زمینه سازی غدیر برای عصر ظهور
زمینه سازی غدیر برای عصر ظهور[۱]
چكيده
1 . حكومت واحد جهانى حضرت بقية اللَّه ارواحنا فداه، جلوهاى از صوت العدالة الانسانيه اميرالمؤمنينعليه السلام است كه در روز عيد سعيد غدير پىريزى شد.
2 . در روز غدير، ولايت حضرت اميرعليه السلام بر آسمان و زمين عرضه شد، كه در عصر ظهور تبلور پيدا مىكند.
3 . آيه شريفه »بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ« در روز غدير نازل گرديد، در عهد ظهور تبليغ جهانى مىگردد.
4 . آيه كريمه »اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم« كه در روز غدير نازل شد، تمكّن عملى آن »وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُم دينَهُمُ الَّذِى ارتَضى« در عصر ظهور تحقق مىيابد.
5 . رسول اكرمصلى الله عليه وآله روز غدير در ميان صد و بيست هزار نفر اخوّت ايجاد كرد، و اخوّت حقيقى در ميان جهانيان در عصر ظهور برقرار مىگردد.
6 . پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله در روز غدير براى حضرت اميرعليه السلام از همگان بيعت گرفت، و در عصر ظهور همگان در برابر آن حضرت خضوع مىكنند.
7 . منافقان در روز غدير رياكارانه بانگ »اَصبحتَ مولاى و مولى كلِّ مؤمنٍ و مؤمنةٍ« سر دادند، ولى در عصر ظهور همگان از سويداى دل مُنقاد مىشوند.
8 . مولاى متقيان در روز غدير در زمان خلافت ظاهريشان بيست و هشت ويژگى براى روز غدير برشمردند، كه همه آنها در عصر ظهور تحقق پيدا مىكند.
9 . امام رضاعليه السلام در يك حديث نورانى چهل ويژگى براى روز غدير بيان فرمودند، كه همه آنها در عصر ظهور جلوهگر مىگردد.
10 . برخى از صفات مولى از قبيل »دابّة الارض« بودن و برخى از تجلّيات آن حضرت، از قبيل تجلّى در قرص خورشيد، در عصر ظهور تحقق مىيابد.
مدخل
حساسترين فراز تاريخ اسلام، روز هجدهم ذيحجة الحرام سال دهم هجرى در سرزمين غدير خم، در كنار بركهاى به پهناى جهان رخ داد. اين رخداد مهم تاريخى با قلم زرين بر تارك صفحات تاريخ نقش بست و به عنوان »عيد سعيد غدير« با كِلك قضا بر پيشانى آفرينش رقم خورد.
خلافت، وصايت، امارت و امامت مولاى متقيان، در حضور 120000 تن از اصحاب توسط رسول اكرمصلى الله عليه وآله اعلام گرديد. جايگاه و ويژگىهاى مولى و فضايل آن حضرت در 110 فراز از خطبه تاريخى پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله به طور شفاف بيان گرديد.
طى سه روز از فرد فرد حاضران براى ولايت اميرالمؤمنين و يازده فرزندش عليهم السلام بيعت گرفته شد. در 20 فراز از اين خطبه پيرامون حضرت بقية اللَّه ارواحنا فداه سخن رفت.
بررسى شرايط و ظروف هنگامه غدير به روشنى به ما خبر مىدهد كه داستان غدير زمينه مناسبى براى پىريزى حكومت واحد جهانى بر اساس عدالت است، كه به دست فرزند برومند مولاى متقيان عليه السلام تأسيس خواهد شد.
در اين نوشتار جلوه هايى از حادثه غدير را در عصر موفور السرور ظهور آخرين امام نور بررسى مى كنيم.
1 . تجلّى آيات غدير در عصر ظهور
يكى از آياتى كه در روز عيد سعيد غدير نازل گرديد، آيه زير است: »اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُم وَ اَتمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ الاِسلامَ ديناً«××× 1 مائده: 3 . ×××: »امروز دين شما را كامل كردم، و نعمت خود را براى شما به اتمام رساندم و اسلام را به عنوان دين براى شما پسنديدم«.
بر اساس شمارى از آيات قرآن، اين آيه شريفه در عصر ظهور تحقق پيدا مىكند، كه به يك نمونه اشاره مىكنيم:
وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنوا مِنكُم وَ عَمِلوا الصّالِحاتِ لَيَستَخلِفَنَّهُم فِى الاَرضِ كَمَا اسْتَخلَفَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُم دينَهُمُ الَّذِى ارتَضى لَهُم وَ لَيُبَدِّلَنَّهُم مِن بَعدِ خَوفِهِم اَمناً يَعبُدونَنى لا يُشرِكونَ بى شَيئاً.××× 2 نور: 55 . ×××
خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده عمل صالح كنند، وعده داده كه آنها را در روى زمين جانشين قرار دهد، همان گونه كه پيشينيان را جانشين قرار داده است. آنها را از دينى كه پسنديده است، متمكن نمايد و ترس آنها را به امنيت مبدل كند. تا مرا بپرستند و چيزى را به من شريك قرار ندهند.
