ابان بن تغلب: تفاوت میان نسخه‌ها
(ابرابزار) |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | {{جعبه اطلاعات شخص | ||
| عنوان = اَبانِ بن تَغْلِب | |||
| تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام کامل = ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی | |||
| سرشناسی = | |||
| تولد = کوفه | |||
| وفات = ۱۴۱ق | |||
| استادان = امام سجاد، امام باقر، امام صادق علیهم السلام | |||
| شاگردان =سفیان بن عُیَیْنه• سیف بن عمیره نخعی •ابن مسکان •محمدبن ابی‌عُمَیر | |||
| تالیفات =تفسیر غریب القرآن - کتاب الفضائل | |||
| تحصیلات = | |||
| مذهب = شیعه | |||
| زمینه فعالیت = | |||
| علت شهرت = | |||
| خویشان سرشناس = | |||
| نحوه درگذشت = | |||
| محل دفن = | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''اَبانِ بن تَغْلِب'''، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی (د ۱۴۱ق/۷۵۸م)، ادیب، قاری، فقیه، مفسّر و از محدثان بنام امامیه است.<ref>نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۱، ص۱۰..</ref>کنیه: ابوسعید، محل تولد: کوفه، ائمه معاصر: امام زین العابدین، امام باقر، امام صادق (علیهم السلام)، سخنان ائمه درباره او: «مرگ ابان قلبم را به درد آورد»، «در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوا بده»، تألیفات: تفسیر غریب القرآن، کتاب الفضائل، کتاب صفین، وفات: ۱۴۱ هجری قمری. | |||
== وثاقت راوی == | == وثاقت راوی == | ||
''' | '''اَبانِ بن تَغْلِب'''، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی<ref>رجال العلامة الحلی؛ ص21</ref> و کنیه‌اش ابوسعید می‌باشد. از موالی بنی جریر بود و به قبیله بکر بن وائل تعلق داشت.<ref>رجال النجاشی؛ ص10</ref> از رشد و نمو او و قرائن دیگر بر می‌آید که ظاهراً در کوفه متولد شده و در زمان امام زین العابدین علیه السلام و امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام زندگی می‌کرد. | ||
'''جایگاه علمی''' | '''جایگاه علمی''' | ||
ابان بن تغلب دانشمندی جامع‌الاطراف بود<ref> | ابان بن تغلب دانشمندی جامع‌الاطراف بود<ref>إبراهیم النخعی. و کان أبان رحمه الله مقدما فی کل فن من العلم فی القرآن و الفقه و الحدیث و الأدب و اللغة و النحو - رجال النجاشی، ص: 11</ref> و در علوم مختلفی مانند فقه، حدیث، لغت،<ref>و قد کان ابان بن تغلب بن ریاح رض الفقیه اللّغوی - الرواشح السماویة فی شرح الأحادیث الإمامیة (میرداماد)؛ ص170</ref> نحو و قرائت<ref>و کان قارئا من وجوه القراء، فقیها، لغویا، سمع من العرب و حکی عنهم. رجال النجاشی؛ ص10 - رجال النجاشی، ص: 11</ref> تبحر داشت. فقیهی توانا،<ref>فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)، النص، ص: 45</ref> محدثی مورد اعتماد،<ref>رجال العلامة الحلی؛ ص21</ref> لغت‌شناسی فصیح و قاری متبحر بود. | ||
'''سخنان ائمه (علیهم السلام) درباره او:''' | '''سخنان ائمه (علیهم السلام) درباره او:''' | ||
| خط ۱۲: | خط ۳۳: | ||
ابان بن تغلب از جایگاه والا و احترام زیادی نزد ائمه اهل بیت (علیهم السلام) برخوردار بود. | ابان بن تغلب از جایگاه والا و احترام زیادی نزد ائمه اهل بیت (علیهم السلام) برخوردار بود. | ||
امام باقر (علیه السلام) به او فرمود: | امام باقر (علیه السلام) به او فرمود: «در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوا بده، زیرا دوست دارم مانند تو در میان شیعیانم دیده شود.»<ref>رجال الکشی - اختیار معرفة الرجال (مع تعلیقات میر داماد الأسترآبادی)؛ ج2؛ ص622 - رجال النجاشی؛ ص10 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)؛ النص؛ ص44 - رجال العلامة الحلی؛ ص21</ref> | ||
