ارزیابی منابع مقاله «حجة الوداع» در دایره المعارف قرآن لایدن

چکیده:

آخرین حج پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم که در آخرین سال عمر شریف حضرت واقع شد، حجه البلاغ نام دارد. یکی از مباحثی که در این حج بدان پرداخته شد، مسئله ولایت است که در آیه 3 سوره مائده به آن اشاره می کند «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا» به عقیده امامیه و برخی اهل سنت، روز غدیر خم و خلافت حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام است.

با تبیین موضوع ولایت، دین به اکمال می رسد. مسئله ولایت در منابع معتبر به تواتر بیان گردیده است؛ اما در مواردی از دید مستشرقان مغفول مانده و بنا به هر دلیلی بیان نشده است.

جستار پیش رو با رویکرد توصیفی تحلیلی و با روش انتقادی به بررسی و نقد دیدگاه یکی از مستشرقان به نام «دوین استوارت» پرداخته است.

وی استادیار زبان عربی و مطالعات اسلامی، در دانشگاه استوری است. او مقاله ای تحت عنوان «حجه الوداع» در دایره المعارف لایدن نوشته است که اخبار عزیمت پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم به مکه را با جزییات بیان کرده است؛ اما اخبار مراجعت ایشان به مدینه و مهم ترین قسمت حجه البلاغ که معرفی امیرمومنان علی علیه السلام به عنوان ولی و سرپرست مسلمانان هست، ذکر نکرده است. در جستار فرارو، به نقد منابع مورد استفاده توسط مولف پرداخته شده و اینکه حتی از همین منابع نیز به خوبی استفاده نکرده و اطلاع کافی از منابع مورد استفاده نداشته است.

بنابراین مدخل «حجه الوداع» دوین استوارت، بر اساس ادله قرآنی و روایی غیرقابل پذیرش است.

منبع

نشریه قرآن پژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان)، سال پانزدهم شماره ۱ (پیاپی ۲۸، بهار و تابستان ۱۳۹۹).