در احاديث فراوان آمده است كه اين آيه در مورد حضرت مهدىعليه السلام و ياران آن حضرت نازل شده است.××× 1 نعمانى، الغيبة: ص 247 ؛ شيخ طوسى، الغيبة: ص 176 . ××× روز غدير خلافت اميرالمؤمنينعليه السلام اعلام شده و در اين آيه خلافت حضرت صاحب الزمانعليه السلام مطرح شده است. روز غدير اعلام شده كه اسلام دين مرضىّ پروردگار است و در اين آيه از وعده تمكن آن حضرت از دين مرضىّ خداوند سخن رفته است.
در آيه تبليغ از شر دشمنان سخن رفته: »وَ اللَّهُ يَعصِمُكَ مِنَ النّاسِ«××× 2 مائده: 67 . ×××: »خداوند تو را از شر مردم نگه مىدارد«. در اين آيه نيز از برداشته شدن خوف و هراس و تبديل آن به امنيت سخن رفته است.
از بررسى آيات غدير و آيات ظهور به اين نتيجه مىرسيم كه تجلى آيات غدير در روزگار ظهور خواهد بود، و ايام ظهور مصداق بارز و تجلّى كامل وعدههاى پروردگار در روز غدير مىباشد.
2 . تجلّى خطابه هاى غدير در عصر ظهور
سه خطبه تاريخى براى روز غدير خم در تاريخ ثبت شده، كه هر يك داراى فرازهاى مهمى است، كه همه آنها در عصر ظهور تجلى خواهد نمود.
1 . خطبه رسول اكرمصلى الله عليه وآله در سرزمين غدير خم.
2 . خطبه اميرالمؤمنينعليه السلام در يكى از سالهاى خلافت ظاهرى آن حضرت، كه روز غدير با روز جمعه مصادف شده بود.
3 . خطبه حضرت امام رضاعليه السلام به نقل سيد ابن طاووس.
در اين بخش گوشهاى از جلوههاى خطبه غدير را در عصر ظهور بررسى مىكنيم.
الف . جلوه هايى از خطبه غدير در عصر ظهور
جالبترين و جاذبترين و جامعترين خطبههاى غدير، خطبه پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله است، كه آن را در سرزمين غدير خم، در حضور بيش از 120000 نفر ايراد كرده، به معارف والاى اسلام به تفصيل اشاره نموده است. شمارى از حقايق والاى طرح شده در خطبه غدير به شرح زير است:
1 . بررسى صفات جلالى و جمالى پروردگار 110 مورد.
2 . سخن از ولايت مولاى متقيانعليه السلام 50 مورد.
3 . گفتگو از فضايل اميرالمؤمنينعليه السلام 20 مورد.
4 . سخن از جايگاه شيعيان 25 مورد.
5 . گفتگو از حلال و حرام 20 مورد.
6 . نام نامى و ياد گرامى اميرالمؤمنينعليه السلام 40 مورد.
7 . سخن از جايگاه پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله 10 مورد.
8 . گفتگو از بيعت با امامانعليهم السلام 10 مورد.
9 . سخن از قرآن و تفسير آن 12 مورد.
10 . گفتگو از حضرت ولى عصرعليه السلام 20 مورد.
ب . سيماى موعود در خطبه غدير
1 . آگاه باشيد كه پايان بخش امامان، مهدى قائمعليه السلام از ماست.
2 . آگاه باشيد كه او بر همه اديان پيروز مىگردد.
3 . آگاه باشيد كه او از ستمگران انتقام مىگيرد.
4 . آگاه باشيد كه او قلعهها را مىگشايد و از بين مىبرد.
5 . آگاه باشيد كه او بر هر تيرهاى از مشركان پيروز مىشود و آنها را هدايت مىكند.
6 . آگاه باشيد كه او انتقام خون همه اولياى خدا را مىگيرد.
7 . آگاه باشيد كه او ياور دين خداست.
8 . آگاه باشيد كه او جرعه نوش درياى بيكران است.
9 . آگاه باشيد كه او هر صاحب فضيلتى را با فضيلتش نشانه مىگذارد.
10 . آگاه باشيد كه او برگزيده خداست.
11 . آگاه باشيد كه او وارث همه علوم و محيط به همه بينشهاست.
12 . آگاه باشيد كه او از پروردگارش خبر مىدهد و به آيات او هشدار مىدهد.
13 . آگاه باشيد كه او هدايت يافته و استوار است.
14 . آگاه باشيد كه امور همگان به او تفويض شده است.
15 . آگاه باشيد كه همه پيشينيان به ظهور او بشارت دادهاند.
16 . آگاه باشيد كه او تنها حجت باز مانده از حجج الهى است، و پس از او حجتى نيست، و هيچ حقّى جز با او و هيچ نورى جز در نزد او نيست.
17 . آگاه باشيد كه هرگز احدى بر او چيره نمىشود.
