وسائل الشيعة: ج 3 ص 338. مستدرك الوسائل: ج 2 ص 520 . ×××: باب استحباب غسل روز غدير در نيم ساعت قبل از ظهر.
بر حسب روايات و بيانات فوق الذكر، در روز عيد غدير بايد غسل در آغاز روز انجام شود، و براى نماز روز غدير كه پيش از ظهر خوانده مىشود نيز غسل وارد شده است. روايت ذيل صراحتاً حاكى از آن است كه غسل نزديك ظهر براى نمازى مىباشد، كه در روز غدير هنگام ظهر خوانده مىشود:
قال مولانا جعفر بن محمد الصادقعليه السلام: من صلّى فيه ركعتين، يغتسل لهما قبل الزوال بنصف ساعة، ثم يصلّيهما... ××× 4 بحار الانوار: ج 98 ص 322 321، به نقل از العدد القوية. ×××: هر كس در روز غدير دو رگعت نماز مىخواند، نيم ساعت قبل از ظهر غسل كند، و سپس دو ركعت نماز بخواند... .
چهارم: دعاهاى روز عيد غدير
براى روز غدير دعاهايى وارد شده كه در اينجا مىآوريم. پيش از شروع دعاها يادآور مىشويم، مؤمنى كه قصد خواندن دعايى را دارد لازم است به چند نكته توجه داشته باشد:
نخست خود را از آلودگى پاك كند، و پس از آن لباس پاك و تميز پوشيده و وضو بگيرد.
سپس خود را مرتب كرده و در جاى پاكيزه و شريف - تا جايى كه مىتواند - رو به قبله با حالتى مؤدبانه بنشيند.
در پيشگاه قادر متعال همواره خود را گناهكار دانسته و با حالت خضوع و خشوع و اظهار فقر و بيچارگى، در حالى كه عظمت و لطف و بخشش خدا را در نظر دارد آماده دعا شود.
دعاها را همانگونه كه وارد شده تلاوت نمايد، و به ابتداى آن هيچ عبارتى از سوى خود اضافه نكند. حتى اگر بسم اللَّه الرحمن الرحيم در آغاز دعا نيست او هم نگويد، مگر به قصد شروع در عبادت.
فرازهايى از متن دعا را به دلخواه خود تكرار نكند.
سعى كند الفاظ و عبارت متن دعا را از نظر حركت و تلفظ حروف به صورت صحيح بخواند.
بهتر است هنگام خواندن دعا سر را پايين بگيرد و به اطراف خود توجهى نداشته و با كسى صحبت نكند.
دعا را با صداى آرام - به طورى كه مزاحمتى براى ديگران فراهم نشود - بخواند.
دعا را بيش از حد معمول تند نخواند.
دعاهايى كه خواندن آنها در روز غدير مستحب است:
و اما ادعيه روز غدير:
الف. دعاى صبح روز غدير××× 1 اقبال الاعمال: ج 2 ص 276. ×××
بامداد روز عيد غدير، پيش از انجام اعمال اين روز، دعايى را بخوانيم كه پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله آن را در روز غدير خوانده، و به وسيله آن از هر شرى به خدا پناه برده است. آن دعا اين است:
بسم اللَّه الرحمن الرحيم. بسم اللَّه خير الاسماء. بسم اللَّه رب الآخرة و الاولى، و رب الارض و السماء. الذى لا يضرّ مع اسمه كيد الاعداء، و بها تدفع كل الاسواء، و بالقسم بها يكفى من استكفى.
اللهم انت رب كل شىء و خالقه، و بارئ كل مخلوق و رازقه، و محصى كل شىء و عالمه، و كافى كل جبار و قاصمه، و معين كل متوكل عليه و عاصمه، و بَرُّ كل مخلوق و راحمه. ليس لك ضد فيعاندك، و لا ندٌّ فيقاومك، و لا شبيه فيعادلك. تعاليت عن ذلك علوّاً كبيراً.
اللهم بك اعتصمت و استقمت، و اليك توجّهت و عليك اعتمدت، يا خير عاصم و اكرم راحم و احكم حاكم و اعلم عالم. من اعتصم بك عتصمه، و من استرحمك رحمته، و من استكاف كفيته، و من توكّل عليك امنته و هديته. سمعاً لقولك - يا رب - و طاعة لامرك.
اللهم اقول و بتوفيقك اقول، و على كفايتك اعول، و بقدرتك اطول، و بك استكفى و اصول. فاكفنى اللهم و انقذنى و تولّنى و اعتصمنى و عافنى، و امنع منى و خذ و كن لى بعينك و لا تكن علىّ.
اللهم انت ربى، عليك توكّلت و اليك انبت و اليك المصير، و انت على كل شىء قدير.
ب. دعاى ديگر براى صبح روز غدير××× 1 الاقبال: ص 474. بحار الانوار: ج 98 ص 301. ×××
اللهم ان هذا اليوم شرّفتنا فيه بولاية وليك على صلوات اللَّه عليه، و جعلته اميرالمؤمنين، و امرتنا بموالاته و طاعته، و ان نتمسّك بما يقرّبنا اليك، و يزلفنا لديك امره و نهيه.
اللهم قد قبلنا امرك و نهيك، و سمعنا و اطعنا لنبيك، و سلّمنا و رضينا، فنحن موالى على - صلوات اللَّه عليه و اوليائه - كما امرت نواليه، و نعادى من يعاديه، و نبرء ممّن تبرّأ منه و نبعض من ابغضه، و نحبّ من احبّه، و علىّ - صلى اللَّه عليه - مولانا كما قلت، و امامنا بعد نبيناصلى الله عليه وآله كما امرت.
ج. دعاى ديگر××× 1 اقبال الاعمال: ج 2 ص 303 - 289. بحار الانوار: ج 98 ص 308. ×××
اللهم رب السماوات و الارض، و رب النور العظيم، و رب البحر المسجور، و رب الشفع الكبير، و رب الوتر الرفيع. سبحانك منزل التوراة و الانجيل و الزبور و القرآن العظيم. اله من فى السماوات و الارض، لا جبار فيهما غيرك، ملك من فى السماوات××× 2 و ملك من فى الارض. ××× و الارض، لا ملك فيهما غيرك.
اسألك باسمك العظيم، و بنور وجهك الكريم، و بملكك القديم. و باسمك الذى اشرقت له السماوات و الارضون، و باسمك الذى اصلحت به امور الاولين و الآخرين. يا حيّاً قبل كل حى، و يا حيّاً بعد كل حى، يا حيّاً حين لا حىّ الا انت. يا حىّ يا قيوم، يا احد يا صمد، يا فرد يا وتر يا وتر، يا رحمن يا رحيم.
اغفر لنا ذنوبنا، و اجعل لنا من امورنا فرجاً و مخرجاً، و استقبلنا على هدى نبيك محمدصلى الله عليه وآله، و اجعل عملنا فى المرفوع المتقبل، و هب لنا ما وهبت لاوليائك و اهل طاعتك و عبادك الصالحين من خلقك. فانّا بك مؤمنون، و عليك متوكّلون و مصيرنا اليك، و اجتمع لنا الخير كله بحولك و قوّتك، و اصرف عنّا الشرَّ كلّه بمنّك و رحمتك.
يا حنّان يا منّان، يا بديع السماوات و الارض، يا ذاالجلال و الاكرام، تُعطى الخير من تشاء و تصرف الشرّ عمن تشاء، اعطنا جميع ما سألناك من الخير، و امنن به علينا برحمتك يا ارحم الراحمين. انّا اليك راغبون، و لا حول و لا قوة الا باللَّه العلىّ العظيم.
اللهم اشرح بالقرآن صدرى، و انطق بالقرآن لسانى، و نوّر بالقرآن بصرى، و استمع بالقرآن بدنى، و اعنّى عليه ابداً ما ابقيتنى، فانه لا حول و لا قوة الا بك.
اللهم يا داحى المدحوّات، و يا بانى المبنيّات، و يا مُرسى المَرسيّات، و يا جبّار القلوب على فطرتها؛ شقيقها و سعيدها، و يا باسط الرحمة للمتقين، اجعل شرائف صلواتك و نوامى بركاتك و رأفتك و تحيّتك و رحمتك على محمد عبدك و رسولك، الفاتح لما انغلق، و الخاتم لما سبق، و فاتح الحق، و دافع جيشات الاباطيل، كما حملته فاضطلع بامرك مستبصراً فى رضوانك، غير ناكل عن قدم، و لا منثن عن كرم. حافظاً لعهدك، قاضياً لنفاذ امرك. فهو امينك المأمون، و شهيدك يوم الدين، و بعيثك رحمة للعالمين.
اللهم فافسح له مفسحاً عندك، و اعطه من بعد رضاه الرضا، من نور ثوابك المحلول، و عطاء جزئك المعلول.
اللهم اتمم له وعده بانبعاثك ايّاه مقبول الشفاعة عندك، مرضىّ المقالة، ذا منطق عدل، و خطبة فصل، و حجة و برهان عظيم.
اللهم اجعلنا سامعين مطيعين، و اولياء مخلصين، و رفقاء مصاحبين.
اللهم ابلغه منّا السلام، و اردُد علينا منه السلام.
اللهم انّى ضعيف فقوژ فى رضاك ضعفى، و خذ الى الخير بناصيتى، و اجعل الاسلام منتهى رضاك.
اللهم انى ضعيف فقوّنى، و انى ذليل فأعزّنى، و انى فقير فارزقنى.
پس از آن صد مرتبه مىگويى: اللهم انى اسألك الجنة. اللهم انى اعوذ بك من النار.
سپس مىگويى: اللهم انى اسألك بأنّك ات اللَّه، لا اله الا انت، وحدك لا شريك لك، و بانّك ارحم الراحمين، و اسألك بانّك احد صمد لم تلد و لم تولد، و لم يكن لك كفواً احد، ان تغفر لى ذنوبى كلها؛ صغيرها و كبيرها، مغفرة تامّة يا ارحم الراحمين.
و آن گاه چهارمرتبه مىگويى: اللهم انى اشهدك و اشهد حملة عرشك و ملائكتك و جميع خلقك، انى اشهد انك انت اللَّه لا اله الا انت وحدك لا شريك لك، و اؤمن بك و اتوكّل عليك و استفرك و اتوب اليك.
سپس مىگويى: اللهم انى اصبحت فى دينى و امانتى و نفسى و ولدى و مالى، و جميع اهل عنايتى، فى حماك الذى لا يستباح، و فى عزّك الذى لا يرام، و فى سلطانك الذى لا يستضام، و فى ملكك الذى لا يبلى، و فى نعمتك التى لا تحصى، و فى ذمتك التى لا تُخفر، و فى رحمتك التى وسعت كل شىء، و جار اللَّه آمن محفوظ، و لا حول و لا قوة الا باللَّه، لا اله الا اللَّه و اللَّه اكبر و سبحان اللَّه. ربّ صلّ على محمد و آل محمد، و اغفر لى ذنوبى كلها، برحمتك يا ارحم الراحمين.
اللهم افتح لنا بطاعتك، و اختم لنا برضوانك، و اعِذنا من الشيطان الرجيم. السلام على الحافظين الكرام الكاتبين. اشهد ان لا اله الا اللَّه وحده لا شريك له، و انه محمداً عبده و رسوله، صلّى اللَّه عليه و آله و سلم. انّ صلاتى و نسكى و محياى و مماتى للَّه رب العالمين. لا شريك له، و بذلك امرت و انا من المسلمين.
اللهم انى اسألك خير يومى هذا، و خير ما فيه، و خير ما امرت به، و خير ما قبله، و خير ما بعده. و اعوذ بك من شرّ يومى هذا، و شرّ ما فيه، و شرژ ما قبله، و شرّ ما بعده. اللهم انى اسألك فتحه و نصره و نوره و هداه. اللهم افتح لى بخير، و اختم لى بخير، و اختمه علىّ بخير. اللهم افتحه علىّ برحمتك، و اختمه علىّ برضوانك. اللهم من كادنى فى هذا بسوء فاكفنيه، و قنى شرّه، واردد كيده فى نحره.
اللهم ما انزلت فى يومى هذا من خير او رحمة او شفاء او فرج او عافيه او رزق، فاجعل لى فيه نصيباً وافراً حسناً، و ما انزلت فيه من محذور او مكروه او بليّة او شقاء، فاصرفه عنّى.
اللهم انى اسألك ان تجعل بدو يومى هذا فلاحاً و اوسطه صلاحاً و آخره نجاحاً، و اعوذ بك من يوم شرّ يوم اوله فزع و اوسطه جزع و آخره وجع.
اللهم برأفتك ارجو رحمتك، و برحمتك ارجو رضوانك، و برضوانك ارجو الجنة، فلا تؤاخذنى بذنبى، و لا تعاقبنى بسوء عملى.
اللهم اجعل حياتى ما احييتنى زيادة لى فى كل خير، و اجعل وفاتى اذا توفّيتنى راحة من كل شرّ، و نجاة لى من كل سوء.
اللهم اجعلنى اخشاك كأنّى اراك، و ارجوك و لا ارجو غيرك، و اذكرك و لا انساك.
اللهم اغفر لى كل ذنب سلف منّى فى الليل و النهار منذ خلقنى، و كفّره عنّى، و ابدلنى به حسنات، و تقبّل منّى كل خير عملته لك فى الليل و النهار منذ خلقتنى، و ارفعه لى عندك فى الرفيع الاعلى، و اعطنى عليه الثواب الكثير. برحمتك انك جواد لا يبخل.
اللهم انّى اصبحت متوكّلاً عليك فاكفنى، و اصبحت فقيراً اليك فأغننى، و اصبحت لا اعرف ربّاً غيرك فاغفر لى، و اصبحت مقرّاً لك بالربوبية، معترفاً لك بالعبودية.
و اشهد ان لا اله الا اللَّه وحده لا شريك له. الهاً واحداً احداً صمداً لم يتخذ صاحبة و لا ولداً. و انّ محمداً عبده و رسوله، ارسله بالهدى و دين الحق ليظهره على الدين كله و لوكره المشركون. فبلّغ رسالاته، و نصح لامته، و جاهد فى اللَّه حق جهاده، و عبده حتى اتاه اليقين.
و اشهد انّ الساعة آتية لا ريب فيها، و انّ اللَّه يبعث من فى القبور، و انّ الجنة حق، و النار حق، و البعث حق، و انّى اؤمن باللَّه و برسوله صلى اللَّه عليه و آله و سلم، و بملائكته و كتبه و رسله، لا نفرّق بين احد من رسله.
اللهم فاكتب لى الشهادة عندك، و لقژنها عند حاجتى اليها، و احيِنى عليها، و ابعثنى عليها، و احشرنى عليها، و اجزنى جزاء من لقيك بها مخلصاً، غير شاك فيها، و لا مرتدّ عنها، و لا مبدّل لها، آمين رب العالمين. و صلى اللَّه على محمد و على آله الطيبين الطاهرين الاخيار، و سلّم كثيراً.
سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اكبر، و استغفر اللَّه الذى لا اله الا هو، غفار الذنوب و اتوب اليه. و اسأله ان يتوب علىّ، و لا حول و لا قوة الا باللَّه العلىّ العظيم. الاول فليس قبله شىء، و الآخر فليس بعده شىء، و الظاهر فليس فوقه شىء، و الباطن فليس دونه شىء، يحيى و يميت، و هو حى لا يموت، بيده الخير، و هو على كل شىء قدير.
الحمد للَّه الذى لا تبديل لقوله، و لا معادل لحكمه، و لا رادّ لقضائه.
الحمد للَّه الاول قبل كل شىء، و الخالق له، و الآخر بعد كل شىء، و الوارث له، و الظاهر على كل شىء و الوكيل عليه، و الباطن دون كل شىء و المحيط به. الذى علا فقهر، و ملك فقدر، و بطن فخبر. ديّان الدين، ربّ العالمين. الحمد للَّه على حلمه بعد علمه، و الحمد للَّه على عفوه بعد قدرته.
اللهم لك الحمد فى الليل اذا يغشى، و فى النهار اذا تجلّى. و لك الحمد فى الآخرة و الاولى، و لك الحمد كما حمدت نفسك، و كما انت اهله، و كما حمدك الحامدون. و لك الحمد عدد ما احصى كتابك و احاط به علمك. و لك الحمد زنة عرشك و مداد كلماتك، و لك الحمد كما ينبغى لكرم وجهك، و عظم سلطانك.
اللهم لك الحمد حمداً خالداً بخلودك، و لك الحمد حمداً دائماً بدوامك، و لك الحمد حمداً لا امد له دون بلوغ مشيّتك، و لك الحمد حمداً لا يتناهى دون منتهى علمك، و لك الحمد حمداً يبلغ رضاك و يوجب مزيدك و يؤمن من غيرك. فسبحان اللَّه حين تمسون و حين تصبحون، و له الحمد فى السماوات و الارض و عشيّاً و حين تظهرون.
