دانشنامه غدیر (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه غدیر
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ابرابزار)
 
خط ۲: خط ۲:
| عنوان = دانشنامه غدیر
| عنوان = دانشنامه غدیر
| تصویر = پرونده:دانشنامه-غدیر.png
| تصویر = پرونده:دانشنامه-غدیر.png
| توضیح_تصویر =  
| توضیح_تصویر =
| نام‌های دیگر =  
| نام‌های دیگر =
| نویسنده =  
| نویسنده =
| تاریخ نگارش =  
| تاریخ نگارش =
| زبان = فارسی
| زبان = فارسی
| مترجم =  
| مترجم =
| تحقیق یا تدوین =  
| تحقیق یا تدوین =
| موضوع =  
| موضوع =
| مذهب = شیعه
| مذهب = شیعه
| ناشر =  
| ناشر =
| محل نشر =  
| محل نشر =
| سال نشر =  
| سال نشر =
| تعداد صفحه =  
| تعداد صفحه =
| شابک =  
| شابک =
| شماره ملی =  
| شماره ملی =
| نسخه الکترونیکی =  
| نسخه الکترونیکی =
}}
}}
پيامبر اسلام‏ صلى الله عليه وآله در آخرين سال عمر خود بر اساس آيه «يا اَيُّهَا الَّرسولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ ...» <ref>سوره مائده: آيه ۶۷ .</ref> ، در بازگشت از سفر حج، در جايى بين مكه و مدينه به نام «غدير خم»، طى خطابه‏ اى يک ساعته براى صد و بيست هزار نفر، امیرالمؤمنین عليه السلام را به جانشينى خود منصوب كردند و جوانب اين مسئله را مفصّلاً بيان فرمودند. پيرو اين اعلان رسمىِ خلافت، آيه «اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم وَ اَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ الاِسلامَ ديناً» <ref>سوره مائده: آيه ۳ .</ref> نازل شد.
مجموعه ۲۶ جلدی دانشنامه حاضر، پاسخی به این نیاز تحقیقاتی است، و آماده‌سازی جامع‌ترین مجموعه درباره معارف غدیر به صورت واژگانی الفبایی به‌شمار می‌آید.


اين واقعه عظيم در تاريخ اسلام ثبت شد و بين همه مسلمين با اسناد متواتر مورد قبول واقع گرديد، و حدود صد و پنجاه صحابى آن را نقل كردند و مؤلفين بزرگ اسلام كتاب ‏هاى مستقلى درباره آن تأليف نمودند. از جمله علامه مير حامد حسين رحمه الله در كتاب عبقات الانوار و علامه امينى رحمه الله در كتاب الغدير مدارک و منابع مفصل حديث غدير را از كتب اهل سنت جمع آورى كرده و نشر جهانى دادند، و هر گونه شک و شبهه ‏اى را در اين باره از ميان برداشتند.
== طرح کلی دانشنامه ==
کیفیت تدوین «دانشنامه» بر اساس این تفکر است که هر کس با هر انگیزه ای بر سر سفره غدیر بیاید دست خالی برنمی گردد و توشه ای نصیبش می‌شود، و هر کس با هر سؤالی بر در خانه غدیر آید بی پاسخ برنمی گردد؛ و هر کس از مرد و زن در هر سن و سالی با غدیر کار داشته باشد بر سر سفره غدیر از او پذیرایی می‌شود و همه امکانات غدیر در اختیارش قرار می‌گیرد، تا روح و جانش را از چشمه آن غسلی دهد، و فکر و عقلش را از معارف آن سرشار نماید، و قلب و خونش را از محبت غدیر سرریز کند.


على رغم اينكه دشمنان بعد از پيامبر صلى الله عليه وآله مانع راه امامت شدند و مسير مسلمانان را از دستور العمل خدا و رسول منحرف كردند، اما بسيارى از مسلمانان به ولايت و امامت [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین]] عليه السلام پس از پيامبر صلى الله عليه وآله معتقدند، و در جانشينى پيامبرشان هيچ كس و هيج راه ديگرى را نمى‏ شناسند.
با اذعان به اینکه به هر مطلبی از پنجره‌های مختلفی می‌توان وارد شد و از هر نگاه می‌توان نتیجه فکری جدیدی گرفت، ما هر قطعه از واقعه غدیر را با دقت واکاوی کرده‌ایم و هر موضوعی از آن قابل استخراج بوده به دست آورده‌ایم و برای هر کدام چراغ راهنمایی از واژگان گذاشته‌ایم. در واقع پیدا کردن واژه‌های کلیدی را انجام داده‌ایم تا بر سر سفره غدیر در بهشت ولایت، فقط یک اراده کافی باشد تا شما کلمه ای را در نظر آورید و از خود بپرسید: آیا در این باره هم در غدیر خبری هست؟! آنگاه سراغ همان واژه در دانشنامه بروید و در کمتر از یک دقیقه به مقصود خود برسید.


در چهارده قرنى كه از غدير گذشته -  على رغم غلبه ظاهرى دشمنان -  غديريان پرچم آن را برافراشته ‏اند. از علما و راويان حديث و تاريخ تا مردم عادى، دست در دست هم در راه حفظ و تبليغ غدير از هيچ تلاشى فروگذار نكرده ‏اند، تا توانسته ‏اند اسناد و منابع و متون مربوط به غدير را به دست نسل ‏هاى مسلمانان برسانند. امروز شاهد روزگار شكوفايى غدير هستيم، كه از خطبه تا واقعه و تا همه وقايع قبل و بعد مرتبط به ماجراى غدير، با انواع وسايل ارتباط جمعى به زبان‏ هاى مختلف به گوش همه جهانيان رسيده است.
== برنامه ریزیِ تدوین دانشنامه ==
شیوه تدوین و فواید و نتایج این دانشنامه، بر اساس یک کارشناسی چند ساله شکل گرفته، که ذیلاً به شرح ابعاد آن می‌پردازیم:


اكنون راه هزار و چهارصد ساله غدير، در پانزدهمين قرن خود دانشنامه جامعى را مى‏ طلبد كه معارف آن را بر اساس واژه ‏ها استخراج نمايد، تا هر كس بتواند با هر ذهنيتى خواسته ‏هاى علمى خود را از آن به دست آورد. مجموعه 26 جلدى دانشنامه حاضر، پاسخى به اين نياز تحقيقاتى است، و آماده سازى جامع ‏ترين مجموعه درباره معارف غدير به صورت واژگانى الفبايى به شمار مى ‏آيد.
الف. سبک انواع دانشنامه‌های شیعی و اسلامی و مذهبی و غیر دینی مطالعه شده، و شیوه حاضر از بین همه آنها برای موضوع غدیر مناسب تشخیص داده شد.


در يک نگاه اين مجموعه آرزوى ديرينه غديريان و آبروى جهانى يک اعتقاد در مقابل همه اديان و مذاهب به حساب مى‏ آيد. اين كتاب سنگين و افتخار آميز در مجلدات متعدد، مخالفان و بيگانگان از غدير را به اعجاب وا مى‏ دارد، و خرسندى پيروان غدير را به ارمغان مى ‏آورد، و غدير را با عظمتى لايق شأن آن در چشم جهانيان منعكس مى ‏نمايد.
ب. با کارشناسان و سابقه دارانِ فن تألیف و آشنایان با دانشنامه‌های جهان، که با معارف غدیر سر و کار داشتند مشورت‌های متعددی صورت گرفت و از مجموع آنها شیوه این دانشنامه نتیجه‌گیری شد.


=== فكر و ايده دانشنامه ===
ج. با در نظر گرفتن محتوای غدیر از یک سو، و نیاز و روحیات مخاطبین غدیر از سوی دیگر، این سبک خاص انتخاب شد، که تفاوت‌ها و اصلاحاتی نسبت به برخی دانشنامه‌ها دارد.
ايده «دانشنامه غدير» بر اساس سه فرمان از مبلّغ اعظم غدير در خطبه آن شكل گرفته است:


اول:كلام رسول خداصلى الله عليه وآله در خطبه غدير كه مخاطبين آن را به عدد همه انسان‏ ها اعلام كردند و فرمودند:
د. پس از تدوین اولیه شیوه نامه این دانشنامه، گفتگوها و مشورت‌ها و اصلاحات بسیاری انجام گرفته تا شکل نهایی خود را پیدا کرده است.


«قَد بَلَّغتُ ما اُمِرتُ بِتَبليغِهِ حُجَّةً علَى كُلِّ حاضِرٍ وَ غائِبٍ وَ عَلى كُلِّ اَحَدٍ مِمَّن شَهِدَ اَو لَم ‏يَشهَد وُلِدَ اَو لَم‏ يولَد» <ref>خطبه غدير در منابع زير: «روضة الواعظين»: ج ۱ ص ۸۹ ، «الاحتجاج»: ج ۱ ص ۶۶ ، «اليقين»: ص ۳۴۳ باب ۱۲۷ .</ref>: «آنچه مأمور به ابلاغش بودم رساندم تا حجت باشد بر هر كسى كه حاضر است يا حاضر نيست، به دنيا آمده يا نيامده است».
ه. با توجه به آنچه ذکر شد مخاطب این دانشنامه باید مطمئن باشد که آنچه در برخورد ابتدائی به عنوان تغییر در شیوه آن به ذهن کسی می‌رسد، طی مراحل مفصل و طولانی کارشناسی مورد بحث قرار گرفته، و اندازه ای که صلاح تشخیص داده شده به کار گرفته شده است؛ بنابراین اگر مواردی در شیوه این دانشنامه استفاده نشده از روی غفلت نبوده است.
پس بايد به فكر راه ‏هايى بود كه همه انسان‏ ها با آسان ‏ترين شيوه و سريع ‏ترين زمان دسترسى به همه معارف غدير پيدا كنند. بر اين اساس «دانشنامه» با شيوه واژگانى اين بستر را آماده مى ‏كند كه هر انسانى از طريق هر مفهومى كه به ذهنش خطور مى‏ كند و احتمال مى ‏دهد ، به غدير راه پيدا كند.


دوم:فرمان ابدى پيامبرصلى الله عليه وآله كه ادامه تبليغ غدير را تا آخرين روز دنيا اعلام كردند و فرمودند: «فَليُبَلِّغِ الحاضِرُ الغائِبَ وَ الوالِدُ الوَلَدَ اِلى يَومِ القيامَةِ» <ref>منبع سابق.</ref>: «بايد هر حاضرى به غايب و هر پدرى به فرزند تا روز قيامت برساند». اين يعنى همه -  بدون هيچ شرط و خصوصيتى -  موظف به ابلاغ پيام غديرند، و بايد شيوه ابلاغ آن را بياموزند تا قادر به تبليغ آن باشند.
و. با همه آنچه ذکر شد دانشنامه حاضر یک کار پایان یافته نیست؛ بلکه هم شیوه آن قابلیت بهینه‌سازی دارد، و هم محتوای آن قابل افزایش است؛ بنابراین متواضعانه پذیرای پیشنهادات درباره سبک دانشنامه و نیز مطالب جدید برای افزودن به محتوای آن هستیم، که البته مطالب رسیده بعد از کارشناسی اعمال و اضافه خواهد شد.


