آيات ۲۵ و ۲۶ فجر و غدیر

فَيَوْمَئِذٍ لَا يُعَذِّبُ عَذَابَهُ أَحَدٌ وَلَا يُوثِقُ وَثَاقَهُ أَحَدٌ

پس در آن روز هیچ‌کس چون عذاب‌کردن او عذاب نکند، و هیچ‌کس چون به بندکشیدن او به بند نکشد.

آیه ۲۵ و ۲۶ سوره

مشخصات آیه
سوره	سوره (۸۹)
آیه	۲۵ و ۲۶
جزء	۳۰
محتوای آیه
مکان نزول	مکه
موضوع	شدت عذاب الهی در قیامت

آيات ۲۵ و ۲۶ سوره فجر آیاتی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله آن را تصویری از چگونگی عذاب خلیفه دوم دانسته است. این روایت از سلمان فارسی نقل شده است.

از نظر برخی محققان، از جمله مسائلى كه در روايات به آن اشاره شده شدت عذاب عمر بن خطاب در قيامت است و اينكه عذاب او از ابليس شديدتر است. توضيح اين مطلب چنين آمده است: شيطان در برابر غدير با تمام توان ايستاد، زیرا آن را خنثى‌كننده تلاش‏‌هاى خود براى گمراهى مردم مى‏‌دانست؛ اما فريادهايى كه در آن روز مى‏‌كشيد به‌خاطر احساس عجزى بود كه در برابر غدير داشت. پس آنان كه در برابر غدير سقيفه را پى‌‏ريزى كردند، نه‌تنها ياران ابليس بودند، بلكه شيطان به آنان آفرين گفت كه راهى را كه از گشودن آن عاجز بود توسط آنان گشوده شد.

در منابع، در این مورد سه جمله از ابليس نقل شده كه در غدير به شياطين گفت:

• «انَّ اصْحابَهُ لا يَفُونَ بِما عَقَدَ عَلَيْهِمْ؛ اصحاب او به آنچه بر آنان پيمان بسته وفا نمى‏‌كنند».
• «انَّ اصْحابَهُ قَدْ وَعَدُونى انْ لا يَقِرُّوا لَهُ بِشَىْ‏ءٍ مِمّا قالَ؛ اصحاب او به من وعده داده‌‏اند كه به چيزى از آنچه گفت اقرار نكنند».
• «انَّ الَّذينَ حَوْلَهُ قَدْ وَعَدُونى فيهِ عِدَةً وَ لَنْ يَخْلُفُونى فيها؛ آنان كه اطراف او هستند به من درباره او وعده‌اى داده‏‌اند كه هرگز در آن برخلاف وعده عمل نمى‏‌كنند».

در منابع آمده که وقتى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را براى بيعت اجبارى بردند، سلمان خطاب به عمر گفت: شهادت مى‏‌دهم كه از پيامبر صلى الله عليه و آله درباره اين آيه پرسيدم: فَيَوْمَئِذٍ لا يُعَذِّبُ عَذابَهُ أَحَدٌ، وَ لا يُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ . او به من خبر داد كه منظور از اين آيه تو هستى. نيز امام باقر عليه السلام در بيان اين آیه نقل شده است: «ذاكَ الثّانى، لا يُعَذِّبُ اللَّه يَوْمَ الْقِيامَةِ عَذابَهُ احَداً؛ منظور از اين كسى كه عذابش از همه بالاتر است عمر است، كه خداوند در روز قيامت احدى را مانند او عذاب نمى‏‌كند».

منابع

• بحارالانوار؛  محمدباقر مجلسی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
• البرهان فی تفسير القرآن؛ هاشم بن سلیمان بحرانی، تحقیق: واحد تحقیقات بنیاد بعثت، قم: مؤسسة البعثة، ۱۴۱۵ق.