اذكار روز عید غدیر
علاوه بر دعاها و زيارتهاى عيد غدير، اذكار ديگرى نيز وجود دارد؛ كه برخى از آنها متعلق به اين روز شريف است، و برخى اختصاص به اين روز ندارد ولى خواندن آنها در اين روز آثار و ثواب مضاعفى دارد و در اين روز عمل به آنها بسيار سفارش شده است:
الف. صلوات
صلوات بر محمد و آل محمدعليهم السلام از كارهاى بسيار پسنديده، به ويژه در روز غدير است. استحباب اين ذكر شريف منحصر به روز غدير نيست، بلكه اين دعا از عبادات بزرگى است كه قبول و پذيرش دعاها وابسته و مشروط به وجود آن مى باشد؛ و چنين است كه اگر دعايى متبرک و مزيّن به صلوات بر محمد و آل محمدعليهم السلام نباشد مورد قبول خداوند بزرگ نيست.
امام صادق عليه السلام فرمود:
كلّ دعاء يدعى اللَّه عزوجل به محجوب عن السماء، حتى يصلّى على محمد و آل محمد××× 1 تفسير البرهان: ج 3 ص 325 ح 1. ×××: هر دعايى كه به وسيله آن خداى عزوجل خوانده شود، از آسمان پوشيده مى ماند تا وقتى كه بر محمد و آل محمدعليهم السلام صلوات فرستاده شود.
عظمت و ارزش پاداش صلوات بالاتر از همه اعمال و عبادات است؛ به طورى كه در نامه عمل چيزى سنگينتر از پاداش صلوات ديده نمىشود.
امام صادق و امام باقرعليهما السلام فرمودهاند: ما فى الميزان شىء اثقل من الصلاة على محمد و آل محمد، و ان الرجل لتوضع اعماله فى الميزان و تميل به. فيخرجصلى الله عليه وآله فيضعها فى ميزانه فيرجح )به( ××× 2 الكافى: ج 2 ص 494 ح 15. ×××: در ترازوى عمل چيزى سنگينتر از صلوات بر محمد و آل محمدعليهم السلام نيست. همانا كه در قيامت اعمال انسان را در ترازوى عمل گذراند و سبك باشد، و رسولاللَّهصلى الله عليه وآله صلوات را خارج مىكند و در ترازوى عمل مىگذارد و كفه اعمال خوب ترجيح مىيابد.
عبدالسلام بن نعيم گويد: قلت لابىعبداللَّهعليه السلام: انى دخلت البيت و لم يحضرنى شىء من الدعاء الا الصلاة على محمد و آل محمدعليهم السلام. فقال: اما انه لم يخرج احد بافضل ممّا خرجت به××× 3 الكافى: ج 2 ص 494 ح 17. ×××: به امام صادقعليه السلام عرض كردم: من داخل مسجدالحرام شدم و هيچ دعايى به خاطر نداشتم جز صلوات بر محمد و آل محمدعليهم السلام. فرمود: آگاه باش كه هيچ كس برتر از تو در فضيلت و ثواب از خانه خدا بيرون نيامده است.
حضرت امام صادقعليه السلام فرموده است:
اذا ذكر النبىصلى الله عليه وآله، فاكثروا الصلوة عليه، فانه من صلّى على النبىصلى الله عليه وآله صلواة واحدة، صلى اللَّه عليه الف صلواة فى الف صفّ من الملائكة، و لم يبق شىء ممّا خلق اللَّه الا صلّى على العبد لصلوة اللَّه و صلوة ملائكتة. فمن لم يرغب فى هذا فهو جاهل مغرور، قد برئ اللَّه منه و رسولهصلى الله عليه وآله و اهلبيتهعليهم السلام××× 1 الكافى: ج 2 ص 492 ح 6 . ×××:
هر گاه نام پيامبرصلى الله عليه وآله برده شود، بسيار بر او صلوات بفرستيد. زيرا هر كس يك صلوات بر پيامبرصلى الله عليه وآله بفرستد، خداوند در هزار صف از فرشتگان هزار بار بر او صلوات مىفرستد. چيزى از مخلوقات خدا باقى نمىماند مگر اينكه بر اين بنده به خاطر صلوات خدا و صلوات فرشتگان صلوات مىفرستند. كسى كه در اين فضيلت رغبت نكند نادان فريب خورده است، و همانا خدا و پيامبرصلى الله عليه وآله و خاندان پيامبرشعليهم السلام از او بيزارند.
