آمار آیات غدیر

آمار آیات غدیر به‌معنای آمارهاى مربوط به مطرح‌شدن آيات قرآن در موضوعات متفاوت مرتبط با غدیر نشانگر تاريخچه قرآنى آن در چهارده قرن دانسته شده است.

اين آمارها درباره آيات نازل‌شده يا تفسيرشده در واقعه غدير، كتاب‏‌هاى تأليف شده درباره بحث‏‌هاى قرآنى غدير، احتجاجات قرآنى غدير، ادعيه و زيارات قرآنى غدير، شعرهاى قرآنى غدير و معرفى قرآنى غدير است.

آیات نازل شده در واقعه غدیر

به‌گفته برخی محققان، تعداد ۱۵۳ آیه در جریان رخداد غدیر نازل شده است؛ این آیات از نظر موضوعی چنین دسته‌بندی شده است:

• آیات مربوط به اقدامات پیامبر صلی الله علیه و آله (۴۹ آیه):

نساء/۵۹، مائده/۳، ۵۵، ۶۷، توبه/۱۶، هود/۱۲-۲۴، حجر/۹۲-۹۵، کهف/۶، مریم/۹۶، ۹۷، مؤمنون/۹۳، ۹۴، عنکبوت/۱-۴، احزاب/۶، سبأ/۴۶، زخرف/۴۱-۴۴، زخرف/۶۱، نجم/۱-۴، انشراح/۷.

• آیات مربوط به اقدامات دشمنان (۱۰۴ آیه):

بقره/۸-۱۵، بقره/۱۶۷، مائده/۳، انفال/۳۳-۳۴، توبه/۷۴، یونس/۱۲، یونس/۱۵، ابراهیم/۱۹-۲۱، حجر/۴۲، نحل/۹۱-۹۴، اسراء/۷۱، ۷۲، حج/۲۵، شعراء/۲۰۲-۲۰۵، نمل/۵۰، ۵۱، سبأ/۲۰، زمر/۶۵، ۶۶، زخرف/۱۹، ۲۸، ۳۹، ۵۸-۶۱، ۷۴-۸۰، محمّد صلی الله علیه و آله/۲۲-۲۶، مجادله-۷، ۱۰، تحریم/۳، ۴، ۸، قلم/۱-۸، ۵۱، ۵۲، حاقه/۴۳-۵۲، معارج/۱-۳، قیامت/۱۶.

آیات تفسیر شده در مراحل واقعه غدیر

تعداد ۱۳۲ آیه که در جریان رخداد غدیر تفسیر شده چنین صورت‌بندی و ارائه شده است:

الف) مواردی که یک موضوع قرآنی به صورت کلّی تفسیر شده است (۵ آیه):

• آیات ولایت

• آیات رضای خدا

• آیات مدح

• آیات دارای الّذینَ آمَنُوا

• آیات معرفی‌کننده دوست و دشمن خدا

ب) مواردی که یک سوره به طور کامل تفسیر شده/۳ سوره:

حمد

عصر

انسان

ج) مواردی که یک آیه به صراحت تفسیر شده /۱۸ آیه:

نساء/۴۷، مائده/۵۵، انعام/۸۲، اعراف/۳۸، توبه/۶۱، یس/۱۲، زمر/۵۶، غافر/۴۰، زخرف/۲۸، مجادله/۲۲، ملک/۸-۱۱، مرسلات/۱۶-۱۹.

د) مواردی که یک آیه به صورت اقتباس یا استشهاد تفسیر شده/۹۲ آیه:

آیات مربوط به مناسبت های خاصی از غدیر/۲۱ آیه:

آل عمران/۱۹، ۸۵، ۱۲۳-۱۲۴، نساء/۱۴۵، توبه/۲۵، ۲۶، ۷۲، اعراف/۴۹، رعد/۲۳، ۲۴، نحل/۲۹، نور/۱۵، ۵۴، قصص/۴۱، عنکبوت/۱۸، احزاب/۶، زمر/۳۰، زخرف/۷۱، فتح/۱۱، ق/۲۹.

آیات مربوط به معرفی مقام ولایت و امامت/۶ آیه:

مائده/۵۶، انعام/۱۵۳، اعراف/۱۸۱، ۱۸۸، یونس/۶۲، رعد/۷.