يولج الليل فى النهار، و يولج النهار فى اليل، و يخرج الحىّ من الميت، و يخرج الميت من الحىّ، و يحى الارض بعد موتها و كذلك تخرجون. سبحان ربّك ربّ العزّة عما يصفون، و سلام على المرسلين، و الحمدللَّه رب العالمين.
سبحان الدائم القائم. سبحان اللَّه الملك الحق. سبحان العلىّ الاعلى. سبحانه و تعالى. سبحان اللَّه و بحمده. سبحان اللَّه الحىّ القيوم. سبحان اللَّه الذى لا تأخذه سنة من و لا نوم. سبحان من تواضع كل شىء لعظمته. سبحان من ذلّ كل شىء لعزّته. سبحانه من خضع كل شىء لمُلكته. سبحان من استسلم كل شىء لقدرته. سبحان من انقادت له الامور بازمّتها. سبحانه و بحمده.
لا اله الا اللَّه وحده لا شريك له. له الملك و له الحمد، يحيى و يميت، و هو حىّ لا يموت، بيده الخير، و هو على كل شىء قدير.
لا اله الا اللَّه الحليم الكريم. لا اله الا اللَّه العلىّ العظيم. لا اله الا اللَّه السميع العليم. لا اله الا اللَّه رب السماوات السبع و ربّ العرش العظيم. لا اله الا اللَّه؛ الهاً واحداً احداً فرداً صمداً، لم يلد و لم يولد و لم يتخذ صاحبة و لا ولداً، و لم يكن له كفواً احد. لا اله الا اللَّه الاول قبل كل شىء، و الباقى بعد كل شىء، و القادر عليه و المحيط بكل شىء. لا تدركه الابصار و هو يدرك الابصار، و هو اللطيف الخبير. يعلم ما يلج فى الارض و ما يخرج منها، و ما ينزل من السماء و ما يعرج فيها، و هو الرحيم الغفور.
اللهم انى اسألك و ادعوك و انت قلت: قل ادعوا اللَّه او ادعوا الرحمن ايّاماً تدعوا فله الاسماء الحسنى. انك امرتنى بدعائك و وعدت اجابتك و لا خلف لوعدك. فانّى ادعوك كما امرتنى، فاستجب لى كما وعدتنى.
اللهم انى اسألك بكل اسم هو لك، كما سمّيت به نفسك، او ذكرته فى كتابك او علمته احداً من خلقك، او استأثرت به فى علم الغيب عندك. يا اللَّه يا اللَّه يا اللَّه. يا رحمن يا رحيم. يا بدىء لا بدء لك. يا دائم لا نفاد لك. يا حى يا قديم يا قيوم. يا محيى يا مميت. يا قائماً على كل نفس بما كسبت.
يا احد يا وتر يا فرد يا صمد، يا من لم يلد و لم يولد و لم يكن له كفواً احد. يا مالك الملك، تؤتى الملك من تشاء، و تنزع الملك ممّن تشاء و تعزّ من تشاء و تذلّ من تشاء، بيدك الخير، انّك على كل شىء قدير.
يا حنّان يا منّان، يا ذا الجلال و الاكرام. يا رب الارضين و ما أقلّت، و السماوات و ما اظلّت، و الرياح و ما ذرت. يا خالق كل شىء، يا زين السماوات و الارضين، يا عماد السماوات و الارضين، يا قيوم الدنيا و الآخرة، و يا غياث المستغيثين، و يا صريخ المستصرخين، و يا معاذ العائذين، و يا مجيب دعوة المضطرين، و يا منفّساً عن المكروبين، و مفرّجاً عن المغمومين، و يا مجيب دعوة الداعين، و يا ارحم الراحمين، و يا اول الاولين و يا آخر الآخرين.
اسألك باسمك الاجلّ الاعزّ الاكرم. الظاهر الباطن الطاهر المطهّر المقدس الاحد الصمد الفرد، الذى ملأ الاركان كلّها. الذى اذا دعيت به اجبت، و اذا سُئلت به اعطيت، ان تصلّى على محمد و آل محمد، كافضل و اكرم و اعلى و اكمل و اعزّ و اعظم و اشرف و ازكى و انمى و اطيب ما صلّيت على احد من انبيائك المصطفين، و ملائكتك المقرّبين، و عبادك الصالحين.
اللهم شرّف بنيانه، و عظّم برهانه، و ثقّل ميزانه، و ابعثه المقام المحمود الذى وعدته، و تقبّل شفاعته، و اجزه عنّا افضل ما جزيت نبيّاً عن امته.
اللهم صلّ على محمد و آل محمد، و بارك على محمد و على آل محمد، كما صلّيت و باركت على ابراهيم و على آل ابراهيم، انك حميد مجيد. اللهم صلّ على انبيائك المرسلين، و ملائكتك المقربين، و عبادك الصالحين، و صلّ علينا معهم. انك ارحم الراحمين.
اللهم اغفر لى و لوالدىّ و ما ولدا، و للمؤمنين و المؤمنات و المسلمين و المسلمات، حيّهم و ميّتهم، شاهدهم و غائبهم، انك تعلم منقلبهم و مثواهم. اللهم اغفر لنا، و لاخواننا الذين سبقونا بالايمان، و لا تجعل فى قلوبنا غلاًّ للذين آمنوا، ربنا انك رؤوف رحيم.
اللهم اصلح لنا ائمّتنا، و قضاتنا و ولاة امورنا، و جماعتنا و ديننا الذى ارتضيت لنا. اللهم اعزّ الاسلام و اهله، و اذلّ الشرك و اهله.
اللهم انى من عبادك الذين ظلموا انفسهم، و اسرفوا عليها، و استوجبوا العذاب بالحجج اللازمة، و الذنوب الموبقة، و الخطايا المحيطة بهم، و قد قلت: »يا عبادى الذين اسرفوا على انفسهم لا تقنطوا من رحمة اللَّه ان اللَّه يغفر الذنوب جميعاً انه هو الغفور الرحيم« .××× 1 زمر / 53 . ××× لا خلف لوعدك، و لا مبدّل لقولك. اللهم لا تقنطنى من رحمتك، و لا تؤيسنى من عفوك و مغفرتك، و اجعلنى من عبادك الذين تغفر لهم ذنوبهم، و تكفّر عنهم سيئاتهم، و تب علىّ، انك انت التواب الرحيم.
و خذ بسمعى و بصرى و قلبى و جوارحى كلها الى طاعتك و طاعة رسولك صلى اللَّه عليه و آله و سلم، و الى أحبّ الاعمال اليك، و ارزقنى توبة نصوحاً استوجب بها محبتك، و استحقّ معها جنّتك، و توقنى من عذابك، فانه لا حول و لا قوة الا بك. و اجعلنى من اوليائك و انصارك، الذين تعزّ بهم دينك، و تنتقم بهم من عدوّك، و تختم لهم بالسعادة و الشهادة. تحييهم حياة طيبة، و تقلّبهم منقلباً كريماً، و تؤتيهم فى الدنيا حسنة و فى الآخرة حسنة، و تقيهم عذاب النار.
اللهم ان ذنوبى عظيمة كثيرة، و رحمتك و عفوك و فضلك اعظم منها، و اكثر و اسمع، فانشر علىّ من سعة رحمتك، و عِظَم عفوك و مغفرتك، ما تنجينى به من النار، و تدخلنى به الجنة.
اللهم برحمتك استغثت من ذنوبى، و استجرت فأغثنى، و اجرنى من ذنوبى، و امنن علىّ بمغفرتك و عفوك، عمّا ظلمت به نفسى خاصة. يا الهى، و خلّصنى ممن له حق قِبَلى و استوهبنى منه، و اغفر لى و عوّضه من فضلك و طولك و جزيل ثوابك علىّ و عليه بذلك. يا ارحم الراحمين.
اللهم اجعل ما مضى من حسن عملى مقبولاً، و ما فرط منّى من سيئة مغفوراً، و ما استأنف من عمرى اوله صلاحاً، و اوسطه فلاحاً، و آخره نجاحاً. اللهم انى اعوذ بك من جهد البلاء، و سوء القضاء، و شرّ العمل، و درك الشقاء، و شماتة الاعداء، و سوء المنتظر فى الاهل و المال و الولد.
اللهم انى اعوذ بك من قلب لا يخشع، و من نفس لا تشبع، و عمل لا ينفع، و دعاء لا يسمع. اللهم سلّمنى و سلّم منّى، و عافنى و اعف عنى، و لا تؤاخذنى بذنوبى، و لا تقايسنى بعملى، و لا تفضحنى بسريرتى، و ادخلنى الجنة برحمتك، و عافنى من النار بقدرتك.
اللهم اقِلنى عثرتى، و استُر عورتى، و آمن روعتى. اللهم انى أسألك الهدى و التقى، و العفاف و الكفاف و الغنى، و العمل بما تحب و ترضى. اللهم انى اعوذ بك ان اشرك بك، و انا اعلم او لا اعلم، و استغفرك لما اعلم و لما لا اعلم. اللهم لا تجعل الدنيا اكبر همّى، و لا تجعل مصيبتى فى حدّ، و لا تسلّط علىّ من لا يرحمنى، و لا تسلّطنى على احد بظلم فتهلكنى.
اللهم اجعل حياتى زيادة لى فى كل خير، و اجعل وفاتى راحة لى من كل سوء. اللهم ان ذلّى اصبح و امسى مستجيراً بعزّتك، و فقرى مستجيراً بغناك، و ذنوبى مستجيرة برحمتك، و وجهى البالى الفانى مستجيرة بوجهك الباقى الدائم الكريم. فكن لى جاراً من كل سوء برحمتك. اللهم ما اعطيتنى من عطاء او قضيت على من قضاء، فاجعل الخيرات لى فى بدئه و عاقبته، و ارزقنى العافية و السلامة. برحمتك يا ارحم الراحمين.
اللهم لك الحمد و اليك المشتكى، و انت المستعان، و لا حول و لا قوة الا باللَّه العلى العظيم. و صلّى اللَّه على ملائكته المقربين، و انبيائه المرسلين، و على محمد خاتم النبين و رسول رب العالمين و امام المتقين و سيد المرسلين، و على آله الطيبين الطاهرين، و سلّم تسليماً.
اللهم انى اسألك يا رب حسن الظنّ بك، و الصدق فى التوكل عليك. و اعوذ بك ان تدخلنى النار.
و اعوذ بك يا رب ان تبتلينى ببلية، تحملنى ضرورتها على التعرّض بشىء من معاصيك. و اعوذ بك ان تدخلنى فى حال كنت او اكون فيها، فى يسر او عسر، اظنّ ان معاصيك انجح لى من طاعتك. و اعوذ بك ان اقول قولاً من طاعتك، التمس به رضا سواك.
و اعوذ بك ان يكون احد اسعد بما آتيتنى منّى. و اعوذ بك ان اتكلّف طلب ما ليس لى، و ما لم تقسمه لى، و ما قسمت لى من قسم، او رزقتنى من رزق. فأتنى به فى يسر منك و عافية، حلالاً طيباً. و اعوذ بك من كل شىء زخزح بينى و بينك، او تصرف به حظّى، او صرف وجهك الكريم عنّى.
و اعوذ بك ان تحول خطيئتى او ظلمى او جرمى او اسرافى على نفسى او اتباعى هواى او استعمالى شهوتى، دون مغفرتك و ثوابك و رضوانك و نائلك و بركاتك و موعدك الحسن الجميل.
اللهم انى اعوذ بك من الضرر فى المعيشة، و اعوذ بك ان تبتلينى ببلاء لا طاقة لى به، او تسلّط علىّ طاغياً، او تهتك لى ستراً، او تبدى لى عورة، او تحاسبنى يوم القيامة مناقشة احوج ما اكون الى تجاوزك و عفوك عنّى. و اسألك بوجهك الكريم، و كلماتك التامّات، ان تصلّى على محمد و على آل محمد، و تعطى محمداً و آل محمد افضل ما سألك، و افضل ما سئلت له و افضل ما انت مسؤول له. و اسألك ان تجعلنى من عتقائك و طلقائك من النار.
يا ارحم الراحمين، و يا اجود الاجودين، و يا اله العالمين، و يا سيد السادات، و يا جبّار الجبابرة، و يا افضل من سئل، و يا اكرم من اعطى، و احق من تجاوز و عفى و رحم و تفضّل باحسانه القديم. و لا حول و لا قوة الا باللَّه العلىّ العظيم.
لا اله الا اللَّه الحليم الكريم. سبحانه تبارك اللَّه رب العرش العظيم. الحمد للَّه رب العالمين. لا اله الا انت. افلح سائلك، و تعالى جدّك، و امتنع عائذك. اعذنى برحمتك من شرّ ما خلقت و ذرأت و برأت. حسبى اللَّه و كفى. سمع اللَّه لمن دعا. ليس وراء اللَّه منتهى.
اللهم انت ربّى و ربّ من كادنى و بغى علىّ من الجنّ و الانس. ناصيتى و ناصيته بيدك. فادفع فى نحره و اعذنى من شرّه، بعزّتك التى لا ترام، و بقدرتك التى لا يمتنع منها برّ و لا فاجر، و بكلماتك الحسنى.
الحمدللَّه الذى خلقنى و لم اك شيئاً. اللهم اعنّى على هول الدنيا و بوائق الآخرة، و مصيبات الليالى و الايام.
اللهم اصحبنى فى سفرى، و اخلفنى فى اهلى و مالى، و بارك لى فيما رزقتنى. و لك فذلّلنى، و على خُلق حسن صالح فقوّمنى، و اليك فحبّبنى، و الى الناس فلا تكلنى. رب المستضعفين و انت ربى. اعوذ بوجهك الكريم، الذى اشرقت له السماوات و الارض و كشفت به الظلمات و صلح عليه امر الاولين و الآخرين، ان ينزّل بى سخطك، او يحلّ علىّ غضبك، و من زوال نعمتك، و من جميع سخطك. لك العُتبى عندى فيما استطعت، و لا حول و لا قوة الا بك.
اللهم انك لست بربّ استحدثناك، و لا كان معك اله اعانك، ]تعالى اللَّه ع [ -مّا يقول القائلون. صلّ على محمد و على آل محمد، و بارك لى فى الموت اذا نزل بى، و اجعل لى فيه راحة و فرجاً. اللهم فكما حسّنت خَلقى فحسّن خُلقى. اللهم انى ضعيف فقوّ فى رضاك ضعفى، و خذ الى الخير بناصيتى، و اجعل الاسلام منتهى رضاى.
اللهم انى اشهدك و اشهد ملائكتك - و كفى بك شهيداً - انك انت اللَّه لا اله الا انت وحدك لا شريك لك. و اشهد ان محمداً عبدك و رسولك و خيرتك من خلقك، و ان كل معبود من دون عرشك الى قرار ارضك السابعة باطل، ما خلا وجهك الكريم الدائم الذى لا يزول. فصلّ على محمد و على آل محمد، و اكشف ما بى من ضرّ، و حوّله عنّى يا ارحم الراحمين. انك سميع الدعاء، و انك تفعل ما تشاء، و انّ ميسور العسير عليك يسير.
اللهم يسّر من امرى ما عسر، و سهّل ما صعب، و ليّن ما غلظ، و فرّج ما لا يفرّجه احد غيرك، بنور وجهك الكريم الدائم التامّ، و بحقّ محمد عبدك و رسولك، و بحقّ الروحانيين الذين لا يفترم الا بتعظيم عزّ جلالك، و بالثناء عليك، و لا يبلغون ما انت مستحقّه من عظم عزّك و علوّ شأنك.
اللهم انى اسألك باسمك الذى تجلّيت به للجبل، فجعله دكّاً و خرّ موسى صعقاً، و بالاسم المخزون المكنون، و باسمك الذى فلقت به البحر لموسى بن عمران؛ فصار كل فرق كالطود العظيم، و باسمك الذى ذلّ له كلّ جبّار عنيد، و باسمك الذى وضعته على النهار فأضاء، و على الليل فاظلم، ان تصلّى على محمد و على آل محمد، و ان تجعلنى من التوّابين المتطهرين، و تغفر لى خطيئتى يوم الدين. و تغفر لوالدىّ كما ربّيانى صغيراً و علّمانى كتابك و سنّة نبيّك. و تدخل عليهما رأفة منك و رحمة، و بدّل سيئاتهما حسنات، و تقبّل منهما ما احسنا، و تجاوز عنها ما اساءا، فانك اولى بالجود. و اجعلهما من الذين رضيت عنهم، و اسكنتهم جنّاتك النعيم، برحمتك لا بأعمالهم، تفضلاً منك عليهم بجودك و كرمك و عزتك و سلطانك.
يا من له الحمد و لا ينبغى الحمد الا له. يا كريم الاحسان. يا من يبقى و يفنى كل شىء. يا من يرى و لا يرى، و هو بالمنظر الاعلى، و من هو على كلّ شىء رقيب، و بكلّ شىء رؤوف، و على كلّ شىء قابل شهيد. يعلم خائنة الاعين و ما تخفى الصدور، تعلم ما فى نفسى و لا اعلم ما فى نفسك.