18 . آگاه باشيد كه او ولى خدا در روى زمين، داور خدا در ميان مردمان و امين خدا در آشكار و نهان است.××× 1 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 63 . ×××
19 . هان اى مردمان! نور خدا با من، سپس با على بن ابىطالبعليه السلام، سپس در تبار او تا قائم مهدىعليه السلام است، همان قائم كه همه حقوق خدا و حقوق ما را باز مىستاند.××× 1 همان : ص 61 . ×××
20 . من مامور هستم كه از شما بيعت بگيرم، در مورد آنچه از خداوند درباره على اميرالمؤمنين و امامان پس از او بگيرم كه مهدى قائم از آنهاست، تا روز قيامت كه او داورى به حق مىكند.××× 2 همان : ص 65 . ×××
ج . سيماى امير در خطبه غدير
بيشترين پيام خطبه غدير در مورد اميرالمؤمنينعليه السلام است، كه پنجاه بار از ولايتش سخن رفته، چهل بار نامش بر زبان پيامبرصلى الله عليه وآله جارى شده، بيست مورد از فضايل بيكرانش سخن به ميان آمده است.
پيامبر رحمت صلى الله عليه وآله در نخستين پيام غدير مىفرمايد: سه بار جبريل امين بر من نازل شده، و از سوى خداوند جليل فرمان آورده كه من در اين جايگاه بايستم و به سياه و سفيد اعلام كنم كه على بن ابىطالب برادر من، وصى من، جانشين من و امام پس از من است. جايگاه او نسبت به من همانند جايگاه هارون نسبت به موسى است، جز اين كه پس از من پيامبرى نخواهد بود. او پس از خدا و رسول خدا، ولى شماست.××× 3 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 59 . ×××
دقيقاً هفتاد روز پس از ايراد اين خطبه، پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله به شهادت رسيد، و غاصبان فدك همه فضايل مولا را انكار كردند و حقّ او را غصب نمودند. پس از 25 سال كه حقّ به حقّدار رسيد، تلاش فراوان براى تضعيف حقوق آن حضرت از هر سو به عمل آمد، و جنگهاى جمل و صفين و نهروان به وقوع پيوست؛ و آن جايگاه رفيع اعلام شده هرگز براى آن حضرت فراهم نشد. در عصر ظهور، مولاى متقيان رجعت مىكند و به مدت 44000 سال بر سراسر جهان فرمانروايى مىكند.××× 1 حسن بن سليمان ، مختصر البصائر : ص 86 ح 92 . ×××
د . جايگاه رفيع مولا در خطبه غدير
پيامبر عظيم الشأنصلى الله عليه وآله در فرازهايى از خطبه غدير به جايگاه رفيع حضرت اميرعليه السلام اشاره كرده مىفرمايد: »هان اى مردمان! على را مقدم بداريد، كه خداوند او را برترى داده است«.××× 2 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 60 . ×××
در ادامه مىفرمايد: »هان اى مردمان! على را مقدم بداريد، كه او پس از من از هر مرد و زنى برتر است. خداوند به وسيله ما بر مردمان روزى نازل مىكند، و مردمان به وسيله ما زنده است. هر كس اين سخن مرا رد كند از رحمت خدا به دور است و مورد غضب خداست.××× 3 همان. ×××
عقيده قطعى ما اين است كه مولاى متقيان از همه انبياى پيشين برتر است. در اين رابطه كتابهاى مستقلى نيز تأليف شده است.××× 4 شيخ مفيد، ابوالفتح كراجكى، ابوطالب انبارى، ابن ماهويه قزوينى، علامه مجلسى و سيد هاشم بحرانى، التفضيل، تفضيل اميرالمؤمنين و تفضيل علىعليه السلام. ××× ولى غاصبان فدك همه اوصاف آن حضرت را غصب كردند، و پيروان مكتب خلافت ديگران را بر آن حضرت مقدم داشتند، اما جايگاه واقعى آن حضرت در عصر ظهور بر همگان روشن خواهد شد.
ه . سپاه سفيانى در خطبه غدير
پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله در ضمن فرازى از خطبه غدير اين آيه كريمه را تلاوت فرمودند: »مَعاشِرَ النّاسِ! آمِنوا بِاللَّهِ وَ رَسولِهِ«××× 1 نساء : 136 . ××× و »النُّورَ الَّذى اُنزِلَ مَعَهُ«××× 2 اعراف: 157 . ××× »مِن قَبلِ اَن نَطمِسَ وُجوهاً فَنَرُدَّها عَلى اَدبارِها«××× 3 نساء: 47 . ×××: »هان اى مردمان! به خدا و رسول خدا و نورى كه همراه او نازل شده ايمان بياوريد، پيش از آنكه بر چهرههايى بزنيم و آنها را به پشت سرشان برگردانيم«.××× 4 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 61 . ×××
اين آيات در مورد سپاه سفيانى و خسف سرزمين بيداء است، كه از علائم حتمى است. هنگامى كه سپاه سفيانى به سرزمين بيدا مىرسند، جبريل امين با پاى خود بر زمين مىكوبد و زمين دهان باز مىكند و همه آنها را در كام خود فرو مىبرد، به جز دو تن گزارشگر: يكى به نام بشير و ديگرى به نام نذير، كه هر دو از قبيله جهينهاند××× 5 طبرى، جامع البيان: ج 22 ص 73 ؛ طبرسى، مجمع البيان: ج 8 ص 622 . ×××، كه خداوند صورتشان را به پشت سرشان برمىگرداند.××× 6 شيخ مفيد، الاختصاص: ص 256 ؛ عياشى، التفسير: ج 1 ص 402 . ××× طبق اين بيان اين فراز از خطبه، مربوط به عصر ظهور و خسف سرزمين بيداء است.
