افشاگری خداوند از توطئه منافقین در روز غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

امام صادق‏ عليه السلام نسبت «جنون»دادن منافقين به پيامبرصلى الله عليه وآله را قبل از {{متن عربی|«مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ ...»}}چنين بيان مى ‏فرمايد:

{{متن عربی|لَمّا اقامَ رَسُولُ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله اميرَالْمُؤْمِنينَ ‏عليه السلام يَوْمَ غَديرِ خُمٍّ كانَ بِحِذائِهِ سَبْعَةُ نَفَرٍ مِنَ الْمُنافِقينَ، مِنْهُمْ ابُوبَكْرٍ وَ عُمَرَ وَ عَبْدُالرَّحْمنِ بْنِ عَوْفٍ وَ سَعْدِ بْنِ ابى وَقّاصٍ وَ ابُوعُبَيْدَةِ وَ سالِمُ مَوْلى ابى حُذَيْفَةِ وَ الْمُغَيْرَةُ بْنُ شُعْبَةِ.قالَ عُمَرُ: اما تَرَوْنَ عَيْنَيْهِ كَأَنَّهُما عَيْنا مَجْنُونٍ -  يَعْنِى النَّبِىّ ‏صلى الله عليه وآله -  السّاعَةَ يَقُومُ وَ يَقُولُ: قالَ لى رَبّى!! فَلَمّا قامَ قالَ: ايُّهَا النّاسُ، مَنْ اوْلى بِكُمْ مِنْ انْفُسِكُمْ؟ قالُوا: اللَّه وَرَسُولُهُ. قالَ: اللهمَّ فَاشْهَدْ. ثُمَّ قالَ: الا مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ، وَ سَلِّمُوا عَلَيْهِ بِامْرَةِ الْمُؤْمِنينَ. فَانْزَلَ جَبْرَئيلُ وَ اعْلَمَ رَسُولَ اللَّه ‏صلى الله عليه وآله بِمَقالَةِ الْقَوْمِ. فَدَعاهُمْ فَسَأَلَهُمْ فَانْكَرُوا وَ حَلَفُوا!! فَانْزَلَ اللَّه: {{قرآن|يَحْلِفُونَ بِاللَّه ما قالُوا ...}}:

{{متن عربی|لَمّا نَصَبَ رَسُولُ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله عَلِيّاًعليه السلام يَوْمَ غَديرِ خُمٍّ، فَقالَ: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ»، ضَمَّ رَجُلانِ مِنْ قُرَيْشٍ رُؤُوسَهُما وَ قالا: وَ اللَّه لا نُسَلِّمُ لَهُ ما قالَ ابَداً.فَأُخْبِرَ النَّبِىّ‏ صلى الله عليه وآله، فَسَأَلَهُمْ عَمّا قالا، فَكَذَّبا وَ حَلَفا بِاللَّه ما قالا شَيْئاً. فَنَزَلَ جَبْرَئيلُ عَلى رَسُولِ اللَّه ‏صلى الله عليه وآله:}}{{قرآن|يَحْلِفُونَ بِاللَّه ما قالُوا ...»}}:

هنگامى كه پيامبرصلى الله عليه وآله در روز غدير خم على ‏عليه السلام را منصوب كرد و فرمود:{{متن عربی| مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ}}دو نفر از قريش(ابوبكر و عمر)سرهاى خود را به هم نزديک كردند و گفتند: به خدا قسم، هرگز در برابر آنچه مى‏ گويد تسليم نخواهيم شد.

پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: اى ابوبكر و اى عمر! چه باعث شد كه آن سخنان را بگوييد؟ آنان به خداى{{متن عربی| لا اله الا هو}} قسم ياد كردند كه در اين باره چيزى نگفته ‏اند! پيامبرصلى الله عليه وآله رو به جوان انصارى كرد و فرمود: اى برادر انصار، چرا بر اين دو نفر دروغ نسبت دادى؟!! جوان انصارى چنان ناراحت شد كه آرزو كرد زمين او را فرو برده بود و او در اين باره چيزى نگفته بود، و در همان حال از خدا خواست كه صدق او را ثابت كند تا نزد پيامبرصلى الله عليه وآله شرمنده نشود.