پس بر عهده ماست كه راهكارهايى براى آموزش عمومى غدير ارائه دهيم و راه را براى آموختن همگانى آن هموار كنيم. «دانشنامه» مى ‏تواند اين رسالت از تبليغ غدير را بر عهده بگيرد كه هر كسى در هر حدى از سواد و علم و اطلاعات، فقط با لحظه‏ اى فكر واژه ‏اى را در نظر بگيرد، و از همان پنجره به غدير بنگرد و گمشده خود را پيدا كند و يا به آنچه نمى ‏داند دست يابد.
== نتایج و فواید دانشنامه ==
ایده اصلی در طرح دانشنامه غدیر بر اساس ورود و دستیابی به یک مطلب از دریچه‌های مختلف است، که ابعاد و فواید این طرح را از چند نگاه می‌توان ارزیابی کرد:


سوم:عهدى كه پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير از ما گرفتند آنگاه كه از همه مخاطبين غدير تا پايان جهان خواستند اين پيمان نامه را با ایشان تكرار كنند: «نَحنُ نُؤَدّى ذلِكَ عَنكَ الدّانى وَ القاصى مِن اَولادِنا وَ اَهالينا» <ref>منبع سابق.</ref>: «ما (پيام غدير) را از قول تو به نزديک و دور از فرزندان و نزديكانمان مى‏ رسانيم»، و آن حضرت از آنان چنين تعهد گرفتند: «لانُغَيِّرُ وَ لانُبَدِّلُ وَ لانَبتَغى بِذلِكَ بَدَلاً وَ لايَرَى اللَّهُ مِن اَنفُسِنا حِوَلاً»<ref>منبع سابق.</ref>: «هرگز تغيير و تبديل در اين پيمان ايجاد نمى ‏كنيم و چيز ديگرى را جايگزين آن نمى‏ نماييم، و خداوند در اين باره از نَفْس‏هايمان دگرگونى نبيند».پس بايد براى پيام رسانى غدير از هر راه ممكن كه مورد رضاى مبلغ اول غدير است كوتاهى نكنيم؛ و با فرهنگ سازى مستحكم و ريشه ‏دار براى غدير راه هر گونه تحريف و اشتباه را ببنديم، تا نسل ‏هاى آينده با اطمينان خاطر آن را دريافت كنند.
==== ۱. ورود به یک مفهوم از راه چند واژه ====
وقتی کاربر مطلبی را اجمالاً می‌داند ولی نمی‌داند آن را باید در کجای غدیر جستجو کند، با دقت و استخراج چند واژه از آن مطلب یا داستان، به ترتیب الفبایی در دانشنامه جستجو می‌کند و آن را پیدا می‌کند. اگر واژه انتخابی به نتیجه نرسید می‌تواند از واژه‌های دیگری که در آن مطالب قابل جستجو است استفاده کند.


طرح «دانشنامه» انجام وظيفه ‏اى در برابر اين واجب اعتقادى بر اساس يک پيمان جدى در غدير است، كه طبق آن بايد قادر باشيم پيام غدير را به دور و نزديک مردم برسانيم، و در ابلاغ آن دقت لازم را بنماييم كه آن گونه كه خداى غدير خواسته به گوش مردم برسد.
==== ۲. ورود به یک واژه با مشتقات مختلف ====
در جستجوی یک واژه اگر یکی از مشتقات مورد نظر آن در جستجو به نتیجه نرسید می‌توان از طریق مشتقات دیگر آن را جستجو کرد.


=== وسعت واژه غدير ===
==== ۳. ورود به یک واژه و یافتن واژه‌های جدید از آن ====
تابلوى جهانى غدير جمله «مَن كُنتُ مَولاهُ فَعَلِىٌّ مَولاهُ» است، كه خطبه ‏اى بلند پشتوانه آن است. زمينه اين خطابه يک ساعته واقعه سه روزه ‏اى است كه در وادى غدير كنار بركه خم اتفاق افتاده است. بازده زمانى اين ماجراى اعتقادى داستان سى روزه ‏اى است كه از ۲۵  ذى‏ القعده تا ۲۵ ذى‏الحجه سال دهم هجرى به وقوع پيوسته است. سابقه اين وقايع سى روزه، بيست و سه سال زحمت پيامبر معظم ‏صلى الله عليه وآله از بعثت تا حجة الوداع است. گذشته بلند مدت اين واقعه، زحمات شش هزار ساله ، يكصد و بيست و چهار هزار پيامبر عليهم السلام از آغاز حضور بشر بر كره خاكى است، كه از طرف خداوند به عنوان حجت بر مردم فرستاده شدند.
وقتی کاربر از طریق یک واژه به هدف خود دست پیدا می‌کند، از مطالبی که در آنجا می‌بیند می‌تواند واژه‌های جدیدی را استخراج کند و به جستجوی خود ادامه دهد تا به مطالب جدیدی دست پیدا کند.


با اين حلقه ‏هاى وصل بين غدير و نبوت و توحيد، درمى‏ يابيم كه غدير پرچم بلند خداوند در زمين است كه ميليون‏ ها واژه و هزاران جمله و ده ‏ها واقعه با آن مرتبط است، و صدها قطعه از عقائد ما در آن نهفته است. در واقع ما به گنج عظيمى به نام غدير دست يافته ‏ايم كه بايد قدر آن را بيشتر بدانيم؛ و به معدن بى ‏انتهايى از دُرِّ نجف رسيده ‏ايم كه با استفاده همه نسل‏ هاى ما تا قيامت به پايان نخواهد رسيد.
==== ۴. ایجاد سؤالات جدید با یافتن مطالب یک واژه ====
وقتی از طریق واژه ای به مطالبی می‌رسیم با مطالعه آن مطلب می‌توانیم سؤالاتی مطرح کنیم، و با کمک آن سؤالات واژه‌هایی را آماده کنیم و طبق آنها به جستجو ادامه دهیم.


حضور سيصد آيه قرآن در سراسر واقعه غدير ارتباط ديگرى است كه نشان از ابعاد گسترده اعتقادى در اين ماجرا دارد، و قرآن شناسى ما را در كنار ولايت شناسى بالا مى‏ برد. شأن نزول و تفسير اين تعداد از آيات قرآن ما را با معاد و روزى پيوند مى‏ دهد كه ژرفاى قرآن تكليف آخرتمان را روشن خواهد كرد.
==== ۵. ورود به غدیر با واژه‌های پیشنهادی ====
این دانشنامه ورود به غدیر با واژه‌های احتمالی را ممکن می‌سازد که از طرف کاربر پیشنهاد شود، حتی اگر ارتباطی با غدیر در آن دیده نشود. بدین معنی که اگر کسی هیچ سابقه ای با واقعه غدیر ندارد تا واژه نزدیکی را برای جستجو درباره آن پیدا کند یا با فن واژه یابی آشنایی ندارد، می‌تواند بدون ارتباط واژه ای را در نظر بگیرد و سپس در دانشنامه آن را جستجو کند تا شاید مطلبی راجع به غدیر در آن پیدا کند.


خطبه بلند و يک ساعته پيامبرصلى الله عليه وآله در متن اين ماجرا و به عنوان گلِ سر سبدِ آن، پرونده مفصل ديگرى است كه درهايى از معارف را به روى ما باز مى‏ كند، و فكر ما را با مسيرى كه خدا برايمان تعيين فرموده آشنا مى‏ كند.
==== ۶. نتیجه‌گیری‌های آماری درباره غدیر ====
با استفاده از این دانشنامه می‌توان کارهای آماری دقیق درباره غدیر و حتی غیر غدیر انجام داد. بدین معنی که دانشنامه با ورود به همه موضوعات مرتبط با غدیر مطالب هر کدام را در اختیار کاربر گذاشته است. بر اساس این مطالب می‌توان دسته‌بندی‌های جدیدی آماده کرد و آمارهای تازه ای به دست آورد. همچنین دریچه‌هایی نو فراتر از دانشنامه به سوی غدیر باز می‌شود، که از هر کدام پنجره‌های جدید و بی‌انتهایی از معارف غدیر باز می‌شود.


در يک جمع بندى بايد گفت: واقعه غدير اگرچه ماجرايى براى اعلان «ولايت دوازده امام ‏عليهم السلام» است، اما يک مراسم رسمى بوده براى آنكه خاتم الانبياءصلى الله عليه وآله در آخرين فرصت ‏هاى عمرش همه آنچه از راه اسلام تا قيامت مانده را ترسيم فرمايد، و ره توشه لازم را براى اين مسير طولانى پيش بينى فرمايد. اين است كه در جاى جاى واقعه مسائل متعددى از معارف اسلام مطرح شده و پايه ‏هاى اعتقادى بيان گرديده و راهكارهاى بشر ترسيم شده است.
== منابع دانشنامه ==
راه طی شده برای آماده‌سازی جامع‌ترین دانشنامه غدیر، به سابقه بلند مدت تحقیق و تألیف درباره واقعه غدیر در طول تاریخ بازمی‌گردد. برای استفاده همه‌جانبه از این گذشته درخشان در جای جای این دانشنامه، در جمع‌آوری متون مربوط به غدیر - از اعتقادی و حدیثی و تاریخی تا جغرافیایی و ادبی و غیره - همه منابع اسلامی اعم از شیعه و سنی مورد مراجعه قرار گرفته و مطالب مربوط به غدیر از آنها استخراج شده است.


بنابراين تدوين «دانشنامه غدير» براى استخراج همه آن چيزى است كه مى‏ توان از اين آخرين يادگار رسول اللَّه‏ صلى الله عليه وآله براى دنيا و آخرت انسان ‏ها به دست آورد و راه سعادت را بر اساس غدير برايشان هموار كرد.
بر این اساس همه منابع و تألیفات اسلامی از قرن اول تاکنون مطالعه شده و هزاران کتاب در این باره جستجو شده؛ و در هر کتابی کوچک‌ترین مطلبی درباره غدیر وجود داشته استخراج و با ذکر آدرس و حذف موارد تکراری در جای خود از دانشنامه منعکس شده است. بدین گونه کاربران این دانشنامه از مراجعه به هر کتابی درباره غدیر مستغنی گردیده و اطمینان می‌یابند که همه محتملات جستجو شده است.


=== «دانشنامه» اتمامِ حجتِ غدير ===
در همین راستا، ۳ محور اساسی برای جمع‌آوری مطالب دانشنامه در نظر گرفته شده است:
امروز پديده ‏اى به نام «دانشنامه غدير» در فرهنگ تشيع به معناى اتمام حجت غدير بر همگان است، و بدان معناست كه دسترسى به غدير آسان شده، و فرمانِ «حاضران به غايبان برسانند» به احسن وجه انجام گرفته است. اين يعنى روز قيامت در برابر پيامبر و اميرالمؤمنين و حضرت زهراعليهم السلام عذرى نخواهيم داشت اگر بپرسند: «اَما سَمِعتُم ما قالَ رَسولُ اللَّهِ يَومَ غَديرِ خُمٍّ؟!»<ref>الخصال: ص ۱۷۳. دلائل الامامة: ص ۳۸. اثبات الهداة: ج ۲ ص ۱۵۳ ۱۱۵ ۱۱۲. بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۲۷۳ ۲۰۵ ۱۸۶، ج ۳۲ ص ۳۸۸، ج ۳۶ ص ۳۵۲، ج ۴۳ ص ۱۶۱. الغدير: ج ۱ ص ۱۹۷.</ref>: «آيا نشنيديد آنچه پيامبرصلى الله عليه وآله در روز غدير خم فرمودند»؟
 
اگر در اثر فتنه ‏گرى ‏هاى سقيفه نسل‏ هاى مسلمانان از غدير اطلاع نداشتند و يا خود را به بى‏ اطلاعى زده بودند، امروز «دانشنامه غدير» چنان حجت را بر همه تمام كرده و اعماق آن بركه را به همه نشان مى‏ دهد كه جا دارد امامان معصوم ‏عليهم السلام از ما بپرسند: شما از اقيانوس غدير چه سهمى دريافت كرده ‏ايد و چقدر در آن غوص نموده ‏ايد و از اين روزىِ لذيذ و گوارا بر سر سفره آماده غدير چه توشه ‏اى براى خود برداشته‏ ايد؟
 
جايى كه پيامبر و اميرالمؤمنين و حضرت زهرا و يازده امام معصوم ‏عليهم السلام پيشتازان تبليغ غديرند و به ما هم اين دستور را داده ‏اند، چه وظيفه خطيرى در اين باره بر عهده ما خواهد بود؟ اگر تبليغ غدير به صورت فردى و اجتماعى، به شيوه گفتارى و نوشتارى، به صورت استدلالى و با استناد به قرآن و نگاه به خطبه آن، و با روش‏ هاى عملى مانند زيارت و دعا و جشن تاكنون انجام گرفته، يک فرهنگنامه جامع لازم دارد تا همه اطلاعات در اين باره را براى يافتن تنوع در تبليغ آن در اختيار غديريان بگذارد.
 