و . اصحاب صحيفه در خطبه غدير
روز عيد غدير پس از بيعت با اميرالمؤمنينعليه السلام، بشير بن سعيد و اسيد بن حضير و معاذ بن جبل با دو نفر ديگر از اصحاب سقيفه با يكديگر به رايزنى پرداختند و قرار گذاشتند كه پيش از ورود به مدينه پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله را به قتل برسانند.××× 7 سيد ابن طاووس، اقبال الاعمال: ج 2 ص 249 . ×××
اين عده در طول اقامت سه روزه در صحراى غدير خم، نُه تن ديگر را با خود همراز كرده براى قتل پيامبرصلى الله عليه وآله پيمان بستند و صحيفهاى را امضا كردند. اسامى اين 14 نفر كه در تاريخ به »اصحاب صحيفه« شهرت يافتهاند، در بحار الانوار آمده است.××× 1 مجلسى، بحار الانوار: ج 28 ص 124 117 111 100. ××× اين گروه در مسير خود به مكه بر فراز كوهى به نام »هرشى« كمين كردند، تا به هنگام عبور پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله شتر آن حضرت را رم دهند. چون به پرتگاه رسيدند، يك لحظه برق زد و چهره توطئه گران مشاهده گرديد و پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله آنها را با نامشان فرا خواندند.××× 2 سيد ابن طاووس، اقبال الاعمال: ج 2 ص 250 . ××× جالب توجه است كه پيش از وقوع اين حادثه، پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله در خطبه غدير آنها را به عنوان »اصحاب صحيفه« ياد كردند.××× 3 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 62 . ×××
ز . نور فراگير
در خطبه غدير از نور فراگير رسول خداصلى الله عليه وآله، اميرالمؤمنينعليه السلام، ساير امامانعليهم السلام، و سرانجام جان جانان حضرت صاحب الزمانعليه السلام سخن رفته است.××× 4 طبرسى، الاحتجاج: ص 61 . ×××
اميرالمؤمنينعليه السلام در تفسير آيه »يَهْدِى اللَّهُ لِنورِهِ مَن يَشاءُ«××× 5 نور: 35 . ×××: »خداوند هر كس را بخواهد به نور خود هدايت مىكند«، فرمود: "منظور از آن نور مهدى قائمعليه السلام است«.××× 6 بحرانى، البرهان: ج 7 ص 88 . ×××
حضرت امام كاظمعليه السلام در تفسير آيه »وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ«××× 7 صف: 8 . ×××: »خداوند، نور خود را به اتمام خواهد رسانيد«، فرمود: »خداوند با ولايت قائمعليه السلام نور خود را به اتمام مىرساند«.××× 8 كلينى، الكافى: ج 1 ص 432 ح 91 . ×××
حضرت امام صادقعليه السلام در تفسير آيه »وَ اَشرَقَتِ الاَرضُ بِنورِ رَبِّها«××× 1 زمر: 69 . ×××: »زمين با نور صاحبش منوّر گرديد«، فرمود: »چون قائم ما قيام كند زمين با نور صاحبش منور مىگردد. مردم از نور خورشيد بىنياز مىشوند و تاريكى از بين مىرود«.××× 2 شيخ مفيد، الارشاد: ج 2 ص 381 . ×××
جالب توجه است كه اين مضمون در كتب عهدين نيز آمده است: »ديگر شب نخواهد بود و احتياج به چراغ و نور آفتاب نخواهد بود، زيرا خداوند برايشان روشنايى مىبخشد«.××× 3 كتاب مقدس، عهد جديد، مكاشفه يوحنّا: 21 / 24 . ×××
ح . ميراث پيامبرصلى الله عليه وآله
پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله در ادامه مىفرمايد: »مَعاشِرَ النّاسِ اِنّى اَدَعُها اِمامَةً وَ وِراثَةً فى عَقِبى اِلى يَومِ القِيامَةِ«: »هان اى مردمان! ما آن پيمان را به عنوان امامت و وراثت در فرزندان خود تا روز رستاخيز وديعه مىنهيم.××× 4 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 62 . ×××
خداوند منّان در اين رابطه مىفرمايد: »وَ جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً فى عَقِبِهِ«××× 5 زخرف: 28 . ×××: »خداوند آن را كلمه پايدار در نسل او قرار داد«، يعنى: خداوند امامت را عهدى پايدار در نسل حضرت ابراهيمعليه السلام قرار داد. سُدى مىگويد: »منظور از نسل حضرت ابراهيمعليه السلام آل محمدعليهم السلام است«.××× 6 ابن شهر آشوب، المناقب: ج 1 ص 307 . ×××
امام صادقعليه السلام در تفسير آيه فوق فرمود: »امامت تا روز قيامت در نسل حضرت ابراهيمعليه السلام قرار دارد«.××× 7 ابن شهر آشوب، المناقب: ج 1 ص 307 . ×××
ط . ضرورت اطلاع رسانى
رسول اكرمصلى الله عليه وآله در مورد لزوم تبليغ خطبه غدير خطاب به حاضران فرمود: »فَليُبَلِّغِ الحاضِرُ الغائِبَ وَ الوالِدُ الوَلَدَ اِلى يَومِ القِيامَةِ«××× 1 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 62 . ×××: »حاضران به غايبان خبر دهند و هر پدرى تا روز قيامت به فرزند خود تبليغ نمايد«.
