واکاوی معنی مولی در حدیث غدیر

چکیده مقاله:

شاخص ترین تفکر شیعی در حوزه امامت و ولایت، اعتقاد به امامت تنصیصی است. مسئله ای که به گزارش تاریخ، حدیث، تفسیر و ادب از روز نخست ظهور اسلام و حدیث یوم الدار، تا هنگام رحلت پیامبر و حدیث قلم و دوات، مد نظر مبارک پیامبر بوده است.

یکی از گهرکلماتی که در معرفی علی علیه السلام به عنوان جانشین پیامبر تجلی ویژه بخشیده جمله نورانی من کنت مولاه فعلی مولاه است، فقره ای که به اعتقاد شیعه، تنصیص در ولایت مطلقه علویه است. لیکن اهل تسنن با تفسیری دیگر، مسیر علمی معنی و مفهوم مولا را به سمت دیگری کشانده اند. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی تحلیلی دیدگاه های مختلف اهل تسنن نقل و نقد شده و با اتکاء به قرائن متعدد زمانی، مکانی و معنایی، به تثبیت بینش شیعی که همان اولویت در تصرف است را به اثبات رسانده است.

ضمن این که نویسنده به سیر تطور معنی غیرواقعی مولا در حدیث من کنت مولاه را در طول تاریخ موردتوجه قرار داده، بر این باور است که به لحاظ رویکرد علمی، سده های نخستین را باید ازمنه رویکرد به معنی ساده ولاء اسلام دانست و قرون میانی یعنی از قرن پنجم تا دهم و ظهور امثال احمد بیهقی (۴۵۸۳۸۴)، قاضی عیاض (۵۴۶ ۴۷۶)، ابن اثیر (۶۰۶ ۵۴۴)، شرف الدین طیبی (قرن۷)، ابن تیمیه (۶۶۱ ۷۲۸)، ابوزکریا نووی (۶۷۶۶۳۱) و ابن حجر هیتمی (۹۰۹۹۷۴) را زمان اوج تمرکز بر معنی محبت و نصرت به شمار آورد، چنین استنتاج می کند که بروز چنین رویکردی و تبیین شبه علمی از حدیث فوق، پی آمد تلاش کسانی است که درواقع قرائت دیگری را از این متن مقدس ارائه نمودند.

منبع

کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)، سال ۱۳۹۸.