و اسألك بالاسم الذى وضعت به الجبال على الارض فاستقرّت، و بالاسم الذى وضعته على السماوات فاستقلّت، ان تنجينى من النار، و تجيزنى الصراط بقدرتك، و والدىّ و حامّتى و قرابتى ]قراباتى[ و جيرانى و من احبّنى، و كل ذى رحم فى الاسلام دخل الىّ. بنورك الذى لا يطفأ، و بعزّتك التى لا ترام. و اكفنى ما لا يكفنيه احد سواك، و ما انت اعلم به منّى، و استرنى بسترك الجميل، و عافنى بقدرتك من عذابك و عقابك.
اللهم انك عالم غير متعلّم، و انت عالم بحالى و امرى. فاجعل لى فى كلّ خير نصيباً، و الى كلّ خير سبيلاً. اللهم و اجعل لى سهماً فى دعاء من دعاك، رجاء الثواب منك فى مشارق الارض و مغاربها، من المسلمين و المسلمات و المؤمنين و المؤمنات، و تقبّل دعاءهم، و اعنهم على عدوك و عدوهم. فانك تقدر و لا يقدر عليك، و لا يدفع البلاء غيرك.
يا معروفاً بالاحسان و الرأفة و الرحمة. انت مقلّب القلوب، ثبّت قلبى على دينك. و انت مدبّر الامور، و انت تختار لعبادك. فاجعلنى ممن اخترته لطاعتك، و امنته من عذابك يوم يخسر المبطلون. و تب علىّ، انك انت التواب الرحيم. و اخترنى، و اختر ولدى. فقد خلقتهم فأحسنت، و رزقت فأفضلت. فتمّم نعمتك علىّ و على والدىّ و اهل عنايتى، و اوسع علينا فى رزقك، و لا تشمت بنا عدواً و لا حاسداً و لا باغياً و لا طاغياً، و احرسنا بعينك التى لا تنام.
اللهم هذا الدعاء و عليك الاجابة، و انت المستعان و عليك التكلان. و لا حول و لا قوة الا بك. و صلى اللَّه على محمد خاتم النبيين، و على آله الطيبين الطاهرين، و سلّم تسليماً كثيراً. و حسبنا اللَّه و نعم الوكيل.
د. دعاى ديگر××× 1 اقبال الاعمال: ص 491 و در چاپ ديگر: ج 2 ص 303. بحار الانوار: ج 98 ص 318. ×××
اللهم بنورك اهتديت، و بفضلك استغنيت، و قلت و قولك الحق: »و لو انهم اذ ظلموا انفسهم جاؤوك فاستغفروا اللَّه و استغفر لهم الرسول لوجدوا اللَّه توّاباً رحيماً« .××× 2 نساء / 64 . ××× و قلت: »ما يعبؤ بكم ربى لولا دعاؤكم« .××× 3 فرقان / 77. ××× و قلت: »و اذا سألك عبادى عنّى فانى قريب اجيب دعوة الداع اذا دعان« .××× 4 بقره / 186. ×××
اللهم فانى اسألك و اشهدك و اشهد ملائكتك انك ربّى، لا اله الا انت، عليك توكّلت. و ان محمداً عبدك و رسولك نبيى صلى اللَّه عليه و آله و سلم. و ان علياً اميرالمؤمنين مولاى و وليّى عليه و آله السلام. اسألك ان تغفر لى فى هذا اليوم و فى هذا الوقت ما سلف من ذنوبى، و تصلحنى فيما بقى من عمرى.
اللهم ايماناً بك و تصديقاً بوعدك، حتى اكون على النهج الذى ترضاه و الطريق الذى تحبّه. فانك عدّتى عند شدّتى، و ولىّ نعمتى. اللهم انى اسألك نفحة من نفحاتك كريمة، تلمّ بها شعثى، و تصلح بها شأنى، و توسّع بها رزقى، و تقضى بها دينى، و تعيننى بها على جميع امورى، فانك عند شدّتى. فاسألك بحق محمد و آل محمد، ان تصلّى على محمد و آل محمد، و ان تصلح لى احوال الدنيا و الآخرة.
اللهم انى اسألك و لم يسأل السائلون اكرم منك، و اطلب اليك و لم يطلب الطالبون الى احد اجود منك، ان تصلّى على محمد و آل محمد، و ان تبلّغنى فى هذا اليوم امنيّة الدنيا و الآخرة.
اللهم فارج الغمّ، و مجيب دعوة المضطرّين. اللهم فارج الغمّ، انى مغموم ففّرج عنّى. اللهم انى مهموم فاكشف همّى. اللهم انى مضطرّ فسهّل لى. اللهم انى مديون فاقض دينى. اللهم انى ضعيف فقوّ ضعفى.
اللهم انى اسألك من رزقك رزقاً واسعاً حلالاً طيباً، استعين به و اعيش به بين خلقك؛ رزقاً من عندك، لا ابذل فيه وجهى لاحد من عبادك. انت حسبى و نعم الوكيل.
اللهم اغفر لى، و لوالدىّ و ما ولدا، و اهل قرابتى و اخوانى؛ من عرفت و من لم اعرف. اللهم اجزهم باخسن اعمالهم، و اوصل اليهم الرحمة و السرور، و احشرهم مع رسولك و امير المؤمنين و اوليائهم. انك على كل شىء قدير.
اللهم مالك الملك، تؤتى الملك من تشاء، و تنزع الملك ممّن تشاء و تعزّ من تشاء و تذلّ من تشاء. بيدك الخير، انك على كل شىء قدير، و صلى اللَّه على محمد و اهلبيته و سلّم.
ه . دعاى ديگر××× 1 الإشراف: ص 28. المقنعة: ص 204. اقبال الاعمال: ج 2 ص 304. بحار الانوار: ج 98 ص 319. ×××
سيد بن طاووس دعاى ديگرى را در »اقبال الاعمال« به نقل از شيخ مفيد آورده است:
اللّهُمَّ إنّى أسألُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبيِّكَ وَ عَلىٍّ وَليِّكَ وَ الشّأنِ ]بالشأن[ وَ القَدرِ الَذى خَصَصتَهُما بِهِ دُونَ خَلقِكَ، أن تُصَلّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ عَلىٍّ، وَ أن تَبدَأ بِهِما فى كُلِّ خَيرٍ عَاجِلٍ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ، الأئِمَّةِ القادَةِ، وَ الدُّعاةِ السّادَةِ، وَ النُّجُومِ الزّاهِرَةِ، وَ الأعلامِ الباهِرَةِ، وَ ساسَةِ العِبادِ، وَ أركانِ البِلادِ، وَ النّاقَةِ المُرسَلَةِ، وَ السَفينَةِ الناجيَةِ الجاريَةِ فى اللُّجَجِ الغامِرَةِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ، خُزّانِ عِلمِكَ، وَ أركانِ تَوحيدِكَ، وَ دَعائِمِ دينِكَ، وَ مَعادِنِ كَرامَتِكَ، وَ صِفوَتِكَ مِن بَريَّتِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِن خَلقِكَ. الأتقياءِ النُّجَبَاءِ الأبرارِ، وَ البابِ المُبتَلى بِهِ الناسُ. مَن أتاهُ نَجا وَ مَن أباهُ هَوى.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ. أهلِ الذِكرِ الَذينَ أمَرتَ بِمَسألَتِهِم، وَ ذَوى القُربى الَذينَ أمَرتَ بِمَوَدَّتِهِم، وَ فَرَضتَ حَقَّهُم، وَ جَعَلتَ الجَنَّةَ مَعادَ مَنِ اقتَصَّ آثارَهُم.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ، كَما أمَرُوا بِطاعَتِكَ، وَ نَهَوا عَن مَعصِيَتِكَ، وَ دَلُّوا عِبَادَكَ عَلى وَحدانِيَّتِكَ.
اللّهُمَّ إنّى أسألُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبيِّكَ وَ نَجِيبِكَ وَ صِفوَتِكَ وَ أمينكَ وَ رَسُولِكَ إلى خَلقِكَ، وَ بِحَقِّ أميرِالمُؤمِنينَ وَ يَعسُوبِ الدينِ وَ قَائِدِ الغُرِّ المُحَجَّلينَ. الوَصىِّ الوَفىِّ، وَ الصدّيقِ الأكبَرِ، وَ الفاروقِ بَينَ الحَقِّ وَ الباطِلِ، وَ الشاهِدِ لَكَ، وَ الدالِّ عَلَيكَ، وَ الصادِعِ بِأمرِكَ، وَ المُجاهِدِ فى سَبيلِكَ. لَم تَأخُذهُ فيكَ لَومَةُ لائِمٍ، أن تُصَلّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ، وَ أن تَجعَلَنى فى هَذا اليَومِ الَذى عَقَدتَ فيهِ لِوَلِيِّكَ العَهدَ فى أعناقِ خَلقِكَ، وَ أكمَلتَ لَهُمُ الدينَ مِنَ العارِفينَ بِحُرمَتِهِ، وَ المُقِرِّينَ بِفَضلِهِ مِن عُتَقائِكَ وَ طُلَقائِكَ مِنَ النارِ، وَ لا تُشمِت بى حاسِدى النِعَمِ.
اللّهُمَّ فَكَما جَعَلتَهُ عِيدَكَ الأكبَرَ، وَ سَمَّيتَهُ فى السَماءِ يَومَ العَهدِ المَعهُودِ وَ فى الأرضِ يَومَ الميثاقِ المَأخُوذِ وَ الجَمعِ المَسؤولِ. صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ، وَ أقرِر بِهِ عُيُونَنا، وَ اجمَع بِهِ شَملَنا، وَ لاَ تُضِلَّنا بَعدَ، إِذ هَدَيتَنا، وَ اجعَلنا لأنعُمِكَ مِنَ الشاكِرينَ. يا أرحَمَ الراحِمينَ.
الحَمدُ للَّهِ الَذى عَرَّفَنا فَضلَ هَذا اليَومِ، وَ بَصَّرَنا حُرمَتَهُ، وَ كَرَّمَنا بِهِ، وَ شَرَّفَنا بِمَعرِفَتِهِ، وَ هَدانا بِنُورِه.
يا رَسُولَاللَّهِ، يا أميرَالمُؤمِنينَ. عَلَيكُما وَ عَلى عِترَتِكُما وَ عَلى مُحِبّيكُما مِنّى أفضَلُ السَلامُ، ما بَقِىَ اللَيلُ وَ النَهارُ. وَ بِكُما أتَوَجَّهُ إلى اللَّهِ رَبّى وَ رَبَّكُما فى نَجَاحِ طَلِبَتى وَ قَضاءِ حَوائِجى وَ تَيسِيرِ أمُورى.
اللّهُمَّ إنّى أسألُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ، أن تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ، وَ أن تَلعَنَ مَن جَحَدَ حَقَّ هَذا اليَومِ، وَ أنكَرَ حُرمَتَهُ، فَصَدَّ عَن سَبيلِكَ لإطفاءِ نُورِكَ. فَأبى اللَّهُ إلا أن يُتِمَّ نُورَهُ.
اللّهُمَّ فَرِّج عَن أهلِبَيتِ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ، وَ اكشِف عَنهُم وَ بِهِم عَنِ المُؤمِنينَ الكُرُباتِ.
اللّهُمَّ املَأ الأرضَ بِهِم عَدلاً، كَما مُلِئَت ظُلماً وَ جَوراً، وَ أنجِز لَهُم ما وَعَدتَهُم. إنَّكَ لا تُخلِفُ الميعادَ.
ترجمه دعا:
خدايا از تو درخواست مىكنم به حق محمد پيامبرت و به حق على ولى تو و بدان منزلت و مرتبه اى كه بدان وسيله آن دو را از ساير مخلوق خود اختصاص دادى، كه درود فرستى بر محمد و على، و از آنان شروع كنى در دادن هر خيرى كه فورى است.
خدايا درود فرست بر محمد و آلمحمد، پيشوايان رهبر، و خوانندگان بزرگ و سرور، و ستارگان درخشان، و نشانههاى فروزان، و تدبيركنندگان كار بندگان، و پايههاى جاهاى آباد، و ناقه فرستاده شده، و كشتى نجات كه روان است در درياهاى ژرف پر آب.
خدايا درود فرست بر محمد و آلمحمد، گنجينههاى دانشت و پايههاى محكم توحيد تو، و ستونهاى دين تو و معدنهاى كرامتت و برگزيدگان از خلقت و بهترين آفريدگانت. آن پرهيزكاران و برگزيدگان نيكوكار و درگاهى كه مورد ابتلاى مردم است؛ هر كس بدان درگاه آمد نجات يافت و هر كس سرباز زد سقوط كرد.
خدايا درود فرست بر محمد و آلمحمد، اهل ذكرى كه دستور فرمودى مسائل را از آنها بپرس ،و خويشاوندانى كه دستور فرمودى به دوست داشتنشان، و حقشان را واجب كردى و بهشت را بازگشتگاه )و سرمنزل( كسى قرار دادى كه آثارشان را پيروى كند.
خدايا درود فرست بر محمد و آلمحمد، چنانچه دستور پيروى تو را دادند، و از نافرمانيت نهى كردند و بندگانت را به يگانگيت راهنمايى كردند.
خدايا من از تو مىخواهم به حق محمد پيامبرت و گرامى و برگزيده و امين تو و فرستادهات به سوى خلق و به حق، اميرمؤمنان و پيشواى دين و رهبر سفيدرويان، آن وصى با وفا و صديق اكبر و جداكننده بين حق و باطل و گواه تو و راهنمايى كننده بر تو و آشكار كننده دستورت و جهادكننده در راهت آن كه نگيردش )و ناراحتش نكند( درباره تو ملامت ملامت كنندهاى كه درود فرستى بر محمد و آلمحمد، و مرا قرار دهى در اين روزى كه براى ولى خود پيمان )امامت( را در گردن خلق خود بستى و كامل گرداندى براى آنها دين را، از عارفان به حرمتش و اقراركنندگان به فضل او از آزادشدگان و رهاشدگانت از آتش، و شاد مكن نسبت به من حسودانم را در نعمتهايت.
خدايا، چنانچه آن را عيد بزرگ خود قرار دادهاى و ناميدى آن را در آسمان روز عهد معهود و در زمين روز پيمان گرفتن و انجمن بازخواست شده، درود فرست بر محمد و آلمحمد، و روشن كن به وسيلهاش ديدگان ما را، و گردآور به دستش پراكندگى ما را، و گمراهمان مكن پس از آن كه هدايتمان كردى، و قرارمان ده از سپاسگزاران نعمتهايت، اى مهربانترين مهربانان.
ستايش خاص خدايى است كه شناساند به ما فضيلت اين روز را، و بينامان كرد به حرمت اين روز، و گراميمان داشت بدان، و شرافتمان داد به معرفتش، و هدايتمان كرد به نورش.
اى رسولخدا، اى اميرمؤمنان، بر شما و بر عترت شما و بر دوستان شما بهترين سلام و درود من باد تا برپاست شب و روز، و به وسيله او رو كنم به سوى خدا. پروردگار من و پروردگارتان در موفق شدن به مقصودم و برآورده شدن حاجاتم و آسان شدن كارهايم.
خدايا از تو خواهم به حق محمد و آلمحمد كه درود فرستى بر محمد و آلمحمد، و لعنت كنى كسى را كه انكار كند حق اين روز را و انكار كند حرمتش را و جلوگيرى كرد از راه تو براى خاموش كردن نورت، ولى خدا هم نمىخواهد جز آن كه نورش را آشكار كند.
خدايا گشايش ده به كار خاندان محمد پيامبرت، و بر طرف كن از ايشان و به وسيله ايشان از اهل ايمان گرفتارىها و محنتها را. خدايا پر كن زمين را به وسيله ايشان از عدل و داد چنانچه پر شده از ستم و بيداد، و وفا كن براى آنها آنچه را وعده دادى به آنها كه به راستى تو خلف وعده نمى كنى.
و. دعاى ندبه
مرحوم سيد بن طاووس در »اقبال الاعمال« با اسنادش، دعاى ندبه را از نوشتههاى جناب محمد بن حسين بزوفرى نقل مىكند، كه او مىگويد: دعاى ندبه، دعاى صاحبالزمانعليه السلام است، و مستحب است كه در چهار عيد؛ يعنى جمعه، عيد غدير، عيد فطر و عيد قربان خوانده شود××× 1 بحار الانوار: ج 102 ص 104. ×××:
ز. دعاى نماز عيد غدير
يكى ديگر از ادعيه روز غدير دعاى بعد بعد از دو ركعت نماز است××× 2 الاقبال: ص 476. بحار الانوار: ج 98 ص 303. ×××: ربنا اننا سمعنا مناديا ينادى للايمان ان آمنوا بربكم... ، كه ذيلاً در نمازهاى روز غدير آمده است.
ح. دعاى نماز ديگر عيد غدير
يكى ديگر از ادعيه روز غدير دعاى بعد از دو ركعت نماز است××× 3 الاقبال: ص 472. ×××: اللهم انى اسألك بأن لك الحمد وحدك لا شريك لك ... ، كه ذيلاً در نمازهاى روز غدير آمده است.