بسيار جالب توجه است كه مخاطب پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله فقط حاضران نبودند و فقط نسل موجود نبود، بلكه اين اطلاع رسانى تا روز قيامت و به طور طبيعى تا عصر ظهور ادامه دارد.
افراد ناآگاه خيال مىكنند مسئله امامت يك موضوع تاريخى است و در زمان ما نيازى به بازگو كردن ندارد، در حالى كه رسول عالميان به همه جهانيان امر فرموده كه هر نسلى آن را به نسل بعدى ابلاغ نمايد.
ى . بيعت با خدا
پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله سه روز تمام حاضران را در سرزمين غدير خم نگه داشت، تا همگان با اميرالمؤمنينعليه السلام بيعت كنند.××× 2 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 66 . ××× در ضمن براى ديگر امامان نيز بيعت گرفتند. باشكوهترين بيعت جهانِ آفرينش نيز به هنگام ظهور حضرت بقية اللَّه ارواحنا فداه واقع خواهد شد.
»نخستين كسى كه با آن حضرت بيعت مىكند جبرئيل امين است«.××× 3 مجلسى، بحار الانوار: ج 52 ص 285 . ××× »آنگاه ياران حضرت بين ركن و مقام با آن حضرت بيعت مىكنند«.××× 4 گنجى شافعى، البيان: ص 218 210 . ×××
ك . امام هدايتگر
رسول اكرمصلى الله عليه وآله در اين خطبه از اميرالمؤمنينصلى الله عليه وآله به عنوان »تقى« و »نقى« و »هادى« و »مهدى« ياد كرده است.××× 1 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 61 . ××× همه اين صفات از القاب حضرت بقية اللَّهعليه السلام است، به ويژه لقب »مهدى« كه براى آن حضرت عَلَم بالغلبه شده است.
3 . جلوه هايى از خطبه امير عليه السلام در عصر ظهور
پس از خطبه پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله خطبه اميرِ بيان، پيشواى پارسايان، اميرالمؤمنينعليه السلام است، كه در ايام خلافت ظاهرى آن حضرت روز غدير با روز جمعه مصادف شد. خطبه بسيار باشكوهى ايراد فرمود، كه فرازهايى از آن نقل مىشود:
الف . سيماى غدير در سخنان امير عليه السلام
1 . امروز روزى بلند جايگاه است.
2 . گشايش در آن پديد آمد.
3 . مقام شايستگان بالا رفت.
4 . امروز براهين الهى آشكار گرديد.
5 . امروز روز آشكار شدن حق و پرده بردارى از جايگاه امامت است.
6 . امروز روز اكمال دين است.
7 . امروز روز عهد و پيمان است.
8 . امروز روز گواهى و گواه گرفتن است.
9 . امروز روز آشكار شدن پيمانهاى مستور در زير پردههاى كفر و نفاق است.
10 . امروز روز بيان حقايق ايمان است.
11 . امروز روز راندن شيطان است.
12 . امروز روز اقامه برهان است.
13 . امروز روز جدايى حق و باطل است.
14 . امروز روز بلند جايگاهى است كه در آن مخاصمه مىكرديد.
15 . امروز روز نبأ عظيمى است كه از آن روى بر مىتافتيد.
16 . امروز روز ارشاد و هدايت است.
17 . امروز روز آزمايش بندگان است.
18 . امروز روز راهنمايى رهپويان است.
19 . امروز روز آشكار شدن اسرار درون و رازهاى اشرار دون است.
20 . امروز روز نص صريح بر شايستگان و اولياى خاص خداست.
21 . امروز روز امنيت كامل است.
22 . امروز روز اظهار سرّ مكنون است.