بىرغبتى در صلوات فرستادن، نشانه نادانى و جهالت فرد نسبت به مقام شامخ اشرف كائنات و سرور پيامبران حضرت رسول اكرمصلى الله عليه وآله و اهلبيت مطهر آن حضرتعليهم السلام بوده، و يا انكار مقام بلند آن بزرگواران است، كه در اين صورت سبب بيزارى خدا و اولياى برگزيده او خواهد بود.
حضرت امام صادقعليه السلام فرموده است: قال رسولاللَّهصلى الله عليه وآله: من ذكرت عنده فنسى ان يصلّى علىّ خطأ اللَّه به طريق الجنة××× 2 الامالى )صدوق( : ص 267. ×××: حضرت رسول اكرمصلى الله عليه وآله فرمود: كسى كه من نزد او ياد شوم و فراموش كند كه ر من صلوات بفرستد، خدا او را در راه بهشت به خطا اندازد.
آنچه در ذكر صلوات بسيار اهميت دارد، صلوات بر محمدصلى الله عليه وآله و آلمحمدعليهم السلام مىباشد. صلوات ابتر يعنى تنها بر پيامبر اسلامصلى الله عليه وآله صلوات فرستادن، بدون ذكر آل آن حضرت. پس آنگونه كه اهلسنت مىگويند: اللهم صل على النبى، صلواتى باطل و مورد غضب خدا و پيامبرصلى الله عليه وآله او است. زيرا لازمه ايمان به رسول اكرمصلى الله عليه وآله و ايمان به آل آن حضرت يعنى پيشوايان معصومعليهم السلام مىباشد، و بدون ايمان به آن برگزيدگان الهى و اقرار به ولايتشان، اعتقاد به رسالت حضرت ختمى مرتبتصلى الله عليه وآله سودى نمىبخشد. تنها بر پيامبرصلى الله عليه وآله صلوات فرستادن، نه آنكه نشانه ارادت نيست بلكه نشانه دشمنى آشكار با خاندان معصومعليهم السلام او است، و چنين اظهارى شايسته هر گونه غضب خداوند است.
به حديثى در اين زمينه توجه كنيد: قال رسولاللَّهصلى الله عليه وآله: من صلّى علىّ و لم يصلّ على آلى، لم يجد ريح الجنة. و ان ريحها ليوجد من مسيرة خمسمائة عام××× 1 الامالى )صدوق( : ص 267 ح 13. ×××: حضرت رسول اكرمصلى الله عليه وآله فرمود: هر كس بر من صلوات بفرستد ولى بر آل من صلوات نفرستد، بوى بهشت را استشمام نخواهد كرد. در حالى كه بوى بهشت از فاصله پانصد سال راه به مشام مىرسد!
حضرت امام صادقعليه السلام فرمود: سمع ابى رجلاً متعلّقاً بالبيت و هو يقول: اللهم صلّ على محمد. فقال له ابى: يا عبداللَّه! لا تبترها، لا تظلمنا حقنا. اللهم صلّ على محمد و اهلبيته××× 2 الكافى: ج 2 ص 495 ح 21. ×××: پدرم از مردى كه به پرده كعبه درآويخته بود شنيد كه مىگويد: اللهم صلّ على محمد. پدرم به او فرمود: اى بنده خدا ! آن را ابتر مكن و در حق ما ستم روا مدار، و بگو: اللهم صلّ على محمد و آلمحمد و اهلبيته.
صلوات در روايات به گونههاى مختلفى آمده است، كه برخى از آنها نسبتاً طولانى است. اما رايجترين صلوات - كه صلواتى كامل و صحيح نيز مىباشد - اين است: اللهم صلّ على محمد و آل محمد. و بهتر است كه تعجيل فرج آن بزرگواران را پس از صلوات از خداوند طلب كنيم و بگوييم: و عجّل فرجهم. و در فرج آنان تعجيل فرما.
ذكر صلوات را در روز غدير، از بامداد تا شامگاه مىتوان به جاى آورد، و سزاوار است هر فرصتى را غنيمت شمرد و به اين ذكر شريف مشغول شد. حضرت امام رضاعليه السلام نيز اين روز را بسيار صلوات فرستادن بر محمدصلى الله عليه وآله و آلمحمدعليهم السلام ناميدند.
بسيار صلوات فرستادن در اين روز كمال ارادت به پيشوايان معصومعليهم السلام، و اعلام خشنودى از ولايت حضرت اميرالمؤمنينصلى الله عليه وآله و تجديد ميثاق با محمدصلى الله عليه وآله و آل محمدعليهم السلام است.