آیات مربوط به دستورات الهی درباره ولایت/۱۰ آیه:

بقره/۲۸۵، آل عمران/۱۴۴، اعراف/۱۴۳، ۱۵۷، ابراهیم/۸، اسراء/۱۵، احزاب/۸۱، زخرف/۲۸، فتح/۱۰، تغابن/۸.

آیات مربوط به مقابله با دشمنان غدیر/۱۲ آیه:

بقره/۲۴، آل عمران/۱۴۴، ۱۷۹، اسراء/۵۸، حج/۴۵، صافات/۷۱، محمّد صلی الله علیه و آله/۲۸، حجرات/۱۷، الرحمن/۳۵، طلاق/۸، فجر/۱۳، ۱۴.

آیات مربوط به دوستان غدیر/۸ آیه:

توبه/۲۰، ۲۱، اعراف/۱۳۷، حجر/۴۵، ۴۶، زمر/۷۳، حجرات/۱۵، ملک/۱۲.

آیات مربوط به دشمنان غدیر/۲۸ آیه:

بقره/۷۹، ۱۴۰، ۲۱۷، آل عمران/۸۶-۸۸، نساء/۱۰۸، انعام/۱۱۲، نحل/۹۴، فرقان/۱۲، لقمان/۲۴، حشر/۱۸، الرحمن/۳۱، ۳۵، ملک/۶، ۷، انشقاق/۱۰-۱۲، فجر/۱۴، ناس/۴، ۵.

آیات مربوط به موضوعات غیر ولایت/۷ آیه:

بقره/۴۳، ۱۵۸، آل عمران/۷، ۱۰۲، نساء/۸۲، حج/۱، ۴۱.

هـ) مواردی که یک آیه به صورت اشاره آمده/۱۴ آیه:

بقره/۲۴، آل عمران/۲۲، نساء/۴۷، مائده/۱۹، انعام/۸۲، توبه/۱۰۰، ۱۲۰، یونس/۳۵، هود/۱۰۶، کهف/۸۷، انبیاء/۱۰۳، نور/۵۲، لقمان/۸، منافقون/۶.

کتاب های تألیف شده درباره بحث های قرآنی غدیر/۵۵ کتاب

1. کتاب های مستقل/۲۱ کتاب
2. کتاب های ضمنی/۳۴ کتاب

بیشترین آیاتی که در کتاب های قرآنی غدیر مطرح شده به ترتیب کثرت عبارتند از:

• مائده/۶۷: آیه «تبلیغ»
• مائده/۳: آیه «اکمال»
• معارج/۱-۳: آیه «سأل سائل»
• نحل/۸۳: آیه «یَعرِفُونَ نِعمَتَ اللهِ ثُمَّ یُنکِرُونَهَا»
• احزاب/۶: آیه «النَّبِیُّ أولَی بِالمُؤمِنِینَ مِن أنفُسِهِم».

نتایج اعتقادی آیات غدیر

ارتباط قرآن با غدير گذشته از پشتوانه علمى، بايد از نگاه ثمرات اعتقادى آن مطالعه شود. اين بدان معناست كه هر آيه قرآن وقتى با ابعاد غديرى آن آميخته شود نتايج و مفاهيم تازه ‏ترى را به ما ارائه مى‏ نمايد. در اينجا، با اين هدف به عنوان ثمره مباحث قرآنى غدير تقديم مى‏ گردد.

با عنوانى كه قبل از هر نتيجه‏ گيرى قرار مى ‏دهيم به استقبال آن مى ‏رويم و با ارائه نتيجه به دست آمده از هر آيه غديرى، ارتباط آن را با آيه روشن مى‏ كنيم. البته هر كدام از اين آيات در عنوان «قرآن» و نيز هر موضوعى كه مطرح شده در عنوان خود آمده است.