23 . امروز روز آشكار شدن اسرار نهان و آزمايش دلهاست.××× 1 شيخ طوسى، مصباح المتهجد: ص 755 . ×××
بر اهل تحقيق پوشيده نيست كه همه اين ويژگىها در عصر ظهور تجلّى كامل پيدا مىكند، به ويژه فرازهاى دوم: »فيهِ وَقَعَ الفَرَج«: »فرج و گشايش جهان آفرينش در عصر ظهور است. ششم: »يَومُ كَمالِ الدّين« كه در عصر ظهور تمكّن كامل براى پياده شدن تعاليم دينى و معارف اسلامى فراهم خواهد شد. دهم: »يَومُ البَيانِ عَن حَقائِقِ الايمانِ« كه بدون ترس و واهمه حقايق ايمانى در عرصه جهانى بيان خواهد شد. يازدهم: »يَومُ دَحرِ الشَّيطانِ« كه در عصر ظهور مدت مهلت ابليس به سر مىرسد و مولاى متقيان اميرالمؤمنينعليه السلام در يكى از رجعتهاى خود با وى نبرد مىكند.××× 2 حسن بن سليمان، مختصر البصائر: ص 85 ح 92 . ×××
مؤمنان شيطان را سنگسار مىكنند××× 1 شيخ صدوق، معانى الاخبار: ص 139 . ×××؛ و پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله او را به هلاكت مىرساند.××× 2 حسن بن سليمان، همان. ××× البته به روايتى حضرت ولى عصر ارواحنا فداه او را گردن مىزند.××× 3 عياشى، التفسير: ج 2 ص 242 . ××× و به نقلى پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله او را سر مىبرد.××× 4 على بن ابراهيم، تفسير قمى: ج 2 ص 245 . ×××
ب . رهبران گمراه در خطبه امير عليه السلام
امير بيان در فرازى از خطبه غدير به رهبران ضالّ و مُضلّ اشاره نموده، آيه كريمه را تلاوت فرمودند: »از پيروى گمراهان بر حذر باشيد كه قرآن كريم آنها را نكوهش كرده فرموده است: »ما از سركردههاى خود پيروى كرديم، پس ما را گمراه ساختند. بار خدايا! عذاب آنها را دو چندان فرما و آنها را به لعن و غضب شديد خود گرفتار كن«.××× 5 احزاب: 68 67 . ×××
به هنگام ظهور، جايگاه سركرده هاى گمراه معلوم مىشود، و پيروان گمراهشان از آنها بيزارى مىجويند. و آن هنگامى است كه حضرت ولى عصرعليه السلام پيكر دو بت بزرگ قريش را از دل خاك بيرون آورده، با همان هيزمى كه روز تهاجم به خانه وحى آورده بودند، كه حضرت على و حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسينعليهم السلام را به آتش بكشند، طعمه حريق مىسازد.××× 6 طبرى، دلائل الامامة: ص 455 ح 435 . ×××
ج . روز امن و امان
مولاى متقيانعليه السلام در فرازى از خطبه غدير در مورد روز غدير فرمود: »هذا يوم الامن و الامان«: »امروز روز امن و امان است«.××× 1 شيخ طوسى، مصباح المتهجد: ص 756 . ×××
همان گونه كه خداوند منان شهر مكه را بلد امن قرار داده، ولى رسول عالميان در آن شهر امنيت نداشت، روز غدير را نيز روز امن و امان قرار داده، ولى صاحب غدير در آن روز امنيت نداشت. در همان روز اصحاب صحيفه گرد آمدند و پيمان بستند و در روز سقيفه پيمان خود را به اجرا نهادند، و اين امنيت در سطح جهانى براى همه انسانها، حتى براى همه جانداران در عصر ظهور تحقق پيدا مىكند.
در احاديث آمده است: »در عصر ظهور ظلم و ستم رخت بر مىبندد، و راهها امن مىشود و كسى به كسى ستم نمىكند«.××× 2 شيخ مفيد، الارشاد: ج 2 ص 384 ؛ شيخ صدوق، الخصال: ج 2 ص 419 . ×××
در كتب عهدين از آشتى كردن درندگان و همزيستى گرگ و برّه، پلنگ با بزغاله و شير با گوساله سخن رفته است.××× 3 عهد عتيق، كتاب اشعياء نبىعليه السلام: 11 - 6 - 9 . ×××
4 . جلوه هايى از خطبه امام رضا عليه السلام در عصر ظهور
سومين خطبهاى كه در مورد غدير خم به دست ما رسيده، خطبه بسيار پربار حضرت امام رضاعليه السلام است، كه نكات برجستهاى از ويژگىهاى غدير خم را براى ما بيان فرموده اند. فرازهايى از اين خطبه در عصر ظهور تجلّى مىكند، كه به برخى از آنها اشاره مىكنيم:
الف . به خاك ماليده شدن بينى شيطان
در فرازى از اين خطبه آمده است: »وَ اِنَّهُ لَيَومُ الكَمالِ و يَومُ مُرغِمَة الشيطانِ«××× 1 سيد بن طاووس، اقبال الاعمال: ج 2 ص 260 . ×××: »آن روز، روز كمال دين و به خاك ماليدن شدن بينى شيطان است«.
بى گمان مصداق روشنِ اين معنى در عصر ظهور اتفاق مىافتد، كه دوران مهلت ابليس به سر مىآيد، و ديگر احدى از او پيروى نمىكند. معارف حقّه به همه مىرسد، و همگان با توحيد كلمه به سوى كلمه توحيد روى مىآورند. اسلام بر همه اديان پيروز مىشود و همگان از عبادت خالص متمكن مىشوند.
ب . روز رهايى از غم و اندوه
امام رضاعليه السلام در فرازى از خطبه غديريه مىفرمايد: »و هو يَومُ تَنفيسِ الكَرب«××× 2 همان: ص 261 . ×××: »غدير روز رها شدن از غم و اندوه است«.
بيگمان تا رژيمهاى فاسد در روى زمين هستند غم و اندوه بر جاست. تنها هنگامى غم و اندوه از سرتاسر جهان زدوده مىشود، كه رهايى بخش جهان ظهور نمايد.