آنچه پيش روى شماست مى ‏تواند «فرهنگنامه غدير»، «واژه نامه غدير»، «لغت نامه غدير»، و يا «دانشنامه غدير» ناميده شود، كه شامل همه چيز غدير است، و مورد استفاده شما در موقعيت‏ هاى مختلف ابلاغ غدير قرار مى ‏گيرد.
 
=== اهداف دانشنامه ===
اكنون كه عصاره تلاش صد و بيست و چهار هزار پيامبر عليهم السلام در خطابه غدير و وقايع قبل و بعد از آن گنجانده شده، و راه آينده بشر تا قيامت در همين خطبه نهفته است، نمى‏ توانيم به سرعت از كنار آن بگذريم. درنگى بايد تا چراغ راه ‏هاى هدايت خود را در آن جستجو كنيم، و با راهنمايانى كه غدير به ما نشان مى‏ دهد راه بهشت را با قلبى مطمئن طى كنيم.
 
اين مهم هنگامى اتفاق مى‏افتد كه به همه ابعاد غدير دست پيدا كنيم، و اين دستيابى جز از طريق واژگان امكان پذير نيست. كسى كه راه غدير را تا انتها نرفته و از جوانب و فراز و نشيب آن آگاهى ندارد و جاى آن را نمى ‏داند، از كجا و از كدام پنجره به غدير نگاه كند تا دور آشنايى و دير آشنايى او جبران شود؟ استفاده از كلمات كليدى آسان ‏ترين و سريع‏ترين راه است كه واسطه فكرى ما با معارف غدير خواهد بود. هر كسى در هر سطح علمى مى‏ تواند خواسته ذهنى خود را در يک واژه خلاصه كند و با جستجوى آن در آب ‏هاى زلال غدير، مطالب زير مجموعه آن كلمه را در ارتباط با غدير پيدا كند.
 
اكنون شما را به «دانشنامه غدير» دعوت مى‏ كنيم. ورق ورقِ اين كتاب دست شما را مى ‏گيرد و يک ماه تمام با پيامبرصلى الله عليه وآله از مدينه تا مكه و از آنجا تا غدير و سپس بازگشت تا مدينه همراهى مى‏ نمايد، و سپس در طول چهارده قرن با غدير همگام با شما خواهد بود. برگ برگِ اين نوشته شما را تا كشورها و شهرهاى مختلف جهان مى ‏برد و در هر جايى آثار غدير را نشانتان مى‏ دهد.
 
صفحه صفحه اين مجموعه با واژه ‏ها و كلمات حركت مى‏ كند، و از مراسم غدير فراتر مى‏ رود، تا آنجا كه هر موضوعى به هر شكلى با غدير گره خورده و ارتباط يافته باشد برايتان پيدا مى‏ كند و در اختيار شما قرار مى‏ دهد، و در صدد بازگشايى همه راه‏ هاى منتهى به غدير است.
 
=== طرح كلى دانشنامه ===
كيفيت تدوين «دانشنامه» بر اساس اين تفكر است كه هر كس با هر انگيزه ‏اى بر سر سفره غدير بيايد دست خالى برنمى‏ گردد و توشه ‏اى نصيبش مى‏ شود، و هر كس با هر سؤالى بر در خانه غدير آيد بى‏ پاسخ برنمى‏ گردد؛ و هر كس از مرد و زن در هر سن و سالى با غدير كار داشته باشد بر سر سفره غدير از او پذيرايى مى ‏شود و همه امكانات غدير در اختيارش قرار مى‏ گيرد، تا روح و جانش را از چشمه آن غسلى دهد، و فكر و عقلش را از معارف آن سرشار نمايد، و قلب و خونش را از محبت غدير سرريز كند.
 
با اذعان به اينكه به هر مطلبى از پنجره ‏هاى مختلفى مى‏ توان وارد شد و از هر نگاه مى ‏توان نتيجه فكرى جديدى گرفت، ما هر قطعه از واقعه غدير را با دقت واكاوى كرده ‏ايم و هر موضوعى از آن قابل استخراج بوده به دست آورده ‏ايم و براى هر كدام چراغ راهنمايى از واژگان گذاشته‏ ايم. در واقع پيدا كردن واژه ‏هاى كليدى را انجام داده ‏ايم تا بر سر سفره غدير در بهشت ولايت، فقط يک اراده كافى باشد تا شما كلمه ‏اى را در نظر آوريد و از خود بپرسيد: آيا در اين باره هم در غدير خبرى هست؟! آنگاه سراغ همان واژه در دانشنامه برويد و در كمتر از يک دقيقه به مقصود خود برسيد.
 
=== برنامه ريزىِ تدوين دانشنامه ===
شيوه تدوين و فوايد و نتايج اين دانشنامه، بر اساس يک كارشناسى چند ساله شكل گرفته، كه ذيلاً به شرح ابعاد آن مى‏ پردازيم:
 
الف .سبک انواع دانشنامه‏ هاى شيعى و اسلامى و مذهبى و غير دينى مطالعه شده، و شيوه حاضر از بين همه آنها براى موضوع غدير مناسب تشخيص داده شد.
 
ب .با كارشناسان و سابقه دارانِ فن تأليف و آشنايان با دانشنامه ‏هاى جهان، كه با معارف غدير سر و كار داشتند مشورت‏ هاى متعددى صورت گرفت و از مجموع آنها شيوه اين دانشنامه نتيجه گيرى شد.
 
ج .با در نظر گرفتن محتواى غدير از يک سو، و نياز و روحيات مخاطبين غدير از سوى ديگر، اين سبک خاص انتخاب شد، كه تفاوت ‏ها و اصلاحاتى نسبت به برخى دانشنامه‏ ها دارد.
 
د .پس از تدوين اوليه شيوه نامه اين دانشنامه، گفتگوها و مشورت ‏ها و اصلاحات بسيارى انجام گرفته تا شكل نهايى خود را پيدا كرده است.
 
ه .با توجه به آنچه ذكر شد مخاطب اين دانشنامه بايد مطمئن باشد كه آنچه در برخورد ابتدائى به عنوان تغيير در شيوه آن به ذهن كسى مى ‏رسد، طى مراحل مفصل و طولانى كارشناسى مورد بحث قرار گرفته، و اندازه ‏اى كه صلاح تشخيص داده شده به كار گرفته شده است. بنابراين اگر مواردى در شيوه اين دانشنامه استفاده نشده از روى غفلت نبوده است.
 
و .با همه آنچه ذكر شد دانشنامه حاضر يک كار پايان يافته نيست؛ بلكه هم شيوه آن قابليت بهينه سازى دارد، و هم محتواى آن قابل افزايش است. بنابراين متواضعانه پذيراى پيشنهادات درباره سبک دانشنامه و نيز مطالب جديد براى افزودن به محتواى آن هستيم، كه البته مطالب رسيده بعد از كار شناسى اعمال و اضافه خواهد شد.
 
=== نتايج و فوايد دانشنامه ===
ايده اصلى در طرح دانشنامه غدير بر اساس ورود و دستيابى به يک مطلب از دريچه‏ هاى مختلف است، كه ابعاد و فوايد اين طرح را از چند نگاه مى ‏توان ارزيابى كرد:
 
==== ۱ . ورود به يک مفهوم از راه چند واژه ====
وقتى كاربر مطلبى را اجمالاً مى‏ داند ولى نمى ‏داند آن را بايد در كجاى غدير جستجو كند، با دقت و استخراج چند واژه از آن مطلب يا داستان، به ترتيب الفبايى در دانشنامه جستجو مى‏ كند و آن را پيدا مى‏ كند. اگر واژه انتخابى به نتيجه نرسيد مى‏ تواند از واژه ‏هاى ديگرى كه در آن مطالب قابل جستجو است استفاده كند.
 
==== ۲ . ورود به يک واژه با مشتقات مختلف ====
در جستجوى يک واژه اگر يكى از مشتقات مورد نظر آن در جستجو به نتيجه نرسيد مى‏ توان از طريق مشتقات ديگر آن را جستجو كرد.
 
==== ۳ . ورود به يک واژه و يافتن واژه ‏هاى جديد از آن ====
وقتى كاربر از طريق يک واژه به هدف خود دست پيدا مى ‏كند، از مطالبى كه در آنجا مى‏ بيند مى‏ تواند واژه‏ هاى جديدى را استخراج كند و به جستجوى خود ادامه دهد تا به مطالب جديدى دست پيدا كند.
 
==== ۴ . ايجاد سؤالات جديد با يافتن مطالب يک واژه ====
وقتى از طريق واژه ‏اى به مطالبى مى ‏رسيم با مطالعه آن مطلب مى ‏توانيم سؤالاتى مطرح كنيم، و با كمک آن سؤالات واژه ‏هايى را آماده كنيم و طبق آنها به جستجو ادامه دهيم.
 
==== ۵ . ورود به غدير با واژه‏ هاى پيشنهادى ====
اين دانشنامه ورود به غدير با واژه ‏هاى احتمالى را ممكن مى‏ سازد كه از طرف كاربر پيشنهاد شود، حتى اگر ارتباطى با غدير در آن ديده نشود. بدين معنى كه اگر كسى هيچ سابقه ‏اى با واقعه غدير ندارد تا واژه نزديكى را براى جستجو درباره آن پيدا كند و يا با فن واژه يابى آشنايى ندارد، مى‏ تواند بدون ارتباط واژه‏ اى را در نظر بگيرد و سپس در دانشنامه آن را جستجو كند تا شايد مطلبى راجع به غدير در آن پيدا كند.
 
==== ۶ . نتيجه گيرى‏ هاى آمارى درباره غدير ====
با استفاده از اين دانشنامه مى ‏توان كارهاى آمارى دقيق درباره غدير و حتى غير غدير انجام داد. بدين معنى كه دانشنامه با ورود به همه موضوعات مرتبط با غدير مطالب هر كدام را در اختيار كاربر گذاشته است. بر اساس اين مطالب مى‏ توان دسته بندى‏ هاى جديدى آماده كرد و آمارهاى تازه ‏اى به دست آورد. همچنين دريچه ‏هايى نو فراتر از دانشنامه به سوى غدير باز مى ‏شود، كه از هر كدام پنجره‏ هاى جديد و بى ‏انتهايى از معارف غدير باز مى‏ شود.
 
==== منابع دانشنامه ====
راه طى شده براى آماده سازى جامع ‏ترين دانشنامه غدير، به سابقه بلند مدت تحقيق و تأليف درباره واقعه غدير در طول تاريخ باز مى‏ گردد. براى استفاده همه جانبه از اين گذشته درخشان در جاى جاى اين دانشنامه، در جمع آورى متون مربوط به غدير -  از اعتقادى و حديثى و تاريخى تا جغرافيايى و ادبى و غيره -  همه منابع اسلامى اعم از شيعه و سنى مورد مراجعه قرار گرفته و مطالب مربوط به غدير از آنها استخراج شده است.
 
بر اين اساس همه منابع و تأليفات اسلامى از قرن اول تاكنون مطالعه شده و هزاران كتاب در اين باره جستجو شده؛ و در هر كتابى كوچک ترين مطلبى درباره غدير وجود داشته استخراج و با ذكر آدرس و حذف موارد تكرارى در جاى خود از دانشنامه منعكس شده است. بدين گونه كاربران اين دانشنامه از مراجعه به هر كتابى درباره غدير مستغنى گرديده و اطمينان مى ‏يابند كه همه محتملات جستجو شده است.
 