1. راه مستقيم غدير كدام است: حمد/۷، ۶.
2. از غدير آموخته ‏ايم كه گول نفاق را نخوريم: بقره/۱۵-۸.
3. آنكه بهشت غدير را نپذيرد آتشگيره جهنم است: بقره/۲۴.
4. نقشه ضد غدير همفكرى نفاق بود: نساء/۱۰۸، بقره/۷۹، انعام/۱۱۲.
5. كتمان حقايق اهرمى بر ضد غدير: بقره/۱۴۰.
6. حسرت و لعنت و خلود سزاى توطئه ‏گران بر ضد غدير: بقره/۱۶۷، اعراف/۳۸.
7. از ارتداد تا كفر تا سقوط عمل: بقره/۲۱۷، محمّد صلى الله عليه و آله/۲۸.
8. غدير يعنى اطاعت محض از پروردگار: بقره/۲۸۵.
9. متشابه را اگر اهل آن تفسير كنند: آل عمران/۷، نساء/۸۲.
10. آغازگر اختلاف بعد از غدير را بايد شناخت: آل عمران/۱۹.
11. بى ولايت دوازده امام ‏عليهم السلام اعمال ساقط مى‏ شود: آل عمران/۲۲.
12. خدايا، غدير دستور تو به دست پيامبرِ توست: آل عمران/۵۳.
13. آنان كه غدير را ديدند انكارشان پذيرفته نيست: آل عمران۸۸-۸۶.
14. تقواى اعتقادى كدام است: آل عمران/۱۰۲.
15. دشمنان غدير كينه اسلام را بر دل داشتند: آل عمران/۱۱۸.
16. ولايت وديعه نباشد، دائمى باشد: آل عمران/۱۴۴، انعام/۹۸، آل عمران/۸، ۱۴۷، ۱۴۸.
17. بگذار هر كس حقيقتِ خود را نشان دهد: آل عمران/۱۷۹.
18. پيامبر صلى الله عليه وآله منادى ولايت در غدير بود: آل عمران/۱۹۴، ۱۹۳.
19. سقيفه لعنت شده و عقبگرد كننده: نساء/۴۷.
20. دشمنان حسود غدير آرزوى محال داشتند: نساء/۵۴.
21. غدير يعنى معرفى «اولو الامر» : نساء/۵۹.
22. سقيفه خود را صاحب اختيار مطلق قرار داد: نساء/۱۲۰-۱۱۷.
23. سقيفه كفرى غير قابل هدايت است: نساء/۱۳۷.
24. صحيفه در قعر آتش: نساء/۱۴۵.
25. «رضيت» يعنى غير غدير قبول نيست: مائده/3، آل عمران/۸۵.
26. ميثاقى كه نبايد فراموش كرد: مائده/۸، ۷.
27. نذير و بشير در غدير معرفى شدند: مائده/۱۹.
28. نشانه‏ هايى از صاحب اختيار مردم: مائده/۵۵.
29. ولايت پذيران حزب خدايند: مائده/۵۶.
30. آيه «تبليغ» تابلوى قرآنى غدير: مائده/۶۷.
31. زلال ولايت را پاكيزه از ظلم حفظ كنيم: انعام/۸۲.
32. با چشم باز بايد راه راست را ديد: انعام/۱۵۳.
33. شكر نعمت ولايت ابدى است: اعراف/۴۳.
34. غدير بهشت دنيا و آخرت است: اعراف/۴۹، حجر/۴۶، زمر/۷۳.
35. غدير روز روشن شدن نور ولايت: اعراف/۱۵۷.
36. ولايت همراه پيمان‏نامه توحيد است: اعراف/۱۷۲.
37. هدايت و عدالت فقط در امامان معصوم‏ عليهم السلام: اعراف/۱۸۱.
38. غدير بشارتى بود و انذارى: اعراف/۱۸۸.
39. مقابله با عذاب از تفكر دشمنان غدير است: انفال/۳۲.
40. رحمتِ ولايت به دست پيام‏آورِ رحمت: انفال/۳۳.
41. پذيرش انتخاب الهى آخرين امتحان انسان‏ هاست: توبه/۱۶، عنكبوت/۲.
42. بهشت و رحمت و رضايت، تقديمى خدا به غديريان: توبه/۲۱، ۲۰.
43. چشمِ ديدن على‏ عليه السلام را نداشتند: توبه/۶۱.
44. از بهشت تا رضوان اكبر براى شيعيان: توبه/۷۲.
45. قَسَم كافران خنده‏ آور است: توبه/۷۴.
46. از پايدارى بر ولايت تا «قدم صدق» : يونس/۲.