بود آن روز بر ما عيد مطلق
كه به جنبش در آيد پرچم حقّ
جالب توجه است كه در برخى از احاديث از روز ظهور به عنوان »روز رهايى« و »يوم الخلاص« تعبير شده است. جالبتر اينكه در انجيل نيز همان تعبير در مورد »روز ظهور« آمده است.××× 3 نگارنده، روزگار رهايى: ج 1 ص 561 ، به نقل از رساله به عبرانيان. ×××
ج . روز نشر دانش
در فراز ديگرى از اين خطبه آمده است: »و يوم نشر العلم«: »آن روز، روز نشر علم است«.××× 1 همان . ×××
علم و دانشى كه قرار است در اختيار انسانها قرار بگيرد، به تعبير احاديث 27 حرف است. مجموع علومى كه توسط انبياء به انسانها تعليم شده، و دانشمندان در طول تاريخ با تلاش و تجربه آن را توسعه داده و خواهند داد، دو حرف است، و 25 حرف ديگر آن را حضرت بقية اللَّه ارواحنا فداه مىآورد.××× 2 قطب راوندى، الخرائج و الجرائح: ج 2 ص 841 . ××× يعنى دوازده و نيم برابر دانش موجود!!
اصلاً براى ما قابل تصور نيست كه چهره دنيا پس از افزوده شدن 12/5 درصد برابر حجم موجود دانش چگونه خواهد بود؟!
امام كاظمعليه السلام فرمود: »پسرم! عقلهاى شما از درك آن ناموفق است و مغزهاى شما قدرت ادراك آن را ندارد، بلى، اگر آن روز را درك كنيد خواهيد فهميد«.××× 3 شيخ صدوق، كمال الدين: ج 2 ص 360. ×××
د . روز بشارت
در فراز ديگرى از اين خطبه در مورد روز غدير »روز بشارت« تعبير شده است.××× 4 سيد بن طاووس، همان . ××× رسول گرامى اسلامعليه السلام در خطبه غدير پيرامون حضرت مهدىعليه السلام مىفرمايد: »اَلا اِنَّهُ قَد بُشِّرَ بِهِ مَن سَلَفَ بَينَ يَدَيهِ«××× 5 طبرسى، الاحتجاج: ج 1 ص 64 . ×××: »آگاه باشيد كه همه پيشينيان از قرنها پيش به او بشارت دادهاند«.
جالبتر اينكه در حديث آمده است: »به هنگام ظهور مردگان در قبرها به ديدن يكديگر مىروند. به يكديگر بشارت مىدهند كه حضرت ولى عصرعليه السلام ظهور كرده است«.××× 1 شيخ صدوق، كمال الدين: ج 2 ص 653 . ×××
بر اين اساس روشنترين مصداق روز بشارت، روز ظهور موفور السرور آن حضرت است، كه خطبه غدير نيز حاوى چندين بشارت در مورد آن روز است.
ه . روز خرسندى
در فرازى از خطبه امام رضاعليه السلام از روز غدير به روز خرسندى و خشنودى تعبير شده است: »و يوم الرضا«××× 2 سيد بن طاووس، همان. ×××: »روز رضايتمندى«. روز غدير روز رضايتمندى خدا و رسول خداصلى الله عليه وآله و مؤمنان بود، اما روز ظهور روز خرسندى و خشنودى همگان است، چنان كه در حديث شريف آمده است: »اهل زمين و آسمان، حتى پرندگان هوا از خلافت او خشنود مىشوند«××× 3 بشرويه، فردوس الاخبار: ج 4 ص 496 . ××× و در حديث ديگرى فرمود: »زمين را پر از عدل و داد كند، همان گونه كه پر از جور و ستم شده است. ساكنان آسمان و زمين از او خشنود شوند. مال را به طور مساوى تقسيم مىكند و دلهاى امّت محمدصلى الله عليه وآله را آكنده از بىنيازى مىكند.××× 4 متقى هندى، كنز العمال: ج 14 ص 262 ح 38653 . ×××
5 . جلوه هايى از رخدادهاى غدير در عصر ظهور
مؤاخات
يكى از رخدادهاى مهم روز غدير مؤاخات و برادرى ميان امّت است. قرآن كريم مؤمنان را برادر يكديگر خوانده و فرموده: »اِنَّمَا المُؤمِنونَ اِخوَةٌ«××× 1 حجرات: 10 . ×××: »به راستى مؤمنان برادر يكديگرند«.
رسول گرامى اسلامعليه السلام چندين بار در ميان مسلمانان به ايجاد عقد اخوت اقدام نموده، كه از آن جمله است:
1 . در مكه معظمه در ميان اصحاب و مسلمانان اوليه.
2 . در مدينه منوره در ميان مهاجران و انصار.