امام صادق (علیه السلام) وقتی خبر مرگش را شنید، فرمود: | امام صادق (علیه السلام) وقتی خبر مرگش را شنید، فرمود: «به خدا قسم مرگ ابان قلبم را به درد آورد.»<ref>رجال الکشی - اختیار معرفة الرجال (مع تعلیقات میر داماد الأسترآبادی)؛ ج2؛ ص622 - رجال النجاشی؛ ص10 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)؛ النص؛ ص44</ref> | ||
'''روایات او''' | '''روایات او''' | ||
از احادیث ابان بن تغلب احادیث بسیاری از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) روایت کرده | از احادیث ابان بن تغلب احادیث بسیاری از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) روایت کرده است،<ref>عن سلیم بن أبی حیة قال: کنت عند أبی عبدالله علیه السلام، فلما أردت أن أفارقه ودعته و قلت: أحب أن تزودنی، فقال: ایت أبان بن تغلب فإنه قد سمع منی حدیثا کثیرا فما روی لک فاروه عنی. رجال النجاشی، ص: 13</ref> به طوری که گفته می‌شود سی هزار حدیث روایت کرده است.<ref>الرجال (لابن داود)، ص: 10</ref> علما در نقل و روایت احادیث به او اعتماد می‌کردند. | ||
'''تألیفات''' | '''تألیفات''' | ||
| خط ۲۴: | خط ۴۵: | ||
ابان بن تغلب آثار علمی ارزشمندی از خود به جای گذاشته است، از جمله: | ابان بن تغلب آثار علمی ارزشمندی از خود به جای گذاشته است، از جمله: | ||
تفسیر غریب القرآن<ref>رجال | تفسیر غریب القرآن<ref>رجال النجاشی، ص: 11 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)، النص، ص: 45 - الرواشح السماویة فی شرح الأحادیث الإمامیة (میرداماد)؛ ص170 - ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن؛ ج1؛ ص42</ref> | ||
کتاب الفضائل<ref>رجال | کتاب الفضائل<ref>رجال النجاشی، ص: 11 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)، النص، ص: 46</ref> | ||
کتاب صفین | کتاب صفین | ||
'''وفات''' | '''وفات''' | ||
ابان بن تغلب در زمان حیات امام صادق (علیه السلام) در سال ۱۴۱ هجری قمری درگذشت<ref>رجال | ابان بن تغلب در زمان حیات امام صادق (علیه السلام) در سال ۱۴۱ هجری قمری درگذشت.<ref>رجال النجاشی، ص: 13</ref> | ||
'''جایگاه او در کتاب‌های رجال''' | '''جایگاه او در کتاب‌های رجال''' | ||
نام ابان بن تغلب در بسیاری از کتاب‌های رجال آمده است و او را به عنوان فردی مورد اعتماد، جلیل‌القدر و با شأن و منزلت بالا توصیف کرده‌اند.<ref>رجال | نام ابان بن تغلب در بسیاری از کتاب‌های رجال آمده است و او را به عنوان فردی مورد اعتماد، جلیل‌القدر و با شأن و منزلت بالا توصیف کرده‌اند.<ref>رجال الکشی - اختیار معرفة الرجال (مع تعلیقات میر داماد الأسترآبادی)؛ ج1؛ ص243 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)؛ النص؛ ص44</ref> | ||
== معنای مولی در حدیث غدیر == | == معنای مولی در حدیث غدیر == | ||
کلمه | کلمه «مولی» معانی یا کاربردهای مختلفی دارد که محب، ناصر و کسی که دارای حق تصرف در امور دیگری است از معانی یا کاربردهای آن است، از این رو، در این که مقصود از مولی در حدیث غدیر، یعنی در این سخن پیامبر صلی اللّه علیه وآله وسلم که فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه» چیست؟ دو دیدگاه مطرح شده است: دیدگاه شیعه و عده ای از اهل سنت این است که مقصود از «مولی» در حدیث غدیر کسی است که دارای حق تصرف در امور مسلمانان است؛ یعنی رهبر و امام مسلمانان؛ بنابراین، پیامبر صلی اللّه علیه وآله وسلم در غدیر خم علی علیه السلام را به رهبری و امامت مسلمانان نصب کرده است. | ||