ى. دعا براى تعجيل در فرج
دعاى ديگرى كه در روز غدير مستحب است بر آن اصرار داشته باشيم و با تضرّع و زارى از خداوند بخواهيم، دعا براى تعجيل در فرج حضرت بقيةاللَّه الاعظم حجة بن الحسن العسكرىعليه السلام است، زيرا فرج آن بزرگوار فرج محمدصلى الله عليه وآله و آل محمدعليهم السلام است، و گشايشى براى تمامى پيامبران و جانشينان الهى آنان از آدم تا خاتمعليهم السلام، و فرج همه خلايق از جن و انس است.
اين خواست اساسى و دعاى بزرگى است كه با استجابت آن در درگاه حضرت احديت و صدور امر فرج، فلب مقدس امام زمانعليه السلام شاد، و خوشبختى و سعادت و كمال بشر را در پى دارد. پس نبايد در اين روز از آن غافل بود. چنانچه پيامبران و جانشينان آنانعليهم السلام پيش از تولد آن وجود مقدس، براى تعجيل در فرجش دعاى بسيار نمودهاند.
انتظار فرج - چنانچه در برخى روايات به آن اشاره شده - از برترين اعمال است. پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله فرموده است: برترين اعمال امت من انتظار فرج است.××× 1 بحار الانوار: ج 52 ص 128 ح 21: قال رسولاللَّهصلى الله عليه وآله: افضل اعمال امتى انتظار الفرج من اللَّه عزوجل. ××× حضرت بقيةاللَّه الاعظمعليه السلام نيز ما را به دعا در تعجيل فرج امر فرموده است: اكثروا الدعاء بتعجيل الفرج، فان ذلك فرجكم××× 2 كمال الدين: ص 485 ح 4. ×××: براى تعجيل در فرج بسيار دعا كنيد، كه آن فرج شماست.
در روز غدير كه درهاى آسمان و ابواب رحمت الهى گشوده مىشود و روز استجابت دعاست، بهترين فرصت براى دعا در تعجيل فرج مى باشد. درخواست چنين حاجتى را مىتوان با عبارت مختلفى از خدا خواست، مانند:
اللهم صلّ على محمد و آل محمد و عجّل فرجهم: پروردگارا، بر محمد و آل محمد صلوات بفرست، و در فرج آنان شتاب كن.
اللهم عجّل فى فرج مولانا صاحب الزمان: پروردگارا ! در فرج مولاى ما صاحبالزمان شتاب كن.
البته دعا براى تعجيل فرج منحصر به ذكر الفاظ عربى نيست، بلكه هر كس به هر زبان و گويشى كه دارد مىتواند براى تعجيل در فرج آخرين برگزيده الهى امام زمانعليه السلام دعا كند.
روز غدير، روز استجابت دعاست، و بنا به فرموده حجت خدا روزى است كه بايد در آن روز بيش از پيش دعا كنيم.
نخست براى امام زمانعليه السلام دعا كنيم؛ براى سلامتى حضرت، و اينكه و از خدا بخواهيم تا حوائج آن بزرگوار را فوق رغبت و ميلش بر آورد، و از فضل و نعمتهاى بيكران خود بىحد و حساب نصيب آن يگانه دوران بگرداند، و در هر لحظه بر علوّ مقام آن قطب عالم هستى بيفزايد.
ك. دعاهاى كلى
در روايت روز عيد غدير را روز بسيار طلب كردن ناميدهاند.××× 1 اقبال الاعمال: ج 2 ص 260: يوم طلب الزيادة. ××× فزون طلبى از خداوند و پافشارى در دعا از خصوصيات كسانى است كه از روحى سالم برخوردار هستند، و چون رحمت واسعه و كرم بىحد و حساب پروردگار را باور دارند، به خواهشهاى اندك و حقير قانع نشده و با توجه به فقر و نادانى خويش در پيشگاه خداوند بزرگ به افقهاى وسيعترى از نيازمندىهاى خود مىنگرند. گر چه اين نگاه موجب آن نمىشود كه از كمترين حوائج خود غافل شوند و به عنايت و فضل و كرم حضرت حق در همه زمينهها سخت محتاج هستند.
دعاهايى كه از معصومينعليهم السلام نقل شده به ما مىآموزند كه چگونه بايد دعا كرد. اميرالمؤمنين علىعليه السلام در دعاى كميل اين گونه از خداوند طلب مىكند: ... و اجعلنى من احسن عبيدك نصيباً عندك، و اقربهم منزلة منك، و اخصّهم زلفة لديك: خداوندا، بندگانى كه در نزد تو بهرهاى دارند مرا از بهترينشان، و آنان كه جايگاهى در پيش تو دارند مرا از نزديكترينشان، و آنان كه تقرّبى دارند مرا از خالصان ايشان قرار ده.
عاجزانه از خدا بخواهيم تا ما را داخل كند در هر نيكى و خيرى كه محمد و آل محمدعليهم السلام را داخل كرده است، و ما را بيرون كند از هر شرّى كه محمد و آل محمدعليهم السلام را خارج نموده است.
از خدا بخواهيم بهترينها را به ما عطا كند، و در كثرت دعا و زيادهخواهى براى خود و براى همه مؤمنان از مرد و زن كوتاهى نكنيم. گمان نكنيم كه خيلى زياد و بيش از حد خواستهايم، و هماره به خاطر داشته باشيم كه نيازمندىهاى آفريدگان از جن و انس و از نخستين تا آخرينشان در پيشگاه خداوند متعال بسيار حقير و ناچيز است.
نماز روز عيد غدير××× 1 الإشراف: ص 28. المقنعة: ص 204. ×××
نماز عيد غدير ثواب فراوانى دارد؛ به طورى كه در روايات آمده است ثواب آن معادل يكصد هزار حج و يكصد هزار عمره است، و نمازگزار چيزى از حاجتهاى دنيا و آخرت را از خداوند درخواست نمىكند مگر اينكه حاجتش بر آورده مىشود.
هر كس اين عمل را به جا آورد ثواب كسى را دارد كه در روز عيد غدير نزد حضرت رسولصلى الله عليه وآله حاضر شده باشد و با آن حضرت بر ولايت بيعت كرده باشد، و در درجه صادقين - آنهايى كه خدا و رسولشصلى الله عليه وآله را در امر ولايت مولايشان اميرالمؤمنينعليه السلام تصديق نمودند - باشد، و مانند كسى است كه همراه رسولخداصلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين و امام حسن و امام حسينعليهم السلام شهيد شده است. همچنين مثل كسى است كه زير پرچم حضرت قائمعليه السلام و در خيمه ايشان از نجباء و نقباء باشد.
نماز روز عيد غدير - كه وقت آن نزديك ظهر است و پيش از آن بايد غسل كرد - دو ركعت مىباشد. در ركعت اول و دوم پس از حمد ده مرتبه سوره توحيد - قل هو اللَّه - احد و ده مرتبه آيةالكرسى، و ده مرتبه سوره قدر بايد خوانده شود.
به روايتى درباره نماز عيد توجه كنيد: على بن حسن عبدى مىگويد: سمعت اباعبد اللَّه الصادقعليه السلام يقول: من صلّى فيه ركعتين؛ يغتسل عند زوال الشمس من قبل ان تزول مقدار نصف ساعة، يسأل اللَّه عزوجل؛ يقرؤ فى كل ركعة سورة الحمد مرة و عشر مرات »قل هو اللَّه احد« و عشر مرات آيةالكرسى و عشر مرات »انا انزلناه« ، عدلت عند اللَّه عزو جل مائة الف حجّة و مائة الف عمرة، و ما سأل اللَّه عزوجل حاجة من حوائج الدنيا و الآخرة الا قضيت، كائنه ما كانت الحاجة، و ان فاتتك الركعتان و الدعاء قضيتهما بعد ذلك ... ××× 2 التهذيب: ج 3 ص 143 ح 317. ×××:
از امام صادقعليه السلام شنيدم كه مىفرمود: كسى كه در آن روز نزديك ظهر دو ركعت نماز بگزارد؛ به طورى كه نيم ساعت به ظهر غسل كند و از خداى عزوجل حاجت خود را طلب كند؛ در هر ركعت نماز سوره حمد را يك مرتبه و سوره »قل هو اللَّه احد« و آيةالكرسى و »انا انزلناه« را هر كدام ده مرتبه بخواند. ثواب اين نماز در نزد خداوند عزوجل با يكصد هزار حج و يكصد هزار عمره برابر است، و از خدا حاجتى از حاجتهاى دنيا و آخرت را نخواهد مگر اينكه برآورده شود. البته تا زمانى كه آن حاجت وجود داشته باشد. اگر وقت اين دو ركعت نماز و دعا××× 1 اشاره به دعايى است كه آن را در ذيل و پس از اين نماز يادآور مىشويم. ××× گذشت، قضاى آن را به جا مىآورى... .
شيخ مفيد )م 413 ق( در »الإشراف« نماز روز غدير را بدين گونه نقل مىكند: و صلاة يوم الغدير ركعتان؛ يصلّى قبل الزوال بنصف ساعة؛ يقرؤ فى كل واحدة الحمد مرة، و قل هو اللَّه احد عشر مرات، و انا انزلناه عشر مرات، و آيةالكرسى عشر مرات، و يجزيك بدلاً من ذلك ما تيّسر من القران××× 2 الإشراف: ص 28. ×××: نماز روز غدير دو ركعت است كه نيم ساعت قبل از ظهر خوانده مىشود. در اين نماز، در هر ركعت يك بار سوره حمد، 10 بار سوره توحيد، 10 بار سوره قدر، و 10 بار آيةالكرسى خوانده مىشود. البته به جاى اين سورهها مىتوان هر مقدار از قرآن را كه ميسر است خواند.
همچنين مرحوم شيخ مفيد در »المقنعة« مىنويسد××× 3 المقنعة: ص 204. ×××:
هنگامى كه خورشيد در روز هجدهم ذىحجه بالا آمد، مانند غسل عيد قربان و عيد فطر و روز جمعه غسل كن، و بهترين لباسهايت را بپوش، و اگر توانستى مقدارى عطر استعمال كن. سپس زير آسمان قرار بگير و مواظب خورشيد باش. وقتى نيم ساعت به زوال آفتاب باقى ماند، دو ركعت نماز بخوان و در هر ركعت سوره حمد و سپس ده مرتبه سوره توحيد و ده مرتبه سوره قدر و ده مرتبه آيةالكرسى بخوان. بعد از سلام، حمد و ثناى خدا بگو آن چنان كه خداوند را سزاست، و بر پيامبر و آلش صلوات فرست، و به درگاه خدا اصرار كن براى لعن ظالمين به اهلبيتعليهم السلام و شيعيانشان.
نماز عيد غدير با چند كيفيت نقل شده، كه البته مشابه هم هستند:
الف. دو ركعت نماز، در هر ركعت يك حمد و ده مرتبه قل هو اللَّه احد و ده مرتبه آيةالكرسى و ده مرتبه انا انزلناه. بعد تشهد و سلام.××× 1 العروة الوثقى: ج 2 ص 108. ×××
ب. دو ركعت نماز، و بهتر آن است كه در ركعت اول قدر و در دوم توحيد بخواند. بعد از سلام به سجده رود و صد مرتبه شكر خدا )شكراً للَّه( بگويد. سپس سر از سجده بردارد و اين دعا را بخواند: اللهم انى اسألك بأن لك الحمد وحدك لا شريك لك، و انك واحد احد صمد لم تلد و لم تولد... ، كه ذيلاً در نمازهاى روز غدير آمده است. باز به سجده رود و صد مرتبه الحمد للَّه و صد مرتبه شكراً للَّه بگويد.
بهتر آن است كه اين نماز را نزديك به زوال بخواند، كه در آن ساعت حضرت رسولصلى الله عليه وآله اميرالمؤمنينعليه السلام را در غدير خم به امامت و خلافت براى مردم نصب فرمود.××× 2 مفاتيح الجنان: اعمال روز غدير. الاقبال: ص 474 - 472. بحار الانوار: ج 98 ص 300 - 28. ×××
ج. غسل كند و دو ركعت نماز پيش از زوال به نيم ساعت بخواند؛ در هر ركعت حمد يك مرتبه و قل هو اللَّه احد ده مرتبه و آيةالكرسى ده مرتبه و انا انزلناه ده مرتبه بخواند. ثواب اين نماز با صد هزار حج و صد هزار عمره برابر است، و خداوند كريم حوائج دنيا و آخرت او را به آسانى و عافيت بر مىآورد.××× 3 العروة الوثقى: ج 2 ص 109. تهذيب: ج 3 ص 143. ×××
پس از سلام نماز مىخوانى: ربنا اننا سمعنا منادياً للايمان ان آمنوا بربكم فآمنّا. ربنا فاغفر لنا ذنوبنا و كفّر عنّا سيئاتنا و توفّنا مع الابرار. ربنا و آتنا ما وعدتنا على رسلك و لا تخزنا يوم القيامة، انك لا تخلف الميعاد.××× 4 آل عمران / 193. ×××
اللهم انى اشهدك و كفى بك شهيداً، و اشهد ملائكتك و حملة عرشك و سكّان سماواتك و ارضك، بأنك انت اللَّه لا اله الا انت. المعبود الذى ليس من لدن عرشك الى قرار ارضك معبود يعيد سواك الا باطل مضمحل غير وجهك الكريم. لا اله الا انت، المعبود لا معبود سواك. تعاليت عمّا يقول الظالمون علوّاً كبيراً. و اشهد ان محمداً عبدك و رسولك. و اشهد ان علياً اميرالمؤمنين و وليهم و مولاهم و مولاى.
ربنا اننا سمعنا النداء، و صدقنا المنادى رسولك صلى اللَّه عليه و آله و سلم، اذ نادى نداءاً عنك بالذى امرته ان يبلّغ عنك ما انزلت اليه من موالاة ولىّ المؤمنين، و حذّرته و انذرته ان لم يبلغ ان تسخط عليه، و انه اذا بلّغ رسالاتك ]رسالتك[ عصمته من الناسورة. فنادى مبلّغاً وحيك و رسالاتك: الا من كنت مولاه فعلى مولاه، و من كنت وليّه فعلىّ وليّه، و من كنت نبيه فعلىّ اميره.
ربنا قد اجبنا داعيك المنذر، محمداً عبدك الذى انعمت عليه، و جعلته مثلاً لبنىاسرائيل.
ربنا آمنّا و اتبعنا مولانا و ولينا و هادينا و داعينا و داعى الانام، و صراطك السوىّ المستقيم، كحجتك البيضاء و سبيلك الداعى اليك، على بصيرة هو و من اتبعه. و سبحان اللَّه عمّا يشركون بولايته و بامر ربهم باتخاذ الولائج من دونه. فاشهد - يا الهى - ان الامام الهادى المرشد الرشيد على بن ابىطالب صلوات اللَّه عليه اميرالمؤمنين، الذى ذكرته فى كتابك فقلت: »و انه فى امّ الكتاب لدينا لعلى حكيم« .××× 1 زخرف / 4. ×××
اللهم فانّا نشهد بأنه عبدك الهادى من بعد نبيك النذير المنذر، و الصراط المستقيم و امام المؤمنين و قائد الغرّ المحجژلين، و حجتك البالغة، و لسانك المعبّر عنك فى خلقك، و القائم بالقسط بعد نبيك، و ديّان دينك و خازن علمك و عيبة وحيك و عبدك و امينك المأمون، المأخوذ ميثاقه مع ميثاقك و ميثاق رسلك من خلقك و بريّتك بالشهادة و الاخلاص بالوحدانية، بانك انت اللَّه لا اله الا انت، و محمد عبدك و رسولك، و على اميرالمؤمنين، و جعلت الاقرار بولايته تمام توحيدك و الاخلاص لك بوحدانيتك و اكمال دينك و تمام نعمتك على جميع خلقك. فقلت و قولك الحق: »اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام ديناً« .××× 1 مائده / 3. ×××
فلك الحمد على ما مننت به علينا من الاخلاص لك بوحدانيتك، و جُدت علينا بموالاة وليك الهادى من بعد نبيك النذير المنذر، و رضيت لنا الاسلام ديناً بمولانا، و اتممت علينا نعمتك بالذى جدّدت لنا عهدك و ميثاقك و ذكّرتنا دلك، و جعلتنا من اهل الاخلاص و التصديق لعهدك و ميثاقك، و من اهل الوفاء بذلك، و لم تجعلنا من الناكثين و المكذّبين بيوم الدين، و لم تجعلنا من المغيرّين و المبدّلين و المحرّفين و المبتّكين آذان الانعام، و المغيّرين خلق اللَّه، و من الذين استحوذ عليهم الشيطان فأنساهم ذكر اللَّه، و صدّهم عن السبيل و الصراط المستقيم.
و بسيار بگو: اللهم العن الجاحدين و الناكثين و المغيّرين و المبدّلين، و المكذّبين الذين يكذّبون بيوم الدين، من الاولين و الاخرين.