3 . در مدينه منوره در ميان خواص اصحاب.××× 2 تلمسانى، الجوهرة: ص 64 . ×××
4 . در سرزمين غدير خم در ميان امت اسلامى.××× 3 شيخ عباس قمى، فيض العلام: ص 125 . ×××
در همه اين موارد هر فردى را با فردى متناسب با او برادر نموده، مثلاً ابوبكر را با عمر××× 4 ابن صباغ، الفصول المهمة: ص 38 . ×××، سلمان را با ابوذر، زبير را با كعب بن مالك، حمزه را با زيد، ابوطلحه را با ابوعبيده، عوف بن مالك را با صعب بن جثامه و عبدالرحمن بن عوف را با سعد بن ربيع.××× 5 ابن ابىشيبة، المصنف: ج 6 ص 265 . ××× ولى هرگز اميرالمؤمنينعليه السلام را با احدى از اصحاب برادر نكرده، بلكه خطاب به او فرموده: »اَنتَ اَخى وَ صاحِبى«: »تو برادر و يار و ياور من هستى«.××× 6 همان: ج 7 ص 507 . ×××
الف . منابع حديث مؤاخات
همه محدثان، مورخان، سيره نويسان و تراجم نگاران، حديث مؤاخات را نقل كردهاند، كه از آن جمله است:
1 . ابن ابىشيبة، متوفاى 235 ق.××× 1 همان. ×××
2 . احمد حنبل، متوفاى 241 ق.××× 2 احمد حنبل، فضائل الصحابة: ج 2 ص 824 . ×××
3 . ابن عبدالبر، متوفاى 426 ق.××× 3 ابن عبدالبر، الاستيعاب: ج 3 ص 202 . ×××
4 . ابن مغازلى، متوفاى 483 ق.××× 4 ابن مغازلى، مناقب على بن ابىطالبعليه السلام: ص 37 . ×××
5 . اخطب خوارزم، متوفاى 568 ق.××× 5 خوارزمى، المناقب: ص 140 . ×××
6 . ابن بطريق، متوفاى 600 ق.××× 6 ابن بطريق، العمدة: ح 262 . ×××
7 . تلمسانى، متوفاى بعد از 645 ق.××× 7 تلمسانى، الجوهرة فى نسب على و آله: ص 64 . ×××
8 . سبط ابن جوزى، متوفاى 654 ق.××× 8 سبط، تذكرة الخواص: ج 1 ص 218 . ×××
9 . گنجى شافعى، متوفاى 658 ق.××× 9 گنجى، كفاية الطالب: ص 193 . ×××
10 . محبّ الدين طبرى، متوفاى 694 ق.××× 01 طبرى، ذخائر العقبى: ج 1 ص 303. ×××
محدّث بحرانى تصريح فرموده كه حديث مؤاخات بين علماى تشيّع و تسنّن متواتر است.
محدث قمى به هنگام شمارش حوادث روز غدير مىنويسد: رسول اكرمصلى الله عليه وآله در روز غدير بين اصحاب خود عقد اُخُوّت بست.××× 11 محدث قمى، فيض العلام: ص 125 . ×××
ب . اوج اخوّت و برادرى
دقيقاً هفتاد روز پس از عيد غدير، به دنبال شهادت رسول اكرمصلى الله عليه وآله مهاجران و انصار در سقيفه گرد آمده، براى كسب قدرت اخوّت و برادرى را به بوته فراموشى سپردند و با شعار »مِنّا اميرٌ و مِنكُم اميرٌ« به جنگ و ستيز برخاستند. ولى تجلّى اين اخوّت و برادرى در عصر ظهور خواهد بود، چنان كه در احاديث واصله از پيشوايان معصومعليهم السلام بر آن تاكيد شده است. زيد زرّاد از اصحاب امام صادقعليه السلام به محضر آن حضرت عرضه داشت: مىترسم كه ما مؤمن نباشيم! فرمود: براى چه؟! گفت: براى اينكه در ميان ما كسى پيدا نمىشود كه برادر ايمانىاش در نزد او از درهم و دينار عزيزتر باشد، بلكه در ميان ما درهم و دينار گرامىتر است از برادر ايمانى كه ولايت اميرالمؤمنينعليه السلام بين ما و او اخوت و برادرى ايجاد كرده است.
فرمود: »نه شما مؤمن هستيد، لكن ايمان شما به حدّ كمال نمىرسد جز هنگامى كه قائم ما خروج كند. در آن هنگام خداوند عقل هاى شما را كامل مىكند و مؤمن كامل مىشويد«.××× 1 زيد زرّاد، اصل زيد زراد، در ضمن: الاصول الستة عشر: ص 6 . ×××
در پايان، به هنگام شمارش ويژگى هاى مؤمنان در عصر ظهور مىفرمايد: »و المُواسات لِلاِخوان فى حال اليُسر و العُسر«××× 2 همان: ص 7 . ×××: »مواسات با برادران ايمانى در حالت توانمندى و تنگدستى« بر اساس اين روايت و ديگر احاديث واصله از پيشوايان معصومعليهم السلام آن اخوّت و برادرى كه رسول گرامى اسلام در روز عيد سعيد غدير در ميان امّت اسلامى ايجاد نمود، در عصر موفور السرور ظهورِ آن امام نور تحقق پيدا خواهد كرد و آن ايثار و مواسات و آن مؤاخات مورد نظر رسول عالميان آن روز تجلى خواهد كرد.
6 . ديگر رخدادها
1 . آيه شريفه »بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ«××× 1 مائده: 67 . ××× روز غدير نازل شد و در عصر ظهور در سطح جهانى تبليغ مىشود.
2 . آيه شريفه »اليَومَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَروا مِن دينِكُم«××× 2 مائده: 3 . ××× روز غدير نازل شد و در عصر ظهور تحقق پيدا مىكند.
3 . روز غدير از همه حاضران براى ولايت مولى بيعت گرفته شد و در عصر ظهور همگان در برابرش خاضع مىشوند.
4 . امير بيانعليه السلام در خطبه غدير 28 ويژگى براى روز غدير بيان فرمود كه در عصر ظهور تجلى پيدا مىكند.
5 . امام هشتمعليه السلام در خطبه غديريهاش 40 ويژگى براى روز غدير بيان كرد كه در عصر ظهور تحقق مىيابد.
پانویس
- ↑ علی اکبر مهدی پور