==سؤال از معنای مولی<ref>اسرار غدیر، ص۱۲۰.</ref>== | == سؤال از معنای مولی<ref>اسرار غدیر، ص۱۲۰.</ref> == | ||
ابان بن تغلب از [[امام باقر علیه السلام]] درباره {{متن عربی|مَنْ كُنْتُ | ابان بن تغلب از [[امام باقر علیه السلام]] درباره {{متن عربی|مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ…}} سؤال کرد. | ||
حضرت فرمودند: | حضرت فرمودند: ای ابوسعید، چنین مطلبی هم جای سؤال دارد!؟ | ||
پیامبر صلی الله علیه و آله به مردم فهمانیدند که امیرالمؤمنین علیه السلام به جای آن حضرت خواهند بود.<ref>عوالم العلوم، ج۳/۱۵ ص۱۲۸، معانی الاخبار، ص۶۳.</ref> | |||
در فرازهایی از متن مفصل حدیث غدیر که از امام محمدباقر علیه السلام روایت شده، به امامت امیرالمؤمنین علیه السلام تصریح شده است.<ref>ر.ک | در فرازهایی از متن مفصل حدیث غدیر که از امام محمدباقر علیه السلام روایت شده، به امامت امیرالمؤمنین علیه السلام تصریح شده است.<ref>ر. ک. احتجاج طبرسی، روضة الواعظین، بحارالانوار.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
[[رده:حدیث غدیر]] | [[رده:حدیث غدیر]] | ||
نسخهٔ ۲۰ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۱۹
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی |
| تولد | کوفه |
| وفات | ۱۴۱ق |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام سجاد، امام باقر، امام صادق علیهم السلام |
| شاگردان | سفیان بن عُیَیْنه• سیف بن عمیره نخعی •ابن مسکان •محمدبن ابی‌عُمَیر |
| تالیفات | تفسیر غریب القرآن - کتاب الفضائل |
| مذهب | شیعه |
اَبانِ بن تَغْلِب، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی (د ۱۴۱ق/۷۵۸م)، ادیب، قاری، فقیه، مفسّر و از محدثان بنام امامیه است.[۱]کنیه: ابوسعید، محل تولد: کوفه، ائمه معاصر: امام زین العابدین، امام باقر، امام صادق (علیهم السلام)، سخنان ائمه درباره او: «مرگ ابان قلبم را به درد آورد»، «در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوا بده»، تألیفات: تفسیر غریب القرآن، کتاب الفضائل، کتاب صفین، وفات: ۱۴۱ هجری قمری.
وثاقت راوی
اَبانِ بن تَغْلِب، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی[۲] و کنیه‌اش ابوسعید می‌باشد. از موالی بنی جریر بود و به قبیله بکر بن وائل تعلق داشت.[۳] از رشد و نمو او و قرائن دیگر بر می‌آید که ظاهراً در کوفه متولد شده و در زمان امام زین العابدین علیه السلام و امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام زندگی می‌کرد.
جایگاه علمی
ابان بن تغلب دانشمندی جامع‌الاطراف بود[۴] و در علوم مختلفی مانند فقه، حدیث، لغت،[۵] نحو و قرائت[۶] تبحر داشت. فقیهی توانا،[۷] محدثی مورد اعتماد،[۸] لغت‌شناسی فصیح و قاری متبحر بود.
سخنان ائمه (علیهم السلام) درباره او:
ابان بن تغلب از جایگاه والا و احترام زیادی نزد ائمه اهل بیت (علیهم السلام) برخوردار بود.
امام باقر (علیه السلام) به او فرمود: «در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوا بده، زیرا دوست دارم مانند تو در میان شیعیانم دیده شود.»[۹]
امام صادق (علیه السلام) وقتی خبر مرگش را شنید، فرمود: «به خدا قسم مرگ ابان قلبم را به درد آورد.»[۱۰]
روایات او
از احادیث ابان بن تغلب احادیث بسیاری از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) روایت کرده است،[۱۱] به طوری که گفته می‌شود سی هزار حدیث روایت کرده است.[۱۲] علما در نقل و روایت احادیث به او اعتماد می‌کردند.