پس از آن بگو: اللهم لك الحمد على نعمتك علينا، بالذى هديتنا الى موالاة ولاة امرك من بعد نبيك، و الائمة الهادين الذين جعلتهم اركاناً لتوحديك، و اعلام الهدى و منار التقوى و العروة الوثقى و كمال دينك و تمام نعمتك، و من بهم و بموالاتهم رضيت لنا الاسلام ديناً.
ربنا فلك الحمد، آمنّا بك و صدقنا بنبيك، الرسول النذير المنذر، و اتبعنا الهادى من بعد النذير المنذر، و والينا وليهم و عادينا عدوهم. برئنا من الجاحدين و الناكثين و المكذّبين بيوم الدين.
اللهم فكما كان من شأنك يا صادق الوعد، يا من لا يخلف الميعاد، يا من هو كل يوم فى شأن، ان اتممت علينا نعمتك بموالاة اوليائك، المسؤول عنهم عبادك. فانك قلت: »لتسئلنّ يومئذ عن النعيم«××× 2 تكاثر / 8 . ×××، و قلت: »و قفو هم انهم مسؤولون« .××× 3 صافّات / 24. ××× و مننت بشهادة الاخلاص لك، بولاية اوليائك الهداة من بعد النذير المنذر، السراج المنير، و اكملت لنا الدين بموالاتهم، و البراءة من عدوهم، و اتممت علينا انعم بالذى جدّدت عهدك، و ذكّرتنا ميثاقك المأخوذ منّا، فى مبتدء خلقك ايّانا، و جعلتنا من اهل الاجابة، و ذكّرتنا العهد و الميثاق، و لم تنسنا ذكرك، فانك قلت: »و اذ اخذ ربك من بنىآدم من ظهورهم ذريتهم و اشهدهم على انفسهم الست بربكم قالوا بلى« .××× 4 اعراف / 172. ×××
شهدنا بمنّك بانك انت اللَّه لا اله الا انت ربنا، و ان محمداً عبدك و رسولك نبيّنا، و ان علياً اميرالمؤمنين وليّنا و مولانا، و شهدنا بالولاية لوليّنا و مولانا، من ذرية نبيك من جعلته فى امّ الكتاب لديك علياً حكيماً، و جعلته آية من آياتك الكبرى، و النبأ العظيم الذى هم فيه مختلفون، و النبأ العظيم الذى هم عنه معرضون، و عنه يوم القيامة مسؤولون، و تمام نعمتك التى عنها يسأل عبادك اذ هم موقوفون، و عن النعيم مسؤولون.
اللهم و كما كان من شأنك ما انعمت علينا بالهداية الى معرفتهم، فليكن من شأنك ان تصلّى على محمد و آل محمد، و ان تبارك لنا فى يومنا هذا، الذى ذكرتنا فيه عهدك و ميثاقك، و اكملت لنا ديننا، و اتممت علينا نعمتك، و جعلتنا بنعمتك من اهل الاجابة و الخلاص بوحدانيتك، و من اهل الايمان و التصديق بولاية اوليائك، و البراءة من اعدائك و اعداء اوليائك، الجاحدين المكذّبين بيوم الدين.
فأسألك يا رب تمام ما انعمت علينا، و لا تجعلنا من المعاندين، و لا تلحقنا بالمكذّبين بيوم الدين، و اجعل لنا قدم صدق مع المتقين، و اجعل لنا من لدنك رحمة، و اجعل لنا من المتقين، الهداة بعد النذير المنذر و البشير، الائمة و اولياؤهم من المقبوحين.
ربنا فاحشرنا فى زمرة الهادى المهدى، و احينا ما احييتنا على الوفاء بعهدك و ميثاقك المأخوذ منّا على موالاة اوليائك، و البراءة من اعدائك المكذّبين بيوم الدين، و الناكثين بمثاقك، و توفّنا على ذلك، و اجعل لنا مع الرسول سبيلاًلا، اثبت لنا قدم صدق فى الهجرة اليهم، و اجعل محيانا خير المحيا، و مماتنا خير الممات، و منقلبنا خير المنقلب. على موالاة اوليائك، و البراءة من اعدائك، حتى تتوفّانا و انت عنّا راض، قد اوجببت لنا الخلود فى جنّتك برحمتك و المثوى فى جوارك، و الانابة الى دار المقامة من فضلك، لا يمسّنا فيها نصب و لا يمسنا فيها لغوب.
ربنا انك امرتنا بطاعة ولاة امرك، و امرتنا ان نكون مع الصادقين؛ فقلت: »اطيعوا اللَّه و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم« .××× 1 نساء / 59 . ××× و قلت: »يا ايها الذين آمنوا اتقوا اللَّه و كونوا مع الصادقين« .××× 2 توبه / 119. ×××
ربنا سمعنا و اطعنا. ربنا ثبّت اقدامنا و توفّنا مع الابرار، مسلمين مسلّمين مصدّقين لاوليائك، و لا تزغ قلوبنا بعد اذ هديتنا و هب لنا لدنك رحمة، انك انت الوهاب.
ربنا آمنّا بك و صدّقنا نبيك و والينا وليك و الاولياء من بعد نبيك، و وليك مولى المؤمنين على بن ابىطالب صلوات اللَّه عليه و الامام الهادى من بعد الرسول النذير المنذر و السراج المنير.
ربنا فكما كان من شأنك ان جعلتنا من اهل الوفاء بعهدك، بمنّك علينا و لطفك لنا، فليكن من شأنك ان تغفر لنا ذنوبنا، و لا تخزنا يوم القيامة، انك لا تخلف الميعاد.
ربنا آمنّا بك، و وفينا بعهدك، و صدّقنا رسلك، و اتبعنا ولاة الامر من بعد رسلك، و والينا اوليائك، و عادينا اعداءك. فاكتبنا مع الشاهدين، و احشرنا مع الائمة الهداة من آل محمد الرسول البشير النذير.
آمنّا يا رب بسرّهم و علانيتهم و شاهدهم و غائبهم، و بحيهم و ميتهم، و رضينا بهم ائمة و سادة و قادة. لا نبتغى بهم بدلاً، و لا نتخذ من دونهم ولائج ابداً.
ربنا فأحينا ما احييتنا على موالاتهم، و البراءة من اعدائهم، و التسليم لهم و الردّ اليهم، و توفّنا اذا توفّيتنا على الوفاء لك و لهم بالعهد و الميثاق، و الموالاة لهم و التصديق و التسليم لهم، غير جاحدين و لا ناكثين و لا مكذبين.
اللهم انى اسألك بالحق الذى جعلته عندهم، و بالذى فضّلتهم على العالمين جميعاً، ان تبارك لنا فى يومنا هذا، الذى اكرمتنا فيه بالوفاء لعهدك الذى عهدت الينا، و الميثاق الذى واثقتنا به موالاة اوليائك، و البراءة من اعدائك، و تمنّ علينا بنعمتك، و تجعله عندنا مستقراً ثابتاً، و لا تسلبنا ابداً، و لا تجعله عندنا مستودعاً. فانك قلت: »فمستقرّ و مستودع«××× 1 انعام / 98. ×××، فاجعله مستقرّاً ثابتاً. و ارزقنا نصر دينك مع ولىّ هاد من اهلبيت نبيك، قائماً رشيداً هادياً مهدياً من الضلالة الى الهدى، و اجعلنا تحت رايته و فى زمرته، شهداء صادقين، مقتولين فى سبيلك و على نصرة دينك.
حضرت امان صادقعليه السلام پس از ذكر اين دعا فرمود: ثم سل بعد ذلك حوائجك للآخرة و الدنيا، فانها و اللَّه و اللَّه و اللَّه مقضية فى هذا اليوم، و لا تقعد عن الخير، و سارع الى ذلك ان شاء اللَّه تعالى.××× 2 اقبال الاعمال: ج 2 ص 289 - 283. ×××
پس از اين دعا خواستههاى آخرت و دنياى خود را طلب كن، كه به خدا قسم به خدا قسم به خدا قسم آنها در اين روز بر آورده مىشوند. و در رويكرد به بهترين كارها كه همان ولايت است از پا منشين و به سوى آن شتاب كن، ان شاء اللَّه تعالى. پس از آن امام توصيه فرمود كه به زيارت اميرالمؤمنين علىعليه السلام برويد.
د. نماز ديگر××× 3 وسائل الشيعة: ج 5 ص 225، به نقل از: مصباح المتهجد، و اقبال الاعمال: ج 2 ص 277. مفاتيح الجنان. ×××
نماز مستحب ديگرى براى اين روز وارد شده است كه دو ركعت مىباشد و مىتوان آن را در هر وقت از روز غدير خواند، گر چه بهتر است نزديك ظهر خوانده شود.
در ركعت اول پس از حمد سوره قدر، و در ركعت دوم پس از حمد سوره توحيد را بخواند. پس از سلام نماز به سجده رفته و صد بار بگويد: شكراً للَّه. سپس سر از سجده بر دارد و دعاى پس از نماز را بخواند:
اللّهُمَّ إنّى أسألُكَ بِأنَّ لَكَ الحَمدَ وَحدَكَ لا شَريكَ لَكَ، وَ أنَّكَ واحِدٌ أحَدٌ صَمَدٌ لَم تَلِد وَ لَم تُولَد وَ لَم يَكُن لَكَ كُفُواً اَحَدٌ. وَ أنَّ مُحَمَّداً عَبدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَواتُكَ عَلَيهِ وَ آلِهِ. يا مَن هُوَ كُلَّ يَومٍ فى شَأنٍ كَما كانَ مِن شَأنِكَ، أن تَفَضَّلتَ عَلىَّ بِأن جَعَلتَنى مِن أهلِ إجابَتِكَ وَ أهلِ دينِكَ وَ أهلِ دَعوَتِكَ، وَ وَفَّقتَنى لِذلِكَ فى مُبتَدَإ خَلقى، تَفَضُّلاً مِنْكَ وَ كَرَماً وَ جُوداً. ثُمَّ أردَفتَ الفَضلَ فَضلاً وَ الجُودَ جُوداً وَ الكَرَمَ كَرَماً. رَأفَةً مِنكَ وَ رَحمَةً إلى أن جَدَّدتَ ذلِكَ العَهدَ لى، تَجديداً بَعدَ تَجديدكَ خَلقى، وَ كُنتُ نَسياً مَنسيّاً ناسِياً ساهياً غافِلاً.
فأتمَمتَ نِعمَتَكَ بِأن ذَكَّرتَنى ذلِكَ، وَ مَنَنتَ بِه عَلىَّ، وَ هَدَيتَنى لَهُ، فَليَكُن مِن شَأنِكَ يا إلهى وَ سَيّدى وَ مَولاىَ أن تُتِمَّ لى ذلِكَ وَ لا تَسلُبَنيهِ حَتّى تَتَوَفّانى عَلى ذلِكَ، وَ أنتَ عَنّى راضٍ. فَإنَّكَ أحَقُّ المُنعِمينَ أن تُتِمَّ نِعمَتَكَ عَلىَّ.
اللهُمَّ سَمِعنا وَ أطَعنا وَ أجَبنا داعِيَكَ بِمَنِّكَ، فَلَكَ الحَمدُ، غُفرانَكَ رَبَّنا وَ إلَيكَ المَصيرُ. آمَنّا بِاللَّهِ وَحدَهُ لا شَريكَ لَهُ، وَ بِرَسُولِهِ مُحَمَّدٍ صَلّى اللَّهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ، وَ صَدَّقنَا وَ أجَبنَا داعِىَ اللَّهِ، وَ اتَّبَعنَا الرَسُولَ فى مُوالاةِ مَولانا، وَ مَولَى المُؤمِنينَ أميرِالمُؤمِنينَ عَلِىِ بنِ أبىطالِبٍ. عَبدِ اللَّهِ وَ اَخى رَسُولِهِ، وَ الصِديقِ الأكبَرِ، وَ الحُجَّةِ عَلى بَريَّتِهِ، المُؤَيِّدِ بِهِ نَبيَّهُ، وَ دِينَهُ الحَقّ المُبينَ. عَلَماً لِدينِ اللَّهِ وَ خازِناً لِعِلمِهِ وَ عَيْبَةَ غَيْبِ اللَّهِ، وَ مَوضِعَ سِرِّ اللَّهِ، وَ أمينَ اللَّهِ عَلى خَلقِهِ، وَ شاهِدَهُ فى بَريَّتِهِ.
اللّهُمَّ رَبَّنا إنَّنا سَمِعنا مُنادياً يُنادى لِلإيمانِ أن آمِنُوا بِرَبِّكُم فَآمَنّا. رَبَّنا فَاغفِر لَنا ذُنُوبَنا، وَ كَفِّر عَنّا سَيِّئاتِنا، وَ تَوَفَّنا مَعَ الأبرارِ. رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدتَنا عَلى رُسُلِكَ وَ لا تُخزِنا يَومَ القِيامَةِ. إِنَّكَ لا تُخلِفُ الميعادَ.
فَإنّا يا رَبّنا بِمَنّكَ وَ لُطفِكَ أجَبنا داعيَكَ، وَ اتَّبَعنا الرَسُولَ وَ صَدَّقناهُ وَ صَدَّقنا مَولَى المُؤمِنينَ، وَ كَفَرنا بِالجِبتِ وَ الطاغُوتِ. فَوَلِّنَا ما تَوَلَّينا، وَ احشُرنا مَعَ أئِمَّتِنا. فَإنّا بِهِم مُؤمِنُونَ مُوقِنُونَ، وَ لَهُم مُسَلِّمُونَ.
آمَنّا بِسِرِّهِم وَ عَلانِيَتِهِم وَ شاهِدِهِم وَ غائِبِهِم وَ حَيِّهِم وَ مَيِّتِهِم، وَ رَضينَا بِهِم أئِمَّةً وَ قادَةً وَ سادَةً، وَ حَسبُنَا بِهِم بَينَنا وَ بَينَ اللَّهِ دُونَ خَلقِهِ، لا نَبتَغى بِهِم بَدَلاً وَ لا نَتَّخِذُ مِن دُونِهِم وَليجَةً. وَ بَرِئنا إلَى اللَّهِ مِن كُلِّ مَن نَصَبَ لَهُم حَرباً مِنَ الجِنِّ وَ الإنسِ، مِنَ الأوَّلينَ وَ الآخِرينَ، وَ كَفَرنا بِالجِبتِ وَ الطاغُوتِ وَ الأوثانِ الأربَعَةِ وَ أشياعِهِم وَ أتباعِهِم وَ كُلِّ مَن والاهُم مِنَ الجِنِّ وَ الإنسِ، مِن أوَّلِ الدَهرِ إلى آخِرِهِ.
اللهُمَّ إنّا نُشهِدُكَ أنّا نَدينُ بِما دانَ بِهِ مُحَمَّدٌ وَ آلُمُحَمَّدٍ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيهِ وَ عَلَيهِم، وَ قَولُنا مَا قالُوا، وَ دينُنا ما دانُوا بِهِ. مَا قالُوا بِهِ قُلنا، وَ ما دانُوا بِهِ دِنّا وَ ما أنكَرُوا أنكَرنا، وَ مَن والَوا والَينا، وَ مَن عادَوا عادَينا، وَ مَن لَعَنُوا لَعَنّا، وَ مَن تَبَرَّؤوا مِنهُ تَبَرَّأنا مِنهُ، وَ مَن تَرَحَّمُوا عَلَيهِ تَرَحَّمنا عَلَيهِ. آمَنّا وَ سَلَّمنا وَ رَضينا وَ اتَّبَعنا مَواليَنا، صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيهِم.
اللهُمَّ فَتَمِّم لَنا ذلِكَ، وَ لا تَسلُبناهُ، وَ اجعَلهُ مُستَقِرّاً ثابِتاً عِندَنا، وَ لا تَجعَلهُ مُستَعاراً، وَ أحيِنا ما أحيَيتَنَا عَلَيهِ، وَ أمِتنا إذا أمَتَّنا عَلَيهِ. آلُمُحَمَّدٍ أئِمَّتُنا، فَبِهِم نَأتَمُّ، وَ إيّاهُمْ نُوالى، وَ عَدُوَّهُم عَدُوَّ اللَّهِ نُعادِى. فَاجعَلنا مَعَهُم فى الدُنيا وَ الآخِرَةِ، وَ مِنَ المُقَرَّبينَ فَإنّا بِذلِكَ راضُونَ يا أرحَمَ الراحِمينَ.××× 1 اقبال الاعمال: ج 2 ص 277. ×××
ترجمه دعا:
خدايا از تو درخواست مىكنم به مقام ستايشى كه از براى توست و يگانگىات كه شريك ندارى، و تويى يكتاى يگانهاى بى نياز كه فرزندى ندارى و فرزند كسى نيستى و هيچ كس برايت همتايى نيست.
و به راستى محمد بنده و رسول توست، درودهاى تو بر او و آلش باد. اى كه هر روز در شأنى هستى چنانچه از شأن تو بود كه بر من تفضل فرمودى به اين كه مرا از اهل اجابتت و از اهل دينت و اهل دعوتت قرار دادى و موفقم داشتى بدان در آغاز آفرينشم از روى تفضل و كرم و بخششت.