در همين راستا، ۳ محور اساسى براى جمع آورى مطالب دانشنامه در نظر گرفته شده است:


محور اول:
محور اول:


جناب حجة الاسلام و المسلمين استاد حاج شيخ محمد باقر انصارى دامت افاضاته، طى بيش از دو دهه تحقيق درباره غدير، تأليفات متعدد در جوانب مختلف آن داشته‏ اند، و كتاب ‏هاى ايشان در ابعاد مختلف موضوع غدير شامل و جامع و طبق ادبيات روز است، و همه مستند بوده و آدرس هر مطلبى در ذيل آن آمده است. با توجه به وجود اين مجموعه علمى، دانشنامه مى‏ توانست با استفاده از كتاب‏ هاى ايشان مسير طولانى كه براى تحقيق در پيش داشت، بر سر اين سفره آماده بسيار سريع طى كند.
جناب حجة الاسلام و المسلمین استاد حاج شیخ محمد باقر انصاری دامت افاضاته، طی بیش از دو دهه تحقیق درباره غدیر، تألیفات متعدد در جوانب مختلف آن داشته‌اند، و کتاب‌های ایشان در ابعاد مختلف موضوع غدیر شامل و جامع و طبق ادبیات روز است، و همه مستند بوده و آدرس هر مطلبی در ذیل آن آمده است. با توجه به وجود این مجموعه علمی، دانشنامه می‌توانست با استفاده از کتاب‌های ایشان مسیر طولانی که برای تحقیق در پیش داشت، بر سر این سفره آماده بسیار سریع طی کند.


لذا با پيشنهاد و اجازه و نظارت مستقيم ايشان بر كار دانشنامه، كه از دير زمانى جزء دغدغه‏ ها و آرزوهاى ايشان نيز بوده، منبع اصلى تدوين و تأليف دانشنامه غدير را كتاب ‏هاى ايشان قرار داديم. بر اين اساس آدرس كتاب‏ هاى ايشان به اضافه منبع اصلى در ذيل هر مطلب آمده است.
لذا با پیشنهاد و اجازه و نظارت مستقیم ایشان بر کار دانشنامه، که از دیر زمانی جزء دغدغه‌ها و آرزوهای ایشان نیز بوده، منبع اصلی تدوین و تألیف دانشنامه غدیر را کتاب‌های ایشان قرار دادیم. بر این اساس آدرس کتاب‌های ایشان به اضافه منبع اصلی در ذیل هر مطلب آمده است.


مجموعه تأليفات ايشان درباره غدير كه در اين دانشنامه مورد استفاده قرار گرفته، و جامع همه مطالب مربوط به غدير اضافه بر تحليل‏هاى لازم است، ۱۰  كتاب به ترتيب الفبايى زير است:
مجموعه تألیفات ایشان درباره غدیر که در این دانشنامه مورد استفاده قرار گرفته، و جامع همه مطالب مربوط به غدیر اضافه بر تحلیل‌های لازم است، ۱۰ کتاب به ترتیب الفبایی زیر است:


۱ . اسرار غدير
# اسرار غدیر
 
# اولین میراث مکتوب غدیر
۲ . اولين ميراث مكتوب غدير
# تبلیغ غدیر در سیره معصومین علیهم السلام
 
# چهارده قرن با غدیر
۳ . تبليغ غدير در سيره معصومين ‏عليهم السلام
# ژرفای غدیر
 
# سخنرانی استثنائی غدیر
۴ . چهارده قرن با غدير
# خطابه غدیر در آینه اسناد
 
۸. غدیر در قرآن، قرآن در غدیر (۳ جلد)
۵ . ژرفاى غدير
 
۶ . سخنرانى استثنائى غدير
 
۷ . خطابه غدير در آينه اسناد
 
۸ . غدير در قرآن، قرآن در غدير (۳ جلد)
 
۹ . غدير كجاست؟
 
۱۰ . واقعه قرآنى غدير


# غدیر کجاست؟
# واقعه قرآنی غدیر
محور دوم:
محور دوم:


بزرگ مدافع غدير علامه ميرحامد حسين هندى، طى ساليان متمادى در ده جلد از كتاب «عبقات الانوار» در ابعاد سندى و رجالى غدير تحقيقات گسترده ‏اى به ثمر رسانده، كه از افتخارات غدير و غديريان است. چكيده ‏اى از «عبقات» با عنوان «چكيده عبقات الانوار» انجام گرفته و در ابحاث سندى و رجالى غدير در اين دانشنامه از آن استفاده شده است.
بزرگ مدافع غدیر علامه میرحامد حسین هندی، طی سالیان متمادی در ده جلد از کتاب «عبقات الانوار» در ابعاد سندی و رجالی غدیر تحقیقات گسترده‌ای به ثمر رسانده، که از افتخارات غدیر و غدیریان است. چکیده‌ای از «عبقات» با عنوان «چکیده عبقات الانوار» انجام گرفته و در ابحاث سندی و رجالی غدیر در این دانشنامه از آن استفاده شده است.


محور سوم:
محور سوم:


مجموعه افتخار آفرينى از همه كتب مستقل تأليف شده درباره غدير توسط محقق ارجمند جناب آقاى حاج محمد انصارى دامت افاضاته به عنوان كتابخانه تخصصى غدير طى ۲۰ سال جمع آورى شده كه حدود ۱۵۰۰ عنوان كتاب مستقل درباره غدير است. همچنين فهرست علمى آنها به نام «غدير در آينه كتاب» توسط ايشان تأليف گرديده كه معرفى ۲۰۰۰  كتاب مستقل درباره غدير از مؤلفين قرن دوم تا پانزدهم هجرى است. به عبارت ديگر كتابشناسى غدير؛ شامل كتاب‏ هاى چاپى و خطى آن به ۲۰ زبان است، كه عبارتند از:  
مجموعه افتخار آفرینی از همه کتب مستقل تألیف شده درباره غدیر توسط محقق ارجمند جناب آقای حاج محمد انصاری دامت افاضاته به عنوان کتابخانه تخصصی غدیر طی ۲۰ سال جمع‌آوری شده که حدود ۱۵۰۰ عنوان کتاب مستقل درباره غدیر است. همچنین فهرست علمی آنها به نام «غدیر در آینه کتاب» توسط ایشان تألیف گردیده که معرفی ۲۰۰۰ کتاب مستقل درباره غدیر از مؤلفین قرن دوم تا پانزدهم هجری است. به عبارت دیگر کتابشناسی غدیر؛ شامل کتاب‌های چاپی و خطی آن به ۲۰ زبان است، که عبارتند از:
 
فارسى، عربى، اردو، تركى آذرى، تركى استانبولى، گرجستانى، تاجيكى، كردى، مالايو، تايلندى، بنگالى، تاميلى، سواحلى، انگليسى، آلمانى، فرانسوى، روسى، اسپانيايى، ايتاليايى، نروژى.
 
اين كتاب‏ ها در ابعاد مختلف تحقيقى تأليف شده و هر يک از زاويه ‏اى واقعه غدير را مورد بررسى قرار داده است. اين جهات تحقيقى عبارتند از اعتقادى و كلامى، تاريخى و جغرافيايى، حديثى، نسخه شناسى و متن شناسى، رجالى و سندى، قرآنى، دشمن شناسى، احتجاجات و رد شبهات و جواب مخالفان، كتابشناسى، ترجمه و تلخيص، ادبيات شعر و نثر.


استفاده از كتب آن مجموعه اين توفيق را نصيب دانشنامه مى‏ كرد كه با آنچه همه صاحبان فكر و قلم درباره غدير نوشته ‏اند كامل شود؛ و در واقع همه غدير نويسان به نوعى در تدوين آن مشاركت داشته باشند و اين مجموعه انعكاس زحمات همه خدمتگزاران علمى غدير باشد.
فارسی، عربی، اردو، ترکی آذری، ترکی استانبولی، گرجستانی، تاجیکی، کردی، مالایو، تایلندی، بنگالی، تامیلی، سواحلی، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، روسی، اسپانیایی، ایتالیایی، نروژی.


با تشكر از ايشان كه امكان استفاده از كتب آن مجموعه را براى تكميل دانشنامه فراهم كردند؛ براى اين هدف تک تک كتاب ‏هاى كتابخانه غدير مورد مطالعه و بررسى قرار گرفت، و آنچه دانشنامه بدان نياز داشت از آنها استخراج گرديد و در جاى خود قرار داده شد، و آدرس مطلب مزبور در آن كتاب در پاورقى ذكر گرديد.
این کتاب‌ها در ابعاد مختلف تحقیقی تألیف شده و هر یک از زاویه ای واقعه غدیر را مورد بررسی قرار داده است. این جهات تحقیقی عبارتند از اعتقادی و کلامی، تاریخی و جغرافیایی، حدیثی، نسخه‌شناسی و متن‌شناسی، رجالی و سندی، قرآنی، دشمن‌شناسی، احتجاجات و رد شبهات و جواب مخالفان، کتابشناسی، ترجمه و تلخیص، ادبیات شعر و نثر.


بدين صورت مى‏ توان ادعا كرد مجموعه ۲۶ جلدى «دانشنامه غدير» در برگيرنده همه آن چيزى است كه مؤلفين غدير طى پانزده قرن از قرن اول اسلام تاكنون درباره آن نوشته ‏اند.
استفاده از کتب آن مجموعه این توفیق را نصیب دانشنامه می‌کرد که با آنچه همه صاحبان فکر و قلم درباره غدیر نوشته‌اند کامل شود؛ و در واقع همه غدیر نویسان به نوعی در تدوین آن مشارکت داشته باشند و این مجموعه انعکاس زحمات همه خدمتگزاران علمی غدیر باشد.


هر سه محور ذكر شده، از منابع دست اول اسلامى  -  اعم از شيعى و سنى  -  استفاده كرده ‏اند و در ذيل هر مطلب آدرس آن را ذكر نموده‏ اند.
با تشکر از ایشان که امکان استفاده از کتب آن مجموعه را برای تکمیل دانشنامه فراهم کردند؛ برای این هدف تک تک کتاب‌های کتابخانه غدیر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت، و آنچه دانشنامه بدان نیاز داشت از آنها استخراج گردید و در جای خود قرار داده شد، و آدرس مطلب مزبور در آن کتاب در پاورقی ذکر گردید.


==== جمع آورى محتوايى دانشنامه ====
بدین صورت می‌توان ادعا کرد مجموعه ۲۶ جلدی «دانشنامه غدیر» در برگیرنده همه آن چیزی است که مؤلفین غدیر طی پانزده قرن از قرن اول اسلام تاکنون درباره آن نوشته‌اند.
تدوين دانشنامه غدير اگرچه بر اساس واژه ‏هاست، اما بايد گفت:


هر كس هر جاى اين دانشنامه را مورد مطالعه قرار دهد با يكى از ابعاد معارفى غدير آشنا شده و يكى از موضوعات اصلى يا فرعى آن را دنبال مى ‏كند.
هر سه محور ذکر شده، از منابع دست اول اسلامی - اعم از شیعی و سنی - استفاده کرده‌اند و در ذیل هر مطلب آدرس آن را ذکر نموده‌اند.


در نگاه كلى مى‏ توان الگوى معارف غديرى را بر اساس شاخه بندى زير ترسيم كرد كه هر مطلبى درباره هر واژه‏ اى از غدير گفته شود زير مجموعه اين تقسيم بندى خواهد بود:
== جمع‌آوری محتوایی دانشنامه ==
تدوین دانشنامه غدیر اگرچه بر اساس واژه هاست، اما باید گفت:


تقسيمات معارف غدير در ۶  قسمت:
هر کس هر جای این دانشنامه را مورد مطالعه قرار دهد با یکی از ابعاد معارفی غدیر آشنا شده و یکی از موضوعات اصلی یا فرعی آن را دنبال می‌کند.