امام صادقعليه السلام مىفرمايد: سزاوار است در آن روز كه بسيار ذكر خدا بگويى و بر محمد و آلمحمدعليهم السلام بسيار صلوات بفرستى... .××× 1 وسائل: ج 7 ب 14 ح 6 . بحار الانوار: ج 97 ص 112. ×××
ب. لعن بر دشمنان اهلبيتعليهم السلام و غاصبين
يكى از اساسىترين و عمدهترين اعتقادات شيعه بر پايه آيات كريمه قرآن مجيد و احاديث معتبره، لعن بر دشمنان و غاصبين و مخالفين اهلبيتعليهم السلام است، كه آثار مثبت بسيارى دارد. از جمله اين آثار است:
يادآورى ظلمهايى كه بر اهلبيتعليهم السلام روا داشتهاند.
يادآورى مظلوميت اهلبيتعليهم السلام.
يادآورى نفاق و پليدى و خيانت غاصبين حقوق آنها.
درسى اعتقادى براى دوستان و محبين اهلبيتعليهم السلام.
تذكر به دوستان و مواليان اهلبيتعليهم السلام كه پيروى از باطل ننمايند.
رفع همّ و غم از اهلبيتعليهم السلام با لعن دشمنانشان.
دست يافتن به ثوابهاى بسيارى كه مترتب بر لعن است.
يكى از لعنهاى مخصوصى كه در اين روز وارد شده و زياد بايد تكرار شود اين است××× 2 بحار الانوار: ج 98 ص 305. ×××:
اللهم العن الجاحدين و الناكثين و المغيّرين و المبدّلين و المكذّبين، الذين يكذّبون بيوم الدين، من الاولين و الاخرين.
امام صادقعليه السلام مىفرمايد: در اين روز روزه بگير، و زياد صلوات بر محمد و آلمحمدعليه السلام بفرست، و نزد خداوند متعال بيزارى بجوى از كسانى كه ظلم به آن بزرگواران كردند.××× 1 بحار الانوار: ج 97 ص 111. الكافى: ج 4 ص 148. ×××
ج. ذكر »الحمد للَّه الذى...«
ذكر شريف و با فضيلتى كه بنا به فرامايش پيامبرصلى الله عليه وآله مستحب است در روز غدير صد بار تكرار شود اين است: الحمد للَّه الذى جعل كمال دينه و تمام نعمته بولاية اميرالمؤمنين على بن ابىطالبعليه السلام××× 2 بحار الانوار: ج 98 ص 321 ح 5 ، به نقل از نسخه خطى شهيد اول. ×××: سپاس خداى را كه كمال دين و تمام نعمتش را در ولايت حضرت اميرالمؤمنين على بن ابىطالبعليه السلام قرار داد.
د. حرز و تعويذ
در روز عيد غدير حرزى نقل شده كه خواندن آن براى محافظت از تمام بدىها مفيد است:
بسم اللَّه الرحمن الرحيم. بسم اللَّه خير الاسماء. بسم اللَّه رب الآخرة و الأولى، و رب الأرض و السماء، الذى لا يضرّ مع اسمه كيد الاعداء، و بها تدفع كل الاسواء، و بالقسم بها يكفى من استكفى. اللهم انت رب كل شىء و خالقه، و بارئ كل مخلوق و رازقه، و محصى كل شىء و عالمه، و كافى كل جبار و قاصمه، و معين كل متوكل عليه و عاصمه، و برّ كلّ مخلوق و راحمه. ليس لك ضدّ فيعاندك، و لا ندّ فيقاومك، و لا شبيه فيعادلك. تعاليت عن ذلك علوّاً كبيراً.
اللهم بك اعتصمت و استقمت، و اليك توجّهت و عليك اعتمدت. يا خير عاصم و اكرم راحم و احكم حاكم و اعلم عالم. من اعتصم بك عصمته، و من استرحمك رحمته، و من استكاف كفيته، و من توكل عليك امنته و هديته. سمعاً لقولك يا رب و طاعة لامرك. اللهم اقول و بتوفيقك اقول، و على كفايتك اعول، و بقدرتك اطول، و بك استكفى و اصول. فاكفنى اللهم و انقذنى و تولّنى و اعتصمنى و عافنى، و امنع منى و خذ و كن لى بعينك و لا تكن علىّ. اللهم انت ربى، عليك توكّلت و اليك انبت و اليك المصير، و انت على كل شىء قدير.
ه . ذكر حمد
از ديگر اذكار وارده در اين روز آن است كه صد مرتبه بگويد××× 1 الاقبال: اعمال روز غدير. بحار الانوار: ج 98 ص 321 ح 5 . ×××: الحمد للَّه الذى جعل كمال دينه و تمام نعمته بولايه على بن ابىطالبعليه السلام.