سپس دنبال آوردى اين فضل را به فضلى دگر و اين بخشش را به بخششى دگر و اين كرم را به كرمى دگر كه آن هم از روى مهر و رحمتت بود، تا بدان جا كه تازه كردى اين عهد را برايم از نو پس از تجديد آفرينشم، در صورتى كه من در فراموشى بودم و فراموشكارى و بىخبرى و غفلت.
پس تو نعمتت را بر من تمام كردى به اين كه آن را به يادم انداختى، و به آن بر من منّت نهادى و بر آن راهنماييم كردى. پس همچنان بايد از شأن تو باشد - اى معبود و آقا و مولاى من - كه تمام كنى برايم آن نعمت را و از من سلب نفرمايى آن را تا هنگامى كه بميرانيم بر آن، در حالى كه تو از من خشنود باشى كه به راستى تو سزاوارترين نعمت بخشانى كه نعمتت را بر من به پايان رسانى.
خدايا شنيديم و پيروى كرديم و خوانندهات را اجابت كرديم به لطف تو. پس از آن توست حمد، و آمرزشت را خواهانيم. پروردگارا و به سوى توست بازگشت. ايمان داريم به خداى يگانهاى كه شريك ندارد، و به رسولش محمد - درود خدا و خاندانش بر او باد - .
و تصديق كرديم و اجابت كرديم داعى خدا را، و پيروى كرديم از رسول )او( در مورد دوستى و اطاعت مولايمان و مولاى مؤمنان امير مؤمنان على بن ابىطالب؛ بنده خدا و برادر رسول او و صديق اكبر و حجت او بر آفريدگانش.
آن كس كه خداوند پيامبرش و دين حق آشكارش را به وسيله او تأييد كرد. نشانه و پرچم دين خدا و خزانهدار دانش او و گنجينه غيب خدا و جايگاه راز خدا و امين خدا بر خلق او و گواه او در آفريدگانش.
خدايا اى پروردگار ما، ما شنيديم منادى را كه ندا مىكرد براى ايمان: ايمان آوريد به پروردگارتان. پروردگارا، ما هم ايمان آورديم. پس بيامرز گناهانمان را و بدىهامان را پوشيده دار و ما را با نيكان بميران.
پروردگارا، عطا كن به ما چيزى را كه به وسيله فرستادگانت به ما وعده دادى و در روز رستاخيز رسوايمان مكن، كه به راستى تو خلف وعده نمىكنى. پس ما اى پروردگار به احسان و لطف تو اجابت كرديم داعى تو را، و پيروى كرديم از رسول تو و تصديقش كرديم، و نيز تصديق كرديم مولاى مؤمنان را و كافر شديم به جبت و طاغوت )غاصبان حقوق آن حضرت( .
پس والى ما گردان آن را كه ما به ولايت برگزيديم، و با امامانمان محشورمان كن كه به راستى ما به ايشان ايمان و اعتقاد داريم و تسليم آنانيم. ايمان داريم بر نهانشان و آشكارشان و حاضرشان و غايبشان و زندهشان و مردهشان، و خشنوديم به امامتشان و آقاييشان، و همانان ما را در ما بين خود و خدا از ساير خلق كافى هستند، نجوييم به جاى ايشان بدلى و نگيريم جز ايشان همدمى )يا معتمدى( .
و بيزارى جوييم به درگاه خدا از هر كس بر پا كند در برابرشان جنگى از جن و انس و از اولين و آخرين، و كافر شديم به جبت و طاغوت و بتهاى چهارگانه و دنبال روندگان و پيروانشان و هر كس دوستشان دارد از جن و انس، از آغاز روزگار تا پايان آن.
خدايا تو را گواه مىگيريم كه ما متدين هستيم بدانچه متدين شد بدان محمد و آل محمد، درود خدا بر او و برايشان باد، و گفتار ما همان است كه آنها گفتند، و دين ما همان است كه آنها متدين بدان بودند. هر چه را آنان گفتند ما هم گفتيم، و هر چه را آنان متدين شدند ما هم شديم، و هر چه را انكار كردند ما انكار كرديم، و هر كه را دوست داشتند دوست داريم، و هر كه را دشمن دارند دشمن داريم، و هر كه را لعن كردند لعن كنيم، و از هر كه بيزارى جستند بيزارى جوئيم، و بر هر كه ترحم كردند ترحم كنيم.
ايمان آورديم و تسليم و خشنود گشتيم و پيروى كرديم از سرورانمان، درودهاى خدا بر ايشان باد.
خدايا پس تو آن را براى ما تكميل كن و از ما سلب مفرما، و آن را پايگاهى ثابت در پيش ما قرار ده، و پايگاه عاريت و موقتش قرار مده، و زنده مان دار بر همان تا هر گاه كه زندهمان دارى، و بميرانمان بر آن هر گاه ميراندى ما را.
آلمحمد پيشوايان مايند، كه به آنها اقتدا كنيم و آنان را دوست داريم و دشمنشان را - كه دشمن خداست - دشمن داريم. پس ما را در دنيا و آخرت با ايشان قرار ده و از مقربان درگاهت گردان، كه به راستى ما به همان راضى هستيم، اى مهربانترين مهربانان.
سپس به سجده مىروى و صد بار ديگر مىگويى: الحمد للَّه و صد بار: شكراً للَّه.
امام صادقعليه السلام در آخر فرمود: ... من فعل ذلك كمن حضر دلك اليوم، و بايع رسولاللَّهصلى الله عليه وآله على ذلك، و كانت درجته مع درجة الصادقين؛ الذين صدقوا اللَّه و رسوله فى موالاة مولاهم ذلك اليوم. و كان كمن استشهد مع رسولاللَّه صلى اللَّه عليه و آله و سلم و اميرالمؤمنين صلى اللَّه عليه و مع الحسن و الحسين صلى اللَّه عليهما، و كمن يكون تحت راية القائم صلى اللَّه عليه و فى فسطاطه من النجباء و النقباء...××× 1 اقبال الاعمال: ج 2 ص 279. ×××:
كسى كه آن اعمال را به جا آورد مانند كسى است كه در آن روز غدير حضور داشته و با پيامبرخدا صلى اللَّه عليه و آله و سلم بر آن )امر ولايت( بيعت كرده باشد. و منزلت او همسان راستگويانى است كه خدا و رسولش را در )تعيين و ابلاغ( امر ولايت مولايشان در آن روز تصديق كردند. و مانند كسى است كه در ركاب پيامبرخدا صلى اللَّه عليه و آله و سلم و اميرالمؤمنين صلى اللَّه عليه و امام حسن و امام حسين صلى اللَّه عليهما شهيد شده باشد. و همانند كسى است كه زير پرچم حضرت قائم صلى اللَّه عليه بوده و درون خيمه آن حضرت از شمار جوانمردان و مهتران است.
ه . نماز شكر××× 1 اقبال الاعمال: ج 2 ص 282. ×××
حضرت امام صادقعليه السلام فرمود: ...فاذا كان وقت الزوال، اخذت مجلسك بهدوء و سكون و وقار و هيبة و اِخبات و تقول: چون وقت ظهر شد با آرامش و سكون و وقار و شكوه و خضوع مىنشينى و مىگويى:
الحمد للَّه رب العالمين، كما فضّلنا فى دينه على من جحد و عند، و فى نعيم الدنيا على كثير ممّن عمد، و هدانا بمحمد نبيه صلى اللَّه عليه و آله و سلم، و شرّفنا بوصيّه و خليفته، فى حياته و بعد مماته اميرالمؤمنين صلى اللَّه عليه.
اللهم ان محمداً صلى اللَّه عليه و آله و سلم نبينا كما امرت، و علياً صلى اللَّه عليه مولانا كما اقمت، و نحن مواليه و اولياؤه.
آنگاه بر ميخيزى و دو ركعت نماز شكر به جاى مىآورى.
كيفيت نماز شكر: در ركعت اول پس از خواندن سوره حمد دو سوره قدر و توحيد را مىخوانى، و در ركعت دوم پس از حمد همان دو سوره ركعت اول و يا هر سورهاى را كه مايلى مىخوانى. پس از سلام نماز به سجده رفته و مىگويى:
اللهم انا اليك نوجّه وجوهنا فى يوم عيدنا؛ الذى شرّفتنا فيه بولاية مولانا اميرالمؤمنين على بن ابىطالب صلى اللَّه عليه. عليك نتوكّل و بك نستعين فى امورنا.
اللهم لك سجدت وجوهنا و اشعارنا و ابشارنا و جلودنا و عروقنا و اعظمنا و اعصابنا و لحومنا و دماؤنا.
اللهم ايّاك نعبد و لك نخضع و لك نسجد. على ملة ابراهيم و دين محمد و ولاية على صلواتك عليهم اجمعين. حنفاء مسلمين، و ما نحن المشركين و لا من الجاحدين. اللهم العن الجاحدين المعاندين، المخالفين لامرك و امر رسولك، صلى اللَّه عليه و آله و سلم. اللهم العن المبغضين لهم؛ لعناً كثيراً لا ينفذ آخره.
اللهم صل على محمد و آله، و ثبّتنا على موالاتك و موالاة رسولك و آل رسولك و موالاة اميرالمؤمنين صلوات اللَّه عليهم.
اللهم آتنا فى الدنيا حسنة و فى الآخرة حسنة، و احسن منقلبنا يا سيدنا و مولانا.
پس از ذكر اين دعا امام صادقعليه السلام فرمود: ثم كل و اشرب و اظهر السرور، و اطعم اخوانك و اكثر برّهم و اقض حوائج اخوانك. اعظاماً ليومك، و خلافاً على من اظهر فيه الاغتمام و الحزن. ضاعف اللَّه حزنه و غمّه: سپس بخور و بنوش و اظهار شادمانى كن، و برادرانت را اطعام كن و به ايشان بسيار نيكى كن، و به پاس بزرگداشت اين روز و ابراز مخالفت با كسى كه در اين روز اظهار غم و اندوه مىكند - كه خدا غم و اندوهش را افزون كند - نيازمنىهاى بردرانت را بر طرف ساز.
و. نماز جماعت در عيد غدير
در مورد نماز مستحبى به جماعت در عيد غدير نيز اقوالى هست.
ششم: زيارت حضرت اميرالمؤمنينعليه السلام
آرزوى هر شيعه است كه اى كاش زمان به عقب برمىگشت و در غدير حاضر بود و با مولايش دست بيعت مىداد و به آن حضرت تبريك مىگفت. اى كاش اميرالمؤمنينعليه السلام اكنون زنده بود، و هر ساله در روز غدير به حضورش شرفياب مىشديم و با او تجديد بيعت مىكرديم و بار ديگر به او تهنيت مىگفتيم.
تحقق اين آرزو چندان مشكل نيست. زيارت اميرالمؤمنينعليه السلام در نجف اشرف و حضور در حرم مطهر آن حضرت و عرض ادب به ساحت قدس او و سخن گفتن با او از صميم جان و باز گفتن اين آرزوى قلبى در پيشگاهش از نظر شيعه، تجديد بيعت حقيقى و تبريك و تهنيت واقعى است. سلام غدير به آن دوم شخصيت عالم وجود كه صداى ما را مىشنود و پاسخ ما را مىدهد در حكم حضور در بيابان غدير و بيعت با دست مبارك اوست.
امام صادق و امام رضاعليهما السلام سفارش اكيد فرمودهاند××× 1 عوالم العلوم: ج 3 / 15 ص 220. ××× كه تا حد امكان در روز غدير كنار قبر اميرالمؤمنينعليه السلام حاضر باشيم و اين يادبود عظيم را در حرم صاحب غدير بپا كنيم.
حتى اگر نمىتوانيم در حرم او حاضر شويم در هر جايىكه باشيم كافى است به سوى مزار با صفايش اشاره كنيم و به او سلامى دهيم و قلب خود را در حرم او حاضر كنيم و با مولايمان سخن بگوييم، كه او سلام ما را سلامى گرم مىدهد و دست بيعت ما را با دستان يداللهى خويش مىفشارد.
اين يادبود سالانه، تجديد خاطره غدير و بيعت مجدد با صاحب آن است، و از زمان ائمهعليهم السلام تا كنون همواره برگزار شده است. سالانه هزاران نفر در شب و روز غدير در حرم اميرالمؤمنينعليه السلام حضور يافتهاند و بند رقّيت او را بدست مباركش زينت گردن خود ساختهاند و به صاحب اختيارى مطلق او بر همه هستىشان افتخار نمودهاند، و اين را به عنوان بيعت با فرزندش حضرت قائم آل محمد عجل اللَّه فرجه تلقى نمودهاند.
به همين خاطر يكى از مراسم خاص روز غدير، زيارت بارگاه مطهر و حريم ملائك پاسبانِ صاحب اين روز يعنى اميرالمؤمنينعليه السلام است. چه بسا بتوان اين معنى را در زيارتش در نظر گرفت كه: چون ما موفق نشدهايم در صحراى غدير حضور يابيم تا به حضرتش تبريك و تهنيت بگوئيم.
اينك در چنين روزى - پس از قرنها - به زيارت قبر او مىرويم، و با اين اعتقاد كه امام معصومعليه السلام هميشه زنده است و صداى ما را مىشنود، به ساحت اقدس او تبريك و تهنيت مىگوئيم و با او تجديد بيعت مىنمائيم.
سلام غدير به آن دوم شخصيت عالم وجود كه صداى ما را مىشنود و پاسخ ما را مىدهد در حكم حضور در بيابان غدير و بيعت با دست مبارك اوست.
به بيان ديگر:
زيارات و ادعيهاى كه معصومينعليهم السلام در موارد متعدد فرمودهاند، بيانگر اعتقادات اصيلى است كه شامل مسائل مختلفى از جمله تزكيه نفس، ارتباط با خدا، تلقين عقائد حقه و تكرار آنها، مخصوصاً معرفت به ساحت مقدس حضرات معصومينعليهم السلام و اسباب زيادتى محبت و صفاى قلب و رفع كدروتهاى گناهان از اندرون انسان و جلب توفيقات و دفع مضرّات و مفاسد دنيوى و اخروى و جسمى است.
بارگاه ملكوتى مولى الموحدين اميرالمؤمنين علىعليه السلام دائماً محل آمد و شد فرشتگان و ارواح فرستادگان الهى و زيارتگاه امامان معصومعليهم السلام و شيعيان و عارفان راستين آن حضرت بوده و هست.
ثواب عظيم و خيرات و بركات بى حد و حسابى كه از جانب خداوند به زائران آن مرقد مطهر تعلق مىگيرد موجب تحيّر، و گواهى است بر عظمت سيد الاوصياء نزد خداوند متعال. علاوه بر آن، زيارت مرقد مطهر آن بزرگوار همانند ديدار با ايشان در دوران حياتشان مىباشد.××× 1 امام صادقعليه السلام فرمود: إنه من زارنى فى حياتى فقد زارنى فى مماتى، و من زارنى فى مماتى فقد زارنى فى حياتى. وسائل الشيعة: ج 14 ص 578 ح 5 . ×××
اظهار ادب به حرم مطهر پيشوايان معصومعليهم السلام و زيارت قبور منورشان به منزله اظهار ادب و ارادت و تجديد عهد و ميثاق با آنان در زمان حيات مقدسشان است. در روايات فراوانى زيارت مرقد مطهر آن بزرگواران مورد تأكيد قرار گرفته است. حتى در روايتى، امامعليه السلام شيعه خود را كه نسبت به زيارت كم توجهى كرده، مورد سرزنش و توبيخ قرار داده است.
به راستى وجود سراسر لطف و كرم و رحمتِ معصومينعليهم السلام و حتى مزار نورانى آنان چه دژ استوارى است براى خسته دلانى كه آماج تيرهاى بلايند. و چه نسيم روح بخشى از فيض حضور و قبور منورشان مىورزد، كه آرام جان مؤمنان است.
روايات بسيارى گوياى آن است كه زيارت آن بزرگوار عبادتى است كه مورد عنايت خاص خداوند سبحان مى باشد:
يونس بن ابىوهب مىگويد: دخلت المدينة، فأتيت اباعبداللَّهعليه السلام فقلت له: اتيتك و لم ازر قبر اميرالمؤمنينعليه السلام. فقال: بئس ما صنعت! لولا انك من شيعتنا ما نظرت اليك. الا تزور من يزوره الانبياءعليهم السلام و يزوره المؤمنون؟ قلت: جعلت فداك، ما علمت ذلك. قال: فاعلم ان اميرالمؤمنينعليه السلام عند اللَّه افضل من الائمةعليهم السلام كلهم...××× 1 وسائل الشيعة: ج 14 ص 376 ح 2. ×××:
وارد مدينه شدم. نزد امام صادقعليه السلام رفتم و به ايشان عرضه داشتم: خدمت شما رسيدم و اميرالمؤمنينعليه السلام را زيارت نكردم. فرمود: كار بدى كردى! اگر از شيعيان ما نبودى نگاهت نمىكردم. آيا كسى را كه پيامبرانعليهم السلام و مؤمنان زيارتشان مىكنند تو زيارت نمىكنى؟ عرض كردم: فدايت شوم، من اهميت آن را نميدانستم. فرمود: بدان كه اميرالمؤمنينعليه السلام نزد خداوند برتر از همه پيشوايان معصومعليهم السلام است.