===== تاريخ غدير: =====
در نگاه کلی می‌توان الگوی معارف غدیری را بر اساس شاخه بندی زیر ترسیم کرد که هر مطلبی درباره هر واژه ای از غدیر گفته شود زیر مجموعه این تقسیم‌بندی خواهد بود:
   الف . تاريخچه قبل از غدير:


     ۱ . زمينه واقعه غدير
تقسیمات معارف غدیر در ۶ قسمت:


     ۲ . برنامه ‏هاى مقدماتى غدير
===== تاریخ غدیر =====
الف. تاریخچه قبل از غدیر:


   ب . تاريخ واقعه غدير:
  ۱. زمینه واقعه غدیر


     ۱ . ماجراهاى پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير
  ۲. برنامه‌های مقدماتی غدیر


     ۲ . ماجراهاى منافقين و دشمنان پيامبرصلى الله عليه وآله در غدير
  ب. تاریخ واقعه غدیر:


   ج . تاريخچه چهارده قرن بعد از غدير تا امروز
  ۱. ماجراهای پیامبرصلی الله علیه وآله در غدیر


   د . جغرافياى غدير:
  ۲. ماجراهای منافقین و دشمنان پیامبرصلی الله علیه وآله در غدیر


     ۱ . موقعيت جغرافيايى سرزمين غدير
  ج. تاریخچه چهارده قرن بعد از غدیر تا امروز


     ۲ . سوابق سرزمين غدير
  د. جغرافیای غدیر:


     ۳ . سفرنامه ‏هاى غدير خم
  ۱. موقعیت جغرافیایی سرزمین غدیر


===== حديث غدير: =====
  ۲. سوابق سرزمین غدیر
   الف . اسناد غدير (بررسى ‏هاى رجالى و درايتى):


     ۱ . اسناد واقعه غدير
  ۳. سفرنامه‌های غدیر خم


     ۲ . اسناد خطبه غدير
===== حدیث غدیر =====
الف. اسناد غدیر (بررسی‌های رجالی و درایتی):


     ۳ . بررسى رجالى اسناد غدير
  ۱. اسناد واقعه غدیر


     ۴ . پاسخ به شبهات سندى درباره غدير
  ۲. اسناد خطبه غدیر


   ب . منابع غدير:
  ۳. بررسی رجالی اسناد غدیر


     ۱ . معرفى منابع واقعه غدير
  ۴. پاسخ به شبهات سندی درباره غدیر


     ۲ . بررسى رجالى منابع غدير
  ب. منابع غدیر:


     ۳ . نسخه شناسى منابع غدير
  ۱. معرفی منابع واقعه غدیر


     ۴ . پاسخ به شبهات درباره منابع غدير
  ۲. بررسی رجالی منابع غدیر


   ج . متن خطبه غدير:
  ۳. نسخه‌شناسی منابع غدیر


     ۱ . نسخه ‏هاى مقابله شده خطبه غدير
  ۴. پاسخ به شبهات درباره منابع غدیر


     ۲ . منابع خطبه غدير
  ج. متن خطبه غدیر:


     ۳ . متن كامل و مقابله شده خطبه غدير
  ۱. نسخه‌های مقابله شده خطبه غدیر


     ۴ . مراحل سخن در خطبه غدير
  ۲. منابع خطبه غدیر


     ۵ . محور سخن در خطبه غدير
  ۳. متن کامل و مقابله شده خطبه غدیر


     ۶ . موضوعات خطبه غدير
  ۴. مراحل سخن در خطبه غدیر


     ۷ . شرح خطبه غدير
  ۵. محور سخن در خطبه غدیر


===== اعتقادات غدير: =====
  ۶. موضوعات خطبه غدیر
   الف . ريشه‏ هاى علمى غدير درباره ولايت


   ب . اثبات امامت ۱۲  امام از حديث غدير
  ۷. شرح خطبه غدیر


   ج . تحليل واقعه غدير و آثار آن
===== اعتقادات غدیر =====
  الف. ریشه‌های علمی غدیر درباره ولایت


   د . احتجاجات غدير
  ب. اثبات امامت ۱۲ امام از حدیث غدیر


===== قرآن و غدير: =====
  ج. تحلیل واقعه غدیر و آثار آن
   الف . آيات نازل شده در غدير


   ب . تفسير قرآن در غدير
  د. احتجاجات غدیر


   ج . مراحل حضور قرآن در غدير
===== قرآن و غدیر =====
  الف. آیات نازل شده در غدیر


   د . تحليل ‏هاى قرآنى غدير
  ب. تفسیر قرآن در غدیر


   و . موضوع بندى قرآنى غدير
  ج. مراحل حضور قرآن در غدیر


   ه . معرفى قرآن در غدير
  د. تحلیل‌های قرآنی غدیر


===== ادبيات غدير: =====
  و. موضوع بندی قرآنی غدیر
   الف . دعاها و زيارات غدير:


     ۱ . متون دعاهاى غدير
  ه. معرفی قرآن در غدیر


     ۲ . متون زيارات غدير
===== ادبیات غدیر =====
  الف. دعاها و زیارات غدیر:


     ۳ . تحليلى بر متون دعاها و زيارات غدير
  ۱. متون دعاهای غدیر


   ب . كتابشناسى غدير:
  ۲. متون زیارات غدیر


     ۱ . تاريخچه تأليف غدير در اسلام
  ۳. تحلیلی بر متون دعاها و زیارات غدیر


     ۲ . تاريخچه تلخيص و ترجمه در كتب غدير
  ب. کتابشناسی غدیر:


     ۳ . معرفى اولين تأليفات غدير
  ۱. تاریخچه تألیف غدیر در اسلام


     ۴ . معرفى مؤلفين كتب غدير
  ۲. تاریخچه تلخیص و ترجمه در کتب غدیر


     ۵ . معرفى كتاب‏ هاى مستقل و ضمنى غدير
  ۳. معرفی اولین تألیفات غدیر


     ۶ . معرفى كتاب‏ هاى چاپى و خطى غدير
  ۴. معرفی مؤلفین کتب غدیر


     ۷ . معرفى كتابخانه‏ هاى كتب خطى غدير
  ۵. معرفی کتاب‌های مستقل و ضمنی غدیر


     ۸ . معرفى كشورها و شهرهاى محل انتشار كتب غدير
  ۶. معرفی کتاب‌های چاپی و خطی غدیر


     ۹ . معرفى زبان‏ هاى كتب مؤلفه در غدير
  ۷. معرفی کتابخانه‌های کتب خطی غدیر


     ۱۰ . موضوعات و گرايش‏ هاى تأليفى در كتب غدير
  ۸. معرفی کشورها و شهرهای محل انتشار کتب غدیر


     ۱۱ . شناسايى مقالات درباره غدير
  ۹. معرفی زبان‌های کتب مؤلفه در غدیر


     ۱۲ . فعاليت ‏هاى فرهنگى هنرى غدير
  ۱۰. موضوعات و گرایش‌های تألیفی در کتب غدیر


     ۱۳ . معرفى كتابنامه ‏هاى غدير
  ۱۱. شناسایی مقالات درباره غدیر


   ج . شعر غدير:
  ۱۲. فعالیت‌های فرهنگی هنری غدیر


     ۱ . شعر عربى
  ۱۳. معرفی کتابنامه‌های غدیر


     ۲ . شعر فارسى
  ج. شعر غدیر:


     ۳ . شعر اردو
  ۱. شعر عربی


     ۴ . شعر تركى
  ۲. شعر فارسی


     ۵ . شعر انگليسى
  ۳. شعر اردو


   د . نثر ادبى غدير:
  ۴. شعر ترکی


     ۱ . غدير در نثر عربى و فارسى
  ۵. شعر انگلیسی


     ۲ . غدير در ادبيات زبان‏هاى مختلف دنيا
  د. نثر ادبی غدیر:


===== مسائل عملى غدير: =====
  ۱. غدیر در نثر عربی و فارسی
   الف . اعمال عبادى روز غدير


   ب . عيد و جشن غدير
  ۲. غدیر در ادبیات زبان‌های مختلف دنیا


   ج . آداب مسجد غدير
===== مسائل عملی غدیر =====
  الف. اعمال عبادی روز غدیر


   د . تبليغ غدير:
  ب. عید و جشن غدیر


     ۱ . شيوه ‏هاى كلى تبليغ غدير
  ج. آداب مسجد غدیر


     ۲ . پشتوانه ‏هاى تبليغ غدير
  د. تبلیغ غدیر:


     ۳ . روش‏ هاى عملى تبليغ غدير
  ۱. شیوه‌های کلی تبلیغ غدیر


     ۴ . فرهنگ سازى براى تبليغ غدير
  ۲. پشتوانه‌های تبلیغ غدیر


     ۵ . جهت گيرى تبليغ غدير
  ۳. روش‌های عملی تبلیغ غدیر


     ۶ . كيفيت برخورد با دشمن غدير
  ۴. فرهنگ سازی برای تبلیغ غدیر


=== شيوه تدوين دانشنامه ===
  ۵. جهت‌گیری تبلیغ غدیر
شيوه نامه تدوين و تأليف دانشنامه غدير بر اساس ۳  اصل زير تنظيم شده است:


۱ .مطالب دانشنامه بر اساس واژه ‏ها و به صورت الفبايى چينش شده است. مجموعه واژه ‏هاى اصلى اين دانشنامه حدود ۲۰۰۰  واژه و عناوين زير مجموعه آنها حدود ۶۵۰۰  عنوان است، كه جمعاً حدود ۸۵۰۰  پنجره جستجوى غدير را به روى شما باز مى‏ كند.
  ۶. کیفیت برخورد با دشمن غدیر


۲ .در اين دانشنامه، به كلماتى كه مستقيماً از موضوعات فرعى غدير حساب مى‏ شوند اكتفا نشده است؛ بلكه هر واژه ‏اى كه ارتباطى به غدير داشته آورده شده و ربط آن از نظر زمانى و مكانى و كيفيت ارتباط بيان شده است.
== شیوه تدوین دانشنامه ==
شیوه نامه تدوین و تألیف دانشنامه غدیر بر اساس ۳ اصل زیر تنظیم شده است:


۳ .در هر واژه، مطالب زير مجموعه آن هم به ترتيب الفبا چينش شده ‏اند. در مواردى كه عنوان فرعى نيز زير مجموعه داشته، باز هم عناوين جزئى‏تر براى تفكيک مطالب به كار رفته است. برخى واژه ‏ها تقسيمات داخلى دارد، كه در آن موارد ترتيب منطقى مطالب مراعات شده و ترتيب الفبايى در نظر گرفته نشده است.
۱. مطالب دانشنامه بر اساس واژه‌ها و به صورت الفبایی چینش شده است. مجموعه واژه‌های اصلی این دانشنامه حدود ۲۰۰۰ واژه و عناوین زیر مجموعه آنها حدود ۶۵۰۰ عنوان است، که جمعاً حدود ۸۵۰۰ پنجره جستجوی غدیر را به روی شما باز می‌کند.


=== راهنماى دانشنامه غدير ===
# در این دانشنامه، به کلماتی که مستقیماً از موضوعات فرعی غدیر حساب می‌شوند اکتفا نشده است؛ بلکه هر واژه ای که ارتباطی به غدیر داشته آورده شده و ربط آن از نظر زمانی و مکانی و کیفیت ارتباط بیان شده است.
جلد اول دانشنامه به عنوان مقدمه و در واقع راهنماى آن تدوين گرديده، كه مراحل طى شده در آماده سازى اين دانشنامه را به تفصيل شرح داده است. با اين هدف ۶  بخش مقدمه به شرح زير تدوين شده است:
# در هر واژه، مطالب زیر مجموعه آن هم به ترتیب الفبا چینش شده‌اند. در مواردی که عنوان فرعی نیز زیر مجموعه داشته، باز هم عناوین جزئی‌تر برای تفکیک مطالب به کار رفته است. برخی واژه‌ها تقسیمات داخلی دارد، که در آن موارد ترتیب منطقی مطالب مراعات شده و ترتیب الفبایی در نظر گرفته نشده است.
== راهنمای دانشنامه غدیر ==
جلد اول دانشنامه به عنوان مقدمه و در واقع راهنمای آن تدوین گردیده، که مراحل طی شده در آماده‌سازی این دانشنامه را به تفصیل شرح داده است. با این هدف ۶ بخش مقدمه به شرح زیر تدوین شده است:


بخش اول:
بخش اول:


مقدمه مؤلف، كه شامل كليه مراحل تدوين دانشنامه از انگيزه ‏ها و اهداف تا جمع آورى و تأليف آن است.
مقدمه مؤلف، که شامل کلیه مراحل تدوین دانشنامه از انگیزه‌ها و اهداف تا جمع‌آوری و تألیف آن است.


