سیّد: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی غدیر
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:
۱۰. جلال ‏الدين سيوطى: او در «الدرّ النثير فى خلاصة نِهاية ابن ‏الاثير» و «تفسير الجلالين» .
۱۰. جلال ‏الدين سيوطى: او در «الدرّ النثير فى خلاصة نِهاية ابن ‏الاثير» و «تفسير الجلالين» .


۱۱. على بن سلطان قارى××× ۳ المرقاة فى شرح المشكاة: ج ۵ ص ۵۶۸ . ×××: در »شرح المشكاة« .
۱۱. على بن سلطان قارى<ref>المرقاة فى شرح المشكاة: ج ۵ ص ۵۶۸ .</ref>: در «شرح المشكاة» .


۱۲. فاضل رشيدالدين خان دهلوى )شاگرد دهلوى( : در »إيضاح لطافة المقال« .
۱۲. فاضل رشيدالدين خان دهلوى(شاگرد دهلوى) : در «إيضاح لطافة المقال» .
 
پس ثابت شد كه مَولى به معناى «سيّد» مى‏ آيد، و «سيّد» به معناى «امام» و «رئيس» است، چنانچه إن شاء اللَّه در ادامه خواهد آمد. بنابراين، استدلال به حديث غدير براى اثبات امامت على ‏عليه السلام از اين وجه نيز تامّ است.
 
از همين رو سيد مرتضى مى‏ گويد: روزى در محضر شيخ مفيد -  كه عزّتش مستدام باد -  سخن شيخ ابوجعفر محمد بن عبدالرحمن بن قِبه رازى در كتاب «الانصاف»را ياد كردم. وى در اين كتاب نوشته است:
 
شيخى از معتزله انكار كرد كه «مَولى» نزد عرب به معناى «سيّد» و «امام» باشد. من در برابر او اشعار اخطل <ref>اخطل (ت ۱۹ -  م ۹۰ ق) مسيحى و شاعر بنى ‏اميه بود. الاعلام: ج ۵ ص ۱۲۳. وى اين شعر را در مدح عبدالملك بن مروان سروده است. رسالة فى معنى المولى (شيخ مفيد) : ص ۱۸ ۱۷. (مترجم) .</ref>را خواندم:
 
فَما وَجَدَت فيها قُرَيشٌ لأمرها
 
أعَفَّ وَ أوفى مِن أبيكَ وَ أمجدا
 
وَ أورى بِزَندَيهِ وَ لَو كانَ غَيرَهُ
 
غَداةً اختِلافُ الناسِ أكدى وَ أصلَدا
 
فَأصبَحتَ مَولاها مِنَ الناسِ كَلَّهُمُ
 
وَ أحرى قُرَيشٍ أن تُهابَ وَ تُحمَدا
 
قريش براى امر خود كسى را پاكدامن‏ تر و وفادارتر و بزرگوارتر و بخشنده ‏تر از پدرت نيافت. اگر كسى غير او خليفه مى ‏شد، چنددسته‏ گى مردم در بامداد آن روز شديدتر و سخت‏ تر مى ‏گشت. تو از ميان همه مردم مولاى قريش شدى و شايسته ‏ترين كسى گشتى كه از تو بترسند و تو را بستايند.
 
شيخ معتزلى را چنان ساكت كردم كه گويى سنگى را در دهان او فرو كرده ‏اند. من شروع به نيكو شمردن سخن ابن ‏قِبه كردم.<ref>الفصول المختارة من العيون و المحاسن: ج ۱ ص ۵ ۴ .</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
<references />
<references />

نسخهٔ ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۰۲

آمدن «مَولى»به معناى «سيّد»[۱]

از ديگر ادله قاطع بر آمدن «مَولى» به معناى «أولى» ، معانى است كه براى اين واژه گفته‏ اند و هم‏ معناى معناى «أولى» است. از جمله آمدن «مَولى» به معناى «سيّد» يا «سرور» و «مهتر قوم»است.

آمدن «مَولى» به معناى «سيّد» از سخنان گروهى از اعلام و مشاهير عامه ثابت مى‏ شود:

۱. احمد بن حسن زاهد: وى در تفسير آيه «حَتّى إذا جاءَ أحَدَكُمُ المَوتُ تَوَفَّتهُ رُسُلُنا وَ هُم لا يُفَرِّطُونَ . ثُمَّ رُدُّوا إلَى اللَّهِ مَولاهُمُ الحَقِّ»[۲]:

تا هنگامى كه يكى از شما را مرگ فرا رسد فرستادگان ما جان او را مى‏ ستانند و در كار خود كوتاهى نمى ‏كنند. سپس به سوى خدا مولاى راستين‏شان بازگردانده شوند.

۲. زَمخشرى[۳]: تو مولاى مايى پس ما را در برابر كافران يارى كن.