امامعليه السلام در روايتى ديگر فرمود: من ترك زيارة اميرالمؤمنينعليه السلام، لم ينظر اللَّه اليه...××× 2 وسائل الشيعة: ج 14 ص 276 ح 2. ×××: كسى كه زيارت اميرالمؤمنينعليه السلام را ترك كند، خداوند به او از باب رحمت نگاه نمىكند... .
امام علىعليه السلام ولى خدا و خليفه و برگزيده او در روى زمين است. او باب اللَّه و مظهر خداوند منان است. فرمان بردارى از او فرمان بردارى از خدا، و نافرمانى او نافرمانى خداست. خشنودى او خشنودى خدا، و خشم او خشم خداست. همچنين زيارتش به منزله زيارت خداست.
زيد شحّام مىگويد: قلت لابى عبداللَّهعليه السلام: ما لمن زار الحسينعليه السلام؟ قال: كمن زار اللَّه فى عرشه...××× 3 بحار الانوار: ج 100 ص 119 ح 15. ×××: به حضرت صادقعليه السلام عرض كردم: كسى كه حسينعليه السلام را زيارت كند چه پاداشى دارد؟ فرمود: مانند كسى است كه خداوند را در عرشش زيارت كرده باشد.
زيارت اميرالمؤمنين علىعليه السلام در همه وقت مستحب است و ثواب فراوانى دارد. امام صادقعليه السلام به محمد بن مسلم فرمود: ما خلق اللَّه خلقاً اكثر من الملائكة، و انه لينزل كل يوم سبعون الف ملك. فيأتون البيت المعمور، فيطوفون به. فاذا هم طافوا به، نزلوا فطافوا بالكعبة. فاذا طافوا بها اتوا قبر النبىصلى الله عليه وآله فسلّموا عليه. ثم اتوا قبر اميرالمؤمنينعليه السلام فسلّموا عليه. ثم اتوا قبر الحسينعليه السلام فسلّموا عليه. ثم عرجوا، و ينزل مثلهم ابدا الى يوم القيامة.
و قالعليه السلام: من زار قبر اميرالمؤمنينعليه السلام عارفاً بحقه، غير متجبّر و لا متكبّر، كتب اللَّه له اجر مائة الف شهيد، و غفر اللَّه له ما تقدّم من ذنبه و ما تأخّر، و بُعث من الآمنين، و هُوّن عليه الحساب، و استقبلته الملائكة. فاذا انصرف شيعته الى منزله، فان مرض عادوه، و ان مات شيّعوه بالاستغفار الى قبره...××× 1 وسائل الشيعة: ج 14 ص 375 ح 1. ×××:
خداوند خلقى را افزونتر از فرشتگان نيافريده است. روزانه هفتاد هزار فرشته به بيتالمعمور فرود مىآيند و طواف مىكنند. سپس به زمين فرود آمده و كعبه را طواف مىكنند. چون كعبه را طواف كردند، به حرم رسولاللَّهصلى الله عليه وآله آمده و به آن حضرت سلام مىكنند. پس از آن به حرم حسينعليه السلام آمده و به آن حضرت سلام مىكنند. سپس به آسمان رفته و گروه ديگرى مثل آنان فرود مىآيند. همين طور تا روز زستخيز.
و آن حضرت فرمود: هر كس قبر اميرالمؤمنينعليه السلام را با معرفت و بدون كبر و غرور زيارت كند، خداوند براى او پاداش يكصد هزار شهيد مقرّر مىفرمايد، و گناهان گذشته و آينده او را مىآمرزد، و در روز قيامت در ميان كسانى برانگيخته مىشود كه در امان هستند، و حساب بر او آسان گرفته مىشود.
فرشتگان هنگام زيارت به پيشواز او مىروند، و زمانى كه از زيارت برگردد او را تا منزلش همراهى مىكنند. اگر بيمار شد عيادتش مىكنند، و اگر بميرد در حالى كه برايش از خدا طلب بخشش نموده او را تا قبرش تشييع مىكنند.
كسى كه آن حضرت را با پاى پياده زيارت كند ثواب و پاداش بيشترى دارد. امام صادقعليه السلام فرمود:
من زار اميرالمؤمنينعليه السلام ماشياً، كتب اللَّه له بكل خطوة حجة و عمرة. فان رجع ماشياً كتب اللَّه له بكل خطوة حجتين و عمرتين××× 1 وسائل الشيعة: ج 14 ص 380 ح 1. ×××: هر كس اميرالمؤمنينعليه السلام را با پاى پياده زيارت كند، خداوند براى هر قدم، ثواب يك حج و يك عمره برايش مقرر مىفرمايد. و اگر با پاى پياده بر گردد، خداوند براى هر قدم ثواب دو حج و دو عمره برايش مقرّر مىفرمايد.
حضرت رضاعليه السلام در مورد ثواب زيارت اميرالمؤمنينعليه السلام در روز غدير به ابن ابىنصر فرمودند:
اى پسر ابىنصر، هر جا كه بودى سعى كن روز غدير نزد قبر اميرالمؤمنينعليه السلام باشى، كه خداوند متعال گناه شصت ساله هر مؤمن و مؤمنه را و هر زن و مرد مسلمانى را مىبخشد، و در آن روز از آتش آزاد مىكند چند برابر آنچه در رمضان و شب قدر و شب عيد فطر آزاد نمود، و انفاق يك درهم در آن روز براى برادر دينى هزار درهم محسوب مىشود.××× 2 التهذيب: ج 6 ص 24. الاقبال: ص 468. بحار الانوار: ج 97 ص 119 و ج 100 ص 358. وسائل: ج 10 ص 302. ×××
امام صادق نيز سفارش اكيد فرمودند كه تا حد امكان در روز غدير كنار قبر اميرالمؤمنينعليه السلام باشيد، و آن حضرت را از نزديك زيارت كنيد.
با در نظر گرفتن آنچه بيان شد، فضيلت زيارت اميرالمؤمنينعليه السلام در روز غدير مشخص مىشود. يكى از ايام مبارك بلكه اشرف آنها نزد خدا و رسولصلى الله عليه وآله و ائمه معصومين و انبياء مرسلينعليهم السلام و ملائكه مقربين و دوستان و مواليان چهارده معصومعليهم السلام يوم اللَّه الاكبر عيد غدير است.
اما زيارتهاى اميرالمؤمنينعليه السلام در روز غدير:
الف. زيارت اميرالمؤمنينعليه السلام از دور و نزديك××× 1 الاقبال: ص 494، و در چاپ ديگر: ج 2 ص 307. بحار الانوار: ج 100 ص 372. ×××
در هر جا كه باشيم زيارت آن حضرت ممكن است، و مىتوان زيارات مطلقه آن حضرت در حرم هم او را زيارت كرد.
زيارتى كه از دور و نزديك قرائت مىشود: امام صادقعليه السلام فرمود: زمانى كه در روز غدير در مشهد اميرالمؤمنينعليه السلام هستى به حرم آن حضرت برو، و اگر در مكان دورى از قبر شريف هستى اشاره كن به طرف قبر آن حضرت و بعد از نماز اين دعا را بخوان:
اللّهُمَّ صَلِّ عَلى وَليِّك و أخى نَبيِّك و وَزيرِه و حَبيبِه و خَليلِه و مَوضِعِ سِرِّه و خِيَرَتِه مِن أُسرَتِه و وَصيِّه و صَفوَتِه و خالِصَتِه و أمينِه و وليِّه و أشرَفِ عِترَتِه الَذينَ آمَنُوا بِهِ و أبى ذُرّيَّتِه و بَابِ حِكمَتِه و الناطِقِ بِحُجَّتِه و الداعى إلى شَريعَتِه و الماضى عَلى سُنَّتِه××× 2 در نسخهاى دگير: سننه. ××× و خَليفَتِه عَلى أمَّتِه سَيِّد المُسلِمينَ و أميرِ المُؤمِنينَ و قائِدِ الغُرِّ المُحَجَّلينَ أفضَلَ ما صَلَّيتَ عَلى أحَدٍ مِن خَلقِك و أصفيائِكَ و أوصياءِ أنبيائكَ.
اللّهُمَّ إنّى أشهَدُ أنَّهُ قَد بَلَّغَ عَن نَبيِّك صَلّى اللَّهُ عَلَيه و آلِه ما حُمِّلَ و رَعى ما استُحفِظَ و حَفِظَ ما استُودعَ وَ حَلَّلَ حلالَكَ و حَرَّمَ حَرامَكَ و أقامَ أحكامَكَ و دَعا إلى سَبيلِكَ و والى أولياءَك و عادى أعداءَك و جاهَدَ الناكِثينَ عَن سَبيلِكَ و القاسِطينَ و المارِقينَ عَن أمرِكَ صابِراً مُحتَسِباً مُقبِلاً غَيرَ مُدبِرٍ، لا تَأخُذُهُ فى اللَّهِ لَومَةُ لائِمٍ.
حَتّى بَلَغَ فى ذَلِكَ الرضا، وَ سَلَّمَ إلَيكَ القَضاءَ وَ عَبَدَكَ مُخلِصاً وَ نَصَحَ لَكَ مُجتَهِداً.ك حَتّى أتاهُ اليَقينُ فَقَبَضْتَهُ إلَيكَ شَهيداً سَعِيداً وليّاً تَقيّاً رَضيّاً زَكيّاً هادياً مَهديّاً. اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ عَلَيهِ أفضَلَ ما صَلَّيتَ عَلى أحَدٍ مِن أنبيَائِكَ و أصفيَائِكَ، يا رَبَّ العالَمينَ.
امام صادقعليه السلام پس از خواندن دعايى كه در پايان دو ركعت نماز ظهر عيد غدير آمده، براى رفع نيازمندىها به زيارت جد بزرگوارشان حضرت اميرالمؤمنينعليه السلام رفتند، و زيارتى را - كه ذكر آن گذشت - در آنجا خواندند.××× 1 الصحيفة الصادقية: ص 110. ×××
ب. زيارت امين اللَّه××× 2 كامل الزيارات: ص 37. الاقبال: ص 470. بحار الانوار: ج 100 ص 358. ×××
در زيارتهاى مخصوص روز عيد غدير، بر زيارت امين اللَّه نيز تأكيد شده است. حضرت باقرعليه السلام مىفرمايد: حضرت سجادعليه السلام زيارت نمود آن حضرت را در حالى كه محاسن شريف آن حضرت به اشك مباركش آغشته بود، و آن زيارت »امين اللَّه« است
حضرت باقرعليه السلام فرمود: اين زيارت را فردى از شيعيان ما نزد قبر اميرالمؤمنينعليه السلام يا در كنار قبر يكى از ائمهعليهم السلام نمىخواند، مگر آنكه اين زيارت در نامهاى از نور قرار گرفته و به مهر رسولخداصلى الله عليه وآله مىرسد، و در نهايت به حضرت قائمعليه السلام تسليم مىگردد. پس اگر خدا بخواهد )در روز قيامت( اين زيارت با بشارت و خوشامدگويى و بزرگداشت به استقبال او مىرود.
جابر مىگويد: اين زيارت را براى حضرت صادقعليه السلام نقل كردم، آن حضرت فرمود: هر گاه خواستى پس از اين زيارت يكى از ائمهعليهم السلام را وداع كنى چنين بگو:
السلام عليك أيها الإمام و رحمة اللَّه و بركاته. أستودعك اللَّه و عليك السلام و رحمه اللَّه و بركاته. آمنّا بالرسول و بما جئتم به و دعوتم إليه. اللهم لا تجعله آخر العهد من زيارتى وليّك. اللهم لا تحرمنى ثواب مزاره الذى أوجبت له، و يسّر لنا العود إليه، إن شاء اللَّه تعالى.××× 1 بحار الانوار: ج 100 ص 268 267، به نقل از فرحة الغرى. ×××
علامه مجلسى در ذيل اين زيارت مىنويسد: در متن خبر، لفظى نيست كه بر اختصاص اين زيارت به روز عيد غدير دلالت داشته باشد.××× 2 بحار الانوار: ج 100 ص 268، به نقل از فرحة الغرى. ×××
ج. زيارت معروف غدير××× 3 بحار الانوار: ج 100 ص 350 ح 6 ، ص 368 - 359. مزار )شهيد اول( : ص 108. ×××
هفتم: اذكار روز عيد غدير
علاوه بر دعاها و زيارتهاى عيد غدير، اذكار ديگرى نيز وجود دارد؛ كه برخى از آنها متعلق به اين روز شريف است، و برخى اختصاص به اين روز ندارد ولى خواندن آنها در اين روز آثار و ثواب مضاعفى دارد و در اين روز عمل به آنها بسيار سفارش شده است:
الف. صلوات
صلوات بر محمد و آل محمدعليهم السلام از كارهاى بسيار پسنديده، به ويژه در روز غدير است. استحباب اين ذكر شريف منحصر به روز غدير نيست، بلكه اين دعا از عبادات بزرگى است كه قبول و پذيرش دعاها وابسته و مشروط به وجود آن مىباشد؛ و چنين است كه اگر دعايى متبرك و مزيّن به صلوات بر محمد و آلمحمدعليهم السلام نباشد مورد قبول خداوند بزرگ نيست.
امام صادقعليه السلام فرمود: كلّ دعاء يدعى اللَّه عزوجل به محجوب عن السماء، حتى يصلّى على محمد و آل محمد××× 1 تفسير البرهان: ج 3 ص 325 ح 1. ×××: هر دعايى كه به وسيله آن خداى عزوجل خوانده شود، از آسمان پوشيده مىماند تا وقتى كه بر محمد و آلمحمدعليهم السلام صلوات فرستاده شود.
عظمت و ارزش پاداش صلوات بالاتر از همه اعمال و عبادات است؛ به طورى كه در نامه عمل چيزى سنگينتر از پاداش صلوات ديده نمىشود.
امام صادق و امام باقرعليهما السلام فرمودهاند: ما فى الميزان شىء اثقل من الصلاة على محمد و آل محمد، و ان الرجل لتوضع اعماله فى الميزان و تميل به. فيخرجصلى الله عليه وآله فيضعها فى ميزانه فيرجح )به( ××× 2 الكافى: ج 2 ص 494 ح 15. ×××: در ترازوى عمل چيزى سنگينتر از صلوات بر محمد و آل محمدعليهم السلام نيست. همانا كه در قيامت اعمال انسان را در ترازوى عمل گذراند و سبك باشد، و رسولاللَّهصلى الله عليه وآله صلوات را خارج مىكند و در ترازوى عمل مىگذارد و كفه اعمال خوب ترجيح مىيابد.
عبدالسلام بن نعيم گويد: قلت لابىعبداللَّهعليه السلام: انى دخلت البيت و لم يحضرنى شىء من الدعاء الا الصلاة على محمد و آل محمدعليهم السلام. فقال: اما انه لم يخرج احد بافضل ممّا خرجت به××× 3 الكافى: ج 2 ص 494 ح 17. ×××: به امام صادقعليه السلام عرض كردم: من داخل مسجدالحرام شدم و هيچ دعايى به خاطر نداشتم جز صلوات بر محمد و آل محمدعليهم السلام. فرمود: آگاه باش كه هيچ كس برتر از تو در فضيلت و ثواب از خانه خدا بيرون نيامده است.
حضرت امام صادقعليه السلام فرموده است:
اذا ذكر النبىصلى الله عليه وآله، فاكثروا الصلوة عليه، فانه من صلّى على النبىصلى الله عليه وآله صلواة واحدة، صلى اللَّه عليه الف صلواة فى الف صفّ من الملائكة، و لم يبق شىء ممّا خلق اللَّه الا صلّى على العبد لصلوة اللَّه و صلوة ملائكتة. فمن لم يرغب فى هذا فهو جاهل مغرور، قد برئ اللَّه منه و رسولهصلى الله عليه وآله و اهلبيتهعليهم السلام××× 1 الكافى: ج 2 ص 492 ح 6 . ×××:
هر گاه نام پيامبرصلى الله عليه وآله برده شود، بسيار بر او صلوات بفرستيد. زيرا هر كس يك صلوات بر پيامبرصلى الله عليه وآله بفرستد، خداوند در هزار صف از فرشتگان هزار بار بر او صلوات مىفرستد. چيزى از مخلوقات خدا باقى نمىماند مگر اينكه بر اين بنده به خاطر صلوات خدا و صلوات فرشتگان صلوات مىفرستند. كسى كه در اين فضيلت رغبت نكند نادان فريب خورده است، و همانا خدا و پيامبرصلى الله عليه وآله و خاندان پيامبرشعليهم السلام از او بيزارند.