بخش دوم:
بخش دوم:


اجمالى از واقعه غدير، با اين هدف كه مطالعه كننده و جستجوگرِ دانشنامه با اطلاع از خلاصه ‏اى از ماجرا بتواند سؤالات خود را مطرح نموده واژه‏ هاى مورد نياز خود را پيدا كند.
اجمالی از واقعه غدیر، با این هدف که مطالعه کننده و جستجوگرِ دانشنامه با اطلاع از خلاصه ای از ماجرا بتواند سؤالات خود را مطرح نموده واژه‌های مورد نیاز خود را پیدا کند.


بخش سوم:
بخش سوم:


خلاصه مقدمه به زبان عربى، كه براى آشنايى كاربران عرب زبان با محتوا و كيفيت استفاده از آن است.
خلاصه مقدمه به زبان عربی، که برای آشنایی کاربران عرب زبان با محتوا و کیفیت استفاده از آن است.


بخش چهارم:
بخش چهارم:


خلاصه مقدمه به زبان اردو، كه براى آشنايى كاربران اردو زبان با محتوا و كيفيت استفاده از آن است.
خلاصه مقدمه به زبان اردو، که برای آشنایی کاربران اردو زبان با محتوا و کیفیت استفاده از آن است.


بخش پنجم:
بخش پنجم:


نمايه كل واژه‏ هاى اصلى و فرعى، كه براى تسهيل در مطالعه و جستجو و به دست آوردن نتايج آمارى و جمع بندى ‏هاست. چينش اين نمايه به ترتيب الفبايى مانند اصل دانشنامه است.
نمایه کل واژه‌های اصلی و فرعی، که برای تسهیل در مطالعه و جستجو و به دست آوردن نتایج آماری و جمع‌بندی هاست. چینش این نمایه به ترتیب الفبایی مانند اصل دانشنامه است.


بخش ششم:
بخش ششم:


خلاصه مقدمه به زبان انگليسى، كه براى آشنايى كاربران انگليسى زبان با محتوا و كيفيت استفاده از آن است.
خلاصه مقدمه به زبان انگلیسی، که برای آشنایی کاربران انگلیسی زبان با محتوا و کیفیت استفاده از آن است.
 
=== روش نگارش دانشنامه ===
شيوه نگارشى و صفحه آرايى دانشنامه غدير بر اساس ۱۴ ماده زير تنظيم شده است:
 
۱ .در كل دانشنامه سه فونت استفاده شده است:
 
عناوين اصلى با قلم سياه خاص، عناوين فرعى با قلم سياه ديگر، متن كتاب با قلم نازک. براى يک دست بودن دانشنامه سرتاسر متن يک دست و با يک قلم است و از به كار بردن قلم سياه در مطالب مهم متن اجتناب شده است.
 
۲ .واژه ‏هاى اصلى بر اساس الفبا چيده شده و شماره مسلسل ندارد، اما عناوين فرعى اگر بيش از يک مورد باشد، با شمارش عددى يا حروفى آورده شده است.
 
۳ .قبل از واژه اصلى علامت مثلث ({) قرار داده شده، تا از عناوين فرعى متمايز باشد.
 
۴ .هر يک از مطالبِ زير مجموعه عناوين فرعى با علامت دائره () مشخص شده است.
 
۵ .در هر واژه يا عنوانِ فرعى، مطلب به طور كامل و جامع آورده شده؛ ولى در پاره ‏اى از موارد كه ممكن است مخاطب مطالب بيشترى درباره آن واژه يا عنوان بخواهد براى توضيح بيشتر به موارد ديگر ارجاع داده شده و با علامت مربع () مشخص شده است.
 
۶ .براى نشان دادن واژه ‏هايى كه مطالب آن تحت واژه ‏اى ديگر آمده، از علامت مساوى (=) استفاده شده است. از آنجا كه ممكن است براى يک مفهوم واژه ‏هاى مختلفى به ذهن ‏هاى مختلف تبادر داشته باشد، همه واژه ‏هاى محتمل آورده شده و در آنها به مورد معروف ‏تر ارجاع داده شده است. همچنين در مواردى از عناوينِ فرعى علامت مساوى (=) آمده كه دو نوع است:
 
يكى مواردى كه كلاً به واژه ‏هاى ديگر ارجاع داده شده، و ديگرى مواردى كه به عنوانى ديگر در همان واژه ارجاع داده شده تا از تكرار مطلب جلوگيرى شود.
 
۷ .پاورقى ‏ها در پايين صفحه طبق شماره آن است، و زير متون قرار داده نشده است.
 
۸ .هر يک از حروف الفبا از صفحه جديد آغاز شده است.
 
۹ .اگر مطلبى در چند واژه قابل استفاده بوده، در همه آنها آورده شده و به صورت ارجاع عمل نشده است.
 
۱۰ .در واژه هايى كه توضيحى لازم بوده داخل پرانتز () با حروف نازک ‏تر آمده است.
 
۱۱ .نمايه كل واژه ‏ها اضافه بر اينكه در جلد اول به طور كامل آمده، در آغاز هر جلد نيز نمايه واژه‏ هاى همان جلد آمده است.
 
۱۲ .در سر صفحه‏ ها واژه اصلى منعكس شده است.
 
۱۳ .در جلد ششم دانشنامه نقشه‏ ها و تصاوير مربوط به سرزمين غدير آمده است.


۱۴ .گذشته از مقدمه مفصل در جلد اول، در آغاز هر جلد نيز مختصراً به محتواى آن اشاره شده است.
== روش نگارش دانشنامه ==
شیوه نگارشی و صفحه آرایی دانشنامه غدیر بر اساس ۱۴ ماده زیر تنظیم شده است:


=== افتخار خدمتگزارى غدير ===
۱. در کل دانشنامه سه فونت استفاده شده است:
در هزار و چهارصدمين سال شهادت صاحب غدير حضرت مولانا اميرالمؤمنين‏ عليه السلام، به خدمتگزارى بر آستان حضرتش افتخار مى‏ كنم، و آن را مديون زحمات و دعاى پدر بزرگوارم و استاد دلسوزم حجت الاسلام و المسلمين حاج شيخ محمد باقر شريفى رحمة اللَّه عليه مى‏ دانم؛ كه عمرى خدمتگزار غدير و بهترين الگو و مشوّقِ من بودند. جلسات غديرى ايشان خاطره ‏هاى اثر گذار و فراموش نشدنى در قلبم به يادگار گذاشته؛ و دعاى خير آن بزرگمرد بعد از رحلتشان باعث تقويت عملكرد اين جانب شده است.


در پانزدهمين قرن غدير، مژده اين دانشنامه را تقديم نسل‏ هايى مى‏ نمايم كه در روزگار درخشش غدير و اوج عظمت آن به دنيا مى ‏آيند. شيرينىِ غدير در كامشان مبارک باد كه از دوران اثبات غدير گذشته ‏اند و در زمان جوشش چشمه معارف آن بدون هيچ مُعارضى قدم در جهان گذاشته ‏اند. به اميد آنكه نسل ‏هاى بعد از ما قدر تلاش‏ هاى گذشته غديريان را بدانند، و به ترجمه اين اثر به زبان‏ هاى مختلف اقدام نمايند.
عناوین اصلی با قلم سیاه خاص، عناوین فرعی با قلم سیاه دیگر، متن کتاب با قلم نازک. برای یک دست بودن دانشنامه سرتاسر متن یک دست و با یک قلم است و از به کار بردن قلم سیاه در مطالب مهم متن اجتناب شده است.


اين انجام وظيفه را خاضعانه به اولين مدافع و نخستين شهيده غدير حضرت صديقه طاهره فاطمه زهرا عليها السلام و غنچه شهيدشان حضرت محسن ‏عليه السلام تقديم مى‏ نمايم. آنگاه تجديد بيعتى با صاحب غدير حضرت ولى اللَّه الاعظم اميرالمؤمنين ‏عليه السلام مى‏ نمايم، و سر تعظيم و تسليم و اطاعت در برابر امامان معصوم غدير علیهم السلام فرود مى ‏آورم. به اميد روزى كه آخرين وارث غدير حضرت امام مهدى‏ ارواحنا فداه را ببينم و بر توفيقِ اين خدمت بوسه بر دست مباركشان زنم، و بر پايشان افتم و دستان پر محبتشان را بر سرم احساس نمايم.
# واژه‌های اصلی بر اساس الفبا چیده شده و شماره مسلسل ندارد، اما عناوین فرعی اگر بیش از یک مورد باشد، با شمارش عددی یا حروفی آورده شده است.
# قبل از واژه اصلی علامت مثلث ({) قرار داده شده، تا از عناوین فرعی متمایز باشد.
# هر یک از مطالبِ زیر مجموعه عناوین فرعی با علامت دائره () مشخص شده است.
# در هر واژه یا عنوانِ فرعی، مطلب به‌طور کامل و جامع آورده شده؛ ولی در پاره ای از موارد که ممکن است مخاطب مطالب بیشتری درباره آن واژه یا عنوان بخواهد برای توضیح بیشتر به موارد دیگر ارجاع داده شده و با علامت مربع () مشخص شده است.
# برای نشان دادن واژه‌هایی که مطالب آن تحت واژه ای دیگر آمده، از علامت مساوی (=) استفاده شده است. از آنجا که ممکن است برای یک مفهوم واژه‌های مختلفی به ذهن‌های مختلف تبادر داشته باشد، همه واژه‌های محتمل آورده شده و در آنها به مورد معروف تر ارجاع داده شده است. همچنین در مواردی از عناوینِ فرعی علامت مساوی (=) آمده که دو نوع است:
یکی مواردی که کلاً به واژه‌های دیگر ارجاع داده شده، و دیگری مواردی که به عنوانی دیگر در همان واژه ارجاع داده شده تا از تکرار مطلب جلوگیری شود.


== پانویس ==
# پاورقی‌ها در پایین صفحه طبق شماره آن است، و زیر متون قرار داده نشده است.
# هر یک از حروف الفبا از صفحه جدید آغاز شده است.
# اگر مطلبی در چند واژه قابل استفاده بوده، در همه آنها آورده شده و به صورت ارجاع عمل نشده است.
# در واژه‌هایی که توضیحی لازم بوده داخل پرانتز () با حروف نازک‌تر آمده است.
# نمایه کل واژه‌ها اضافه بر اینکه در جلد اول به‌طور کامل آمده، در آغاز هر جلد نیز نمایه واژه‌های همان جلد آمده است.
# در سر صفحه‌ها واژه اصلی منعکس شده است.
# در جلد ششم دانشنامه نقشه‌ها و تصاویر مربوط به سرزمین غدیر آمده است.
# گذشته از مقدمه مفصل در جلد اول، در آغاز هر جلد نیز مختصراً به محتوای آن اشاره شده است.
[[رده:میراث مکتوب غدیر]]
[[رده:میراث مکتوب غدیر]]


<references />
{{پانویس}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۲۹

دانشنامه غدیر
دانشنامه غدیر (کتاب)
اطلاعات کتاب
مذهبشیعه
زبانفارسی

مجموعه ۲۶ جلدی دانشنامه حاضر، پاسخی به این نیاز تحقیقاتی است، و آماده‌سازی جامع‌ترین مجموعه درباره معارف غدیر به صورت واژگانی الفبایی به‌شمار می‌آید.

طرح کلی دانشنامه

کیفیت تدوین «دانشنامه» بر اساس این تفکر است که هر کس با هر انگیزه ای بر سر سفره غدیر بیاید دست خالی برنمی گردد و توشه ای نصیبش می‌شود، و هر کس با هر سؤالی بر در خانه غدیر آید بی پاسخ برنمی گردد؛ و هر کس از مرد و زن در هر سن و سالی با غدیر کار داشته باشد بر سر سفره غدیر از او پذیرایی می‌شود و همه امکانات غدیر در اختیارش قرار می‌گیرد، تا روح و جانش را از چشمه آن غسلی دهد، و فکر و عقلش را از معارف آن سرشار نماید، و قلب و خونش را از محبت غدیر سرریز کند.