۳. ابن‏ اثير[۴]: وى مى‏ نويسد: «مَولى» در حديث بسيار به كار رفته است. و آن اسمى است كه بر جماعت كثيرى واقع مى‏ شود، از جمله: ربّ و مالك و سيّد.

۴.نَوَوى[۵]: كلام ابن ‏اثير را آورده است.

۵ و ۶ و ۷. احمد كواشى و بَيضاوى و نَسَفى: در تفسير «أنتَ مَولانا» .

۸ . طيّبى[۶]: ذيل حديث نبوى «مَن كُنتُ مَولاهُ...»: در «النِهاية» آمده است: «مَولى» بر جماعت كثيرى واقع مى ‏شود، از جمله: مالك و سيّد.

۹. ابن ‏كثير[۷]: در تفسير آيه «وَ إن تَوَلَّوا فَاعلَمُوا أنَّ اللَّهَ مَولاكُم نِعمَ المَولَى وَ نِعمَ النَصيرُ»[۸]: اگر رويگردان شوند بدانيد كه خدا مولاى شماست مولاى خوب و ياور خوب است.

۱۰. جلال ‏الدين سيوطى: او در «الدرّ النثير فى خلاصة نِهاية ابن ‏الاثير» و «تفسير الجلالين» .

۱۱. على بن سلطان قارى[۹]: در «شرح المشكاة» .

۱۲. فاضل رشيدالدين خان دهلوى(شاگرد دهلوى) : در «إيضاح لطافة المقال» .

پس ثابت شد كه مَولى به معناى «سيّد» مى‏ آيد، و «سيّد» به معناى «امام» و «رئيس» است، چنانچه إن شاء اللَّه در ادامه خواهد آمد. بنابراين، استدلال به حديث غدير براى اثبات امامت على ‏عليه السلام از اين وجه نيز تامّ است.

از همين رو سيد مرتضى مى‏ گويد: روزى در محضر شيخ مفيد -  كه عزّتش مستدام باد -  سخن شيخ ابوجعفر محمد بن عبدالرحمن بن قِبه رازى در كتاب «الانصاف»را ياد كردم. وى در اين كتاب نوشته است:

شيخى از معتزله انكار كرد كه «مَولى» نزد عرب به معناى «سيّد» و «امام» باشد. من در برابر او اشعار اخطل [۱۰]را خواندم:

فَما وَجَدَت فيها قُرَيشٌ لأمرها

أعَفَّ وَ أوفى مِن أبيكَ وَ أمجدا

وَ أورى بِزَندَيهِ وَ لَو كانَ غَيرَهُ

غَداةً اختِلافُ الناسِ أكدى وَ أصلَدا

فَأصبَحتَ مَولاها مِنَ الناسِ كَلَّهُمُ

وَ أحرى قُرَيشٍ أن تُهابَ وَ تُحمَدا

قريش براى امر خود كسى را پاكدامن‏ تر و وفادارتر و بزرگوارتر و بخشنده ‏تر از پدرت نيافت. اگر كسى غير او خليفه مى ‏شد، چنددسته‏ گى مردم در بامداد آن روز شديدتر و سخت‏ تر مى ‏گشت. تو از ميان همه مردم مولاى قريش شدى و شايسته ‏ترين كسى گشتى كه از تو بترسند و تو را بستايند.

شيخ معتزلى را چنان ساكت كردم كه گويى سنگى را در دهان او فرو كرده ‏اند. من شروع به نيكو شمردن سخن ابن ‏قِبه كردم.[۱۱]

پانویس

  1. چكيده عبقات الانوار (حديث غدير) : ص ۳۷۲  - ۳۷۰.
  2. انعام /۶۱-۶۲.
  3. كشّاف: ج ۱ ص ۳۳۳. : او در تفسير آيه «أنتَ مَولانا فَانصُرنا عَلَى القَومِ الكافِرينَ» بقره /  ۲۸۶.
  4. النِهاية: «ولى» .
  5. تهذيب الاسماء و اللّغات: ج ۴ ص ۱۹۶.
  6. شرح المشكاة (مخطوط) .
  7. تفسير ابن‏ كثير: ج ۲ ص ۳۰۹.
  8. انفال /  ۴۰.
  9. المرقاة فى شرح المشكاة: ج ۵ ص ۵۶۸ .
  10. اخطل (ت ۱۹ -  م ۹۰ ق) مسيحى و شاعر بنى ‏اميه بود. الاعلام: ج ۵ ص ۱۲۳. وى اين شعر را در مدح عبدالملك بن مروان سروده است. رسالة فى معنى المولى (شيخ مفيد) : ص ۱۸ ۱۷. (مترجم) .
  11. الفصول المختارة من العيون و المحاسن: ج ۱ ص ۵ ۴ .