بىرغبتى در صلوات فرستادن، نشانه نادانى و جهالت فرد نسبت به مقام شامخ اشرف كائنات و سرور پيامبران حضرت رسول اكرمصلى الله عليه وآله و اهلبيت مطهر آن حضرتعليهم السلام بوده، و يا انكار مقام بلند آن بزرگواران است، كه در اين صورت سبب بيزارى خدا و اولياى برگزيده او خواهد بود.
حضرت امام صادقعليه السلام فرموده است: قال رسولاللَّهصلى الله عليه وآله: من ذكرت عنده فنسى ان يصلّى علىّ خطأ اللَّه به طريق الجنة××× 2 الامالى )صدوق( : ص 267. ×××: حضرت رسول اكرمصلى الله عليه وآله فرمود: كسى كه من نزد او ياد شوم و فراموش كند كه ر من صلوات بفرستد، خدا او را در راه بهشت به خطا اندازد.
آنچه در ذكر صلوات بسيار اهميت دارد، صلوات بر محمدصلى الله عليه وآله و آلمحمدعليهم السلام مىباشد. صلوات ابتر يعنى تنها بر پيامبر اسلامصلى الله عليه وآله صلوات فرستادن، بدون ذكر آل آن حضرت. پس آنگونه كه اهلسنت مىگويند: اللهم صل على النبى، صلواتى باطل و مورد غضب خدا و پيامبرصلى الله عليه وآله او است. زيرا لازمه ايمان به رسول اكرمصلى الله عليه وآله و ايمان به آل آن حضرت يعنى پيشوايان معصومعليهم السلام مىباشد، و بدون ايمان به آن برگزيدگان الهى و اقرار به ولايتشان، اعتقاد به رسالت حضرت ختمى مرتبتصلى الله عليه وآله سودى نمىبخشد. تنها بر پيامبرصلى الله عليه وآله صلوات فرستادن، نه آنكه نشانه ارادت نيست بلكه نشانه دشمنى آشكار با خاندان معصومعليهم السلام او است، و چنين اظهارى شايسته هر گونه غضب خداوند است.
به حديثى در اين زمينه توجه كنيد: قال رسولاللَّهصلى الله عليه وآله: من صلّى علىّ و لم يصلّ على آلى، لم يجد ريح الجنة. و ان ريحها ليوجد من مسيرة خمسمائة عام××× 1 الامالى )صدوق( : ص 267 ح 13. ×××: حضرت رسول اكرمصلى الله عليه وآله فرمود: هر كس بر من صلوات بفرستد ولى بر آل من صلوات نفرستد، بوى بهشت را استشمام نخواهد كرد. در حالى كه بوى بهشت از فاصله پانصد سال راه به مشام مىرسد!
حضرت امام صادقعليه السلام فرمود: سمع ابى رجلاً متعلّقاً بالبيت و هو يقول: اللهم صلّ على محمد. فقال له ابى: يا عبداللَّه! لا تبترها، لا تظلمنا حقنا. اللهم صلّ على محمد و اهلبيته××× 2 الكافى: ج 2 ص 495 ح 21. ×××: پدرم از مردى كه به پرده كعبه درآويخته بود شنيد كه مىگويد: اللهم صلّ على محمد. پدرم به او فرمود: اى بنده خدا ! آن را ابتر مكن و در حق ما ستم روا مدار، و بگو: اللهم صلّ على محمد و آلمحمد و اهلبيته.
صلوات در روايات به گونههاى مختلفى آمده است، كه برخى از آنها نسبتاً طولانى است. اما رايجترين صلوات - كه صلواتى كامل و صحيح نيز مىباشد - اين است: اللهم صلّ على محمد و آل محمد. و بهتر است كه تعجيل فرج آن بزرگواران را پس از صلوات از خداوند طلب كنيم و بگوييم: و عجّل فرجهم. و در فرج آنان تعجيل فرما.
ذكر صلوات را در روز غدير، از بامداد تا شامگاه مىتوان به جاى آورد، و سزاوار است هر فرصتى را غنيمت شمرد و به اين ذكر شريف مشغول شد. حضرت امام رضاعليه السلام نيز اين روز را بسيار صلوات فرستادن بر محمدصلى الله عليه وآله و آلمحمدعليهم السلام ناميدند.
بسيار صلوات فرستادن در اين روز كمال ارادت به پيشوايان معصومعليهم السلام، و اعلام خشنودى از ولايت حضرت اميرالمؤمنينصلى الله عليه وآله و تجديد ميثاق با محمدصلى الله عليه وآله و آل محمدعليهم السلام است.
امام صادقعليه السلام مىفرمايد: سزاوار است در آن روز كه بسيار ذكر خدا بگويى و بر محمد و آلمحمدعليهم السلام بسيار صلوات بفرستى... .××× 1 وسائل: ج 7 ب 14 ح 6 . بحار الانوار: ج 97 ص 112. ×××
ب. لعن بر دشمنان اهلبيتعليهم السلام و غاصبين
يكى از اساسىترين و عمدهترين اعتقادات شيعه بر پايه آيات كريمه قرآن مجيد و احاديث معتبره، لعن بر دشمنان و غاصبين و مخالفين اهلبيتعليهم السلام است، كه آثار مثبت بسيارى دارد. از جمله اين آثار است:
يادآورى ظلمهايى كه بر اهلبيتعليهم السلام روا داشتهاند.
يادآورى مظلوميت اهلبيتعليهم السلام.
يادآورى نفاق و پليدى و خيانت غاصبين حقوق آنها.
درسى اعتقادى براى دوستان و محبين اهلبيتعليهم السلام.
تذكر به دوستان و مواليان اهلبيتعليهم السلام كه پيروى از باطل ننمايند.
رفع همّ و غم از اهلبيتعليهم السلام با لعن دشمنانشان.
دست يافتن به ثوابهاى بسيارى كه مترتب بر لعن است.
يكى از لعنهاى مخصوصى كه در اين روز وارد شده و زياد بايد تكرار شود اين است××× 2 بحار الانوار: ج 98 ص 305. ×××:
اللهم العن الجاحدين و الناكثين و المغيّرين و المبدّلين و المكذّبين، الذين يكذّبون بيوم الدين، من الاولين و الاخرين.
امام صادقعليه السلام مىفرمايد: در اين روز روزه بگير، و زياد صلوات بر محمد و آلمحمدعليه السلام بفرست، و نزد خداوند متعال بيزارى بجوى از كسانى كه ظلم به آن بزرگواران كردند.××× 1 بحار الانوار: ج 97 ص 111. الكافى: ج 4 ص 148. ×××
ج. ذكر »الحمد للَّه الذى...«
ذكر شريف و با فضيلتى كه بنا به فرامايش پيامبرصلى الله عليه وآله مستحب است در روز غدير صد بار تكرار شود اين است: الحمد للَّه الذى جعل كمال دينه و تمام نعمته بولاية اميرالمؤمنين على بن ابىطالبعليه السلام××× 2 بحار الانوار: ج 98 ص 321 ح 5 ، به نقل از نسخه خطى شهيد اول. ×××: سپاس خداى را كه كمال دين و تمام نعمتش را در ولايت حضرت اميرالمؤمنين على بن ابىطالبعليه السلام قرار داد.
د. حرز و تعويذ
در روز عيد غدير حرزى نقل شده كه خواندن آن براى محافظت از تمام بدىها مفيد است:
بسم اللَّه الرحمن الرحيم. بسم اللَّه خير الاسماء. بسم اللَّه رب الآخرة و الأولى، و رب الأرض و السماء، الذى لا يضرّ مع اسمه كيد الاعداء، و بها تدفع كل الاسواء، و بالقسم بها يكفى من استكفى. اللهم انت رب كل شىء و خالقه، و بارئ كل مخلوق و رازقه، و محصى كل شىء و عالمه، و كافى كل جبار و قاصمه، و معين كل متوكل عليه و عاصمه، و برّ كلّ مخلوق و راحمه. ليس لك ضدّ فيعاندك، و لا ندّ فيقاومك، و لا شبيه فيعادلك. تعاليت عن ذلك علوّاً كبيراً.
اللهم بك اعتصمت و استقمت، و اليك توجّهت و عليك اعتمدت. يا خير عاصم و اكرم راحم و احكم حاكم و اعلم عالم. من اعتصم بك عصمته، و من استرحمك رحمته، و من استكاف كفيته، و من توكل عليك امنته و هديته. سمعاً لقولك يا رب و طاعة لامرك. اللهم اقول و بتوفيقك اقول، و على كفايتك اعول، و بقدرتك اطول، و بك استكفى و اصول. فاكفنى اللهم و انقذنى و تولّنى و اعتصمنى و عافنى، و امنع منى و خذ و كن لى بعينك و لا تكن علىّ. اللهم انت ربى، عليك توكّلت و اليك انبت و اليك المصير، و انت على كل شىء قدير.
ه . ذكر حمد
از ديگر اذكار وارده در اين روز آن است كه صد مرتبه بگويد××× 1 الاقبال: اعمال روز غدير. بحار الانوار: ج 98 ص 321 ح 5 . ×××: الحمد للَّه الذى جعل كمال دينه و تمام نعمته بولايه على بن ابىطالبعليه السلام.
هشتم: ذكر فضائل و مناقب
ذكر فضائل و مناقب خاندان عصمت و طهارتعليهم السلام وسيلهاى براى جلب رضاى خداوند سبحان و بارش بركات فراوان و دفع آفات و بلاهاست.
نام مقدس و كلام آسمانى پيشوايان معصومعليهم السلام نورى است كه ظلمت و تيرگى را مىزدايد و به دلهاى مؤمنان روشنى و گرمى و حيات مىبخشد. ذكر مناقب و فضائل آنان در مجالس و محافل شيفتگان خاندان وحى باعث شناخت بيشتر نسبت به مقام والا و جايگاه آسمانى آنان، و اظهار ادب و ارادت و محبت و مودت نسبت به ايشان مىشود.
براى نقل فضائل و كرامتهاى برگزيدگان الهى كتابهاى معتبرى وجود دارد كه مىتوان به آنها مراجعه كرد، و با انتخاب فرازهايى از فرمايشات و رفتار اولياى الهى و خواندن و يا نقل آنها در جمع خانواده، يا هر محفل و مجلسى كه مناسب باشد ياد اهلبيت پيامبرعليهم السلام را در ميان خود زنده نگه داريم.××× 2 مانند كتابهاى: علامه مجلسى، شيخ صدوق، شيخ كلينى، و شيخ عباس قمى، كه ترجمه شده و در دسترس عموم است. ×××
نهم. شكر و حمد الهى××× 1 خطبه حضرت علىعليه السلام در روز غدير. ×××
حمد و شكر الهى در تمام احوال نيكو و پسنديده است، و طبق روايات هر اندازه شكر و حمد الهى به جا آوريم باز ذرهاى از نعمتهاى خداوند متعال را سپاس نگفتهايم. چه رسد به افضل نعمتها و بزرگترين و بهترين نعمتها كه ولايت اميرالمؤمنينعليه السلام است.
آنچه نعمت در دنيا هست به خاطر وجود حضرات معصومينعليهم السلام مىباشد، حتى زمينى كه روى آن قدم بر مىداريم، طبق فرموده حضرت صادقعليه السلام از نعمتهايى است كه به واسطه ولايت به ما عنايت شده است.
در روز غدير خم اين حمد و شكر بايد بيشتر باشد. حتى در رواياتى كه امر به روزه نمودهاند، فرمودهاند كه نيت آن روزه، شكر بر نعمت عظماى الهى يعنى امامت و ولايت حضرت اميرالمؤمنينعليه السلام باشد.
در اكثر ادعيه كلمه »الحمد للَّه« به چشم مىخورد: الحمد للَّه الذى جعل كمال دينه ... . و يا در ملاقات برادر دينى: الحمد للَّه الذى جعلنا من المتمسكين بولاية... آورده شده است.
ما در واقع شكر مىكنيم كه در اين دنيا با اين همه مسائل و مصائبش و با اديان و مذاهب مختلف، مسلمان و شيعه دوازده امامى هستيم. شكر مىكنيم شامل كسانى هستيم كه خداوند نعمتش را به بركت وجود اميرالمؤمنين و اولاد معصومينشعليهم السلام به ما عنايت فرموده است.××× 2 القطرة: ج 1. ××× اين شكر نمودن با لسان و كلمه »الحمد للَّه« و »شكراً للَّه« و قرائت ادعيه و نماز و روزه و زيارت امامان معصومعليهم السلام يا امامزادگان عظيمالشأن و مؤمنين ميسر مىشود.
شكرگزارى در روز غدير به قدرى اهميت دارد كه روزه شكرگزارى و نماز شكر و ذكر »شكراً للَّه« پس از نماز مخصوص روز غدير نيز وارد شده، كه در بالا گذشت.
پانویس
- ↑ الاقبال: ص ۴۵۲.
- ↑ الاقبال: ص ۴۵۲.
- ↑ اقبال الاعمال: ج ۲ ص ۲۳۸.
- ↑ التهذيب: ج ۳ ص ۱۴۳ ح ۳۱۷.
- ↑ وسائل الشيعة: ج ۷ ص ۳۲۶ ح ۱۱، به نقل از «مصباح المتهجد».
- ↑ من لا يحضره الفقيه: ج ۲ ص ۹۰ ح ۱۸۱۷.
- ↑ وسائل الشيعة: ج ۲ ص ۳۲۵ ح ۷، به نقل از: الخصال.
- ↑ وسائل الشيعة: ج ۷ ص ۳۲۶ ح ۱۰، به نقل از: مصباح المتهجد.
- ↑ ماه هايى كه از احترام خاصى برخوردارند، ماه هاى: محرم، رجب، ذى القعده و ذى الحجه.
- ↑ الاقبال: ص ۴۷۲،۴۶۶، ۴۶۳. وسائل: ج ۷ ب ۱۴، از ابواب بقية الصوم المندوب. من لا يحضره الفقيه. لوامع صاحبقرانى. جواهر الكلام. بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۱۱۲ و ج ۹۸، اعمال يوم غدير. مصباح المتهجد: اعمال يوم غدير. بشارة المصطفى صلى الله عليه وآله: ص ۳۲۳. مرآة الكمال: ج ۱ ص ۵۲۵ ، از مصباح المتهجد. الفقيه: ج ۲ ص ۵۵ ب ۲۵.
- ↑ وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۱.
- ↑ وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۱.
- ↑ العدد القوية: ص ۱۶۶. بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۲۱ ۳۰۲. وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۴.
- ↑ العدد القوية: ص ۱۶۶. بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۲۱ ۳۰۲. وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۴.
- ↑ بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۲۲ ،۳۲۱ ،۲۹۸. وسائل: ج ۷ ب ۱۴ ح ۱۰. الفقيه: ج ۲ ص ۵۵ ب ۲۵. الاقبال: ص ۴۶۶، ۴۶۵. بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۱۱۲.
- ↑ التهذيب: ج ۳ ص ۱۴۴ ح ۳۱۷.
- ↑ در بحار: ج ۹۷ ص ۱۱۸، از امام رضاعليه السلام حديثى نقل كرده كه مى فرمايد: بعد از آنكه اميرالمؤمنين عليه السلام در خطبه روز غدير در كوفه ثواب افطار دادن را فرمودند و كلمه«فئام» ذكر شد، حضرت ۱۰ بار فئام را تكرار كردند. شخصى از آن حضرت سؤال كرد: يا اميرالمؤمنين، فئام چيست؟ فرمودند: ۲۰۰ هزار پيامبر و صديق و شهيد. چه كسى مى تواند اين عدد را كفالت كند از مؤمنين و مومنات؟ من ضامن هستم او را نزد خداوند متعال كه در امان باشد از كفر و فقر، و اگر بميرد در آن شب يا روز بميرد بدون اينكه مرتكب كبيره اى شود اجر او بر خداست.
- ↑ الاقبال: ص ۴۶۱.
- ↑ الاقبال: ص ۴۶۶ ۴۶۵.
- ↑ العدد القوية: ص ۱۶۶. تهذيب الاحكام: ج ۳ ص ۱۴۳. مستدرك الوسائل: ج ۶ ص ۲۷۶. الاقبال: ص ۴۷۴. بحار الانوار: ج ۹۸ ص ۳۲۱ ح ۶ . مرآة الكمال: ج ۱ ص ۳۱۳، به نقل از: تهذيب: ج ۳ ص ۱۴۳. جواهر الكلام: ج ۵ ص ۶۵ . بحار الانوار: ج ۱۰۱ ص ۳۷۱. مزار شهيد: ص ۱۹. المزار (ابن المشهدى) . فرحة الغرى. وسائل الشيعة: ج ۲ ص ۹۶۱ و ج ۸ ص ۸۹ . بحار الانوار: ج ۸۱ ص ۲۲ و ج ۹۵ ص ۲۹۸. مستمسک العروة: ج ۴ ص ۲۸۰. الحدائق الناظرة: ج ۴ ص ۲۰۶.
- ↑ اقبال الاعمال: ج ۲ ص ۲۸۰.
- ↑ عبارت«واجب است»در اينجا بر مستحب بودن دلالت دارد.