با اذعان به اینکه به هر مطلبی از پنجره‌های مختلفی می‌توان وارد شد و از هر نگاه می‌توان نتیجه فکری جدیدی گرفت، ما هر قطعه از واقعه غدیر را با دقت واکاوی کرده‌ایم و هر موضوعی از آن قابل استخراج بوده به دست آورده‌ایم و برای هر کدام چراغ راهنمایی از واژگان گذاشته‌ایم. در واقع پیدا کردن واژه‌های کلیدی را انجام داده‌ایم تا بر سر سفره غدیر در بهشت ولایت، فقط یک اراده کافی باشد تا شما کلمه ای را در نظر آورید و از خود بپرسید: آیا در این باره هم در غدیر خبری هست؟! آنگاه سراغ همان واژه در دانشنامه بروید و در کمتر از یک دقیقه به مقصود خود برسید.

برنامه ریزیِ تدوین دانشنامه

شیوه تدوین و فواید و نتایج این دانشنامه، بر اساس یک کارشناسی چند ساله شکل گرفته، که ذیلاً به شرح ابعاد آن می‌پردازیم:

الف. سبک انواع دانشنامه‌های شیعی و اسلامی و مذهبی و غیر دینی مطالعه شده، و شیوه حاضر از بین همه آنها برای موضوع غدیر مناسب تشخیص داده شد.

ب. با کارشناسان و سابقه دارانِ فن تألیف و آشنایان با دانشنامه‌های جهان، که با معارف غدیر سر و کار داشتند مشورت‌های متعددی صورت گرفت و از مجموع آنها شیوه این دانشنامه نتیجه‌گیری شد.

ج. با در نظر گرفتن محتوای غدیر از یک سو، و نیاز و روحیات مخاطبین غدیر از سوی دیگر، این سبک خاص انتخاب شد، که تفاوت‌ها و اصلاحاتی نسبت به برخی دانشنامه‌ها دارد.

د. پس از تدوین اولیه شیوه نامه این دانشنامه، گفتگوها و مشورت‌ها و اصلاحات بسیاری انجام گرفته تا شکل نهایی خود را پیدا کرده است.

ه. با توجه به آنچه ذکر شد مخاطب این دانشنامه باید مطمئن باشد که آنچه در برخورد ابتدائی به عنوان تغییر در شیوه آن به ذهن کسی می‌رسد، طی مراحل مفصل و طولانی کارشناسی مورد بحث قرار گرفته، و اندازه ای که صلاح تشخیص داده شده به کار گرفته شده است؛ بنابراین اگر مواردی در شیوه این دانشنامه استفاده نشده از روی غفلت نبوده است.

و. با همه آنچه ذکر شد دانشنامه حاضر یک کار پایان یافته نیست؛ بلکه هم شیوه آن قابلیت بهینه‌سازی دارد، و هم محتوای آن قابل افزایش است؛ بنابراین متواضعانه پذیرای پیشنهادات درباره سبک دانشنامه و نیز مطالب جدید برای افزودن به محتوای آن هستیم، که البته مطالب رسیده بعد از کارشناسی اعمال و اضافه خواهد شد.

نتایج و فواید دانشنامه

ایده اصلی در طرح دانشنامه غدیر بر اساس ورود و دستیابی به یک مطلب از دریچه‌های مختلف است، که ابعاد و فواید این طرح را از چند نگاه می‌توان ارزیابی کرد:

۱. ورود به یک مفهوم از راه چند واژه

وقتی کاربر مطلبی را اجمالاً می‌داند ولی نمی‌داند آن را باید در کجای غدیر جستجو کند، با دقت و استخراج چند واژه از آن مطلب یا داستان، به ترتیب الفبایی در دانشنامه جستجو می‌کند و آن را پیدا می‌کند. اگر واژه انتخابی به نتیجه نرسید می‌تواند از واژه‌های دیگری که در آن مطالب قابل جستجو است استفاده کند.

۲. ورود به یک واژه با مشتقات مختلف

در جستجوی یک واژه اگر یکی از مشتقات مورد نظر آن در جستجو به نتیجه نرسید می‌توان از طریق مشتقات دیگر آن را جستجو کرد.

۳. ورود به یک واژه و یافتن واژه‌های جدید از آن

وقتی کاربر از طریق یک واژه به هدف خود دست پیدا می‌کند، از مطالبی که در آنجا می‌بیند می‌تواند واژه‌های جدیدی را استخراج کند و به جستجوی خود ادامه دهد تا به مطالب جدیدی دست پیدا کند.

۴. ایجاد سؤالات جدید با یافتن مطالب یک واژه

وقتی از طریق واژه ای به مطالبی می‌رسیم با مطالعه آن مطلب می‌توانیم سؤالاتی مطرح کنیم، و با کمک آن سؤالات واژه‌هایی را آماده کنیم و طبق آنها به جستجو ادامه دهیم.

۵. ورود به غدیر با واژه‌های پیشنهادی

این دانشنامه ورود به غدیر با واژه‌های احتمالی را ممکن می‌سازد که از طرف کاربر پیشنهاد شود، حتی اگر ارتباطی با غدیر در آن دیده نشود. بدین معنی که اگر کسی هیچ سابقه ای با واقعه غدیر ندارد تا واژه نزدیکی را برای جستجو درباره آن پیدا کند یا با فن واژه یابی آشنایی ندارد، می‌تواند بدون ارتباط واژه ای را در نظر بگیرد و سپس در دانشنامه آن را جستجو کند تا شاید مطلبی راجع به غدیر در آن پیدا کند.

۶. نتیجه‌گیری‌های آماری درباره غدیر

با استفاده از این دانشنامه می‌توان کارهای آماری دقیق درباره غدیر و حتی غیر غدیر انجام داد. بدین معنی که دانشنامه با ورود به همه موضوعات مرتبط با غدیر مطالب هر کدام را در اختیار کاربر گذاشته است. بر اساس این مطالب می‌توان دسته‌بندی‌های جدیدی آماده کرد و آمارهای تازه ای به دست آورد. همچنین دریچه‌هایی نو فراتر از دانشنامه به سوی غدیر باز می‌شود، که از هر کدام پنجره‌های جدید و بی‌انتهایی از معارف غدیر باز می‌شود.

منابع دانشنامه

راه طی شده برای آماده‌سازی جامع‌ترین دانشنامه غدیر، به سابقه بلند مدت تحقیق و تألیف درباره واقعه غدیر در طول تاریخ بازمی‌گردد. برای استفاده همه‌جانبه از این گذشته درخشان در جای جای این دانشنامه، در جمع‌آوری متون مربوط به غدیر - از اعتقادی و حدیثی و تاریخی تا جغرافیایی و ادبی و غیره - همه منابع اسلامی اعم از شیعه و سنی مورد مراجعه قرار گرفته و مطالب مربوط به غدیر از آنها استخراج شده است.

بر این اساس همه منابع و تألیفات اسلامی از قرن اول تاکنون مطالعه شده و هزاران کتاب در این باره جستجو شده؛ و در هر کتابی کوچک‌ترین مطلبی درباره غدیر وجود داشته استخراج و با ذکر آدرس و حذف موارد تکراری در جای خود از دانشنامه منعکس شده است. بدین گونه کاربران این دانشنامه از مراجعه به هر کتابی درباره غدیر مستغنی گردیده و اطمینان می‌یابند که همه محتملات جستجو شده است.

در همین راستا، ۳ محور اساسی برای جمع‌آوری مطالب دانشنامه در نظر گرفته شده است:

محور اول:

جناب حجة الاسلام و المسلمین استاد حاج شیخ محمد باقر انصاری دامت افاضاته، طی بیش از دو دهه تحقیق درباره غدیر، تألیفات متعدد در جوانب مختلف آن داشته‌اند، و کتاب‌های ایشان در ابعاد مختلف موضوع غدیر شامل و جامع و طبق ادبیات روز است، و همه مستند بوده و آدرس هر مطلبی در ذیل آن آمده است. با توجه به وجود این مجموعه علمی، دانشنامه می‌توانست با استفاده از کتاب‌های ایشان مسیر طولانی که برای تحقیق در پیش داشت، بر سر این سفره آماده بسیار سریع طی کند.

لذا با پیشنهاد و اجازه و نظارت مستقیم ایشان بر کار دانشنامه، که از دیر زمانی جزء دغدغه‌ها و آرزوهای ایشان نیز بوده، منبع اصلی تدوین و تألیف دانشنامه غدیر را کتاب‌های ایشان قرار دادیم. بر این اساس آدرس کتاب‌های ایشان به اضافه منبع اصلی در ذیل هر مطلب آمده است.

مجموعه تألیفات ایشان درباره غدیر که در این دانشنامه مورد استفاده قرار گرفته، و جامع همه مطالب مربوط به غدیر اضافه بر تحلیل‌های لازم است، ۱۰ کتاب به ترتیب الفبایی زیر است:

  1. اسرار غدیر
  2. اولین میراث مکتوب غدیر
  3. تبلیغ غدیر در سیره معصومین علیهم السلام
  4. چهارده قرن با غدیر
  5. ژرفای غدیر
  6. سخنرانی استثنائی غدیر
  7. خطابه غدیر در آینه اسناد

۸. غدیر در قرآن، قرآن در غدیر (۳ جلد)

  1. غدیر کجاست؟
  2. واقعه قرآنی غدیر

محور دوم:

بزرگ مدافع غدیر علامه میرحامد حسین هندی، طی سالیان متمادی در ده جلد از کتاب «عبقات الانوار» در ابعاد سندی و رجالی غدیر تحقیقات گسترده‌ای به ثمر رسانده، که از افتخارات غدیر و غدیریان است. چکیده‌ای از «عبقات» با عنوان «چکیده عبقات الانوار» انجام گرفته و در ابحاث سندی و رجالی غدیر در این دانشنامه از آن استفاده شده است.

محور سوم:

مجموعه افتخار آفرینی از همه کتب مستقل تألیف شده درباره غدیر توسط محقق ارجمند جناب آقای حاج محمد انصاری دامت افاضاته به عنوان کتابخانه تخصصی غدیر طی ۲۰ سال جمع‌آوری شده که حدود ۱۵۰۰ عنوان کتاب مستقل درباره غدیر است. همچنین فهرست علمی آنها به نام «غدیر در آینه کتاب» توسط ایشان تألیف گردیده که معرفی ۲۰۰۰ کتاب مستقل درباره غدیر از مؤلفین قرن دوم تا پانزدهم هجری است. به عبارت دیگر کتابشناسی غدیر؛ شامل کتاب‌های چاپی و خطی آن به ۲۰ زبان است، که عبارتند از:

فارسی، عربی، اردو، ترکی آذری، ترکی استانبولی، گرجستانی، تاجیکی، کردی، مالایو، تایلندی، بنگالی، تامیلی، سواحلی، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، روسی، اسپانیایی، ایتالیایی، نروژی.

این کتاب‌ها در ابعاد مختلف تحقیقی تألیف شده و هر یک از زاویه ای واقعه غدیر را مورد بررسی قرار داده است. این جهات تحقیقی عبارتند از اعتقادی و کلامی، تاریخی و جغرافیایی، حدیثی، نسخه‌شناسی و متن‌شناسی، رجالی و سندی، قرآنی، دشمن‌شناسی، احتجاجات و رد شبهات و جواب مخالفان، کتابشناسی، ترجمه و تلخیص، ادبیات شعر و نثر.

استفاده از کتب آن مجموعه این توفیق را نصیب دانشنامه می‌کرد که با آنچه همه صاحبان فکر و قلم درباره غدیر نوشته‌اند کامل شود؛ و در واقع همه غدیر نویسان به نوعی در تدوین آن مشارکت داشته باشند و این مجموعه انعکاس زحمات همه خدمتگزاران علمی غدیر باشد.