در همين حال جبرئيل نازل شد -  در ساعتى كه معمولاً در آن ساعت نازل نمى‏شد -  و اين آيه را بر پيامبرصلى الله عليه وآله نازل كرد:{{متن عربی|«يَحْلِفُونَ بِاللَّه ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ بَعْدَ إِسْلامِهِمْ ...»}} -  تا آخر آيه -  : «به خدا قسم ياد مى‏كنند كه نگفته ‏اند در حالى كه سخن كفر را بعد از اسلامشان بر زبان جارى ساخته‏ اند و تصميم بر كارى گرفتند كه به آن نرسيدند، و از چيزى ناراحت نبودند جز آنكه خدا و رسولش او را از فضل خويش مستغنى سازند. پس اگر توبه كنند براى آنان بهتر خواهد بود و اگر اعراض كنند خداوند آنان را به عذاب دردناكى در دنيا و آخرت معذب مى‏نمايد، و آنان در زمين دوست و ياورى نخواهند داشت« .××× 1 الاصول الستةعشر )كتاب سلام بن ابى‏عمرة( : ص 118. ×××

نكته‏ اى كه در اين موارد جلب توجه مى‏كند كلام امام صادق ‏عليه السلام است كه در سه مورد قسم ياد نمودند كه ابوبكر و عمر پس از اين گفتار خيانتكارانه، در مقابل دو راهى كه خدا در آيه پيش روى آنان قرار داد كه يا توبه كنند كه به نفع آنان است و يا رويگردان و منتظر عذاب الهى باشند، راه دوم را انتخاب كردند: »تَوَلَّيا« ، و راه اول را انتخاب نكردند:{{متن عربی|«وَماتابا»}}!

موردِ دومِ نزولِ آيه: در پى گفتگوى مخفيانه در خيمه‏ ها

بعد از آنكه خطابه پيامبرصلى الله عليه وآله پايان يافت، از آنجا كه براى توقف سه روزه در صحراى غدير هر گروهى براى خود خيمه‏ اى زده بودند، همه به خيمه‏ هاى خود بازگشتند تا به تدريج براى بيعت باز آيند.

امام صادق‏ عليه السلام ماجراى اول را كه مربوط به مقداد است چنين بيان مى‏فرمايد:

پيامبرصلى الله عليه وآله ندا داد:{{متن عربی|«الصَّلاة جامعةً»}} ، كه يعنى همه جمع شوند. منافقين گفتند: مقداد كار ما را گزارش داده است!! اكنون برخيزيم و بر ضد گزارش او قسم ياد كنيم!

آنان آمدند تا در مقابل پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله نشستند و گفتند: پدران و مادرانمان به قربانت يا رسول ‏اللَّه! چنين نيست، قسم به آن كه تو را به حق مبعوث كرده و به پيامبرى كرامت داده! آنچه به تو خبر رسيده ما نگفته‏ ايم! قسم به آنكه تو را از همه بشريت برگزيده است!

در اينجا پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود:{{قرآن|«بسم اللَّه الرحمن الرحيم، يَحْلِفُونَ بِاللَّه ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ بَعْدَ إِسْلامِهِمْ ...»}} : »به خدا قسم ياد مى‏كنند كه نگفته‏ اند در حالى كه سخن كفر را بعد از اسلامشان گفته ‏اند و قصد سوء كرده‏ اند -  به تواى محمد در شب عقبه هرشى××× 1 اين تفسير آيه است. مراجعه شود به كتاب: غدير در قرآن: ج 1 ص 476 235 230 217 131 108 و ج 2 ص 406 101 و ج 3 ص 77. ××× -  و از چه چيزى ناراحت بودند جز آنكه خدا و رسولش آنان را از فضل خويش مسستغنى كنند« .

عده‏ اى از اينان كسانى بودند كه كلّه حيوانات را مى‏فروختند و عده‏اى ديگر پاچه حيوانات را مى‏فروختند و عده‏ اى ديگر ساربان شتر بودند××× 2 اين قسمت تفسير امام صادق‏ عليه السلام بر جمله{{متن عربی|«اغْناهُمُ اللَّه مِنْ فَضْلِهِ»}} است، و منظور آن است كه به اين شغل‏هاى كم درآمد و سطح پايين اشتغال داشتند، ولى با ظهور اسلام از آنها بيرون آمده مستغنى شدند. ×××، كه خداوند به بركت رسولش آنان را مستغنى ساخت، ولى آنان لبه تيز اقداماتشان و شمشيرهايشان را بر ضد آن حضرت به كار گرفتند.××× 3 بحار الانوار: ج 37 ص 154. عوالم العلوم: ج 3  / 15 ص 139 ح 205. تفسير العياشى: ج 2 ص 99 ح 90. ×××