47. عجله دشمن غدير براى عذاب: يونس/۱۱، شعراء/۲۰۴-۲۰۱، معارج۳۱.
48. تعيين خدا تغييرناپذير است: يونس/۱۵.
49. امامان غدير هدايت الهى دارند: يونس/۳۵.
50. ترس و حزن اهل سقيفه در برابر شادمانى اهل غدير: يونس/۶۲.
51. از وظيفه غديرى خود هراس نداشته باشيم: هود/۲۴-۱۲.
52. غديريان از كمى افراد وحشت ندارند: هود/۴۰، صافات/۷۱.
53. از در خانه ولايت كجا برويم: هود/۶۳.
54. دشمنان غدير جز جهنم لايق هيچ نيستند: هود/۱۰۶.
55. با بصيرت كامل همه را به غدير دعوت مى‏ كنيم: يوسف/۱۰۸.
56. منذر و هادى راه هدايت را تا غدير رساندند: رعد/۷.
57. سلام بر صبر در راه ولايت على‏ عليه السلام: رعد/۲۴، ۲۳.
58. غدير پايدار است اگر چه همه كافر شوند: ابراهيم/۸.
59. دشمن غدير جبّار عَنود است: ابراهيم/۱۷-۱۵.
60. شيطان دست بردار نيست: حجر/۴۲.
61. غدير بدون توجه به مستهزئين ادامه خواهد يافت: حجر/۹۵، ۹۴، كهف۶.
62. متكبران در برابر غدير درهاى جهنم را باز كردند: نحل/۲۹.
63. انكار ولايت پس از شناخت آن جرم عظيم است: تكاثر/۸، نحل/۸۳، نحل/۹۴-۹۱.
64. تصميم نهايى ولايت را زود بايد گرفت: اسراء/۱۵.
65. ما را با امام غدير محشور فرما: اسراء/۷۱.
66. عذابى عجيب براى دشمن ولايت: كهف/۸۷.
67. ملائكه به استقبال دوستان غدير مى ‏آيند: انبياء/۱۰۳.
68. اطاعت و خشيت و تقوا و فلاح در غدير است: نور/۵۲.
69. امتى كه در پى رهبران لعنت شده رفت: قصص/۴۲،۴۱.
70. با انتخاب خدا، بشر را چه حقى: قصص/۶۸، احزاب/۳۶.
71. بيعت با على‏ عليه السلام قيمتِ بهشت است: لقمان/۸، زخرف/۷۱.
72. قرآن لغتنامه معناى «مولى» است: احزاب/۶.
73. آب در آسياب ابليس نريزيم: سبا/۲۰، زمر/۵۶.
74. امام غدير به علم الهى متصل است: يس/۱۲، زخرف/۴.
75. امامت فقط در نسل پاك محمّد صلى الله عليه وآله است: زخرف/۲۸.
76. صحيفه بود كه كربلا را رقم زد: زخرف/۸۰-۷۴، مجادله/۷.
77. بيعت با دست خدا را نشكنيم: فتح/۱۰.
78. انكار غدير يعنى جلو افتادن از خدا و رسول‏ صلى الله عليه وآله: حجرات/۱.
79. اعتقاد و محبت غدير با سقيفه جمع نمى ‏شود: مجادله/۲۲.
80. منكر ولايت قابل گذشت نيست: منافقون/۶.
81. افشا كنندگان اسرار اسلام را بشناسيم: تحريم۷-۳.
82. جاى هر شبهه ‏اى درباره غدير بسته است: حاقه/۵۲-۴۳.
83. معاويه مظهرى از ضديت با غدير: قيامت/۳۵-۳۱، قيامت/۱۶.
84. از وسوسه در ولايت به خدا پناه بريم: ناس/۶-۱.

آنچه در اينجا تقديم شد شاره‏اى آمارى بود نمونه‏ اى از نتايج اعتقادى آيات غدير بود. پيداست كه ژرفاى قرآن و عمق معانى و بطون آن درياى عميقى است، كه از هر دريچه‏ اى وارد آن شويم بيشتر در اعماق آن غوص خواهيم كرد.

اكنون كه از پنجره غدير بدان نگاه مى‏ كنيم هر چه بيشتر در اين آيات تأمل كنيم به معارف بيشترى درباره غدير دست خواهيم يافت، و آنچه ذكر شد جز اندكى از اين درياى بى‏ كرانه نبود.

منبع

دانشنامه غدیر،جلد ۱،صفحه ۲۷