با تشکر از ایشان که امکان استفاده از کتب آن مجموعه را برای تکمیل دانشنامه فراهم کردند؛ برای این هدف تک تک کتاب‌های کتابخانه غدیر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت، و آنچه دانشنامه بدان نیاز داشت از آنها استخراج گردید و در جای خود قرار داده شد، و آدرس مطلب مزبور در آن کتاب در پاورقی ذکر گردید.

بدین صورت می‌توان ادعا کرد مجموعه ۲۶ جلدی «دانشنامه غدیر» در برگیرنده همه آن چیزی است که مؤلفین غدیر طی پانزده قرن از قرن اول اسلام تاکنون درباره آن نوشته‌اند.

هر سه محور ذکر شده، از منابع دست اول اسلامی - اعم از شیعی و سنی - استفاده کرده‌اند و در ذیل هر مطلب آدرس آن را ذکر نموده‌اند.

جمع‌آوری محتوایی دانشنامه

تدوین دانشنامه غدیر اگرچه بر اساس واژه هاست، اما باید گفت:

هر کس هر جای این دانشنامه را مورد مطالعه قرار دهد با یکی از ابعاد معارفی غدیر آشنا شده و یکی از موضوعات اصلی یا فرعی آن را دنبال می‌کند.

در نگاه کلی می‌توان الگوی معارف غدیری را بر اساس شاخه بندی زیر ترسیم کرد که هر مطلبی درباره هر واژه ای از غدیر گفته شود زیر مجموعه این تقسیم‌بندی خواهد بود:

تقسیمات معارف غدیر در ۶ قسمت:

تاریخ غدیر
الف. تاریخچه قبل از غدیر:

 ۱. زمینه واقعه غدیر

 ۲. برنامه‌های مقدماتی غدیر

 ب. تاریخ واقعه غدیر:

 ۱. ماجراهای پیامبرصلی الله علیه وآله در غدیر

 ۲. ماجراهای منافقین و دشمنان پیامبرصلی الله علیه وآله در غدیر

 ج. تاریخچه چهارده قرن بعد از غدیر تا امروز

 د. جغرافیای غدیر:

 ۱. موقعیت جغرافیایی سرزمین غدیر

 ۲. سوابق سرزمین غدیر

 ۳. سفرنامه‌های غدیر خم
حدیث غدیر
الف. اسناد غدیر (بررسی‌های رجالی و درایتی):

 ۱. اسناد واقعه غدیر

 ۲. اسناد خطبه غدیر

 ۳. بررسی رجالی اسناد غدیر

 ۴. پاسخ به شبهات سندی درباره غدیر

 ب. منابع غدیر:

 ۱. معرفی منابع واقعه غدیر

 ۲. بررسی رجالی منابع غدیر

 ۳. نسخه‌شناسی منابع غدیر

 ۴. پاسخ به شبهات درباره منابع غدیر

 ج. متن خطبه غدیر:

 ۱. نسخه‌های مقابله شده خطبه غدیر

 ۲. منابع خطبه غدیر

 ۳. متن کامل و مقابله شده خطبه غدیر

 ۴. مراحل سخن در خطبه غدیر

 ۵. محور سخن در خطبه غدیر

 ۶. موضوعات خطبه غدیر

 ۷. شرح خطبه غدیر
اعتقادات غدیر
 الف. ریشه‌های علمی غدیر درباره ولایت

 ب. اثبات امامت ۱۲ امام از حدیث غدیر

 ج. تحلیل واقعه غدیر و آثار آن

 د. احتجاجات غدیر
قرآن و غدیر
 الف. آیات نازل شده در غدیر

 ب. تفسیر قرآن در غدیر

 ج. مراحل حضور قرآن در غدیر

 د. تحلیل‌های قرآنی غدیر

 و. موضوع بندی قرآنی غدیر

 ه. معرفی قرآن در غدیر
ادبیات غدیر
 الف. دعاها و زیارات غدیر:

 ۱. متون دعاهای غدیر

 ۲. متون زیارات غدیر

 ۳. تحلیلی بر متون دعاها و زیارات غدیر

 ب. کتابشناسی غدیر:

 ۱. تاریخچه تألیف غدیر در اسلام

 ۲. تاریخچه تلخیص و ترجمه در کتب غدیر

 ۳. معرفی اولین تألیفات غدیر

 ۴. معرفی مؤلفین کتب غدیر

 ۵. معرفی کتاب‌های مستقل و ضمنی غدیر

 ۶. معرفی کتاب‌های چاپی و خطی غدیر

 ۷. معرفی کتابخانه‌های کتب خطی غدیر

 ۸. معرفی کشورها و شهرهای محل انتشار کتب غدیر

 ۹. معرفی زبان‌های کتب مؤلفه در غدیر

 ۱۰. موضوعات و گرایش‌های تألیفی در کتب غدیر

 ۱۱. شناسایی مقالات درباره غدیر

 ۱۲. فعالیت‌های فرهنگی هنری غدیر

 ۱۳. معرفی کتابنامه‌های غدیر

 ج. شعر غدیر:

 ۱. شعر عربی

 ۲. شعر فارسی

 ۳. شعر اردو

 ۴. شعر ترکی

 ۵. شعر انگلیسی

 د. نثر ادبی غدیر:

 ۱. غدیر در نثر عربی و فارسی

 ۲. غدیر در ادبیات زبان‌های مختلف دنیا
مسائل عملی غدیر
 الف. اعمال عبادی روز غدیر

 ب. عید و جشن غدیر

 ج. آداب مسجد غدیر

 د. تبلیغ غدیر:

 ۱. شیوه‌های کلی تبلیغ غدیر

 ۲. پشتوانه‌های تبلیغ غدیر

 ۳. روش‌های عملی تبلیغ غدیر

 ۴. فرهنگ سازی برای تبلیغ غدیر

 ۵. جهت‌گیری تبلیغ غدیر

 ۶. کیفیت برخورد با دشمن غدیر

شیوه تدوین دانشنامه

شیوه نامه تدوین و تألیف دانشنامه غدیر بر اساس ۳ اصل زیر تنظیم شده است:

۱. مطالب دانشنامه بر اساس واژه‌ها و به صورت الفبایی چینش شده است. مجموعه واژه‌های اصلی این دانشنامه حدود ۲۰۰۰ واژه و عناوین زیر مجموعه آنها حدود ۶۵۰۰ عنوان است، که جمعاً حدود ۸۵۰۰ پنجره جستجوی غدیر را به روی شما باز می‌کند.

  1. در این دانشنامه، به کلماتی که مستقیماً از موضوعات فرعی غدیر حساب می‌شوند اکتفا نشده است؛ بلکه هر واژه ای که ارتباطی به غدیر داشته آورده شده و ربط آن از نظر زمانی و مکانی و کیفیت ارتباط بیان شده است.
  2. در هر واژه، مطالب زیر مجموعه آن هم به ترتیب الفبا چینش شده‌اند. در مواردی که عنوان فرعی نیز زیر مجموعه داشته، باز هم عناوین جزئی‌تر برای تفکیک مطالب به کار رفته است. برخی واژه‌ها تقسیمات داخلی دارد، که در آن موارد ترتیب منطقی مطالب مراعات شده و ترتیب الفبایی در نظر گرفته نشده است.

راهنمای دانشنامه غدیر

جلد اول دانشنامه به عنوان مقدمه و در واقع راهنمای آن تدوین گردیده، که مراحل طی شده در آماده‌سازی این دانشنامه را به تفصیل شرح داده است. با این هدف ۶ بخش مقدمه به شرح زیر تدوین شده است:

بخش اول:

مقدمه مؤلف، که شامل کلیه مراحل تدوین دانشنامه از انگیزه‌ها و اهداف تا جمع‌آوری و تألیف آن است.

بخش دوم:

اجمالی از واقعه غدیر، با این هدف که مطالعه کننده و جستجوگرِ دانشنامه با اطلاع از خلاصه ای از ماجرا بتواند سؤالات خود را مطرح نموده واژه‌های مورد نیاز خود را پیدا کند.

بخش سوم:

خلاصه مقدمه به زبان عربی، که برای آشنایی کاربران عرب زبان با محتوا و کیفیت استفاده از آن است.

بخش چهارم:

خلاصه مقدمه به زبان اردو، که برای آشنایی کاربران اردو زبان با محتوا و کیفیت استفاده از آن است.

بخش پنجم:

نمایه کل واژه‌های اصلی و فرعی، که برای تسهیل در مطالعه و جستجو و به دست آوردن نتایج آماری و جمع‌بندی هاست. چینش این نمایه به ترتیب الفبایی مانند اصل دانشنامه است.

بخش ششم:

خلاصه مقدمه به زبان انگلیسی، که برای آشنایی کاربران انگلیسی زبان با محتوا و کیفیت استفاده از آن است.

روش نگارش دانشنامه

شیوه نگارشی و صفحه آرایی دانشنامه غدیر بر اساس ۱۴ ماده زیر تنظیم شده است:

۱. در کل دانشنامه سه فونت استفاده شده است:

عناوین اصلی با قلم سیاه خاص، عناوین فرعی با قلم سیاه دیگر، متن کتاب با قلم نازک. برای یک دست بودن دانشنامه سرتاسر متن یک دست و با یک قلم است و از به کار بردن قلم سیاه در مطالب مهم متن اجتناب شده است.

  1. واژه‌های اصلی بر اساس الفبا چیده شده و شماره مسلسل ندارد، اما عناوین فرعی اگر بیش از یک مورد باشد، با شمارش عددی یا حروفی آورده شده است.
  2. قبل از واژه اصلی علامت مثلث ({) قرار داده شده، تا از عناوین فرعی متمایز باشد.
  3. هر یک از مطالبِ زیر مجموعه عناوین فرعی با علامت دائره () مشخص شده است.
  4. در هر واژه یا عنوانِ فرعی، مطلب به‌طور کامل و جامع آورده شده؛ ولی در پاره ای از موارد که ممکن است مخاطب مطالب بیشتری درباره آن واژه یا عنوان بخواهد برای توضیح بیشتر به موارد دیگر ارجاع داده شده و با علامت مربع () مشخص شده است.
  5. برای نشان دادن واژه‌هایی که مطالب آن تحت واژه ای دیگر آمده، از علامت مساوی (=) استفاده شده است. از آنجا که ممکن است برای یک مفهوم واژه‌های مختلفی به ذهن‌های مختلف تبادر داشته باشد، همه واژه‌های محتمل آورده شده و در آنها به مورد معروف تر ارجاع داده شده است. همچنین در مواردی از عناوینِ فرعی علامت مساوی (=) آمده که دو نوع است:

یکی مواردی که کلاً به واژه‌های دیگر ارجاع داده شده، و دیگری مواردی که به عنوانی دیگر در همان واژه ارجاع داده شده تا از تکرار مطلب جلوگیری شود.

  1. پاورقی‌ها در پایین صفحه طبق شماره آن است، و زیر متون قرار داده نشده است.
  2. هر یک از حروف الفبا از صفحه جدید آغاز شده است.
  3. اگر مطلبی در چند واژه قابل استفاده بوده، در همه آنها آورده شده و به صورت ارجاع عمل نشده است.
  4. در واژه‌هایی که توضیحی لازم بوده داخل پرانتز () با حروف نازک‌تر آمده است.
  5. نمایه کل واژه‌ها اضافه بر اینکه در جلد اول به‌طور کامل آمده، در آغاز هر جلد نیز نمایه واژه‌های همان جلد آمده است.
  6. در سر صفحه‌ها واژه اصلی منعکس شده است.
  7. در جلد ششم دانشنامه نقشه‌ها و تصاویر مربوط به سرزمین غدیر آمده است.
  8. گذشته از مقدمه مفصل در جلد اول، در آغاز هر جلد نیز مختصراً به محتوای آن اشاره شده است.
برگرفته از «https://wikighadir.com/index.php?title=دانشنامه_غدیر_(کتاب)&oldid=27573»