تألیفات
ابان بن تغلب آثار علمی ارزشمندی از خود به جای گذاشته است، از جمله:
تفسیر غریب القرآن[۱۳]
کتاب الفضائل[۱۴]
کتاب صفین
وفات
ابان بن تغلب در زمان حیات امام صادق (علیه السلام) در سال ۱۴۱ هجری قمری درگذشت.[۱۵]
جایگاه او در کتاب‌های رجال
نام ابان بن تغلب در بسیاری از کتاب‌های رجال آمده است و او را به عنوان فردی مورد اعتماد، جلیل‌القدر و با شأن و منزلت بالا توصیف کرده‌اند.[۱۶]
معنای مولی در حدیث غدیر
کلمه «مولی» معانی یا کاربردهای مختلفی دارد که محب، ناصر و کسی که دارای حق تصرف در امور دیگری است از معانی یا کاربردهای آن است، از این رو، در این که مقصود از مولی در حدیث غدیر، یعنی در این سخن پیامبر صلی اللّه علیه وآله وسلم که فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه» چیست؟ دو دیدگاه مطرح شده است: دیدگاه شیعه و عده ای از اهل سنت این است که مقصود از «مولی» در حدیث غدیر کسی است که دارای حق تصرف در امور مسلمانان است؛ یعنی رهبر و امام مسلمانان؛ بنابراین، پیامبر صلی اللّه علیه وآله وسلم در غدیر خم علی علیه السلام را به رهبری و امامت مسلمانان نصب کرده است.
سؤال از معنای مولی[۱۷]
ابان بن تغلب از امام باقر علیه السلام درباره «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ…» سؤال کرد.
حضرت فرمودند: ای ابوسعید، چنین مطلبی هم جای سؤال دارد!؟
پیامبر صلی الله علیه و آله به مردم فهمانیدند که امیرالمؤمنین علیه السلام به جای آن حضرت خواهند بود.[۱۸]
در فرازهایی از متن مفصل حدیث غدیر که از امام محمدباقر علیه السلام روایت شده، به امامت امیرالمؤمنین علیه السلام تصریح شده است.[۱۹]
پانویس
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۱، ص۱۰..
- ↑ رجال العلامة الحلی؛ ص21
- ↑ رجال النجاشی؛ ص10
- ↑ إبراهیم النخعی. و کان أبان رحمه الله مقدما فی کل فن من العلم فی القرآن و الفقه و الحدیث و الأدب و اللغة و النحو - رجال النجاشی، ص: 11
- ↑ و قد کان ابان بن تغلب بن ریاح رض الفقیه اللّغوی - الرواشح السماویة فی شرح الأحادیث الإمامیة (میرداماد)؛ ص170
- ↑ و کان قارئا من وجوه القراء، فقیها، لغویا، سمع من العرب و حکی عنهم. رجال النجاشی؛ ص10 - رجال النجاشی، ص: 11
- ↑ فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)، النص، ص: 45
- ↑ رجال العلامة الحلی؛ ص21
- ↑ رجال الکشی - اختیار معرفة الرجال (مع تعلیقات میر داماد الأسترآبادی)؛ ج2؛ ص622 - رجال النجاشی؛ ص10 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)؛ النص؛ ص44 - رجال العلامة الحلی؛ ص21
- ↑ رجال الکشی - اختیار معرفة الرجال (مع تعلیقات میر داماد الأسترآبادی)؛ ج2؛ ص622 - رجال النجاشی؛ ص10 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)؛ النص؛ ص44
- ↑ عن سلیم بن أبی حیة قال: کنت عند أبی عبدالله علیه السلام، فلما أردت أن أفارقه ودعته و قلت: أحب أن تزودنی، فقال: ایت أبان بن تغلب فإنه قد سمع منی حدیثا کثیرا فما روی لک فاروه عنی. رجال النجاشی، ص: 13
- ↑ الرجال (لابن داود)، ص: 10
- ↑ رجال النجاشی، ص: 11 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)، النص، ص: 45 - الرواشح السماویة فی شرح الأحادیث الإمامیة (میرداماد)؛ ص170 - ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن؛ ج1؛ ص42
- ↑ رجال النجاشی، ص: 11 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)، النص، ص: 46
- ↑ رجال النجاشی، ص: 13
- ↑ رجال الکشی - اختیار معرفة الرجال (مع تعلیقات میر داماد الأسترآبادی)؛ ج1؛ ص243 - فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول (للطوسی) (ط - الحدیثة)؛ النص؛ ص44
- ↑ اسرار غدیر، ص۱۲۰.
- ↑ عوالم العلوم، ج۳/۱۵ ص۱۲۸، معانی الاخبار، ص۶۳.
- ↑ ر. ک. احتجاج طبرسی، روضة الواعظین، بحارالانوار.